Katalog

Pazar 5 Temmuz 2015 EDİTÖR: MÜNEVVER OSKAY TASARIM: ÇAĞLA SEVİNDİK Kazananı ve kaybedeni yok ATİNA unanistan’da bugün yapılacak halkoylaması, Yunan yakın tarihinde sekizinci olacak. İlki 1920’de, sonucusu 1974’te olmak üzere; bundan öncekilerin beşinde monarşi mi cumhuriyet mi sorusu soruldu. Albaylar cuntası 1967 ve 1973’te anayasa konusunda halkoylaması düzenledi. Cuntanın düzenlediği oylamaların meşruiyeti tartışmalıydı. Bugün halkı evet ya da hayır oyu vermeye çağıranlar, bunun Yunanistan’ın geleceğini belirleyecek en önemli oylama olduğu konusunda hemfikir. Bu yaygın kanaatte geçmişin belleklerde uzak bir iz bırakmasının rolü de var. Halka sorulan, hem cümle olarak çok uzun hem de içerdiği teknik referanslar yüzünden anlaşılması zor soruya verilen yanıt gerçekten Yunanistan’ın geleceğini mi belirleyecek? Durum o kadar net değil. haber 19 Bugün halkı referanduma çağıranlar, bunun ülkenin geleceğini belirleyecek en önemli oylama olduğu konusunda hemfikir. Bunda geçmişin belleklerde bir iz bırakması da etkili meye tercih ettiği yönünde. Dokuz örgütün özerk yapılarını koruyarak birleşmesiyle kurulan SYRİZA’nın içinde AB karşıtı bir radikal sol kanat var ve azınlıkta olsa da ciddi bir ağırlığa sahip. Halkoylaması kararı alınmasının hemen ertesinde bunun nedenini sorduğum bir SYRİZA milletvekili, “Ya halkoylaması ya da erken seçim dışında bir seçeneğimiz yoktu, anlaşmayı meclisten geçiremezdik” demişti. Y ‘E, şimdi ne oldu’ İhanet diyen de var... Oylamada halkı evet oyu vermeye çağıranlar, gerekçelerini “Avrupa, demokrasi ve güvenlik için” yanıtıyla özetliyor. Evetçilerin bir kısmı SYRİZA’nın baştan beri görüşmeleri çıkmaza sokarak, Yunanistan’ı Avro’dan ve ardından AB’den çıkarma niyetinde olduğunu iddia ediyor. Hatta bunu vatana ihanet olarak tanımlamaktan çekinmiyorlar. Evet kazanırsa durumun gene Diren SYRİzA, İstanbul Seninle HDP, TMMOB, KESK’in de aralarında bulunduğu birçok sivil toplum kuruluşu ve siyasi parti üyeleri dün Taksim Tünel Meydanı’nda toplanarak Yunanistan Konsolosluğu’na yürüyüp SYrİzA’ya destek verdi. Yürüyüş boyunca yurttaşlar “Diren SYrİ zA, İstanbul Seninle”, “Yunanistan halkı yalnız değildir” ve “IMF al Avro’nu başına çal” sloganları attı. Yürüyüşe katılan gruplar adına okunan ortak basın açıklamasında, Yunan halkı ile dayanışmayı büyütme çağrısı yapıldı. İSTANBUL\Cumhuriyet evetçiler, “Evet”in kazanması durumunda Çipras’ın başbakanlığa devam edebileceğini de düşünüyor. Ama müzakere ekibinin değişmesinin gerektiğinin ardından belirtiyorlar. Sağ ve merkez solda yaygın kanaat, Çipras’ın partisinin birliğini korumayı, müzakerelerde orta yol bir anlaşma elde et çok zor olacağını ama AB ile güvenin yeniden tazelendiği bir müzakere yapılacağına inanıyorlar. Çipras hükümetinin AB’nin kurumsal yapısını, müzakere ve karar alma kurallarını biraz acemilikten, biraz da radikal gözükme telaşından tanımadıklarını, işin bu noktaya gelmesine neden olduklarını di le getiriyorlar. Evetçilerin arasında, SYRİZA yönetiminin Avro ve AB’de kalınmasını istediğine inanmakla birlikte, beş ay içinde anlaşma niyetlerinin olmadığının ortaya çıktığını belirtenler de var. Bir kısmı SYRİZA’ya çok yakın, hatta oy vermiş olanlardan oluşan bu Çipras, “Hayır” kaybederse istifa edeceğini ima etmesine rağmen, böyle bir durumda onun başbakan olarak devam edeceğine evet cephesinde inananlar var. Perşembe günü Çipras’ın “Her durumda AB ile müzakerelere devam edeceğimizin güvencesini veriyorum” demesi, genellikle buna yoruluyor. Nitekim, Çipras’ın cuma akşamı son mitingde yaptığı daha düşük profilli konuşmanın bu kapıyı açık bırakmaya yönelik olduğu düşünülebilir. Ayrıca halkoylamasında “Evet”le “Hayır”ın arasında çok az fark olması durumunda, ki son anketlere göre gerçekleşme olasılığı yüksek, SYRİZA’nın koalisyonu genişletmeye ihtiyacı olacak. Zaten bu durumda Yunanistan’da herkes “e, şimdi ne oldu” sorusuna yanıt arayacak. AB ile müzakerelerin Yunanistan’ın eli bütünüyle zayıflamadan ve hükümette küçük bir değişiklikle birlikte yeniden hemen başlamasını, halkoylamasının kazananı ve kaybedeni olmayan, iki yanıt arasında yok denecek kadar küçük bir farkla sonuçlanması belki sağlayacak. l ATİNA Yunan halkının tercihi bugün ya AB’nin sunduğu reçete ile krizi aşmak ya da o reçeteye karşı kendi reçetesini ortaya koymak olacak unanistan, 5 yılı aşan ekonomik krizi artık aşabilmek için bugün tarihi referandumuna gidiyor. “Evet” ve “hayır” arasında bölünen ülke, çıkacak sonuca göre ya Yunan para birimi drahmiye dönecek, ya Avro bölgesinde kalmaya devam edecek veya AB ile yeni pazarlık kapısını aralayacak. Ülkedeki parasızlık kamuoyu şirketlerini de çaresiz bıraktığı için yayımlanan anketler halk taDUYGU GÜVENÇ rafından inandırıcı bulunmuyor. Medyanın, sermayenin etkisinde olması nedeniyle de yayınlara güvenilmiyor. Bu koşullar altında önceki akşam iki grup da son mitinglerini yaptı. Her iki tarafın da hem çocukları, hem gelecekleri, hem de ülkeleri için göz yaşı döktüğü o mitinglerden izlenimler: Yunanistan Avrupa ile kaderini oyluyor Y YuNANİStAN’DA BugüN HALKA SoruLAN Soru ugün yapılacak tarihi referandumda Yunan halkına sorulan soru şöyle: “Avrupa Komisyonu, Avrupa Merkez Bankası ve IMF tarafından 25/6/2015 tarihli Eurogroup toplantısında önerdikleri iki bölümden oluşan ama yekpare olan anlaşma tasarısı kabul edilmeli mi? Birinci metin, “Halihazırdaki Programın Reform için Tamamlanması ve Ötesi” başlığını ve ikinci metin de “Borcun Sürdürülebilirliği ile ilgili ön çalışma” başlığını taşımaktadır. ” (Tırnak içindeki bu başlıkların İngilizcesi de metinde yer alıyor) Ülkemiz vatandaşlarından üç kurumun önerdiği tasarıyı reddedenler HAYIR, Ülkemiz vatandaşlarından üç kurumun önerdiği tasarıyı onaylayanlar EVET olarak belirtmelidir”. Joseph Stiglitz Paul Krugman Thomas Piketty ünlü ekonomistler ‘hayır’ diyor D ünyanın en iyi ekonomistleri ‘hayır’ sonucunun Yunanistan için en iyisi olduğu konusunda birleşti. Nobel ödüllü ekonomist Kolombiya Üniversitesi Profesörü Joseph Stiglitz, “Hayır kararı en azından ülkenin kendi geleceğini kendi elleriyle şekillendirme imkânı verecek” diye yazdı. Bir diğer Nobel sahibi New York Times yazarı Paul Krugman, “Ha B yır sonucu Yunanistan’ı Avro birliğinden çıkışa zorlayabilir. Ancak kısa vadede son derece yıkıcı olacak bu sonuç ülkeye gerçek bir iyileşme şansı sunacak” dedi. Kapitalizme yönelik eleştirileriyle tanınan “21. Yüzyılda Kapital” kitabının yazarı Fransız ekonomist Thomas Piketty ise, “Teklifi reddetmeliler. Benim için net. Çok kötü bir plan” diye ekledi. Çalkantı sürecek unan halkı kendilerine dayatılmak istenen tasarruf önlemleri için bugün sandığa giderken, referandumun sonucu piyasalara da yön verecek. Ancak sonuç evet de hayır da olsa sular durulmayacak. referandumdan evet oyu çıkarsa önerilen tasarruflar yürürlüğe konulacak. Bu da “kemer sıkma politikalarına karşıyız” vaatleriyle gelen SYriZA hükümetinin geleceğinin sorgulanmasına neden olacak. Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras’ın istifası gündeme gelecek. Bu da yeni hükümetin kurulması için erken seçim sürecini başlatır. Bu nedenle piyasalardaki bahar havası kısa vadeli olur. referandumdan hayır oyunun çıkması da piyasalar açısından olumsuz bir sonuç olacak. Yunanistan iflasa ve Avro bölgesinden çıkışa bir adım daha yaklaşacak. Bu da Avro bölgesinin geleceğiyle ilgili endişeleri gündeme getirecek. Y ‘Evet’çilerin bayrağı “Evet” dediklerini açıklamalarına karşın partilerin katılmadığı miting Zapyon’da yapıldı. Potami ile birlikte Yeni Demokrasi, Pasok’çular kadar, son seçimlerde SYriZA’ya oy vermiş kişiler de oradaydı. En sık rastlanan şey ise ‘Evet’çilere dağıtılan AB bayraklarıydı. Meydan hınca hınç değildi. Alanda ise en sık atılan slogan, “Biz Avrupalıyız, geleceğimiz Avrupa’da” oldu. Meydanın konuşmacısı ise partiler değil, Atina Belediye Başkanıydı. ‘Evet’çiler arasında bir meslektaş buldum. Neden ‘evet’ diye sorduğumda ağlayarak yanıt verdi: “Çünkü benim 6 yaşın unanistan’dan zorla çıkartıldığı için bir zamanlar Abdullah Öcalan’ın avukatlığını yapan, yıllardır Yeni Demokrasi’nin başkanı Antonis Samaras’ın danışmanı olan Failos Kranitiotis’e göre ‘Hayır’ın kazanması Yunanistan için bir ‘felaket’ demek: “İşte bu yüzden Türkiye konsolosu da Gümülcine’de ‘Hayır’a destek verin çağrısı yapıyor, KrANİtİotİS: türKİYE, ‘HAYır’ı DEStEKLİYor Y Müslümanları ‘Hayır’ oyu vermeye teşvik ediyor. Çünkü ‘Hayır’ oyu Yunanistan’ı AB dışına çıkartacak bu da Türkiye’nin elini güçlendirecek. Bu Türkiye’nin Yunanistan’a karşı kullandığı yeni bir silahtır.” Kranitiotis, Merkez Bankası’nın sadece yarına dek para verebileceğini söylerken “Çipras, Fidel Castro değil” dedi. İnsel, Öcalan’ın da avukatlığını yapmış Kranitiotis ve Güvenç birlikte. 176’ya çıktı. l Ülkede işsizlik yüzde 25.8 iken genç işsizlik yüzde 49.8’e kadar çıkıyor. 2010’da ülkede işsizlik yüzde 13.5, genç işsizlik Pelin 30.8 idi. Ünker l Yoksulluk oranı 2008’den 2011’e yüzde 16 yükseldi. l Gelir eşitsizliği 2008’den sonra yüzde 2.1 arttı. PİYASA NOTLARI l Avro’dan çıkabilir, AB’den çıkış süreci başlayabilir. l Bankalardaki Avro’nun bir anda Drahmi’ye dönmesi paranın değersizleşmesine yol açar. l Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) acil likidite desteğini artırıp artırmama kararına göre bankalar batabilir. Maaşlar ödenemeyebilir. ECB konuyla ilgili pazartesi toplanacak. l Ülke temerrüde düştüğü için not indirimleri gelebilir ve dolayısıyla dış kaynak azalır. Neden evet? da bir oğlum var. Onun için AB’nin ne demek olduğunu ben çok iyi biliyorum ama o veya bunun acısını çekecek olan çocuklar bilmiyor.” Çoğu genç, çoğu işsiz, ama eğlenmekten ve isyankârlığından vazgeçmeyen, Hayır’cılarAtina’nın Sintagma meydanını hınca hınç doldurdu. Özel harekâtçılar, girmelerine izin olmayan alandaydı ve kullanılması yasaklanan göz yaşartıcı bomba da bu sırada patladı. ‘Hayır’cılar isyanda Çipras, sahneye çıktığında meydan ‘Hayır’ sesleriyle inliyordu. Çipras, ‘biz’ vurgusu yaptı ve “Sonuç ne olursa olsun pazartesi günü biz kazanacağız” dedi. Çipras’a destek veren sanatçıların, devrim marşlarından Nâzım’ın dizeleriyle süslenmiş besteleri söylemesi gözyaşlarını da getirdi. 30’larında Odine: “Çünkü kalbime dokundu. Çünkü ‘biz’ dedi ve ben ‘hayır’ diyen arkadaşlarımla beraber yine ülkem için en iyisini isteyeceğim.” l ATİNA SoNucA görE oLASı SEÇENEKLEr eferandum sonucuna göre; hükümetin devamı, hükümetin istifası, yeni bir koalisyon, tüm partilerden oluşacak milli mutabakat hükümeti kurulması ya da hemen seçime gidilmesinden ucu darbeye dek uzanan birçok seçenek masada. En küçük ihtimal ise çılgın savunma bakanına karşın darbe! Yunan halkı, askeri hâkimiyeti çoktan geride bırakmış. Neden hayır? R l Yunanistan’ın 2008’de yüzde 110’luk bir GYSH/borç oranı vardı. Kemer sıkmayla birlikte oran yüzde 4 aylık ilaç stoku var Yunanistan Bankalar Birlilaşımını terörizm olarak niği Başkanı ve Yunanistan Milteleyerek, Yunanistan’ın ifli Bankası Başkanı Luka Kalas etmesinin Avrupa için de çeli, Yunan bankalarında yatehdit olduğunu ve trilyonrına yetecek kadar para kallarca Avro’nun kaybedebiledığını belirterek, salıdan iticeğini vurguladı. italyan tebaren bankalara sermaye aklevizyon kanalı TG5’e konutarımı kontrolü getirileceğini Varoufakis şan Başbakan Matteo renzi, söyledi. artık ülkesinin üç ya da dört Yunanistan Maliye Bakanı Varouyıl önce olduğu gibi Yunanistan’ın fakis, Yunanistan’daki nakit sıkıntı‘dert ortağı’ olmadığını söyledi. sına karşın ülkenin daha 6 aylık yaYunanistan’ın en büyük alacaklıkıtı ve dört aylık ilaç stoku bulundu sı Almanya’nın Maliye Bakanı Wolfğunu söyledi. ispanya’nın El Mungang Schaeuble, Yunanistan’ın Avro do gazetesine konuşan Varoufakis, bölgesinden çıkışının sadece geçici Avrupa’nın Yunanistan’a olan yakolabileceğini söyledi. ‘AB’NİN YAKLAŞıMı tErörİZM’ POTAMİ MİLLETVEKİLİ Liberaki: Yuvarlanmadan tutmak çok daha kolay unanistan’ın yeY ni siyasi oluşumlarından POTAMİ’den milletvekili Antigo ni Liberaki, Çipras ve kabinesine öfkeli: “Taktik olarak referanduma gittiler, şantaj yaptılar. Herkes biliyor ki para gönderen Avrupa Merkez Bankası’ydı. SYRİzA, ülke yerine partilerini birlikte tutmayı tercih etti. Sonuç ‘evet’ olursa seçime gidilmemeli. Müzakere etmeyi bilenlerden oluşan yeni bir koalisyon kurulmalı. Birini düşmeden tutmak, yuvarlanırken tutmaktan çok daha kolay.” Liberaki, Çipras’ın referandum sonucuna göre istifa edebileceği iddialarına “Son günlerde bu söylemini yumuşattı. Bu iyi bir şey” tepkisini verirken, seçimlere gidilmesine de karşı. POTAMİ’nin yeniden SYRİzA ile koalisyon olasılığına kapı ara layan Liberaki, IMF’den borç alan iki ülke arasında zimbabve ve Yunanistan’ın olduğunu vurgularken SYRİzA’yı ülke yönetmeyi bilmeyen isimlerle hareket etmekle suçluyor. Restleşme öncesinde POTAMİ’den AB’ye yapılan ziyaretin ise gizli olmadığını vurguluyor. Sandıktan ‘Hayır’ çıkması halinde ise pazartesi günü bankaların 60 Avro dahi veremeyeceği görüşünde... C M Y B