Katalog

12 KASIM 2014 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ [email protected] 9 Denetim zafiyeti Türkiye’deki “iş cinayetlerine” her gün yenileri eklenirken, Çalışma Bakanlığı 12 milyon 287 bin işçinin çalıştığı işyerlerini 2899 müfettişle denetlemeye çalışıyor. 12 milyon işçiye 2 bin kişiyle denetim yapılıyor. MUSTAFA ÇAKIR ANKARA Türkiye’de hemen hemen her gün emekçiler ölümlü iş kazalarında can verirken, denetimlerdeki yetersizlik müfettiş sayısının azlığı ile bir kez daha gözler önüne serildi. 12 milyon 287 bin işçinin bulunduğu Türkiye’de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı toplam 2 bin 899 kişiyle denetim yapmaya çalışıyor. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda ele alınan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın bütçe kitapçığında dikkat çeken veriler yer aldı. Bu veriler özetle şöyle: Gençler işsiz: Çalışma çağında 57 milyon 21 bin kişi bulunuyor. İstihdam edilen kişi sayısı 26 milyon 410 bin kişi. Son rakamlara göre genç nüfusta işsizlik oranı yüzde 18.2. Bu rakam 2005’te yüzde 17.5’ti. Fonda 79 milyar: İşsizlik Sigortası Fonu’nda 79 milyar lira bulunuyor. İhaleden men: Kamu ihalelerinde sigortasız işçi çalıştıran işverenler 2 yıl ihalelerden men edilecek. Denetim 2 bin 899 kişiyle: Artan iş kazalarına karşın müfettiş ve denetçi sayısının azlığı dikkat çekiyor. Bakanlığın denetim, teftiş ve kayıt dışı istihdamla mücadele faliyetleri, toplam 1563 müfettiş ve SGK’de görev yapan 1336 sosyal güvenlik denetme ni tarafından yürütülüyor. Türkiye’de toplam 12 milyon 287 bin 238 işçi bulunuyor. Bir başka ifadeyle bakanlık 12.2 milyon işçinin çalıştığı işyerlerini 2 bin 899 müfettiş ve denetim elemanıyla denetlemeye çalışıyor. Ayrıca işçiler arasında sendikalaşma oranı da çok az. Bu işçilerin sadece 1 milyon 189 bin 481’i sendikalı. Sendikalaşma oranı da yüzde 9.68. 1677 sahte işyeri: Bu yıl 62 bin 613 işyeri denetlendi. 6 bin 528 kaçak işyeri tespit edildi. Denetlenen sigortalı sayısı 1 milyon 959 bin 269. Belirlenen sahte işyeri sayısı 1677. Kayıt dışı sigortalı sayısı 33 bin 504. Sahte sigortalı sayısı 63 bin 586. 44 durdurma kaldırıldı: 5 Kasım itibarıyla madenlerde iş sağlığı ve güvenliği yönünden toplam 845 teftiş yapıldı. 405 işyerine 3 milyon 837 bin 204 lira para cezası uygulanması istendi. 134 işyeri ile ilgili durdurma kararı alındı. Bunlardan 44’ü için durdurma kararı kaldırıldı. İnşaat işkolunda ise 2 bin 721 teftiş yapıldı. 1268 işyeri ile ilgili durdurma kararı alındı. Bunlardan 301’i için durdurma kararı kaldırıldı. SGK açığı artıyor: Geçen yıl 19 milyar 675 milyon lira açık veren SGK’nin bu yıl 20 milyar 443 milyon lira açık vermesi bekleniyor. 2015 tahmini ise 18 milyar 119 milyon lira. 12 Yıl Önce, 12 Yıl Sonra On iki yıl önce, Türkiye’nin dış borcu 129.5 milyar dolar idi. Günümüzün güncel verilerine göre şimdi 401.7 milyar dolar. Yani Türkiye’nin dış borçları on iki yılda tüm Cumhuriyet tarihi boyunca yapılan dış borçlanmanın 2.5 mislidir. Tasarrufların gayrı safi yurtiçi hasılaya (GSYH’ye) oranı yüzde 19 idi, şu anda yüzde 14. Sanayinin GSYH içindeki payı yüzde 18 idi, şimdi yüzde 15.4. Türkiye’nin ihracatı 40.7 milyar, ithalatı 47.1 milyar dolar idi. Günümüzde ihracatı 163 milyar, ithalatı ise 243 milyar dolardır. Dolayısıyla, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 86’dan, yüzde 67’ye gerilemiştir. Buna koşut olarak, cari işlemler açığı GSYH’ye oran olarak yüzde 1’in altında iken, yüzde 6’nın üstüne çıkmıştır. Aynı dönemde dövizin (ABD Doları’nın) reel fiyatı yaklaşık yarı yarıya gerilemiş; tüm küresel ekonomiyi saran bol ve ucuz döviz dönemini Türkiye, Lale Devri’ni andırır biçimde, dış bağımlı ve hormonlu bir büyüme süreci altında geçirmiştir. Sözün kısası, Türkiye 21. yüzyıla uluslararası iş bölümü içerisinde “ekleyapıştır” türü montaj sanayinin taşeron bir üreticisi olarak girmiş; ithalat ve dolayısıyla, dış borç bağımlılığını artırmış; emek yerine ithal sermaye yoğun bir teknoloji patikası izlemesi nedeniyle de işsizlik sorununun kronik hale dönüşmesine engel olamamıştır. HHH Geçen hafta Başbakan Ahmet Davutoğlu tarafından duyurulan “Güçlü ve Dengeli Büyüme İçin Yapısal Dönüşüm” programını izlerken yukarıdaki notları düşünmeden geçmememiz gereklidir. Söz konusu program, 2018’de ulusal gelirin 1.3 trilyon dolara yükseleceğini, cari işlemler açığının ulusal gelire oran olarak yüzde 5.2’ye, işsizliğin ise yüzde 7’ye gerileyeceğini öne sürmektedir. Oysa daha geçen ay içerisinde duyurulan Orta Vadeli Program’a göre 2017’nin ulusal gelir hedefi 971 milyar dolar, işsizlik hedefi ise yüzde 9.1 idi. Dolayısıyla, “Yapısal Dönüşüm” programı 2017’den sonra bir yıl içerisinde ulusal gelirin 329 milyar dolarlık bir sıçrama yaratacağını düşünmektedir. Ancak kanımızca söz konusu programın ana eksiği, hedeflerinin OVP ile tutarsız oluşunda değil, bir program olarak koyduğu hedefler ile bu hedeflere ulaşacak kaynak tahsis mekanizmalarının açıklanmamış olmasıdır. Zira bir kalkınma planına gerçekten “plan” denilebilmesi için, planın gözettiği hedefler ile kaynak tahsisinin nasıl yaratılacağının kurgulanması esastır. Yoksa, söz konusu belge, bir plan ya da program değil, “temenniden” öteye geçemez. aboneye ulaştı Ekonomi Servisi Vodafone Türkiye, 20142015 mali senesinin ilk yarısında gelirini 3.6 milyar TL’ye, abone sayısını 20.6 milyona çıkardı. Şirket ikinci çeyrekte 541 bin net abone kazandı. 20142015 mali yılının ilk yarısında faiz, amortisman ve vergi öncesi kârı (FAVÖK) geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 22 artışla 672 milyon liraya yükseldi. Şirketin faaliyet kârı da geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 71 artışla 161 milyon TL olarak gerçekleşti. Vodafone Türkiye’nin faturalı abone sayısı 8 milyona çıkarak toplam abone bazının yüzde 39’una ulaştı. Vodafone Türkiye’nin bu yarıyılda abone bazındaki akıllı cihaz penetrasyonu, geçen yılın aynı dönemine göre 10.5 puan artışla yüzde 38.6’ya yükselirken, veri gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 47 arttı. Vodafone Türkiye kurumsal mobil servis gelirlerini mali yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 20 artırdığını açıkladı. Vodafone Türkiye Üst Yöneticisi (CEO) Gökhan Öğüt, “Vodafone Türkiye olarak odağımıza yatırımı alarak Türkiye’nin dijital geleceğinin lideri olma vizyonumuzla hedeflerimizde kararlılıkla ilerliyoruz” dedi. Gökhan Öğüt 20.6 milyon Şirket ilk yarıda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde gelirlerini yüzde 14.3 artışla 3.6 milyar liraya çıkardı. Vodafone