Katalog

SAYFA CUMHURİYET 13 TEMMUZ 2013 CUMARTESİ 12 Erdoğan’ın “faiz lobisi” icadı Merkez Bankası’nın elini kolunu bağlayınca liradaki değer kaybı önlenemiyor EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Kredi derecelendirme kuruluşu Standart&Poor’s’a göre şirketler yatırımlarını kısacak 13 Ekonomi siyasete kurban Faiz silahı devre dışı: Gezi Parkı olayının arkasında komplo aramak ekonomiye de pahalıya mal oldu. Başbakan, aynı günlerde dünya piyasalarını karıştıran Fed kararlarının Türkiye’ye yansımalarını “faiz lobisinin tertibi” diye yorumlayınca Merkez Bankası da açmaza girdi. Ekonomi Servisi İktidara geldiği günden bu yana piyasanın gerektirdiği her kararı zamanında almakla övünen AKP’nin ekonomi yönetimi bu kez günlük siyaseti ekonominin gereklerinin önüne koyunca işler karıştı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Fas, Tunus ve Cezayir’den dönüşünde Gezi Parkı Direnişi’ni hükümeti yıpratmak için “faiz lobisi”nin çıkardığını iddia etmeye başlayınca, Merkez Bankası’nın elindeki faiz silahı işlemez hale geldi. Piyasadaki çok sayıda analistin paylaştığı genel kanıya göre sürekli değer kaybeden Türk Lirası’nı kontrol altına alabilmek için Merkez Bankası’nın dolar satışı yanında gerektiğinde faiz artışına da gidebilmesi gerekiyor. Ancak Erdoğan’la ters düşmek istemeyen para yönetimi, faiz lobisinin ekmeğine yağ sürüyor gibi gözükmemek için, ge Durum daha da ağırlaşabilir: Piyasadaki genel kanıya göre Merkez Bankası’nın sürekli değer kaybeden Türk Lirası’nı kontrol altına alabilmek için faiz artışına gitmesi gerekiyor. Kanama sürer ve kayıplar bir faiz artışı ile telafi edilemezse yabancı fonlarda kaçışın hızlanacağı belirtiliyor. mayı tercih edebilecek.” Yabancı yatırımcılar mayısın son haftasından net 2 milyar doları tahvil, net 1.2 milyar doları hisse senedi piyasasından olmak üzere bugüne kadar 3 milyar doların biraz üzerinde çıkış yaptı. Bu, henüz oldukça az bir miktar. Mayıs başından bugüne TL yüzde 9 değer kaybettiği için ellerindeki portföy değeri ise 30 milyar dolar eriyip 120 milyar dolara geriledi. Hisse senetlerindeki kayıpları yüzde 20. Bu yüzden Citi Orta, Doğu Avrupa, Ortadoğu ve Afrika döviz ve tahvil piyasası bölümü başkanı Luis Costa, “Türkiye şu anda oldukça tehlikeli bir durumda. Muazzam tutarlarda para çıkışları şu ana kadar görmedik. Ancak bu durum ağırlaşabilir de... Şunu unutmamak lazım ki her ay 5 milyar dolarlık bir cari açığın finanse edilmesi gerekiyor” diyor. JP Morgan’ın Türkiye’nin yumuşak karnı: Yabancı gözlemcilere göre son açıklanan cari açık rakamları durumu iyice bozdu. Pek çok şey yanlış gidiyor. Ekonomiyi toparlamak için bir adım atılması gerekli ama Başbakan’la ters düşmek istemeyen Merkez’in elinde dolar satmaktan başka yol yok. Analistler Türkiye’nin ekonomik görünümünün kötüleştiği bir sırada Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’nın şansını zorladığı konusunda uyarıda bulunuyor. Gelecek çarşamba 8.53 milyar liralık tahvil geri ödemesi var. Bu nedenle analistler Merkez Bankası’nın yapılacak tahvil ihaleleri öncesinde yerel borçlanma maliyetlerini düşürmeye çalışıyor olabileceğini de söylüyor. Bazı uzmanlar, yüksek faiz oranlarının yeni fonları çekmeye yardımcı olabileceği görüşünde. Ekonomik zemin yabancı yatırımcılar için şu an kesinlikle cazip görünmüyor. Türkiye’nin kısa vadeli yabancı fonlara bağımlılığını ülkenin zayıf noktası olduğunu belirten analistler, 2011 yılında artan cari işlemler açığının lirada satışı tetikleyerek çift haneli enflasyon oranlarına neden olduğu benzer senaryoyu hatırlatıyor. Resesyon korkusu Ekonomi Servisi Hükümet karşıtı protestoların dinmediği Brezilya’da sendikalar önceki gün 24 saatlik greve gitti. İş bırakan on binlerce kişi ülke genelinde düzenlenen yürüyüşlere katıldı. Sendikaların çağrısıyla ilan edilen “Ulusal Mücadele Günü” en az 10 eyalette etkili oldu. Eylemciler ana yolları kısa süreliğine trafiğe kapattı. Brezilya’nın en yoğun limanları olan Santos, Itaguai ve Suape’de tüm faaliyetler durdu. Birçok banka ve okul kapalı kaldı. Halk, kamu hizmetine ayrılan bütçenin gerektiği şekilde kullanılmamasından yakınıyor. Brezilya, geçen ay 1 milyondan fazla kişinin katıldığı son 20 yılın en büyük eylemine sahne olmuştu. reken önlemi almaktan kaçınıyor. Böylece, iç politikada yeni bir mağduriyet görüntüsü yaratmak için önü arkası fazla düşünülmeden ortaya atılan bir söylem, ekonomi için bir açmaz haline geliyor. Liranın değer kaybını sürdürmesi, bir yandan enflasyonu yeniden azdırma olasılığını yükseltiyor, bir yandan da Türkiye’den geniş çaplı bir fon çıkışına yol açarak cari açığın daha da yükselmesi riskini artırıyor. Reuters’da yer alan Londra mahreçli ve Sujata Rao / Carolyn Cohn imzalı bir habere göre, “Türk Lirası’nın son dönemdeki değer kaybı kayda değer bir faiz artışı ile telafi edilmezse yüzde 5 ile 15 arasında zararda olan yabancı yatırımcı zararlarını kabullenip daha fazla zarar etmemek adına pozisyonlarını kapatıp çıkış yap bir anketinde, Merkez Bankası faiz oranlarını arttırmaz ise işlerin daha kötüye gidebileceği belirtiliyor. Wall Street Journal Türkiye’de Emre Peker imzalı haberde ise özetle şu ifadeler dikkat çekiyor: Merkez Bankası bir eli ile aldığını diğer eli ile veriyor. Geçen çarşambadan bu yana Merkez Bankası liraya destek vermek için rekor miktarda dolar satışı yaparken aynı zamanda kısa vadeli para politikasını sıkılaştıran günlük repo ihalelerini açmamıştı. Ancak bu politika işe yaramadı ve lira yine de rekor düşük seviyelerde kalmaya devam etti. Perşembe günü repo ihalesi yoluyla sisteme 9 milyar lira akıtıp piyasadan çektiği tüm parayı geri verince akıllar karıştı. Bu, gerçekte para politikasını yeniden gevşetmek anlamına geliyor. Brezilya’da on binler iş bıraktı Akılları karıştırdı Ekonomi Servisi Ekonomiler için erken uyarı göstergesi taşıyan şirket yatırım harcamaları fren yaptı, küresel resesyon korkusu yeniden gündeme geldi. Kredi derecelendirme kuruluşu Standard&Poor’s (S&P) dün açıkladığı “Küresel Şirket Yatırım Harcamaları Analizi 2013” raporunda, şirketlerin (küresel) sermaye harcamaları u S&P, küresel şirket yatırım harcamalarının 2008 Lehman krizinden bu yana ilk kez azaldığını açıkladı. Şirket harcamalarında yaşanan keskin düşüş, resesyon korkularını da beraberinde getirdi. Keskin düşüşte Çin ve Latin Amerika ülkelerinin etkisi büyük. re; dünyanın en büyük iki bin şirketinin makina harcamaları ve yatırımına yönelik büyümesi 2008 Lehman Brothers krizinden bu yana ilk kez daralmaya başladı. Haberde, Latin Amerika ve Çin ekonomilerin nın 2012’de azaldığını belirterek, 2013’te harcamaların negatife döndüğünü açıkladı. S&P, bu yıl yatırım harcamalarının yüzde 5.4 daralmayla derinleşebileceği uyarısında bulundu. Telegraph’ın haberine gö deki keskin düşüşün, etkenlerin başında geldiği belirtildi. S&P Yetkilisi Gareth Williams bu durumu, küresel ekonominin kötü gidişatı ve güven eksikliğinin bir göstergesi olarak niteledi. IMF geçen günlerde küre sel büyüme rakamlarını aşağı yönlü revize ederek yüzde 3.3’ten yüzde 3.1’e çekmişti. Büyümenin en fazla sekteye uğradığı ekonomilerin başında Rusya, Brezilya, Güney Afrika, Hindistan ve Meksika geliyor. Avrupa’da İtalya ve Almanya’nın büyüme rakamlarının da tahminlerin altında kalabileceğine dikkat çekiliyor. Palalı Demokrasi Sopalı Piyasa... Başlığımı CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak’ın dünkü basın toplantısından alıntıladım. Palalı demokrat turizmcinin bir elinde palası, öteki eliyle polisin sırt çantasından gaz bombasını çıkarmaya yardım eden görüntüsü televizyon haberlerinde birden çok yayımlanınca, gecikmiş kamuoyu vicdanı sızlatılamasa da kıpırdatıldı. İktidarları cephesinden hakhukuk, adalet duygularını yaralayan yandaş kayırmacılığından, hukukun aranacağı sözleri verilen açıklamalara geçiş örnekleri görüldü. Savcılığın serbest bırakılmasına üst yargıda itiraz edeceği haberleri günler boyu verildikten sonra da, işleme geçilemeden palalı turizmcinin elini kolunu sallayarak yurtdışına çıktığı öğrenildi. Aynı gün ve saatlerde, polisle fiili çatışmaların içinde oldukları, suç eylemleri hiç saptanamamış, Taksim Dayanışma grubunun öğelerinin her kademeden yöneticileri ile Gezi Parkı, Taksim bölgesinden toplanmış çok sayıda duran, yürüyen insanlar, polisten yedikleri sayısız gaz bombası, ilaçlı suyun üstüne, terör örgütü suçlaması ile her yerden toplanarak gece yarılarından sonra evleri basılıp suç kanıtları aranarak günlerle gözaltında tutulmuşlar, tutuklanma istemi ile mahkemeye çıkarılmışlardı... Gezi Parkı’nın artık milyonları bulan destekçilerini, yüz binlerle sayılacak pasif direnişçilerini toptan yargılamaya, karalamaya yönelik en ağır provokatif suçlamalar “camide içki içilmesi”, “başörtülü annenin çocuğu ile birlikte ağır tacize uğraması” olayları için polis, Diyanet kadroları tam seferber edildikten sonra ortaya konabilen sonuç verilere gelince; “kanıt yok” oldu. Bu ülke, bu türden provokasyonlardan az mı çekti, az mı bedel ödedi? Yakın tarihimizin iki kara lekesi 67 Eylül, peşi peşine Alevi katliamları, tam da aynı türden, en ucuzundan provokasyonların sonucu değiller miydi? Ya Başbakan başta olmak üzere İktidarlarının cephe olarak ağızlardan düşürmediği bu iki çok provokatif olayın sürekli dillendirilmesi sonucu halkımız galeyana gelseydi? HHH Kitleler değil, bir avuç militan bile kışkırtıldığında sopalı, palalıların ortalığa saçılmalarıyla yaşanan toplumsal dehşet yeterince ürkütücü değil mi? Görüntülere takılmış bir sürü yaralı, görüntülerle kanıtlanamayan ve canlarından olan gençlerimiz, hâlâ yoğun bakımda canıyla boğuşan birden fazla kişi; katlanan sayılarla da hedef alınarak yakından atılmış misket mermisiyle gözü çıkmış, yaralanmış olanları var... Orantısız güç kullandırılan polis, konumları anlaşılamayan sivil polis ve ilişkilendirilmeleri hukuken bir yerlere oturtulamayan gönüllülerle işlenen bal gibi de İktidarlarının teröründe ve şiddetinde dur durak yok... Demokrasinin olmazsa olmazı eleştiriye katlanamama, sivil diktatoryal güdüler sergilenmekte... Yetmiyor, Meclis çoğunluğuyla istenen yasaların çıkarılması bile yetmiyor. Torbaların içine torbalar konularak gece yarısı sonrası yasalarla Meclis’ten çıkarılan yasalarla güncel, acil olmayan her alana, ileriye, yıllara yönelik yasalar, yararlanacak ya da bedel ödeyecek tarafların ruhları bile duymadan çıkarılıyor... Satır arası haberlerde “sözleşmeliler yararlanacak ama 4C’liler yararlanamayacak” cümlesini duyduğunuzda siz ne anlıyorsunuz? Haberciler hiçbir şey anlamadıkları için elbette, anında sosyal medyadan gelen sitem, soğuk şakalara nasıl yanıt verebileceklerinin şaşkınlığını yaşıyorlar. Sözde bu konuları anlar sayılanlardanım. Çevremden gönderilen, çıkmış torba yasaların içindeki yasaların içeriği üzerinden ne olup bittiğinin altından çıkamıyorum. Danıştığım iş hukukçusu dostlar, bilim insanları da çoğunluğunu yanıtlayamıyorlar. Laf aramızda çoğu ilgili bakanın bile hangi işleri kotardıklarından haberli olduklarını hiç sanmıyorum. Ama havaya bakarsanız Başbakanımız her şeyi biliyor, her şeye o karar veriyor. Uzmanlık alanı olduğu için sopalı piyasa düzenlemesini eleştiren Öztrak’ın dünkü basın toplantısında ayrıntılı bilgi verdiği doların önlenemez yükselişi, Merkez Bankası’nın devreye sokulması, istenen sonuçlar alınamayınca da bankaların spekülatif oyunlar içinde olma suçlaması ile hesaplarının inceleneceğinin duyurulması olayına, işin vahamet boyutlarına geçersek... İktidarlarının yere göğe oturtulamayan piyasalar ekonomisindeki başarısının kaynağı olan sıcak para akışında rüzgârlar tersine esince... Korkulanların hepsi üst üste yaşanır oldu. Doların önlenemez yükselişi, sıcak paranın çekilişi, cari açık büyümesinde patlama.. üst üste gelince, Merkez Bankası’nın özerkliği sorgulanır oldu. Piyasalara sokulan dolarla da yükselen ateş düşürülemeyince, spekülatif işlerden bankaların suçlanması, hesap sorulacağının duyurulması... Sopalı piyasa düzeni... KISA... KISA... l Sabancı Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı Güler Sabancı’ya, HongKong Polytechnic Üniversitesi tarafından fahri doktora ünvanı verilecek. Sabancı unvanı gelecek ekim ayında HongKong’da düzenlenecek törenle alacak. l Alman sigorta devi Allianz, Hazine Müsteşarlığı ve Rekabet Kurumu’nun onayından sonra Yapı Kredi Sigorta’nın ve Yapı Kredi Emeklilik’in ana ortağı konumuna geldi. l TÜİK’e göre, sigorta türlerinde son 1 yılda en fazla fiyat artışı kasko ve zorunlu trafik sigortasında yaşandı. Yangın, hırsızlık ve diğer afet sigortalarındaki fiyat artışı yüzde 5’le yıllık enflasyonun gerisinde kalırken, kasko ve zorunlu trafik sigortasında yüzde 22, sağlık sigortasında yüzde 20’lik artışlar oldu. l Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planı’nda belirlenen hedefler çerçevesinde sağlık kooperatifinin kuruluşuna izin verdi. l Sürücü belgelerinden 100 bin sözleşmeli personelin kadroya alınmasına, şehit yakını, gazi, muhtar ve köy korucularına yeni haklardan meraların geçici yerleşime açılmasına kadar 80 kanunda düzenlemeyi içeren torba kanun teklifi, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. Aniden kaçış başlar mı? 1 gün 1 gece eylem Avea, 5G’nin geleceğini şekillendirmeye aday Yeni kullanıma açılan bir arama motoru, tüm dünyadaki Müslümanlar’a, İslami kurallarca yasaklanmış içerikten arındırılmış ‘helal sonuçlar’ sunuyor. BBC’nin haberine göre ‘tıklayın Halalgoogling’ adlı arama motoru, kullanıcıların aradıkları içeriği Google ve Bing gibi arama motorlarının kaynaklarından topluyor ve site içi filtrelerle pornografi, çıplaklık, gay, lezbiyen, kumar gibi kelimeleri görmesini engelliyor. Halalgoogling tarafından yayımlanan açıklamada “Tüm dünyadaki 1.5 milyar Müslümanın internetteki içerikten duydukları hoşnutsuzluk, böylesi bir arama motorunu zorunlu kıldı” denildi. Toksöz, İtalyan çikolata devini aldı Tadelle ve Sarelle markalarının sahibi Toksöz Grubu, 150 yılı aşkın geçmişi ile İtalya’nın en köklü markalarından Pernigotti’nin tamamını Fratelli Averna’dan satın aldı. Ekonomi Servisi Tadelle, Sarelle, L’era Fresca markalarıyla gıda sektöründe, Sanovel markasıyla ilaç sektöründe faaliyet gösteren Toksöz Grup, İtalya’nın tarihi markası Pernigotti’nin tamamını bünyesine kattı. Novi Ligure’de 150 kişiye yakın bir kadronun üretimi gerçekleştirdiği Pernigotti, tarihi bir öneme sahip ve fındıklı çikolata, nugat ve dondurmaları ile tanınıyor. Yıllık yaklaşık 75 milyon Avro ciro elde eden Pernigotti’nin, satış gelirlerinin yüzde 55’ini çikolata ve şekerleme, yüzde 45’ini dondurma oluşturuyor. Toksöz Grup Sanset Gıda Yönetim Kurulu üyesi Ahmet Toksöz “Bu ilk yurtdışı satın almamız” dedi. Averna Grup Yönetim Kurulu Başkanı Francesco M. Claudio Averna da “Pernigotti’nin İtalya, Türkiye ve uluslararası pazarlarda büyüyeceğine inanıyoruz” diye konuştu. Bernanke hata yaptı Ekonomi Servisi ABD’nin tanınmış ekonomistlerinden Joel Naroff, ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Ben Bernanke’nin parasal genişlemelerin azaltılması açıklamalarıyla “politika hatası” yaptığını söyledi. Naroff Economic Advisors’ın başekonomisti olan Naroff, Bernanke’nin haziranda yaptığı konuşmayla ilgili “Bunu enflasyonun çok düşük, işsizliğin de çok yüksek olduğu bir zamanda dedi” yorumunu yaptı. Enflasyon risk altında olduğu için teşvik kapsamında pek çok şey yapılabileceğini belirten Naroff, ekonominin gereken hızda seyretmediğini savunarak, Fed’in daha fazla iletişimde bulunmak istediğini ancak üyeleri arasında çok fazla ayrılık olduğunu söyledi. THY satış hazırlığında Ekonomi Servisi Özelleş Özelleştirme İdaresi THY’nin yüzde 49.12 histirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB), sesi ÖİB’nin elinde buluTürk Hava Yolları’nın (THY) Başkanlığı, THY’nin nurken, yüzde 50.88 hissermayesindeki kamu payıy yüzde 49.12’lik kamu se ise halka açık. la ilgili olarak idareye yardım payı için McKinsey ÖİB’den yapılan açıklacı olması için McKinsey damada, THY ve iştirakleridanışmanlık şirketiyle nin idari, mali, hukuki dunışmanlık şirketiyle anlaşıldıanlaşma imzaladı. rumlarının, maliyet yapılağını açıkladı. Yüzde 49.12 oranındaki karının analizi, operasyonel mu payı özelleştirme kapsam ve prog performanslarının belirlenmesi, büyüramında bulunan THY’de, özelleştir me stratejilerinin izlenmesi ve gerekme çalışmalarına yönelik daha önce tiğinde özelleştirme stratejilerinin beimzalanan danışmanlık hizmet alım lirlenmesine yardımcı olmak amacıysözleşmesi 3 Mart’ta sona ermişti. la danışmanın seçildiği ifade edildi. Bu da ‘helal’ arama motoru Ekonomi Servisi Avea, Avrupa Birliği Çerçeve Programları Araştırma Fonu desteğiyle 5G’nin geleceğini şekillendirmek üzere kurulan konsorsiyuma girdi. Mobile Opportunistic Traffic Offloading (MOTO) Projesi adı altında çalışmalarını başlatan ve konsorsiyumda Türkiye ve Fransa’nın yanı sıra İtalya ve İspanya’dan toplam 8 kurum yer alıyor. Projede yer alan Avea, konsorsiyumda aynı zamanda Türkiye’yi temsil ediyor. Avea Teknolojiden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Dr. Coşkun Şahin 5G ile birlikte telefon ve tabletlerin klasik kullanımlarının ötesinde, kablosuz ‘şeylerin interneti’nin yaşamımıza gireceğini belirterek, deprem gibi doğal afetlerin, maçlar esnasında yaşanan iletişim probleminin 5G teknoloji sayesinde büyük ölçüde azaltılabileceğini söyledi. İstanbul Haber Servisi Grevdeki Türk Hava Yolları (THY) işçilerinin, “greve çıkan işçilerin yerine başka işçi çalıştırılamayacağı” kararının uygulanabilmesi için THY Genel Müdürlüğü önünde başlattığı “1 gün, 1 gece” eylemi dün sona erdi. Yeşilköy’deki THY Genel Merkezi önünde dün bir araya gelen THY işçileri “Bu işyerinde grev var” , “Grev kırıcılıgına son”, “Yer gök direniş, onurlu Hava İş” dövizleri açtı. Grevdeki THY işçileri adına açıklama yapan Havaİş Sendikası Genel Başkanı Atilay Ayçin, THY grevinin 54. gününde olduğunu anımsatarak “THY’de, THY yönetim kurulunun yasadışı grev kırıcılığı yaptığı mahkeme kararı ile belirlenmiştir ” dedi. İstanbul 5. İş Mahkemesi’nin greve katılan işçilerin yerine başka işçi çalıştırıldığını belgeleyen bilirkişi raporunu değerlendirerek, greve katılan işçilerin yerine başka işçi çalıştırılmayacağı kararını verdiğini anımsatan Ayçin, “Birkaç güne kadar gerekli adımlar atılmazsa uzun soluklu radikal eylemlere hazırlıklı olsunlar. THY’yi sendikal hakları tanıyarak toplu iş sözleşmesi’ni imzalamaya çağırıyoruz” dedi. Parlayan yıldız yapacağız Ağırlıklı olarak yerel piyasalara odaklanan Pernigotti, Almanya, Amerika, Latin Amerika ve Çin’de büyümeye devam ediyor. Ahmet Toksöz “Pernigotti, yüzde 100 doğal ürünlerle şirketimizin yurtdışında parlayan yıldızı olacak” diye konuştu. Transfer sayısı azaldı, parası arttı Ekonomi Servisi FIFA’nın verilerine göre son 6 ayda uluslararası futbolcu transferi sayısında önemli değişim olmadı, ancak transfer ücretlerinde büyük bir artış yaşandı. Son 6 ayda, uluslararası transfer anlaşmaları sayısında yüzde 2’lik düşüş görülürken, anlaşmaların mali değeri yüzde 39 yükseldi. Bu dönemde yapılan 5204 uluslararası futbolcu transferinde 928.8 milyon dolar harcandı. FIFA’nın Tranfer Eşleme Sistemi Birimi’ne (TMS) göre en çok futbolcu ihraç eden ülke Brezilya, başlıca alıcı ülkeyse İngiltere oldu. TMS Başkanı Kimberley Morris, bu yıl şimdiye dek yapılan transferlerin çoğunun bonservis bedeli ödenmeden gerçekleştiğini kaydetti.