Katalog

Y E Ş İ L S A Y F A Son anakara da kirlendi uzgârın sesınden başka bır şey duyulma dan bu dehşetlı ıboşluktan daha korkunç bır şey olabılır mı? Burada ne bır ağaç, ne bır bıtkı bulunur Gozun gorebıleceğı yalnız kardır " 1903 yılında bu sozlerı guncesıne yazan buyuk Ingılız kaşıfı Robert Falcon Scott, bugun guney kutbuna gerı dönse herhalde çok şaşırırdı Ustelık hayal kırıklığına da uğrardı Artık buzullar çöp, kimyasal artık, paslı te nekeler, kamyon, uçak govdelerı ve bunlar dan sızan pıslıklerle örtulu durumda insanlık bu son temız anakaranın da dengesını bozmayı başardı Antarktıka'da kurulu 40 ka dar uste yaşayanlar, çevreyı hızla kırletıyor lar Çopler, dızel motorların egzozları, kullanılmış ve kırletılmış sular, yörenın ekolojık dengesını tehlıkeye soktu Aynı araştırmacı larçevrede dolaşmak ıçın kullandıkları helıkopterlerle ya da kara araçları ıle havayı kır letırken, bu kışılere yıyecek ve eşya getırmek ıçın buraya gelen gemıler ve uçaklar da bu kırletme surecıne katkıda bulunuyorlar Bunun dışında daha kuzeyden suzulerek gelen sanayıleşmış ulkelerın artıkları, Antark tıka'ya ağır metal parçaları kimyasal maddeler ve radyoaktıf ızotoplar taşıyor Acaba Antarktıka yavaş yavaş buzul bır çope mı donuşecek"? Bu olası 1991 yılında, 1961 yılında ımzalanmış olan ve 18 ulkenın ımzasını taşıyan anlaşma sona erıyor Bu anlaşma uyarınca kımse Antarklıka'ya askerı us fuze ussu kurmadı ve yorenın ekonomık çıkarlarından yararlanamadı 4 yıl sonra, pek çok ulkenın burada petrol arama, maden çı kartmak ıçın kolları sıvayacağı duşunulebılır Bu da guney kutbunun yeryuzunun dığer bölgelerlne dönuşmesıne neden olacaktır Tuvajet mühendisliği ve Türkiye tuvaletleri Türklye'de tuvaletler sorununu temelden ele almak ve bir eğitim kampanyası başlatmak amacıyla bir vakıf kurma girişimleri başladı. Buket Uzuner u haftakı konu başlığını seçış amacım, yuzunuze bırer cumartesı gulucuğu yerleştırmek değıl Bır yandan AET uyesı adaylığına soyunmuş, turızm patlamasıyla gururlanan, öbur yandan Islam ulkelerı lıderı kımlığınde, ayrıca "uygarlıklar ulkesı" sergılerını kıvançla yurtıçı ve dışında açan bır ulke olarak, bu sayılan konum ve özellıklerın tumune, sanıtasyorVsağlık, ımandan gelen temızlık, estetık ve uygarlık açısından hıç yakışmayan tuvaletlere sahıbız Işte bu yuzden, tuvaletlerimiz yüzumuzdekı gulucuklerın bozmayacağı bır cıddıyetle ele alınması gereken bır konudur Oyle kı, "bır ulusun duşun ve sanat yaşamıyla erıştığı duzey ve maddı, manevı varlıkların tumu" olan uygarlık, şu anda bulaşıcı hastalıkların, parazıtlerın, pıslıöın ve çırkinlığin, ama en çok 'adam sendecılığın' bırer orneğı olan ve buyuk sorunlarımızın(i) yanında önemsenmesı alaya alman tuvaletlerımızle bır arada duşunulmeyecek durumdadır Tuvaletlerle, toplum ve çevre sağlığı arasındakı ılışkı sonucunda, tıp ve çevre muhendısiığı bılımlerı arasında kurulan köpruyle bugun bırçok Batı unıversıtesınde toplum hekımlığı, çevre bılım okulunda değışık adlar altında 'tuvalet mühendisliği' derslorı verılmektedır Çevrebilimci Gözüyle Aşırı dozda denize boşaltılan kimyasal artıklar, uçak ve kamyonların gövdeleri, Güney Kutbu'nu da kirletmeyi başardı. ## R \ Durum öylesıne vahım kı, uluslararası çevre orgutu Greenpeace, bu yöreyle de ılgılenme kararı ald: Ocak ayında bu örgut Amerıkalıların McMurdo ve Yenı Zelanda'nın Scott uslerınden 20 km uzaklıkta bır yerleşme merkezı kurmak uzere harekete geçtı Bu hıçbır hukumete aıt olmayan ılk us olacak 4 kışı tum yıl boyunca burada kalacaklar Greenpeace mensupları amaçlarını şöyle özetlıyor "Bızım ıkı ana amacımız var Bmncısı dığer uslerın çevre anlaşmalarına uymalarını ve anlaşmaya karşı bır uygulamada bulunulmamasını sağlamak" dıyor Gudrun Gaudıan, grubun tek Alman kadını "Buraya yer leştıkten sonra ılk haftalarda her ıkı ussu de zıyaret ettık Fotoğraflar çektık bılımadam ları ıle göruştuk, buz ve topraktan örnekler alarak, Dunları ıncelemeye gönderdik Greenpeace'ın ıkıncı amacı da dunya ka muoyunun dıkkatını yöreye çekebılmek Gudrun Gaudıan, 1991 yılında burası hak kında bır karar verebılmek ıçın yapılacak konferansta soyleyecek sozlerı olmak ıç.n şımdıden oraya yerleştıklerını vurguluyor "Bızım amacımız, guney kutbunu doğal bır parka dönuşturmek, tum ınsanlığa mal et mek, ekonomık ve çevreyı kırletecek her turlu somuruyu önlemek, askerı polıtıkayı bu raya sokmamak olacaktır " Ya şımdiye dek araştırma yaparken, çevreyi klrleten üsler ne olacak? ' Bılımsel araştırma surecektır ama çevre ye saygılı bır şekılde" dıye yanıtlıyor bu soruyu Gaudıan Greenpeace orgutune göre, bu topraklarda lyonosfer, ıklım, jeolojı fauna. oşınogra fı, sısmolojı, fızık, tıp, gıbı dallarda araştır malar yapılacak Doğal bır araştırma merkezı kurulabılır Iklımın daha elverışlı olduğu yaz aylarında, bu topraklar şımdıden pek çok araştırmacıya evsahıplığı yapıyor En buyuk us olan McMurdo, yaz aylarında bın kışı barındırıyor Toplam nufusun bu yaz 45 bın cı varında olacağı hesaplanıyor Kışın ıse, Ame rıkan, Rus ve Zelanda uslorınde ancak top lam 50 kışı kalıyor Gerçı böylesıne genış toprakların bunca az ınsan tarafından boylesı ne hızla kırletılebılmesı olanaksız gıbı goru nuyorsa da durum bu bölgenın çevre kırlenmesıne karşı fazla duyarlı olması ıle açıklanıyor Iklım koşulları bunu adeta zor luyor Bır ornek vermek gerekırke, ağır ıklım koşulları (1983 yılında Vostok ussunde eksı 89 derece kaydedıldı) elektrık ıstasyonları nın 24 saat çalışmpsına, sureklı mazot yakmasına, duman, buhar ve toz uretmesıne neden oluyor Bılım adamları, Antarktıka'nın kırlenmesı nın ve buna bağlı olarak buzların erımesının çok basıt olduğunu vurguluyorlar Normalde tertemız olan buzların guneş ışığını yan sıtması °/o 100'dur Ama sadece tozla oluşan kırlenme bıle bu yansıtmayı % 15/30 oranında duşurur Bu da buzların guneş ışığını ern.mesıne ve kırılmalarına neden olur Uslerın çöplerı, çevreyı kırletmekte buyuk rol oynuyor Greenpeacecıler, kendı çoplerlnı bır tur yenıden kullanılır hale soktukları nı ve gıderken arkalarında bır toz zerresı bıle bırakmayacaklarını ıddıa edıyorlar Uslerın bazılan çöplerını yakarken, bazıları da çevreye boşaltıyorlar Antarktıka'dakı doğal kaynaklar sanıldığı kadar zengın değıl Petrol yataklarının 45 mıl yar varll olduğu varsayılıyor Bu da 1991 yı lında, yıllık tuketımın 31 mılyar varıl olduğu duşunulunce aramaya değmez bır rakam olarak ortaya çıkıyor Saatte150km hızında esen ruzgâr, genellıkle eksı 60'dan duşuk olan ısı derecesı, burada çalışma koşullarını neredeyse olanaksızlaştırıyor Amerıka, Rusya, Fransa, Zelanda'dan sonra 1988 yılında llalya da Antarktıka'da bır us kuracak Bunun nedenı 1991 yılında yapılacak konferansta son 3 yıldır burada bu lunan ve araştırma yapanların buyuk söz hakkına sahıp olması Ulkeler kendı çıkarlarını kollarken, Gaudıan, ' konuğu olduğumuz bu gezegene saygımızı belırtmek ıçın hıç olmazsa, bu anakarayı eldeğmemış korumamız gerekır" dıyor U B Sağlıklı tuvaletler Tuvalet mühendisliği, tuvaletlerın dunya kulturlerıne farklı yapı ve özellık gösteren şekıllerı, bunları oluşturan çevre, ıklım, dın ve kültür özellıklerının ıncelenmesıyle başlayan ve buradan gunumuzun sağlıklı, modern, ıçaçıcı tuvalet sıstemlerıne, onların altyapı ve atıklarına varan genış bır yelpazede verılen/anlatılan derslerdır Tuvalet mühendisliği derslerınde, sağlıklı tuvalet tasarımında gözetılecek dört temel koşul Derin, karanlık, havalandırılmış ve slnek (taşıyıcı faktor) önleyicl olmak şeklınde sıralanır Aynı dersın tuvalet tarıhı bolumunde, Batıya tuvaletı Osmanlıların öğrettığı anlatılsa da, bugunku bakımsız, sağlıksız, pıs halıyle buna ınanmak bıze bıle guç gelmektedır "Türklye'de Yüznumara Kurma ve Koruma Vakfı Kurma Gönüllülerl" adıyla bır araya gelen on ıkı aydın, çevre ve toplum sağlığı konusunda örnek bır sorumluluk göstererek, bölgelere göre farklılık gosteren tuvalet geleneklerının araştırılması, tuvalet geleneğı olmayan yörelere eğıtıcı gonderılmesı, yurt çapında araştırmacı, tasanmcı, uygulayıcı, maddı olanak sağlayıcı konularından oluşan bir ön plan çalışması kotarmışlar. Konuyla ılgılı olarak göruştuğum Ankara Unıversıtesı profesorlerınden, Baha Galip Tunalıgll, yuznumaralarımızın sağlıklı ve temız hale getırılmesı amacıyla gırıştıklerı kampanyanın detaylarını açıkladıktan sonra, konunun goreceğı ılgı ve ekonomık destekle uygulamaya geçıleceğını belırttı Kampanya gerekiyor Prof Baha G Tunalıgıl, kampanyanın sağlıklı yurüyebılmesı ıçın planlanan "Yüznumara Koruma ve Kurma Vakfı" nın kurulması gereğını vurguladı Vakfın planlanan çalışmaları arasında, tuvalet tarıhı, taharet (temızlık), tuvalet terbıyesı, altyapı ve ustyapı çalışmaları yer alıyor Ankara Unıversitesı, Zıraat Fakultesı'nden ayrılırken Prof Tunalıgıl'ın aydın sorumluluğu ve ıçtenlığıyle sahıp çıktığı tuvaletlerımız sorununa gulecek, burun bukecek ya da buna varana dek çok daha önemlı sorunlarımız olduğu ve bunların zaman ıçınde ekonomık ve politik çözumlerle hallolacağına daır bılımsel veya fanatık konuşmalar yapacak bırçok yetkılı, sorumlu, meslek sahıbı ve akademısyen yüzü geldı gözümun önune. Ikı tuvalet arasında yenıden unutup, tuvalette de görmezden gelınen sefalethaneye dönmuş apteshane sorunumuz Temız, sağlıklı bir çevre dileğiyle yazımı bitırırken, bır atasözümüzü buraya pek yakışacağı ınancıyla alıyorum Arslan yattığı yerden belll olur! D