Katalog

İ LETİŞİM Bilgisayarlar kuşdili ogrendı Çeviren: Eren Soley | arlaya glt ve tohumları yiyen kötü yaratıkları uzaklaştır" der çlftçl yardımcısına. Ve yardımcısı, yani bir şahin, görevini yerine getirmek için uçar gider. Bu sahne size bir kurgu bilim ürünü gibi gelebitir, ama bu olayın birkaç yıl içinde gerçekleşmesi çok olası. Ornitologlar, kuşların seslerindeki aynntıları birer birer saptamaya başladılar. Bu mesajlar blr kez çözümlenince, bunları birer sözlükte toplamak ve gerektiğinde kuşlarla doğrudan haberleşmek bilim adamlarının amacı. "Dünyanın sanayileşmiş' tüm ülkelerinde ormanların doğal yaşamı artık bozuldu" diyor Gianni Pavan. İletişim uzmanı ve doğal bilimler üniversitesi mezunu Pavan, bu konuda ayrıca şunları söylüyor: "Dengeyi yeniden kurabilmek için bir dizi akılcı girişimlerde bulunmak gerekli. Bu yüzden orman koşullarını en ince ayrıntısına kadar tanımak gerekir. Uzun ve güç bir misyon gibi görünen bu iş, bilgisayar yardımı ile çok hızlı ve basite indirgenebilir." Bilim adamları kuş seslerindeki ayrıntıları belirlemeye, se8lerdeki mesajları çözerek blr sözlükte toplamaya ve böylece kuşlarla doğrudan haberleşmeye ugraşıyor. Irmak bülbülü, saniyenin 8'de biri sürede 7 nota çıkartıyor. T tia Cetti olan ırmak bülbülünün ötüşünden bir bölümdür. Şu anda bilgisayar sadece her sefer melodinin bir dakikalık kısmını inceleyebiliyor. Sıfır ve 8 bin hertz arasındaki nota frekanslarını da görüntüye verebiliyor. Sonogram üzerinde belli bir ötüşün özelliklerinin gerekli ölçüleri gerçekleştırılebiliyor. Şımdilik bunu klavye üzerinde değişik emirler vererek yapabiliyoruz. Bundan sonraki amacımız okumayı ve bu özelliklerin analizini otomatikleştirmek. İşte o zaman ötüşler incelenebilir, statistik analiz programları yapılabilir ve her türün 'parmak izleri' çıKfertılabilir Daha da sonraki aşama ise, bilgisayarın her şeyi kendi başına yapabilmesi. Ona sadece kayıttan bir "Doğa ve orman koşullannı en ince ayrıntısına kadar tanımak gerekir" diyen iletişim uzmanı Pavan, bilgisayar ile kuş seslen üzerıne çalışmalar yapıyor. sesi dinlemek kalacak. Makine, değişik sonogramları hafızasında karşılaştıracak ve sesin sahibi ekranda okunabilecek." Irmak bülbülü ve nota Pavan'ın bugüne kadar elde ettiği bazı bilgiler arasında örneğın, ırmak bülbülünün, saniyenin 80'de biri sürede 7 nota çıkardığı, üstelik bu bülbül bu konuda en hızlısı değil. Kulağımıza tek bir nota gibi gelen uzun bir ötüş, gerçekte kulagımızın algılayamadığı değişik tonlamalar kapsı yor. Üstelik belli bir türe, aileye bağlı her kuş aynı şekilde ötmediği gibi, bölgeden bölgeye de ayrımlar gösterebiliyor. Kuşların da sadece konuşma aracılığı ile haberleştikleri artık su götürmez bir gerçek. Özellikle aşk çağrıları, yörenin korunması gibi haberler bu seslenişlere dahil. Çok ilginç bir başka konu da bazı kuşların, örneğın karga ve papağanların belli bir kuşa seslenmeleri halinde, ötüşlerinin ilk satırında hitap ettikleri dostiarına ait notalarla başlıyorlar ve bu tonlama mükemmel bir adres niteliğini taşıyor. D (Europeo'dan) Otüşün heceleri 26 yaşındaki Pavan, Pavia Üniversitesi'nde inanılmaz bir görev sürdürüyor. En ileri İletişim tekniklerini kullanarak kuşların (ve diğer hayvanların) ötüşlerini inceliyor. Bu ötüşlerdeki heceleri, vurguları ve anlamları çözmeye çalışıyor. italyan Tarım ve Ormancıhk Bakanlığı'nın kâtkısıyla sürdürülen araştırmanın hedefi çok geniş, birinci aşamada değişik kuşların ötüşlerini birbirlerinden ayırmak gerekiyor. Ikinci aşamada ise, floppy diskler üzerinde bir ötüşler bankası kurmak düşünülüyor. En güç olanı ise üçüncü amaç: Bir aygıtın tüm ölçümleri ve ayrımsamaları yalnız başına yapabilmesi. Gianni Pavan bu konudaki çalışmalarına 1980 yılında başladı. Çalışmalan ise ilk günden başlayarak, gerek amaçları, gerek aşamaları bakımından büyük ilgi topladı. Araştırmacı bilgisayarın iki düğmesine basıyor ve ekranda renkli bir grafik belirlyor. Pavan bunu şöyle açıklıyor: "Bu bir sonogramdır. Latince adı Cet Balıklarla "konuşmak" mümkün mü? M iami Universitesi'nde hidrobiyoloji profesörü Arthur Myrberg, bir tür tropikal.deniz balığının (Pomacentridae) dilini çözdüğü gibi, onlarla basit düzeyde iletişim kurmayı başarmış bulunuyor. Yaklaşık on beş yıl süreyle bu balıkların kendi aralarında iletişimde kullandıkları basit sesleri inceleyen Myrberg, balıklara kendi dillerinde seslenebiliyor, laboratuvar koşullarında onlarla "konuşarak" davranışlarını etkileyebiliyor. Myrberg'e göre, yaklaşık on santim uzunluğundaki bu tropik balıkların ürettikleri "homurdanma", "cıvıltı" ya da "patlama" seslerinin ayrı anlamları var. Profesör Arthur Myrberg, balıklarla "konuşmayı" ve onların davranışlarını etkilemeyi başardı. Örneğin patlama sesi, balığın belirli bir bölgeye sahip çıkarak orayı kendine ayırdığını çevresindekilere duyururken, kısa cıvıltı, erkeğin dişiye kur yaptığını, homurdanma, yumurta dökme zamanını geldiğini, uzun ve neredeyse yakınan bir cıvıltılı ses ise bir dişi tarafından reddedilen erkeğin tepkisini dile getiriyor. Myrberg'e göre, "konuşkan" balık türlerinin seslerinin incelenmesiyle hem kendi aralarındaki iletişimi daha iyi anlamak hem de balıkların davranışlarını önceden kestirip, gerektiğinde denetlemek söz konusu olabilir. özellikle ticari değeri olan balıkların "dilini" bilmek, balık avcılığında yeni bir dönemi bile başlatabilir. 1.1