Katalog

DUNYA Patronlardan Brexit anlaşması için yeni oylama talebi İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden (AB) çıkışı (Brexit) için öngörülen Mart 2019 tarihi yaklaşırken kimi İngiliz iş insanları yeniden halk oylaması yapılmasını istedi. 70’ten fazla şirket patronu bir mektup yayımlayarak Brexit’in AB ile anlaşma olmadan uygulamaya konulmasının zararlarını vurguladı, olası anlaşmanın şartlarının halka sorulmasını istedi. Mektupta “Ya önü belli olmayan ya da parçalayıcı bir Brexit ile karşı karşıyayız” ifadeleri kullanıldı. Pazartesi 5 Kasım 2018 dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: EMİNE BİLGET Baskın gününde 13 meydan okuma ABD’nin İran’a yaptırımlarının ikinci dalgası başlarken büyükelçilik işgalinin yıldönümünde binlerce kişi Tahran’da sokağa çıktı. ABD’nin İran’a karşı, bugün itibarıyla uygulamaya koyduğu enerji ticareti odaklı yaptırımlara Tahran’dan kitlesel bir yanıt geldi. ABD’nin Tahran Büyükelçiliği baskınının 39. yılı nedeniyle düzenlenen binlerce kişilik protestoda konuşan İran Devrim Muhafızları Komutanı Muhammed Ali Caferi, ABD Başkanı Donald Trump’a “İran’ı asla tehdit etme” sözleriyle seslendi. ABD’nin Tahran Büyükelçiliği’nin İran İslam Devrimi’nden 9 ay sonra 4 Kasım 1979’da kendilerine “İmam’ın Çizgisindeki Öğrenciler” adını veren yüzlerce silahlı kişi tarafından işgal edilmesinin yıldönümünde olayın gerçekleştiği eski büyükelçilik binası önünde bir araya gelen protestocular, ABD ve İsrail’e karşı sloganlar attı. Savaş uçağı üretimi başladı 444 gün süren krizin “Küresel Emperyalizme Karşı Milli Mücadele Günü” olarak kutlanan yıldönümünde meydanda toplananlara bir konuşma yapan İran Devrim Muhafızları Komutanı Caferi, “ABD’nin kendilerine açtığı ekonomik ve psikolojik savaşa karşı duracaklarını ve galip geleceklerini” söyledi. Tahran ayrıca, geçen ağustosta tanıtılan yerli savaş uçağı Kevser’in de seri üretimine başladıklarını duyurdu. Öte yandan, İsveç’te faaliyet gösteren ve dünya çapında petrol tankerlerinin hareketlerini takip eden TankerTrackers adlı firma, İran petrollerini taşıyan tankerlerin geçen ayın sonundan itibaren konumlarını gösteren cihazları kapalı tutmaya başladığını bildirdi. Bu arada, OPEC yetkilileri, Suudi Arabistan ve müttefiklerinin İran’dan kaynaklanacak petrol arzı açığını karşılamak için hazırlık yaptığı kaydedildi. Yaptırımlar devrede Trump yönetiminin, geçen mayısta İran’la yapılan uluslararası nükleer anlaşmadan çekilmesinin ardından 90 ve 180 günlük süreler içinde yeniden başlatmayı planladığı yaptırımların ikinci ayağı bugün devreye giriyor. Washington’ın daha önce “İran’ın enerji ticaretini sıfırlama” hedefiyle başlatılacağını ilan ettiği yeni yaptı Muhammed Ali Caferi rımlar ağırlıklı olarak petrol endüstrisini ve bu ülkeyle ticaret yapan yabancı ülke ve şirketleri hedef alıyor. “Tahran’ın saldırgan bölge politikası, balistik füze denemeleri ve terörü finanse ettiği” gibi gerekçelerle uygulanan yaptırımlar nedeniyle başta Avrupa’dan olmak üzere çok sayıda şirket İran piyasasından çekilirken ABD’nin enerji ticaretini sıfırlama hedefi ise başarıya ulaşmış görünmüyor. Washington, yaptırımlara uymayacaklarını daha önce duyuran Çin, Hindistan, Japonya ve Güney Kore’nin de aralarında olduğu 8 ülke için muafiyet getirileceğini açıklamıştı. Yaptırımlara uymama kararı alan Türkiye’nin de muafiyet listesinde yer aldığı değerlendirmeleri yapılıyor. Reform yasasına konsey vetosu ABD’nin çekildiği uluslararası nükleer anlaşmaya taraf Almanya, Fransa, İngiltere, Rusya ve Çin’in İran’la ticaretin devamı için Tahran yönetiminden talep ettiği Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine İlişkin Mali Çalışma Grubu (FATF) ile uyum öngören yasa tasarısı, İran Anayasayı Koruyucular Konseyi tarafından veto edildi. İran meclisinin geçen ay yoğun tartışmalar eşliğinde kabul ettiği tasarı anayasaya aykırı bulundu. Muhafazakâr kanattan vekillerin geçen ayki tartışmlarda “vatana ihanet” olarak eleştirdiği, OECD’nin bir kuruluşu olan FATF ile uyumlu mevzuat öngören tasarı reform yanlısı Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani liderliğindeki hükümet tarafından hazırlanmıştı. Anayasayı Koruyucular Konseyi, tasarıya mesafeli olduğu bilinen İran’ın dini lideri Ali Hamaney tarafından atanan ve meclis tarafından onaylanan 6 hukukçudan oluşuyor. Misilleme tatbikatı Yeni Kaledonya özerk kalacak Pasifik Okyanusu’nda Fransa’ya bağlı özerk Yeni Kaledonya bölgesinde halk, 31 yıl sonra ikinci kez düzenlenen referandumda “bağımsızlığa hayır” dedi. Yaklaşık 300 bin nüfusa sahip olan ada halkına, dün yapılan oylamada Fransa’dan ayrılmak isteyip istemedikleri soruldu. Katılımın yüzde 80 ile beklenenin üzerinde çıktığı referandumda resmi olmayan sonuçlara göre sandıktan yüzde 56.4 ile bağımsızlığa “hayır” sonucu çıktı. Fransa’nın 1853’te ilhak ettiği Yeni Kaledonya, 1946’ya kadar sömürge bölgesi oldu. 1987’de düzenlenen referandumda, halkın yüzde 98.3’ü bağımsızlık aleyhinde oy kullandı. 2003 yılında gerçekleştirilen anayasa değişikliği sonucu Fransa’ya bağlı özerk bir bölge olarak konumlandırıldı. Fransa parlamentosunda iki milletvekili ve iki senatör tarafından temsil edilen bölge Paris’ten her yıl 1.3 milyar Avro mali destek alıyor. Le Pen ankette ilk kez öne geçti Fransa’da Avrupa Parlamentosu (AP) seçimleri öncesinde aşırı sağ, kamuoyu yoklamalarında önde görünüyor. Ifop tarafından dün yayımlanan anket sonuçlarına göre, Marine Le Pen liderliğindeki Ulusal Birlik, yüzde 21 oy oranına ulaşarak Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un iktidardaki Cumhuriyet Yürüyüşü’nü (LREM) aştı. LREM’in oy oranı ise ağustos ayındaki yüzde 20 oy oranından 19’a geriledi. Gelecek yıl mayıs ayında düzenlenecek AP seçimlerinin, AB yanlısı merkez partiler ile göç ve küreselleşme karşıtı aşırı sağ partiler arasındaki mücadelenin seyri bakımından önemli olduğu değerlendirmesi yapılıyor. Avrupa’da aşırı sağ partiler arasında ABD muhafazakârları tarafından da desteklenen birlik çabaları ise ırkçı görüşlerin AP’de daha güçlü temsil edileceği yönündeki endişeleri artırıyor. Soğuk Savaş yıllarından bu yana ilişkilerin en kötü seviyede olduğu yorumları yapılan NATORusya hattında karşılıklı askeri tatbikat hamleleri sürüyor. Kuzey Atlantik İttifakı’nın 25 Ekim’de Norveç Denizi’nde başlattığı, “Soğuk Savaş’tan bu yana en büyük askeri tatbikat” olarak nitelendirilen “Trident Juncture” sürerken Rusya’dan misilleme geldi. Rusya Kuzey Filosu’ndan yapılan açıklamada, Pyotr Velikiy adlı ağır nükleer füze kruvazörünün Kuzey Buz Denizi’nin Norveç ve Rusya arasındaki bölümünü oluşturan Barents Denizi’ne açılarak Rus HavaUzay Kuvvetleri ve Hava Savunma Kuvvetleri ile birlikte tatbikata başladığı bildirildi. Moskova ayrıca Rus Donanması’na ait 2 adet Tu142 antidenizaltı uçağının önceki gün Norveç Denizi’nin tarafsız suları üzerinde 12 saatlik planlı bir uçuş yaptığım uçuşların diğer devletlerin sınırları ihlal edilmeden yapıldığını duyurdu. NATO’nun 29 müttefik ve 6 ortağının katılımıyla aynı bölgede gerçekleştirdiği tatbikat ise 7 Kasım’da sona erecek. Rusya geçen eylülde Çin ve Moğolistan askerlerinin de katılımıyla Soğuk Savaş’tan bu yana en büyük askeri tatbikatını yapmıştı. Sibirya ve Rusya uzak doğusunda düzenlenen tatbikata 300 bin askerin katıldığı bildirilmişti. ÇİN’E GÖZDAĞI VERDİLER PekinTokyo arasında Doğu Çin Denizi’nde zengin enerji yataklarına sahip Senkaku/Diayou adalarının statüsüne ilişkin gerilim sürerken Japonya, bölgede ABD ile birlikte ülke tarihinin en büyük askeri tatbikatını başlattı. Tinian ve Guam bölgelerinde 29 Ekim’de başlayan ve 8 Kasım’da sona erecek “Keskin Kılıç” adlı tatbikata, iki ülkeden onlarca savaş gemisinin, yüzlerce savaş uçağının, 57 bin askerin yanı sıra Kanada’ya ait 2 savaş gemisinin de katıldığı bildirildi. İki ordu arasındaki ortak muharebe eğitimleri 30 yıldan bu yana devam ediyor ancak son tatbikat bunlardan en büyüğü olarak değerlendiriliyor. SEL KAYIPLARI ARTIYOR İtalya’da aşırı yağışların yol açtığı seller yüzünden Sicilya Adası’nda 12 kişi yaşamını yitirdi. Arama kurtarma ekipleri, dün Palermo bölgesinde bir evde aynı aileden 9 kişinin cansız bedenine ulaşıldığını kaydetti. İtalya genelinde son günlerde etkili olan şiddetli yağış ve fırtınalarda, çoğunluğu kuzey ve batı bölgelerde olmak üzere en az 17 kişi daha hayatını kaybetmişti. Roma ‘üç çocuk’ istiyor İtalya’da aşırı sağcı, popülist Lig5 Yıldız koalisyonunun tartışma yaratan icraatları sürüyor. Reuters’ın haberine göre Roma hükümeti kırsal kesimde üç çocuk sahibi olan aileleri arazi ile ödüllendirme hesapları yapıyor. Gelecek yılın bütçe tasarısında yer alan, Lig’in geliştirdiği plana göre 20192021 yılları arasında üçüncü çocuk sahibi olan ailelere 20 yıllığına tarım arazileri verilmesi öngörülüyor. Tarım Bakanı Gian Marco Centinaio yaptığı açıklamada, “İtalyanların daha fazla çocuk sahibi olması için bir şeyler yapılması gerektiğini, bu nedenle Tarım Bakanlığı’nın özellikle ailelerin halen çok çocuk sahibi olduğu kırsalda böyle bir adım attığını” söyledi. Habere göre İtalya, Avrupa’da en düşük doğum oranlarına sahip ülke konumunda. Tasarıya destek veren Aile Bakanlığı planın evli çiftlerle sınırlı kalacağını, “nikâhsız yaşayan çiftlerin kabul edilmeyeceğini” de vurguladı. İtalya’da yaşayan yabancıların tasarı kapsamına girebilmesi için en az 10 yıldır ülkede yaşıyor olmaları gerektiği belirtildi. İsrail askerleri valiliğe girdi İsrail güvenlik güçlerinin, işgal altındaki Doğu Kudüs’te Filistin Yönetimi’nin valilik ofisinin de bulunduğu hükümet binasına baskın düzenlediği, bazı bilgisayar ve belgelere el koyduğu bildirildi. Baskın haberi, geçen hafta Doğu Kudüs’te Filisitin Yönetimi tarafından düzenlenen uluslararası konferansın İsrail polisi tarafından engellenmesinin ardından geldi. AA’nın haberine göre Filistinli yetkililer, baskın sırasında İsrail güçleri tarafından darp edilen ve göz yaşartıcı gazdan etkilenen 3 kişinin olay yerinde tedavi edildiğini kaydetti. Times of Israel sitesinin haberinde ise “güvenlik güçlerinin binaya girmesini engellemeye çalışan iki kişinin gözaltına alındığı” bildirildi. Filistin Yönetimi’nden ise İsrail güçlerinin baskınına kınama açıklaması geldi. Hükümet Sözcüsü Yusuf Mahmud yaptığı yazılı açıklamada, Kudüs valiliğine baskın düzenlenmesi ve personelin saldırıya uğramasını, “tehlikeli bir tırmanış ve uluslararası hukukun ve anlaşmaların açık bir şekilde ihlali” olarak değerlendirdi. guardıan’dan iddia: Rejim muhalifi kanala Suudi finansmanı ABD’nin yaptırım baskısını artırdığı İran’ın bölgesel rakiplerinden Suudi Arabistan’ın da medya yoluyla rejim muhaliflerine destek olduğu öne sürüldü. Guardian gazetesi, İngiltere merkezli, muhalif bir İran televizyon kanalının gizli offshore hesaplar ile Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’a yakın bir Suudi iş insanı tarafından finanse edildiği iddiasını ortaya attı. Gazeteye konuşan bir kaynak Selman’ın “Iran International”ın arkasındaki güç olduğunu belirtirken haberde başkent Londra’nın batısındaki Chiswick’te faaliyet gösteren kanalın parayı Suudi kraliyet mahkemesinden aldığı yönündeki iddiaları reddetmediğine dikkat çekildi. Kanaldan yapılan açıklamada, “Yanlış birşey yapıldığı, editoryal bağımsızlığın bulunmadığı suçlamalarının asılsız olduğu” belirtildi. Guardian’a konuşan bir kanal çalışanı ise “Kendisine bir Suudi Riyali’nin bile kullanılmadığnın söylendiğini, paranın Suudilerden geldiğini bilseydi burada çalışmaya başlamayacağını” aktardı. Haberin dayandırıldığı kaynağa göre Veliaht Prens Selman’ın eski danışmanı Suud el Kahtani de kanalın fonlanmasının arkasındaki isimlerden birisi. Riyad’ın Kaşıkçı cinayetiyle ilgili açığa aldığı 5 kişi arasında eski Kraliyet Divanı Müsteşarı Suud el Kahtani de bulunuyordu. Kanalın sahibi Volant Medya şirketinin patronunun da kraliyet mahkemesinden isimlerle bağlantılı olduğu belirtildi. Destekçileri, hapisteki Şii muhalif lider Selman’ın özgürlüğü için yürümüşlerdi. Bahreyn’de muhalif lidere müebbet Körfez’de Katar’a karşı Suudi Arabistan cephesinde yer alan Bahreyn’de Yüksek İstinaf Mahkemesi, kapatılan muhalif Vifak hareketi yöneticisi üç isim hakkında verilen beraat kararını bozarak hükmü müebbet hapis cezasına çevirdi. Vifak Hareketi Genel Sekreteri Ali Selman’ın yanı sıra Hasan Ali Cuma Sultan ve Ali Mehdi Ali elEsved’in Katar adına casusluk yapmakla suçlandıkları davada bu kararın da temyize götürülebileceği belirtildi. Bahreyn Yüksek Ceza Mahkemesi haziran ayında görülen duruşmada sanıklar hakkında beraat kararı vermişti. İtinaf mahkemesi ise casusluk kanıtlarının kesin olduğuna hükmetti. Vifak lideri Selman, 28 Aralık 2014’te “güç kullanarak siyasi rejimi değiştirmeye teşvik etme” suçlamasıyla 4 yıl hapse mahkum edilmiş, parti yöneticileri hakkındaki casusluk suçlaması daha sonra gündeme gelmişti. Şii Vifak ve solseküler Vaad gibi partilerin kapatıldığı Bahreyn’de 24 Kasım’da meclis seçimleri yapılması bekleniyor. Şam’dan Pedersen’e şartlı destek Birleşmiş Milletler’in (BM) yeni Suriye Özel Temsilcisi olarak bu ay sonunda göreve başlaması beklenen Norveçli diplomat Geir Pedersen’e Suriye hükümetinden şartlı destek geldi. Suriye Dışişleri Bakan Yardımcısı Faysal Mikdat, 4 yıllık çalışmasının ardından görevi bırakan Staffan de Mistura’nın kullandığı yöntemleri uygulamaması halinde Pedersen’le işbirliği yapmaya hazır olduklarını belirtti. Mikdat, geçen ay sonunda BM Genel Sekreteri Antonio Guterres tarafından göreve başlayacağı ilan edilen Norveçli diplomat için, “Suriye’nin toprak bütünlüğüne ve halkına saygı gösterdiğini açıklamalı. Selefinin yaptığı gibi teröristlerin tarafını tutmamalı” ifadelerini kullandı. Sınırda ABD devriyesi Suriye’nin kuzeyinde ABD ile TSK’nin ortak devriyeye başladığı geçen hafta duyurulurken bölgeden Ankara’yı rahatsız edecek bir devriye haberi geldi. AFP’nin haberine göre, Mardin’in Şenyurt kasabasının karşısında Suriye tarafında yer alan Debresiye’de ABD askerlerinin devriye gezdiği görüntülendi. ABD bayraklı üç aracın devriye gezdiği bölge halihazırda Ankara’nın terör örgütü saydığı YPG’nin omurgasını oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG) tarafından kontrol ediliyor. IŞİD’den YPG’ye Rakka’da saldırı Suriye’nin Rakka şehrinde IŞİD tarafından YPG’ye bombalı araçla saldırı düzenlendi. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nden yapılan açıklamada, saldırıda ilk belirlemelere göre 10 kişinin öldüğü çok sayıda kişinin yaralandığı aktarıldı. Yerel kaynaklar ise ölü sayısının 50’ye yükseldiğini ileri sürdü. l Haber Merkezi C MY B