Katalog

Mandalinada yüzde 50 zayiat İzmir Seferihisar’da satsuma mandalinalarının yüzde 50’si, kasımda hava sıcaklıklarının yük EKONOMİ sek seyretmesi sebebiyle dallarında bozuldu. Üreticiler borçlarının ertelenmesini talep etti. ‘Garaj indirimlerine inanmayın’ TESK Başkanı Bendevi Palandöken, “Garaj indirimleri tamamen satış taktiği. Birçok marka ve büyük mağaza, fiyatları önce şişiriyor sonra yeni yıl indirimi diye eski fiyattan satıyor” dedi. Pazar 9 Aralık 2018 EDİTÖR: EMRE DEVECİ TASARIM: SERPİL ÜNAY Tütünü bitirdiler 9 20022018 aralığında tütün üreticisi sayısı yüzde 86, tütün üretimi yüzde 48 azaldı. 20062017 aralığında ise ihracat yüzde 29 düşerken ithalat yüzde 107 arttı YUSUF ÖZKAN GAMZE BAL Tütün üreticilerinin yıllar içinde hızla azalması üretim ve ihracatta sert düşüşlere yol açıp ithalatın katlanmasına, yerli üreticinin de yabancıya çalışmasına yol açtı. Tütün Eksperleri Derneği’nin sektördeki vahim tabloyu ortaya koyduğu 2018 Tütün Raporu’na göre, 2002’de üretici sayısı 405 bin, tütün üretimi ise 159 bin 521 tondu. Aradan geçen 15 yılda üretici sayısı yüzde 86, üretim miktarı ise yüzde 48 düştü. Karın tokluğuna üretim Tütünün, fındık ve üzümden sonra Türkiye’nin en önemli tarımsal ihraç ürünü olduğunun belirtildiği raporda, 20062017 aralığında ihracatın değer bazında yüzde 28.9 gerilerken, ithalatın ise yüzde 106.7 yükselmesi dikkat çekti. Raporda, “2006’da 497 milyon dolar olan tütün ihracatı 2017’de 353 milyon dolara; aynı dönem aralığında ithalat ise 253 milyon dolardan 523 milyon dolara çıktı. Yalnızca 2017’de 353 milyon dolarlık ihracata karşılık 522.7 milyon dolarlık tütün ithalatı yapıldı” ifadeleri kullanıldı. V Dernek Başkanı Servet Yaprak imzalı raporda bir başka dikkati çeken ise, üretimde son bir yılda yaşanan maliyet artışlarının, Türkiye’nin Balkan ülkeleri ile rekabetinde dezavantaj yaratması oldu. Öte yandan, Ege Bölgesi’nde satılan tütünün kilogram maliyetinin ortalama 15.16 TL olduğuna dikkat çekilen raporda, üreticinin bu rakama ürettiği ürünün kilogramını 16.70 liraya sattığı belirtildi. Üretici böylece ‘karın tokluğuna’ çalışmış oluyor. Raporda, bu rakamlar ışığında tütün üreticisinin eline kendi işçilik yevmiyesi dışında bir şey geçmediği ve gelirinin asgari geçim seviyesinin çok altında olduğuna vurgu yapıldı. ERGİ KMüAEdmYürnBlüiyğIeüt4vG0eeri0nleerlMineİLYON göre, 2009’da 10 milyon paket Yerli tütün kullanımı düştü TL kaçak sigara yakalanırken 2015’te Yurtiçinde yetişen tü yüzde 12’ye düştü. nın tamamına yakınına sa bu rakam 143.4 milyona yükseldi. tünlerin iç piyasaya 2016 içerisinde ele geçirilen kaçak satış amaçlı üretilen sigaraların neden olduğu vergi kaybının sigaralarda kullanım yaklaşık 400 milyon TL’yi bulduğu oranı 2003’te yüzde tahmin edildi. Türkiye’de ele geçirilen 42.07 iken bu oran kaçak sigaraların büyük kısmının Bulgaristan, Çin, Endonezya ve BAE menşeli olduğu ifade edildi. 2008’de TEKEL’in sigara biriminin özelleştirilmesinden sonra hızla azalarak 2017 itibarıyla Sigara üretiminde kullanılan yerli tütün oranının her yıl azaldığına dikkat çekilen raporda, “TEKEL sigara fabrikalarının 2008’de özelleştirilmesi ve Tütün Fonu’nun kademeli olarak azaltılması sonucunda; Türkiye sigara pazarı hip olan çokuluslu sigara şirketleri, artan miktar ve oranlarda ithal tütün çeşitlerini kullanmaya başladı. İç piyasadan satın aldıkları yerli tütün miktarı bu kullanım oranlarına paralel olarak azalış gösterdi” ifadelerine yer verildi. Batık kredi zirvede Berat Albayrak Bir vergi affı daha geldi Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen yeni bir af maddesine göre, mayıs ayında çıkarılan son aftan yararlanmak üzere başvurduğu halde taksitlerini zamanında ödemeyen mükelleflere, bu borçlarını önümüzdeki yılın ocak ayı sonuna kadar ödemeleri halinde aftan yararlanmaya devam etme hakkı verildi. Yeni aftan yararlananlar birikmiş borçlarıyla birlikte, aksattıkları taksitleri için yüzde 1.4 faiz ödeyerek yeni haklardan yararlanacaklar. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, 29 Ağustos 2018’de yaptığı açıklamada “Benim bakanlığım dönemimde bir daha böyle bir vergi barışı olmayacak. Ben bir yıl kalırım, 5 yıl kalırım bilmem. Benim döneminde bir daha vergi barışı yok” ifadelerini kullanmıştı. l Ekonomi Servisi Çin’den Trump’a rağmen rekor Çin’in ABD ile dış ticaret faz lası, kasımda bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 9.8 artarak 35.6 milyar dolar oldu. ABD’den ithalat yüzde 25 geriledi. Çin’de gümrük idaresi tarafından dün yayımlanan verilere göre Asya ülkesinin tüm dünyaya olan ihracatı kasımda dolar cinsinden yüzde 5.4 arttı. İthalat ise aynı dönemde yıllık yüzde 3 artış kaydederek Çin’in kasım ayı dış ticaret fazlasını 34 milyar dolardan 44.7 milyar dolara yükseltti. Çin, kasımda yılın en yüksek aylık dış ticaret fazlasını kaydetti. l Ekonomi Servisi Profesörden konut balonu uyarısı Bir önceki konut balonunu tahmin eden Prof. Robert J. Shiller, “Amerika tarihinin en büyük konut balonunu yaşıyor. Fiyatların nereye kadar çıkacağını bilmek mümkün değil” dedi. Nobel ekonomi ödüllü Shiller, The New York Times’ta yayımlanan yazısında, ABD’de 2012’de bu yana konut fiyat endeksinin yüzde 53, reel konut fiyat endeksinin yüzde 40 arttığını belirtti. l Ekonomi Servisi Bankaların batık kredi oranı yüzde 3.74 ile Aralık 2010 sonrası en yüksek seviyeye yükseldi. Kredilerdeki daralma hızlanarak devam ediyor EMRE DEVECİ Faiz düştü ama daralma sürüyor Son haftalarda kredi faizlerindeki hafif düşüşlere rağmen kredi daralması devam ediyor. 12 Ekim haftasında ortalama yüzde 35.38 olan TL üzerinden açılan ticari kredi faizleri, 30 Kasım haftasında yüzde 28.75’e düştü ancak aynı haftada kur etkisinden arındırılmış ticari kredi daralması (13 haftalık ortalama) yıllık yüz de 9.33 oldu. Yine 12 Ekim haftasında ortalama yüzde 38.27 olan TL üzerinden açılan tüketici kredi faizleri, 30 Kasım haftasında yüzde 31.81’e düştü ancak aynı haftada kur etkisinden arındırılmış tüketici kredisi daralması (13 haftalık ortalama) yıllık yüzde 14.96’ya ulaştı. Aynı haftada özel bankaların kredi daralması yüzde 17.1 ile yüksek seviyesini korurken, kamu bankalarında daralma hızı düştü ve yüzde 0.2 oldu. TÜSİAD Başkanı Erol Bilecik, “Kredi daralması bitmeden krizin bitmeyeceğini kabul etmeliyiz” derken, bankacılık sektöründeki toplam kredi daralması ise aynı haftada yüzde 9 oldu. Ekonomik krizle birlikte bankaların batık kredi oranı son 8 yılın zirvesine yükseldi. 30 Kasım ile biten haftada toplam krediler içinde takipteki kredilerin oranı yüzde 3.74’ü gördü ve Aralık 2010’dan bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, toplam 2 trilyon 452 milyar TL’lik kredi içinde takipteki alacakların seviyesi 91 milyar 870 milyon TL oldu. Yıl başında takipteki alacaklar oran olarak yüzde 2.95, miktar olarak 63 milyar 990 milyon TL seviyesindeydi. 11 ayda batık kredi miktarı 28 milyar 880 milyon TL arttı. Takipteki krediler ile yakın gözetim altındaki ikinci grup krediler toplamının toplam krediler içindeki oranının yüzde 15 olduğu belirtiliyor. Takipteki kredi oranı, ekonominin yüzde 4.7 küçüldüğü 2009 krizi sırasında yüzde 5.59’u görmüştü. Seçim vaadi yine ertelendi MUSTAFA ÇAKIR Hükümetten 3600 ek gösterge için adım atmasını bekleyen kamu çalışanları bir kez daha hayal kırıklığına uğradı. Kamu Personeli Danışma Kurulu (KPDK) toplantısında talepleri dinleyen Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk “Çalışma yapıyo ruz” demekle yetindi. Marttaki toplantıda taleplerin daha somut ele alınabileceğini söyledi. MemurSen Genel Başkanı Ali Yalçın ise konuşmasının önemli bir bölümünü, Türkiye KamuSen ile KESK’in toplusözleşme masasından çıkarılmasını öngören yasa değişikliğine ayırdı. Yalçın’a tepki gösteren Türkiye KamuSen Genel Başkanı Önder Kahveci, “Acaba kendileri bu masada yaptıkları yalan yanlış işlere kimsenin şahit olmasını mı istemiyor” dedi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan seçim öncesinde öğretmen, hemşire, din görevlileri ve polisler ile yönetim kadrolarında görev yapan kamu çalışanlarının ek göstergelerinin 3600’e yükseltileceğini vaat etmişti. Ancak aradan geçen süreye karşın düzenleme yapılmadı. Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, bu konuda öğretmenler günün de açıklamaları olacağını belirtti ancak 24 Kasım’da da bir gelişme olmadı. Bu nedenle memurların gözü son olarak KPDK toplantısındaydı. Memur konfederasyonları toplantıda 3600 ek göstergenin yanı sıra enflasyon kaybının giderilmesi için ek zam, sözleşmeli personelin kadroya geçirilmesi, maaşlar üzerindeki vergi yükünün hafifletilmesi, Devlet Personel Başkanlığı’nın kapatılmaması gibi çok sayıda talebi de dile getirdi. l ANKARA 3600 ne anlama geliyor? Kamu çalışanları için ek göstergenin 3600’e çıkarılması emekli maaş ve ikramiyelerinin artması anlamına geliyor. Düzenleme yaşama geçerse, emekli maaşları 400 lira ile 700 lira arasında, emekli ikramiyeleri ise 13 bin lira ile 20 bin lira arasında artacak. Geçen yıl Sırbistan’dan lop et ithalatı yapılacak olması tartışma yaratmıştı. Sırbistan’dan 5 bin ton et ithalatı Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pak demirli, yakın bir zamanda et ithalatı yapılmayacağına ilişkin açıklamalarda bulunmuştu ancak TBMM Dışişleri Komisyonu’nda onaylanan anlaşma ile Sırbistan’dan 5 bin ton büyükbaş hayvan etinin ‘uygun gümrük vergisi indirimleriyle’ ithal edilmesi kabul edildi. Türkiye’nin yeni bir ithal et anlaşmasını kaldıramayacağını kaydeden CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, “ESK depolarında bulunan ithal etlerin bozulma noktasına geldiğini hep birlikte okuduk. Artık yeter! AKP, ithal et anlaşması yerine Türkiye’de tarımı ve hayvancılığı desteklesin. Çiftçiye verdiği sözleri tutsun” dedi. Hükümet yetkililerinin ithalat yapılmayacağı yönündeki açıklamalarını anımsatan Çakırözer, “Hükümetin açıklamaları ile icraatları hep birbirinin zıttı yana gidiyor. ‘Çiftçiyi ithalata muhtaç etmeyeceğiz, destekleyeceğiz’ diyorlar ama mutlaka yeni bir ithalatın önünü açıyorlar” diye konuştu. l ANKARA Rodoslu, Türkiye’deki 4 aileden birinin bu tesiste üretilen etleri tükettiğini söyledi. Kırmızı ete 100 milyon TL yatırım GAMZE BAL İthalata rağmen fiyatları bir türlü düşürülemeyen kırmızı et için 6 yıl önce İzmir’de üretim tesisi kuran market zinciri Migros, bugüne kadar kırmızı ete 100 milyon liralık yatırım yaptı. Migros Taze Et İşleme Tesisi’nin (MİGET) yıllık üretim kapasitesinin 62 bin ton olduğunu belirten Migros İcra Kurulu Üyesi Cem Rodoslu, bu tesisle et satışlarını 5 yılda 3 katına çıkardıklarını söyledi. Üretim yapabilmek için 1000’in üzerinde besiciyle çalışan Migros, üretilen etleri 81 ildeki mağazalarına en geç 2 gün içinde ulaştırmış oluyor. Günlük 100200 ton arası kırmızı et satışı yaptıklarını dile getiren Rodoslu, “Üretim sürecinde 220 ayrı kontrol noktamız var. Uluslararası standartlardaki laboratuvarlarımızda her gün yüzlerce tahlil ve analiz yapıyoruz. Eti çiftlikten sofraya mercek altına alıyoruz” dedi. Arz yeterli seviyede Migros olarak gelecek sene 65. yıllarını kutlayacaklarını anımsatan Rodoslu, 81 ilde 2 bini aşkın mağazada 4 binin üzerinde markayı tüketiciye sunduklarını belirtti. Et piyasası üzerine de açıklamalarda bulunan Rodoslu, halihazırda arz sıkıntısının olmadığını, talebi karşılayacak oranda üretim olduğunu kaydetti. Türkiye’nin et tüketiminin arttığını ve bundan memnuniyet duyduklarını ifade eden Rodoslu, sağlıklı et tüketiminin gelişmesi ve enflasyonla mücadelede üzerlerine düşen görevi yapmaya hazır olduklarını dile getirdi. l İZMİR Muhtar Kent veda ediyor CocaCola Yönetim Kurulu Başkanı Muhtar Kent, 2019’da görevini devretmeye hazırlanıyor. Hikâyesinin 1978’de New York Times gazetesinde CocaCola’nın iş ilanını görmesiyle başladığını kaydeden Kent, şirkette geçirdiği 40 yılı anlatan bir mesaj yayımladı. Kent, mesajında şu ifadelere yer verdi: “Aldığım en değerli ders, işteki başarının hiçbir zaman garanti olmadığı. Özellikle bizim gibi 132 yıllık bir geleneğe sahip bir şirket bile, sürdürebilir ve sağlıklı büyümesi için kendini yenileyebilmeli. Beni dört farklı kıtaya taşıyan söz konusu yenilenme sürecine dahil olmak benim için büyük bir ayrıcalıktı.” l Ekonomi Servisi C MY B