Katalog

BULMACA TASARIM: SERPİL ÜNAY 136 OCAK 2019 PAZAR SEDAT YAŞAYAN SOLDAN SAĞA 1 Resimde gördüğünüz, Türkiye İşçi Partisi’nin genel başkanlığını da yapan ünlü sosyolog ve siyasetçimiz... Osmanlı mutfağına özgü, içi doldurulduktan sonra yumurtaya bulanarak kızartılan patlıcan dolması. 2 Genellikle sirk gösterileri için eğitilen, sağrısı iri benekli at soyu... Avşa’da yetişen ve kaliteli bir şarap veren kırmızı üzüm cinsi.. Kuzu sesi. 3 Kapadokya yöresine özgü bir tür peynirli börek... Kuran’da bir sure... Van Gölü’nde küçük bir ada. 4 Halk dilinde ayrana verilen ad... “Öksürükotu” da denen, sarı çiçekli otsu bir bitki... Tıpta en gelişmiş görüntüleme yönteminin kısa yazılışı... Bedensel ya da ruhsal yorgunluk hali. 5 Adıyaman’ın bir ilçesi... Bir eğrinin yanından geçen ve ona ancak bir noktada değen doğru... Islak sıvanın üstüne yapılan duvar resmi. 6 ŞanlıurfaGaziantep karayolunda bir dağ geçidi... Ganj Irmağı’nda posta ulaşımı için kullanılan bir tür sandal... İslam’da bir mezhep mensubu... Biri “Erzurumlu”, diğeri “Ercişli” olarak anılan iki halk ozanımızın ortak adı. 7 Kiremit ve tuğla tozlarının ki reç ve suyla karılmasıyla elde edilen bir çeşit harç... Yankı... Cennet bahçesi... Bir göz rengi. 8 Erzincan yöresine özgü, yoğurt ve yufkayla yapılan bir yemek... Hıristiyanlıkta, ekmek ve şarabın kutsandığı ayin... Hint Okyanusu’nda derin bir çukur. 9 Hatay yöresine özgü, kıymalı bir börek türü... Âdem ile Havva’nın üçüncü oğlu... Sofralık bir üzüm cinsi. 10 Özbekistan’ın plaka imi... Bir yerde öteden beri olagelen davranış.. Derinliğin bittiği yer... “Su erken uyanır / Önce sigara karşılar beni / Sonra kirası” (Refik Durbaş)... Bir senyörün hizmetine verilen delikanlı. 11 Bir inceleme sonucunu bildiren yazı... Kazak ve Özbek mutfaklarına özgü, unu yağda kavurarak yapılan ve daha çok kahvaltıda yenen bir yiyecek... Bağışlama... Dalaşı vardır... Bakır elementinin simgesi. 12 İskandinav mitolojisinde, evrenin yaratılışında meydana gelen ilk canlı... Hayvanlara vurulan damga... Fas’ın plaka imi... Halkın sadakalarıyla geçinen gezici Katolik tarikatların üyelerine verilen ad... Kısa çizme. Bu haftaki bulmaca ödülü Zeliş Tütün Zamanı1 Necati Cumalı Yordam Kitap 23 ARALIK 2018 1708 KAZANANLAR: Nazım Uluocak, ADANA, Gülay Çelikcan, Gülay Çelikcan, Şevket Cankılıç, Şeref Atagenç, Şevki Alp Eldek, Şaban Özbek, Hatice Yıldıran ANKARA, İ. Muzaffer Baloğlu, İsmail Hakkı Tekçe, GAZİANTEP, Ahmet Önal, MANİSA, Uğur Korkmaz, MALATYA, Süleyman Fakıoğlu, TEKİRDAĞ, Sabit Günel, Aydan Göksever, BURSA, Nurhan Alyanak, İZMİR, Yurtsevin Baş, ÇORUM, Miray Ekinci, Ufuk Kocausta, Hande Ören, İSTANBUL, İsmail Duhan, EDİRNE, Fehim Bayram, Orhan Keskinsoy, MUĞLA, Ertan Üçler, RİZE, Salih Günel, AYDIN, Emin Sevinçer, BARTIN Not: Bulmaca yanıtlarını bundan böyle bulmaca@cumhuriyet.com. tr veya (0212) 343 72 64 numaralı faksa gönderebilirsiniz. Posta ile gönderilen yanıtlar ise aynı adrese gönderilmeye devam edecek. 23.12.2018 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde yayımlanan bulmacanın çözümü ve bulmacayı doğru yanıtlayanlar arasında yapılan çekilişte Maksim Gorki’nin Benim Üniversitelerim (Yordam Kitap) kitabını kazananlar: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 R E F İ KDUR BA Ş KORUV ENK 2ODOR İ S E RTAVUL KUPOL 3N İ M T RUVA P E YAM Ş İ TA 4 S NO P ALA İ YE UYU Ş UK R 5AÇ L AM N L R AM TA E KO 6R S AVAT L E ON G İ D E RO S 7 D R İ NA A L E MNÜMA İ BER 8 A R DAV A P R E VA AMOK 9 SME TANA İ RT İ Ş KEN SU 10 A P S U V A E LEA V E RM İ YON 11 İ A Z A K L A ZOM E NA İ ALT 12 R O T T RAVMA A R AM SS R 13 F R E R OL E RU Ş ENA L İ MA 14 İ S N A A Ş E R İ Y E Tİ 15 L A S LAV TOFU Y 16 M O T Ş AMA ARGE 17 E L K B A L A M A A R T 18 N İ R V A N A İ T İ LA 19 A V E ZA İ YEM DE 20 M A Y N A P L E HANOV 13 Kimi Türk lehçelerinde “ağa” yerine kullanılan sözcük... Ağızda güç eriyen bir şeker cinsi... Çanakkale’nin Ezine ilçesinde bir kaplıca. 14 Asur Krallığı’nın başkenti... Açık ve kolay anlaşılır olan. 15 Çanakkale Boğazı’nın Batı dillerindeki adı... “Altın Oran” da denen, yaklaşık 1.61 değerindeki sayıya verilen ad. 16 Ardahan’ın Çıldır ilçesinde bir ılıca ve içmece... Orta Anadolu’ya özgü, halay türü bir halkoyunu. 17 Trabzon’un Akçaabat ilçesindeki Sera Gölü’ne verilen bir başka ad... Emniyet, güven, korkusuzluk... Anlamlı iz... Bir nota. 18 Uluslararası Kayak Federasyonu’nun kısa yazılışı... Eski Türklerde heykel, put, anıt taşı anlamında kullanılan sözcük. 19 Bir tür erkek deve... Avustralya’da yaşayan ve “keseli ayı” da denen hayvan... “ i mucizeguyem ne desem laf değil” (Nefi). 20 Peygamberleri Hud’u dinlemedikleri için Tanrı tarafından yok edilen kavim... Denizaltı. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1 Yaşamı ve kerametleri menkıbe kitaplarına konu olan, Fars edebiyatının en sevilen ilk şairlerinden biri... Fırında pişirilen patlıcanlı et yemeği. 2 Haz ve yarar ilkesine dayalı tinsel dinginliği amaçlayan etik kuramıyla tanınan eski Yunanlı filozof... “Dost, metres” anlamında argo sözcük... Yanarken güzel koktuğu için tütsü olarak kullanılan bir ağaç. 3 Genellikle üstü kapalı pazaryeri... Tutulan yol, izlenen yöntem... Tropikal ülkelerde görülen, frengiye benzer bir hastalık... Rize’nin Çamlıhemşin ilçesinde bir buzul gölü. 4 “Acıbalık, gördek” gibi adlar da verilen bir balık... Ekmek içi, ceviz, zeytinyağı, sarımsak ve sirke ile yapılan bir meze... Japonya’ya özgü bir halk dansı. 5 Siirt yöresinde bahar eğlencelerinin baş yemeği olan bumbar dolması... Hz. Muhammed’in yaşamını anlatan yapıtlara verilen ad... Sebze bahçesi... 1960’lı yıllarda Jamaika’da doğan müzik türü. 6 Notada durak işareti... Hindu dininin geleneksel altı felsefe okulundan biri... 19. yüzyıl başında Fransa’da ortaya çıkan ve iki kişiyle oynanan bir iskambil oyunu... Sevinç belirten bir ünlem. 7 Yüzücü ve dalıcı bir su kuşu... Zonguldak yöresine özgü bir halkoyunu... Ağrı ilinde bir kaplıca. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 İsim:......................................................................................................................................... Adres:...................................................................................................................................... ................................................................................................................................................. Tel:.......................................................................................................................................... 8 Taneli ya da toz durumundaki maddeleri yabancı maddelerden ayırmakta kullanılan araç... Bitkisel ya da hayvansal maddelerin etkili özü... Tanrı’ya yalvarma... “Sen ki bülbül gül için edersin bîdert” (Nedim). 9 Mardin’in Derik ilçesinde, Artuklu döneminden kalma bir kale... İlave... Metal parlaklığı verilmiş deri... Çıplak vücut resmi... Parlak kırmızı renkte bir süs taşı. 10 Atıf Yılmaz’ın yönettiği ve Tarık Akan’ın başrolünü oynadığı bir film... Halk dilinde sütlaca verilen ad... Lantan elementinin simgesi... Sürülüp dövülmek için yere serilmiş ekin sapı. 11 “ taneleri gibi gülemedim” (B.R. Eyüboğlu)... ABD’nin bir eyaleti... İri taneli bir zeytin cinsi. 12 Gübre, tezek... İtici neden, güdü... Gözdeki canlılık... Bir peygamber. 13 Rize’nin Çamlıhemşin ilçesindeki Fırtına Deresi üzerinde kurulu ünlü köprü... Richard Wagner’in bir operası... Boru sesi. 14 Tarımda kullanılan azotlu gübre... Büyük balıkları yakalamakta kullanılan bir tür olta... Hukuksal bir sorun nedeniyle bir mezarın açılarak ölünün incelenmesine verilen ad. 15 Başına geldiği sözcüğe olumsuz anlam katan Arapça önek... Bir renk... İrlanda Cumhuriyeti’nin resmi adı... Radyum elementinin simgesi. 16 Bir şeyin özünü oluşturan ana öğe... İlaç... Hawaii Adaları’nda yaşayan, ispinoza benzer bir kuş. 17 Güneydoğu Anadolu’da yetişen bir tür fıstık ağacı... Yayla fırlatılan ucu sivri çubuk... Mısır İmparatorluğu’nun en parlak dönemindeki başkenti. 18 Renyum elementinin simgesi... Yaylı bir çalgı... Bir nota. 19 İnek sütünden yapılan ünlü bir İsviçre peyniri... İslam ordularında piyade erlerine verilen ad. 20 Atın ayağında, genellikle bileğe ya da dize kadar çıkan beyazlık... Alışılmışın dışında giyinen Japon gençlerine verilen ad. BRİÇ VOLKAN DENİZCİ vdenizci@gmail.com 13’e Kadar Sayalım! Geçen Haftaki Problemin Çözümü imp zonsuz ¦ AR42 ¦ 764 ¦ R86 ¦ AV5 ¦ D9765 ¦ R8 ¦ D9 ¦ R1043 Batı Kuzey 1¦ Kontr Pas 4¦ Doğu Güney 2¦* 3¦ Herkes Pas *2¦ (İki kör diyecek elin kötüsü (5)68 puan, eğer 2¦ deseydi 2¦ diyecek elin iyisi yani (8) 910 puan olacaktı. Atak ¦3’lü, yerden As, Doğudan 10’lu. Ruayı da çektiğinizde Doğu ¦2’liyi defos ediyor. Nasıl devam edeceksiniz? Analiz ve çözüm: İki kör, bir karo ve bir trefl kaybımız var. Kör ve karo Aslarının oyunu açan Batıda olduğunu düşünürsek bu durumda ¦Damını bulmamız gerekir gibi görünüyor. Fakat tahmin veya seçme lüksümüz yok, trefl empasını Doğuya atmalıyız, çünkü kazaen Doğuda çıkar ve Doğu el tutup kör dönerse hemen dört el verir ve batarız. Bu yüzden Doğu bizim için tehlikeli rakiptir ve ¦Damını Batının elinde görsek bile yanlış görmüşüzdür diye trefl empasını Doğuya atarız. Varsayalım ki Batı ¦Damını aldı ve trefle çıktı. Trefl dönüşünü yerden alır, kozla ele geçer ve şu durumda Ruaya doğru ¦9’luyu oynarız. (Bu arada Batının üçlü pikini ve beşli körünü, iki de treflini gördük. Geriye üç kartlık yeri kaldı.) Batı küçük koyarsa yerden Rua ile alır, trefle ele gelir, son trefle yerden bir karo atar ve ¦Damı oynarız. ¦ ¦ AD9 ¦ A4 ¦ ¦4 ¦ 764 ¦8 ¦ ¦ ¦ V105 ¦ V10 ¦ ¦ 97 ¦ R8 ¦D ¦ Batı Asla alır, fakat ya el çaka yer çakaya karo oynamak bu durumda yerden çakar elden kör kaybımızın birini atarız ya da Asın yanından kör oynamak zorundadır. Bu durumda da ¦Ruamız el yapar ve her iki durumda da bir kaybımızdan kurtuluruz. O zaman Batının diğer seçeneğine bakalım: Batı ilk karoya Ası girerse ne olur? ¦ ¦ AD932 ¦ 4(?) ¦ (?) ¦4 ¦ 764 ¦ R8 ¦5 ¦ ¦ önemsiz ¦ ¦ ¦ 97 ¦ R8 ¦D ¦ R10 Şimdi Batı ne gelse fark etmez. Diyelim trefl geldi, elden alır, ¦Damını çeker, son trefle çakarak yere geçer ve ¦Ruaya bir kör kaybımızı kaçarız. Sn. Abdullah Cenkçiler daha basit bir çözüm bulmuş: Doğu ikinci pike boş verince Batının sekiz majörü göründüğünden ve sadece beş minörü olduğundan yola çıkarak üçüncü piki de çekiyor ve ¦9’luyu oynuyor. Rua ile kazanıp bir karo daha oynuyor. Şimdi Batının karosu yoksa trefl ya da kör oynamak zorunda, iki durumda da bir kaybımızdan kurtuluyoruz. Eğer karosu varsa ki o zaman karoyla çıkar, trefli tek ya da iki tane demek tir. Şimdi karoya çakılıp, ¦Asa gidiliyor ve ¦Vale oynayıp bırakılıyor. Batının trefli tekse trefl kaybı kalmıyor, Dam ikiliyse bile şimdi aldığında köre yatıyor. İşte dört el: ¦ AR42 ¦ 764 ¦ R86 ¦ AV5 ¦ V83 ¦ AD932 ¦ A43 ¦ D7 ¦ 10 ¦ V105 ¦ V10752 ¦ 9862 ¦ D9765 ¦ R8 ¦ D9 ¦ R1043 Haftanın Problemi imp KG zonda ¦8 ¦ 732 ¦ RV4 ¦ A76432 ¦ ARDV109 ¦ 65 ¦ A53 ¦ 95 Batı Kuzey Doğu Güney 1¦ 1SA 3¦ Pas 4¦ Herkes Pas 3¦’e üstten konuşma overbid diyorsanız biraz daha düşünmeniz gerekir. Kaç defa 14 puanınız yedi el alabiliyor! Eli iyi değerlendirmenizin ödülü olarak da Batı AR körü çekiyor ve kör devam ediyor. Oyunu nasıl yapmayı planlıyorsunuz? İyi bir hafta sonu diliyoruz. SATRANÇ GM SUAT ATALIK suata@hotmail.com Amatör Amatör kulağa hep hoş gelen bir kelimedir. Tarif ettiği bir konuya vakıf, o konunun kültürünü almış, konudan zevk alan, icra eden ama başka sorumlulukları dolayısıyla profesyonel olamamış kişidir. Bir de hevesli kitlesi var: Hiç oynamamış veya oynadığı zaman başarıya çok uzak kalmış kişiler. Elo listesinde yaklaşık 120 oyuncu 2200 reyting ve üzerinde. Eski devirde bu seviye amatörlüğün tarifiydi, altı zaten listeye bile giremezdi. Listeye şöyle bir göz gezdirirseniz mesleki sorumlulukları tarafından satranca devam etmemiş çok amatör görürsünüz. Bu kesim hâlâ önüne satranç takımını alıp oyun analiz eden, kitap okuyan, sonuçları değil partileri bilenlerden oluşmakta. Amatörlüğün üst sınırı yok fakat ne yazık ki son devirde Türkiye’de amatör sayısı azalmakta, hiçbir yere gelememiş 12001900 arası bir kitle satranç üzerine ahkam kesmektedir. Kısa parti demek olan minyatürün 25 hamle altında olduğunu kaynakla ispat edenini mi ararsınız, yoksa dilinin dönmeyeceği zugzwangı tarif etmeye çalışanını mı? Minyatür konusunda sabit bir hamle sayısı yok, genelde 30 hamle ve altı kısa oyun sayılırken, zugzwang Almancaya satranç tarafından sokulmuş yanlış türetilmiş bir kelime. Hevesli kitlesi hangi kesimden olursa olsun işi sadece ticarete dökmüş vaziyette ve satrancın ne olduğunu bilmedikleri gibi saygıları da yok! Nonprofit yani kâr amacı gütmeyen dernek kurup, iktisadi işletme olmadan satranç kursu açanlar, kaçak çalıştırdıkları biri 2150 diğeri reytingsiz, sigortasız iki yabancıyı hiç utanmadan tecrübeli hoca diye tanıtabiliyorler. İşin satranç yönünü bir tarafa bırakın, ne idüğü belirsiz kişilerden ders almanın sakıncaları 2005 yılında gazetelere sür manşet çıkan olaya bile damgasını vurmuştu.Bu meyanda ne kapı kapı dolaşıp size bedava satranç köşesi yazarım diyenin, ne onu telif ödemeden bedava çalıştıran gazetenin, ne de onu oradan atmaya vakit harcayanın satranca saygısı var! Tekerleği yeniden icat etmeye çalışanların ağzına sakız olan tanımlar akıl oyunu, beyin sporu. Hem her fırsatta sporcu iba resi kullanılacak, hem de WADA yasaklılar listesine tabi olunup yarışmalarda doping kontrolu yapılırken satrançta fiziki efor sarfedilmediği iddiasında bulunulacak! Dünyanın en zayıf antrenör ve hakemleri burada. Kısa süreli kurslardan çıkıp çok uzak oldukları ve kültürel olarak yabancı kaldıkları bir konuda politikman alınan payelerle ilerleyip duruyorlar. Sözde çalıştırdıkları çocuklara her türlü hileyi öğreten 1400’lük antrenörler gibi zamanında ağabeykardeş şikesine yeşil ışık yakan hakem, başka bir olayda tamamen aynı hataların tekrarında oyuncunun niyetini ayırt edebildiğini dahi iddia etmekten imtina etmiyor. Bu yüzden aslına bakarsanız FİDE veya ECU gibi mercilerden organizasyonel bir atama gelmezse ne bu antrenörlere ne de lisan bilmeyip google translate yapan hakemlere ihtiyaç var. Hepsi ait oldukları grupların adamı olmakla Edirne’den öteye geçemiyorlar. Edirne’den öteye geçtiğini zanneden youtube habercisi de devletin parasıyla şampiyonaya yollananlara tur arası mikrofon uzatıp soruyor: ‘Buraya eğlenmeye mi geldiniz, yoksa derece için mi?’ Şimdi amatör/profesyonel ayrımını tam anlamıyla betimleyecek bir örnek: GM Mişa Kobalya (2620)IM Kristian Holm (2468), Stokholm 201819, Petroff Savunması 1.e4 e5 2.Af3 Af6 3.Ae5 d6 4.Af3 Ae4 5.d4 d5 6.Fd3 Fd6!? 7.00 00 8.c4 c6 9.Vc2 Aa6 10.a3 Fg4! 11.Ae5 Ff5 12.b4! (Taraflar yerleşmiş teoriyi takip ederken,12.Fe3?! Aac5! ve 12.f3? Fe5 13.de5 Vb6 14.c5 Aec5 15.Ff5 Ab3 16.Şh1 g6 ile Siyah üstün kalır.) Bu konumda AnandCaruana, Wijk aan Zee 2018 partisinde unvan maçına çıkan Amerikalı 12...Ac7! 13.f3 Fg6! 14.Ag6 fg6 15.fe4 de4 16.Kf8 (16. Fe2? Vh4,16.Fe4? Fh2) Ff8 fikriyle ve Siyahın materyal kaybetmeyeceğini göstermişti. Genç Norveçli amatör yanlış yola sapıyor. 12...c5? 13.f3 Fe5 14.de5 dc4 15.Fe4 Vd4 16.Vf2 Fe4 17.Vd4 cd4 18.fe4 c3 19.Kd1 Kfd8 20.Ka2 Ac7 21.Kd3 Ae6 22.Ac3 dc3 23.Kc3 (Siyahlarla oynayan amatör bu konumu iyi bir antrenöre sormuş olsaydı, sadece iki neticeye oynanabilecek olduğundan kesinlikle tercih edilmemesi cevabını alırdı.) Kd4 24.Kac2! g5? (Taktik hata! 24...h5 25.Kc4 Kad8 ve beraberlik mücadelesi devam eder.) 25.Fg5! Ag5 26.Kg3 h6 27.h4 Ke4 28.hg5 hg5? (28... Ke5! 29.gh6 Şh7 30.Kg7 Şh6 31.Kf7 a5! 32.Kb7 ab4 33.ab4 çift Kaleyle zor bir kazançtır.) 29.Kg5 Şf8 30.Kc7 a5 31.Kf5 ab4 32.ab4 Ke8 33.Kff7 Şg8 34.Kg7 Şh8 35.Kh7 Şg8 36.Kcg7 Şf8 37.Kb7 Siyah terk eder. Lakin hiçbir oyun terk edilerek kazanılamamıştır! Beyazın hâlâ yanlış oynama şansı vardı:37...Şg8 38.Kbg7 Şf8 39.Kh8? Şg7 40.Ke8 Kb4 41.Şf2 Şf7 sonrası erler tutulamazken 38.Khg7 Şh8 39.Kge7 Ke7 (39...Ka8 40.Kh7 Şg8 41.Kbg7 Şf8 42.e6! Ke6 43.Kh8 Şg7 44.Ka8 Kb6 45.Ka4) 40.Ke7 Kb4 41.Şf2 Şg8 42.Şf3 bu kez kazanır. 10 C MY B