Katalog

EKONOMİ Gıda fiyatları arttı Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’ne göre martta bir önceki aya göre yüzde 1.1 artarak 172.8 puan oldu. DOLAR 4.0410 4.4 kuruş AVRO 4.9510 3.3 kuruş FAİZ BORSA 14.43 0.28 puan 1114.948 975 puan 8 EDİTÖR: EMRE DEVECİ TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Paket ters tepti ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 1151.00 5 lira 171.90 0.6 kuruş Cuma 6 Nisan 2018 Hükümetin faizi düşürmeye dönük paket hazırladığı ve Bakan Mehmet Şimşek’in istifasını sunduğu haberlerinin ardından dolar ve faiz rekor kırdı Dolar, dün Türk Lirası karşısında yeni bir rekor kırarak 4.04’ün üzerine çıktı. Geçen hafta 4.9728 ile rekor kıran Avro/TL kuru, dün 4.96’nın üzerini gördü. Zaten dolar karşısında tarihi düşük seviyelerde olan TL’deki dünkü yüzde 1’i aşan kayıpları, Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’in istifasını sunduğu iddiası tetikledi. Piyasaların olumsuz algıladığı diğer haber, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın AKP MYK toplantısında Şimşek ile birlikte Merkez Bankası’nı (TCMB) “arkamdan iş çeviriyorlar” sözleriyle hedef alması ve faizlerin düşürülmesi yönünde talimat vermesi oldu. Faizlerin düşürülmesi talimatı üzerine dün iki yıllık gösterge tahvil faizi yüzde 14.38 ile rekor kırdı. Uzmanlar, faiz ve kurdaki yükselişte dış gelişmelerin yanı sıra iç siyasi endişelerin etkili olduğunu vurguladı. Dışarıda küresel ticaret sa Şimşek, ‘istifa’ya karşı, ‘işimin başındayım’ dedi Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sert eleştirilerinin ardından Mehmet Şimşek’in istifasını Başbakan’a ilettiği iddiaları kulislerde konuşulmaya başlandı. Yıldırım’ın devreye girerek bu girişimi önlediği, konunun Cumhurbaşkanı’na da iletildiği öne sürüldü. Şimşek’in de son üç günden beri kamuya açık programlar yapmayarak sessiz kalmasının eleştirilerden kaynaklandığı dile getirildi. Şimşek, dün Twitter hesabından paylaştığı mesajda “millete hizmet yolunda yarışanlardan olmak için çaba harcamaya devam” ifadelerine yer verdi. vaşı endişeleri, içeride enflasyon ve cari açık başta olmak üzere makroekonomik göstergeler ile jeopolitik ve siyasi gelişmelerin baskıladığı TL, diğer gelişmekte olan ülke para birimlerine göre daha fazla değer kaybetti. Algı bozuk TD Securities Gelişmek te Olan Piyasalar Stratejisti Cristian Maggio, “Şimşek’in görevden ayrılabileceği yö nündeki haberlerin piyasa ları TCMB haberlerinden da ha fazla etkilediğini düşüne biliriz. Yine de bu faktör, ba na göre, piyasalar için sürp riz olmamalı. Şimşek, kabine nin yabancı yatırımcılarla gö rüşen parlak yüzü. Ama bun dan fazlası değil. Türkiye tek adam ülkesi ve giderek daha fazla o yönde ilerliyor” ifadelerini kullandı. Credit Agricole SA stratejisti Guillaume Tresca, “Türkiye algısı açıkça negatif. Ya Ticaret savaşı Türkiye’yi de olumsuz etkileyecek kın zamanda görüştüğümüz tüm müşterilerimiz lira için ABD Başkanı Donald Trump’ın başlattığı ve özellikle Çin’i hedef alan ti olumsuz beklentiye sahip. Enflasyon kontrolden çıkar caret savaşını değerlendiren Çin uzmanı Fatih Oktay, “Trump, çatışma ken ve Merkez Bankası eğrinin gerisinde kalırken ekonomi ısınıyor. Bu da sert bir dü ya bir namlusu karşıya diğe Merkez’in rezervi eridi ri kendisine dönük bir çifte ile girişiyor” dedi. Oktay’ın Cumhuriyet’e yaptığı de zeltme için ideal tarif. Mevcut durumda TCMB bu ay faiz artırmayacaktır. Merkez Bankası’nın brüt döviz rezervleri 30 Mart haftasında 88 milyar 304 milyon dolardan 84 milyar 702 milyon ğerlendirmelerden satır başları şöyle: n ABD’nin listesi 1300, Çin’inki 100 kü Bunun için Dolar/ TL’yi 4.104.15’e taşıyacak daha keskin bir düşüş gerekir. Mevcut durumda zorun dolara geriledi. 30 Mart 2017 haftasında yabancılar, nette 256 milyon dolar hisse senedi sattı. Yerli tasarruf sahipleri daha önce olduğu gibi kur sıçradığında ellerindeki dövizi bozdu. 30 Mart haftası itibarıyla yurtiçi yerleşik sur mal içeriyor, ikisi de 2017 verileriyle 50 miyar ABD doları dolayında mal ticaretini kapsıyor. Bu Çin’in ABD’ye ihracatının yüz lylaalyriuiıyraarndt”pakıuıörrtdadzvılmr.ealüişağzlmaşışeklüiaEmırhkrllgkaaemaioolrnlbeıearndilakveoigtnarermivmliddkaneeieneibSiskiienrivlieysdarKiiorneuldarçnddoroeöralskraavkjeriiünibzvoayreeimüzylüdmkanekeellaedssıvşnkineendlaiolüeyuizşl1zoaam6igenmtr4eal.r,a.elsrb7ariılıabem2şidr.ti2liay. mdaruilsğauyntnoaürdyym.aÇidüAnsnüiezinn,Aydi1’cblçeBeae0uiDkin4’nhhu0lebÇdrna’dauıeiurnncea,güaıfAslivtroiraıüyeBldnnurnoDiıgaşrnlo’eiytngluriiguisösrneAşeriutntüBiyuirnDoriülr. mesi üretim maliyetlerini yükselterek kendi üreticilerinin rekabet gücünü zayıflatacak olduğundan ABD yanlış bir politika uyguluyor görünüyor. Trump, çatışmaya bir namlusu karşıya diğeri kendisine dönük bir çifte ile girişiyor. n Bu hamlelerle iki ülke ve aralarındaki ticaret hacminin daralması doğrudan dünya ekonomisi ve ticaretinde daralma anlamına gelir ve Türkiye’yi etkiler. Diğer ülkelerin Çin ve ABD’nin biribirlerine ihraç edemedikleri malları kendi pazarlarına yönlendirmesine karşı tedbir olarak engeller koymaya başlamaları durumunda Türkiye bundan daha doğrudan da etkilenir. Böyle bir sürecin başladığını da görüyoruz. ABD’nin çelik ve alüminyuma ek vergi getirme kararından sonra AB’de, 201317 arasında artan çelik ithalatının ve bununla ilgili önlemlerin belirlenmesi için bir inceleme başlatıldı, bunun sonucunda Türkiye’nin AB’ye çelik ihracatına da kısıtlama veya ek vergiler getirilmesi söz konusu. ABDÇin ticareti daraldıkça bu tür gelişmelerin sıklaşması, sorunun tüm ülkeleri kapsamasını bekleyebilriz. Göçün çaresi perakende Erdem Chikaraishi Oyak’tan Gebze’ye otomotiv limanı Oyak, Japon ortak Nippon Yusen Kaisha (NYK) ile birlikte Gebze’ye otomotiv sektörüne yönelik liman yatırımı yapacak. Yatırım bedeli 110 milyon dolar olarak açıklanan Oyak Port’ta ortaklık yapısı yüzde 55 Oyak, yüzde 45 NYK şeklinde olacak. Oyak Genel Müdürü Savaş Erdem, gerçekleştirecekleri yatırımın hem Türkiye hem de uluslararası lojistik sektörü açısından önemli bir hamle olduğunu vurguladı. Otomotivde 26 aydır ihracat rekoru kırıldığını belirten Erdem, yıllık 780 bin araç kapasiteli ve 16 bin araçlık bir otopark alanı bulunan Türkiye’nin en büyük limanını devreye alacaklarını belirtti. Liman 2019’da hizmet vermeye başlayacak. NYK Otomotiv Grup Başkanı Koichi Chikaraishi de, lojistik hizmetlerini entegre sunma konusunda kararlı olduklarını, verdikleri hizmeti enerji ve diğer sektörlere de taşımak istediklerini söyledi. Türkiye kârlı çıkar ABD ile Çin arasındaki gerilime de değinen Chikaraishi, ticaret savaşlarının yıllardır var olduğunu söyledi. Chikaraishi, “10 yıl öncesine kadar 6 milyon araç ihraç eden Japonya, bugün 4 milyon araç ihraç ediyor. Almanya ve Fransa’da düşüşler var. Ticaret savaşlarından Türkiye gibi ülkelerin kârlı çıkacağını düşünüyorum” diye konuştu. l Ekonomi Servisi 81 ilde istihdam sağladıklarını anlatan Migros Genel Müdürü Tort, 45 bin çalışanın yüzde 71’inin Anadolu’daki mağazalarda çalıştıklarını dile getirdi Tort, Migros’un, 2017 yılında yüzde 39’luk büyüme ile 15.3 milyar TL ciro yaparak son 11 yılın rekorunu kırdığını kaydetti. Ucuz et satmak istiyor Özgür Tort, müşterinin Türkiye’nin en büyük et işleme merkezi olan kendi tesislerinde işlediği yerli besi ve sağlıklı kırmızı ete büyük rağbet gösterdiğini hatırlatarak, “Yerli çiftçimiz de bundan kazanç sağladı. Ancak Türkiye’nin 81 ilinde faaliyet gösterme ye başlamamıza rağmen Et ve Süt Kurumu’nun sağladığı etlerin satışını yapamıyoruz. Altyapısı hazır olan tüm perakendecilerin bu dağılıma erişmesi önemlidir. Bu anlamda Et ve Süt Kurumu’na da bakanlığımıza da başvurumuzu ilettik” şeklinde konuştu. Migros Genel Müdürü Özgür Tort, Migros’un sağladığı istihdamın, bulunduğu şehirlere getirdiği ekonomik canlılığın, üreticiye yaptığı katkılarla ekonominin en büyük destekçisi olduğunu belirtti. Migros’un 81 ilde açtığı mağazaları, ürün alım garantisi, oluşturduğu ilave iş kollarıyla büyük şehirlere göçü tersine çevirdiğini ifade eden Tort, “Perakende yöresel kalkınmanın lokomotifi. Tersine göçün anahtarı ise perakende sektörü. Türkiye çapındaki mağaza ağımız sayesinde her şehirde istihdam imkânı sunuyoruz. Anadolu’daki mağazalarımızda çalışan sayımız, toplam istihdamımızın yüzde 71’i. Bunun yanında çalışanlarımızın yüzde 54’ü kendi memleketlerinde görev yapıyor” dedi. “2017 Migros için bir dönüm yılı oldu” diyen Tort, Kipa ve Tazedirekt’i bünyelerini kattıklarını belirterek, “Son yıllardaki büyüme hızımıza daha da artırdık. 4 yılda iki kat büyüme hedefi mizin temellerini çok sağlam attık. 53’ü İstanbul, 3’ü Tekirdağ’da olmak üzere Türkiye’deki 56 tüm Uyum Market mağazaları ve Antalya’daki 17 Makro Market mağazalarını devralmak üzere adım attık. Sürdürülebilir büyüme anlayışımızla yatırımlarımıza devam etmeyi hedefliyoruz” diye konuştu. Artık kolay Tort, Migros’un hane erişiminin yüzde 80 olduğuna işaret ederek, Migros’a 64 yılda 64 milyonun kapısını açtırdığını dile getirdi. Her sabah yurtiçindeki 1898 mağazadü günaydın dediklerini belirterek, müşterinin evde biten malzemesinden, sağlıklı beslenmeye bir dizi uygulama ile müşterinin hayatının kolaylaştırdıklarını aktardı. l Ekonomi Servisi Özgür Tort Türkiye güneşine 1 milyar dolar Çin devlet şirketi HT Solar Enerji Türkiye Genel Müdürü Robin Xi, güneş enerjisi için yapılacak ikinci Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (YEKA) ihalesini izlediklerini belirterek, “1 milyar dolarlık yatırım hesapladık, bunu yapmayı amaçlıyoruz” dedi. Xi, Güneş Enerjisi ve Teknolojileri Fuarı Solarex’te yaptığı açıklamada, “Enerjisa, Zorlu ve Çalık Enerji gibi şirketlerle görüşmelerimiz devam ediyor. Pazarı çok iyi bilen Türk şirketlerden biriyle konsorsiyum olarak bu yıl da YEKA’ya girmek istiyoruz” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Fibaemeklilik fonu katladı Groupama’ya ait bireysel emeklilik portföyünü resmen devralarak fon büyüklüğünü 1.5 milyar liraya taşıyan Fibaemeklilik, müşteri ve acente sayısını iki katın üzerinde artırdı. Devir süreci, SPK, Hazine Müsteşarlığı ve Rekabet Kurulu’nun onayıyla 30 Mart’ta tamamlandı. Fibaemeklilik Genel Müdü rü Erol Öztürkoğlu, “2017 sonunda kârımızı 21 milyon liraya çıkardık ve sektörde hayat sigortası prim üretiminde iki yılda yüzde 200’ün üzerinde büyüdük. BES fon büyüklüğünde de 15. sıradan 11. sıraya yükselmiş olduk. 2017’de 326 olan acente sayımız da böylelikle 700’ü bulacak” dedi. l Ekonomi Servisi Akkuyu kapitülasyonu K apitülasyon kısa tanımıyla bir devletin bir başka devlete tanıdığı ayrıcalık. Daha uzun tanımda ise iktisadi, sosyal ve siyasi ayrıcalıkların, tek yanlı hukuki işlem veya anlaşmalar yoluyla tanınması diye ifade ediliyor. Türkiye, Rusya’ya Akkuyu’da dört reaktörlü bir nükleer güç santralı (NGS) kurma iznini sekiz yıl önce imzalanan bir milletlerarası anlaşma ile verdi. Şüphesiz Resmi Gazete’de yayımlanan (6 Ekim 2010) bu milletlerarası anlaşmanın, başında yahut herhangi bir yerinde kapitülasyon sözcüğü geçmiyor. Fakat, Türkiye’nin TETAŞ (Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş.) üzerinden verdiği kilovatsaat başına 12.35 cent alım garantisi başta olmak üzere Akkuyu NGS için Rusya’ya sağladığı olanaklar karşısında bu anlaşmayı kapitülasyon diye nitelemek abartı sayılmaz. (NGS’nin yapımı, inşaat finansmanı Rusya’da görünse de Rusya’nın 78 milyar dolarlık kısmının Türkiye’ce karşılanmasını istediğini ancak bu durumun çözülemediği için askıda kaldığını not düşelim.) Akkuyu’nun özellikle Avrupa’nın kademeli olarak nükleerden çıkış kararları ve ülkemiz açısından da güncellenmiş elektrik enerjisi talep projeksiyonları dikkate alındığında bir ihtiyaç değil, siyasi bir tercih kimliği daha çok ortaya çıkmaktadır. Bu devasa ölçekli inşaat Rusya’nın desteğini almak ve şirketlere iş sahası yaratarak siyasi ömrü sağlamlaştırma işlevi görecektir. Atık yönetimi muğlak Atık yönetimi bir NGS’de temel kritik alanlardan biri olmasına karşın Akkuyu’da atıkların nasıl yönetileceği belirsizdir. Bu konunun nasıl muğlak bırakıldığı, 6 Ekim 2010 tarihli milletlerarası anlaşmanın “yakıt, atık yönetimi söküm” başlıklı 12. maddesinden de anlaşılabilir: Madde 12 YAKIT, ATIK YÖNETİMİ VE SÖKÜM 1. Nükleer Yakıt, Proje Şirketi ve tedarikçiler arasında yapılan uzun dönemli anlaşmalar bazında tedarikçilerden temin edilir. 2. Taraflarca mutabık kalınabilecek ayrı bir anlaşma ile Rus menşeli kullanılmış nükleer yakıt, Rusya Federasyonu’nda yeniden işlenebilir. 3. Taraflar, devletlerinin yürürlükteki kanunları ve düzenlemeleri izin verdiği ölçüde, nükleer yakıt, kullanılmış nükleer yakıt veya herhangi bir radyoaktif materyalin sınır ötesi taşınması da dahil olmak üzere, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla, nükleer materyallerin sınır ötesi taşınmasına ilişkin gerekli tüm ilgili onay, lisans, kayıt ve rızaların alınmasında Proje Şirketi’ne yardım eder. 4. Proje Şirketi, NGS’nin sökümü ve atık yönetiminden sorumludur. Bu çerçevede, Proje Şirketi yürürlükteki Türk kanun ve düzenlemeleri ile öngörülen ilgili fonlara gerekli ödemeleri yapacaktır. Dyaebvalentcsılıarrrınbıiliyor CHP Enerji Komisyonu Başkanı Necdet Pamir 2014’teki kritik bir gelişmeyi hatırlatıyor. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın Türkiye’ye, Akkuyu NGS konusunda 39 başlıkta uyarıda bulunduğunu ancak açılan davada talep edilmesine karşın bu uyarıların “devlet sırrı olduğu” gerekçesiyle mahkemeye sunulmadığını belirtiyor. İnsanların aklıyla alay edildiğini söyleyen Pamir, “Düşünün Türkiye’nin devlet sırları Uluslararası Atom Enerjisi’ndeki uzmanlarca hazırlanmış. Onlar biliyor ama bizim bilmemiz istenmiyor” diyor. Durmaksızın 20 milyar dolar yatırım tutarı vurgulanan Akkuyu’da, Rusya’nın 15 yıl boyunca, 12.35 cent üzerinden satacağı üretim gelirleriyle, yapacağı harcamayı fazlasıyla çıkaracağını unutmasak iyi olur. Milletlerarası anlaşmaya, bundan sekiz yıl öncesinin dolar kuru dikkate alınarak konulmuş 12.35 cent, bugünkü kur ortamında ürkütücü bir fiyattır. Akkuyu’nun kapitülasyon olmadığını iddia edecek olanlar önce 12.35 cent için “halk için çok iyi bir fiyattır” demesi gerekmektedir. Türkiye’den ABD’ye çelik mektubu gitti Ekonomi Bakanı Zeybekci, Türkiye’nin ABD’nin çelik ve alüminyuma uyguladığı ek gümrük vergilerinden muafiyeti için ABD Ticaret Bakanı Wilbur Ross’a mektup gönderdi. Reuters’ın haberine göre sektör temsilcileriyle görüşen Zeybekci, mektupta Türkiye’nin çelik ve alüminyuma uygulanan ek gümrük vergilerinden muaf tutulmasına yönelik beklentilerini iletti. ABD kısa süre önce çelikte yüzde 25, alüminyumda yüzde 10 ek gümrük vergisi getirmişti. Türk çelik sektörü temsilcileri, ek verginin bazı ülkelere olası bir muafiyet tanınması durumunda Türkiye için sıkıntı yaşayabileceğine dikkat çekmişti. l Ekonomi Servisi C MY B