Katalog

DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 16 NİSAN 2021 CUMA Biden yönetimi, Rusya’yı hedef alan bir dizi ek yaptırım kararı açıkladı ATEŞİ HARLIYORLAR Batı ile Rusya arasında Ukrayna üzerinden gerilim sürerken Washington, Moskova’ya baskıyı artırma hamlesinde. Biden yönetimi, Rusya’nın “ABD seçimlerine müdahalesine, kamu kuruluşlarına yönelik siber saldırılara ve düşmanca tavırlarına misilleme gerekçesiyle Rusya’ya karşı yaptırımlar ilan ettiğini” duyurdu. Bu çerçevede 10 Rus diplomatın sınır dışı edilmesinin yanı sıra çeşitli özel ve tüzelkişilerin “kara listeye” alınmasını içeren ek yaptırım kararı açıklandı. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada “(Joe) Biden yönetimi, Rus hükümetinin ve istihbarat servislerinin ABD’nin egemenliğini ve çıkarlarını hedef alan eylemleri nedeniyle Rusya’ya karşı önlemler alıyor” ifadesi kullanıldı. NATO’dan destek 16 tüzel ve 16 özel kişiye, Rusya hükümetinin 2020 başkanlık seçimlerini etkileme girişimlerini uygulamanın yanı sıra çeşitli dezenformasyon ve müdahale eylemlerinde bulundukları iddiasıyla yaptırım uygulandığı kaydedildi. 6 Rus teknoloji şirketinin Rus istihbarat servislerinin siber programına destek verdiği gerekçesiyle listeye eklendiğini bildiren Beyaz Saray, 14 Haziran 2021 tarihinden sonra Rusya Merkez Bankası, Ulusal Varlık Fonu ve Maliye Bakanlığı tarafından ihraç edilecek ruble cinsinden veya ruble dışı tahvillerin ABD’li finans kuruluşları tarafından alınmasına da yasak getirdi. Kararnamenin “ABD’nin, uluslararası ölçekte isİki ülke liderinin krizi dindirme yönünde bir araya gelmesi beklenirken ABD, yaptırım kartı çıkardı, 10 Rus diplomatı sınır dışı etme kararı verdi. Moskova’daki ABD Büyükelçisi Rus Dışişleri’ne çağrıldı. Ukrayna’nın doğusunda Donetsk bölgesinde ordu ile Rus yanlısı ayrılıkçılar arasında ateş yer yer sürüyor. Putin Biden tikrarsızlaştırma faaliyetlerine devam etmesi durumunda Rusya’yı stratejik ve ekonomik olarak etkileyecek önlemler alacağını gösterdiği” kaydedildi. Beyaz Saray açıklamasında ayrıca siber saldırılara vurgu yapıldı. “ABD, Rusya Dış İstihbarat Servisi’ni SolarWinds Orion platformunun ve diğer bilgi teknolojisi altyapılarının kullanıldığı geniş kapsamlı siber casusluk kampanyasının resmen faili ilan ediyor” denildi. Brüksel’deki NATO askeri ittifakı, ABD’nin müttefiklerinin tamamen Washington’ın bu kararlarının arkasında olduklarını duyurdu. NATO, Rusya’yı “istikrarsızlaştırıcı davranışlarına son vermeye” çağırdı. ‘Yanıt vereceğiz’ Moskova’dan ABD’ye tepki yükseldi, suçlamalar reddedildi. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, karara karşı yanıt vermelerinin kaçınılmaz olduğunu belirterek “bunun sonuçları konusunda ABD’yi defalarca uyarmıştık” dedi. “Yeni yaptırımlar RusyaABD ilişkilerindeki çatışma halini artırıyor” diyen Zaharova, “Moskova’daki ABD Büyükelçisi, yeni yaptırımlarla ilgili olarak Rusya Dışişleri’ne çağrıldı” ifadesini kullandı. ABD’nin Rusya’ya karşı “düşmanca” adımlar attığını belirten Zaharova, “Bu çizgi, tarih açısından dünyanın kaderinden sorumlu olan nükleer silaha sahip iki ülke halklarının çıkarlarını yansıtmıyor” dedi. “Biden, Putin ile telefon görüşmesinde, ikili ilişkilerin iyileştirilmesiyle ilgili olduğunu dile getirdi. Ancak Biden yönetiminin eylemleri aksini gösteriyor” yorumunda bulundu. Zaharova, “ABD, Amerikan hegemonyasını dışlayan çok kutuplu dünyanın nesnel gerçeğini kabul etmeye hazır değil. Yaptırım baskısı ve içişlerimize müdahale etme üzerine oynuyor” ifadelerini kullandı. ABD ile Rusya arasındaki yüksek tansiyonda geçen salı günü ABD Başkanı Biden ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in telefon görüşmesi yaptığı haberi gündeme düşmüştü. Beyaz Saray’dan görüşmede Ukrayna krizi, siber saldırılar, ABD’deki seçimlere müdahale konularının ele alındığı belirtilmişti. Biden’ın, Kiev hükümetinin yanında olduklarını, Ukrayna sınırlarında Rus askerlerinin olmasını kaygıyla karşıladıklarını söylediği, Moskova’dan gerilimi azaltmaya yönelik adım atmasını talep ettiği aktarılmıştı. ABD Başkanı’nın üçüncü bir ülkede Putin ile zirve düzenlemeyi de önerdiği kaydedilmişti. Önceki gün de ABD’nin Karadeniz’e iki savaş gemisini gönderme kararından vazgeçtiği duyurulmuş, bu iki ülke arasında diyaloğa zemin sağlayabilir yorumlarını da beraberinde getirmişti. Dünkü yaptırım kararı sonrasında bir ABD’li yetkili ise zirvenin hâlâ masada olduğunu belirtti. GKRY’de 4’lü buluşma Doğu Akdeniz krizine yönelik inişliçıkışlı süreç devam ederken dün Ankara karşıtı çıkışlarıyla bilinen Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY), İsrail ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin dışişleri bakanları düzeyinde bugün toplantı yapacakları belirtildi. İsrail Dışişleri’nden yapılan açıklamada, GKRY’deki toplantının, dört ülke dışişleri bakanlarının birlikte ilk kez düzenleyeceği bölgesel forum formatında olacağı kaydedildi. Forumda ülkeler arasında bölgesel stratejik çıkarların güçlendirilmesinin hedeflendiği belirtildi. Görüşmede ekonomik, güvenlik konuları ile koronavirüs salgını ve olası turizm koridorunun ele alınacağı aktarıldı. Afganistan’da Taliban’la anlaşma halinde, kadın ve kız çocuklarına yönelik baskıların daha da artacağı kaygıları var. Blinken’dan Kâbil çıkarması Viyana’da görüşme maratonu İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakçi, ABD’nin, Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak bilinen nükleer anlaşmaya dönüşünün ele alındığı Viyana Toplantısı’nda ilerleme kaydedilmemesi halinde görüşmelere son vereceklerini söyledi. Arakçi dün yaptığı açıklamada, son iki gündür heyetler arası yoğun görüşmelerin olduğunu belirtti. Dün de ortak komisyon toplantısının başladığını duyurdu. Yaptırım vurgusu Görüşmelere yönelik Rusya’dan bazı ilerlemelerin olduğu, Çin’den ise nükleer müzakereleri yeniden canlandırma çabalarında yeterince kesinti yaşandığı ve şimdi özellikle ABD yaptırımlarının kaldırılması konusunda temasların hızının artırılması gerektiği yorumu geldi. Avrupa Birliği, Çin, Fransa, Almanya, Rusya ve İngiltere ile İranlı üst düzey yetkililer, ABD’nin nükleer anlaşmaya dönüşü, İran’a ambargonun kaldırılması ve anlaşmanın tam olarak uygulanması konularını Viyana’daki toplantılarda ele alıyor. Taraflar, ilk olarak geçen salı bir araya gelmişti. İran’ın Natanz Nükleer Tesisi’ne 11 Nisan’da saldırı düzenlenmişti. Saldırıdan İsrail’i sorumlu tutan İran, ardından tesisteki uranyumun yüzde 60 zenginleştirmeye başlandığını açıklamıştı. ABD’den bu adıma tepki gelmişti. Washington yönetiminin 1 Mayıs’tan itibaren 11 Eylül’e kadar Afganistan’dan güçlerini çekme açıklamasının yankıları sürüyor. Afganistan yönetiminden karara destek açıklaması geldi. Gözler Kâbil yönetimi ile Taliban arasında İstanbul’da 24 Nisan’da başlaması planlanan barış görüşmelerine çevrilirken dün de ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Afganistan’a sürpriz ziyaret gerçekleştirdi. Blinken’la görüşen Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, ABD güçlerinin ülkeden çekilme sürecinde gerekli desteğin verileceğini belirtti. Afganistan Milli Uzlaşı Yüksek Konseyi Başkanı Abdullah Abdullah da Blinken ile bir araya geldi. ABD’nin çekilmesi sonrasında da Afganistan’a desteğini sürdüreceği taahhüdünü memnuniyetle karşıladıklarını kaydetti. Blinken da askeri birliklerini çekmenin iki ülke arasındaki ilişkilerin ve işbirliğinin sona ermesi anlamına gelmediğini söyledi. İki ülke arasında yeni bir ilişki ve işbirliği döneminin başladığı görüşünü dile getirdi. ‘ABD kaybetti’ Taliban’dan ise “Doha Anlaşması’nda belirtilen tarihte tüm yabancı kuvvetlerin çekilmesini istiyoruz” açıklaması geldi. BBC’nin haberinde de Belh bölgesinde Taliban’dan üst düzey bir ismin çekilmeyi zafer alarak nitelendirerek “biz kazandık ABD kaybetti” sözleri aktarıldı. ABD’nin çekilme ve ülkede taraflar arasındaki barış sürecinin nasıl ilerleyeceği konusunda belirsizliklere, zorluklara dikkat çekiliyor. ABD, 11 Eylül 2001 saldırılarının ardından bunun Afganistan El Kaide kaynaklı olduğu gerekçesiyle bu ülkeye askeri güç göndermişti. NATO’dan da Afganistan’a ittifak üyelerinden askeri konuşlanma kararı gelmişti. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de önceki gün ittifak üyesi ülkelerin, Afganistan’dan 1 Mayıs’tan itibaren 11 Eylül’e kadar çıkılması konusunda ABD ile birlik içinde olduğunu söylemişti. Bu arada Hindistan Savunma Bakanlığı, ABD ve NATO güçlerinin Afganistan’dan çekilmesinin ardından doğacak boşluktan kaygı duyduğunu açıkladı. Öte yandan barış sürecinin inişliçıkışlı sürdüğü ülkede Taliban saldırıları da devam ediyor. Zabul bölgesinde dün Taliban militanlarının bir üsse saldırdığı,10 güvenlik görevlisinin öldüğü belirtildi. Fransa’da Pakistan alarmı Pakistan’da İslamcı Tahriki Lebbeyk (TLP) partisi öncülüğünde düzenlenen gösterilerde yaşanan şiddet olaylarının ardından Fransa, vatandaşlarını geçici olarak bu ülkeyi terk etmeye çağırdı. Fransa’nın İslamabad Büyükelçiliği “Pakistan’daki Fransız çıkarlarına yönelik ciddi tehditler nedeniyle” Fransız kurumlarına faaliyetlerini geçici olarak durdurmalarını tavsiye etti. Pakistan’da Paris yönetimine karşı aylardır süren protestoların hedefinde Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Hz. Muhammed karikatürlerinin yayımlanmasını savunduğu gerekçesi var. TLP lideri Saad Rizvi’nin önceki gün ülkedeki Fransa Büyükelçisi’nin sınırdışı edilmesi çağrısı, gözaltına alınmasıyla birlikte binlerce destekçisi yine meydanlara çıktı. Polis eylemcilere müdahalede bulundu. Şiddet olaylarında iki polisin öldüğü, 340 kişinin yaralandığı kaydedildi. TLP geçen yıl kasımda düzenlediği gösterileri hükümet ile anlaşma karşılığında sonlandırmıştı. BAE, ARABULUCU OLDU Hindistan ve Pakistan’ın üst düzey istihbarat görevlilerinin, iki ülke arasında yıllardır gerilime yol açan Keşmir krizini yatıştırmak için geçen ocak ayında Dubai’de gizli görüşmeler yaptığı belirtildi. Reuters’ın haberine göre, görüşmelere Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arabuluculuk yaptı. BAE’nin Washington Büyükelçisi Yusuf el Uteybe, ülkesinin iki nükleer güç olan Hindistan ve Pakistan arasında “sağlıklı ve işlevsel” bir ilişkiye ulaşılması için arabulucu olduğunu söyledi. “Keşmir’deki gerilimi düşürmede rol oynadıklarını ve bir ateşkes süreci oluşturulduğunu” kaydetti. Bağdat’ta saldırı Irak’ın başkenti Bağdat’da Şiilerin yoğun yaşadığı Sadr bölgesinde bir pazar yerinde düzenlenen bombalı saldırıda yerel kaynaklara göre dört kişi yaşamını yitirdi, 17 kişi de yaralandı. Yapılan resmi açıklamada ise park edilmiş bomba yüklü araçla yapılan saldırıda bir kişinin öldüğü, 12 kişinin yaralandığı belirtildi. Eylemin bu yıl, Ocak ayında IŞİD tarafından düzenlenen, 32 kişinin yaşamını yitirmesine yol açan intihar eyleminden sonraki en ölümcül saldırı olduğu kaydedildi. Çavuşoğlu: Mısır’a heyet gidecek Dışişleri Bakanı Mevlüt Ça hangi bir ülkenin bundan envuşoğlu, AnkaraKahire dişesi olmaması lazım” dedi. arasında ilişkilerin normalleş Çavuşoğlu, yapılması plantirilmesi çabaları kapsamında, lanan Kanal İstanbul’un MontTürkiye’den bir heyetin gele rö Sözleşmesi kapsamında yecek ay Mısır’a gideceğini açık ni bir durum yaratmayacağını ladı. Ziyaretin, Mısır’ın daveti da savundu. “Montrö, kıyıdaş üzerine gerçekleşeceğini be olmayan ülkelere ait gemilerin lirtti. Çavuşoğlu, dün katıldığı hem Karadeniz’de kalma sürecanlı yayında gündeme ilişkin sini hem de tonajını belirliyor, değerlendirmelerde bulundu. nereden geçtikleri önemli deKabine toplantısının ardın ğil” ifadesini kullandı. dan gazetecilere “Mısır’la ilişkilerde yeni bir dönem baş ‘Libya herkesle ladı, karşılıklı ziyaretler olabilir” açıklaması yapan Çavuşoğlu, dün de Mısır’la istihbarat kuruluşları üzerinden açılan kanalın dışişleri bakanlıkları aracılığıyla devam etmesi konusunda mutabık olunduğunu kaydetti. “Mısır, Türkiye’den bir heyeti davet etti. Mayıs başında bir heyet Mısır”a gidecek” dedi. Çavuşoğlu, Türk heyete Dışişleri Bakan Yardımcısı’nın başkanlık edeceğini, bu görüşmenin ardından kendisinin de Mısır Dışişleri Bakanı Semih Şükrü ile yüz yüze bir görüşme yapabileceğini belirtti. görüşebilir’ Çavuşoğlu, Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Menfi’nin Atina ziyaretinde Yunanistan Başbakanı Miçotakis ile görüşmelerinde deniz yetki alanları anlaşması için müzakerelere başlanmasını kararlaştırmasıyla ilgili ise şu görüşlerini dile getirdi: “Libya herkesle görüşebilir ama bizim de kendi aramızda imzaladığımız ve her iki tarafın da BM’ye kaydettirdiği anlaşma var. Bu, kazankazan anlayışıyla müzakere edilmiş ve yürürlüğe girmiş bir anlaşmadır. Bu anlaşmayla ilgili bir risk görmüyorum.” ‘Türkiye, Montrö’yü l ANKARA/Cumhuriyet harfiyen uyguluyor’ Çavuşoğlu ayrıca Rusya RUSYA’DAN İHA ÇIKIŞI ile Ukrayna arasında Rusya yanlısı ayrılıkçıların kontrolündeki Donbass bölgesi nedeniye yaşanan gerilimin barışçıl yollardan çözülmesini destekledikleTürkiye ile Ukrayna arasında savunma işbirliğine yönelik Moskova’dan tepkiler sürüyor. Sputnik’in haberine göre Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, Türkiye’nin Ukrayna’ya rini söyledi. ABD’nin dakendi üretimi olan insansız haha önce Ukrayna’ya destek için Karadeniz’e geçeceğini açıkladığı savaş gemilerinin geçişinin iptal edildiğini Türkiye’ye sözlü olarak ilettiğini ancak yazılı bir bildirim gelmediğini kaydetti. “Türkiye, hem kıyıdaş hem de kıyıdaş olmayan ülkeler için Montrö’yü harfiyen uyguluyor. Rusya’nın veya herva araçlarından (İHA) tedarik etmesinin bu ülkenin doğusundaki krizin çözümlenmesine yardımcı olmadığını” savundu. Basın toplantısında bir soru üstüne, “Türkiye dahil NATO ülkelerinin Ukrayna’ya, insansız hava araçları da dahil silah ve teçhizat tedariklerinin Donbass’taki krizin barışçıl yöntemle çözümüne yardımcı olmuyor” ifadesini kullandı. Gerilime karşı iklim diyaloğu Kerry Dünya liderlerinin bu yıl kasım ayında yapacağı iklim zirvesi öncesinde ABD’nin İklim Özel Temsilcisi John Kerry, Çin’e gitti. Kerry, önceki gün Çin’in Şanghay kentine ulaşırken Çin Devlet Başkanı Şi Cinping de bugün Almanya ve Fransa tarafından düzenlenecek sanal iklim toplantısına katılacağını açıkladı. Kerry’nin gidişi, aynı zamanda Biden yönetiminden Çin’e işbaşı yapmalarından bu yana gerçekleştirilen en üst düzey ziyaret olması açısından da önem taşıyor. Bu sayede, iki ülke arasındaki siyasi gerilimlerin bir kenara bırakılarak iklim konusunda işbirliğine gitme fırsatı yakalanabileceği belirtiliyor. Kerry’in yarın sona erecek ziyareti kapsamında Çinli mevkidaşı Xie Zhenhua ile görüşeceği bildirildi.