Katalog

SAYFA CUMHURİYET 8 HAZİRAN 2013 CUMARTESİ 12 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr WSJ: Gerilimin faturası ağır olacak Ekonomi Servisi Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Kuzey Afrika turunu tamamlamadan önce Tunus’ta yaptığı açıklamaları dinleyen yatırımcıların “korktuğu, şok olduğu” belirtildi. ABD’nin borsa ve iş çevrelerinin gazetesi Wall Street Journal, Türkiye’nin, “ayı piyasası” olarak adlandırılan, çoğu yatırımcı sattığı için fiyatların düştüğü piyasaya itildiği yorumunu yaptı. Borsadaki olumsuz gelişmelere ek olarak tahvil faizlerinin “ciddi bir baskı” altında kaldığını, liranın değer kaybettiğini belirten gazete, Standard Bank iktisatçısı Tim Ash’ın “hayal kırıklığı” yaşandığı değerlendirmesini de yansıttı. Ash, “Korkarım ki şu anda hükümetin bazı unsurları durumdan habersiz gibi görülüyor. Yatırımcılara, pozisyonlarını azaltmayı devam etmelerini tavsiye ediyoruz. Belki piyasanın tepkisi, daha ılımlı ve makul bir yanıtı cesaretlendirir” şeklinde konuştu. WSJ, piyasadaki duru mun göstericiler ile Başbakan Erdoğan arasındaki ihtilafın Türk ekonomisi için “çok ağır bir bedeli” olduğunu savunduğu haber analizinde şu görüşlere de yer verdi: “Devam eden gösteriler, Ankara’nın, önümüzdeki 10 yılda dünyanın başlıca 10 ekonomisinden biri olma hedefini gerçekleştirmek için yatırımcıları ve müşterilerini çekmek amacıyla ihtiyaç duyduğu, siyasi istikrar imajına zarar veriyor.” Boratav ile Öztrak, ekonomide bundan sonrasının siyasi iktidara bağlı olduğuna dikkat çekti Döviz krizi kapıda MUSTAFA ÇAKIR ANKARA Ekonomi çevreleri, Taksim Gezi Parkı eylemleri ve ardından Başbakan Tayyip Erdoğan’ın yaptığı açıklamalarla ortaya çıkan gerilimin ekonomi üzerindeki etkisini değerlendirdi. Prof. Dr. Korkut Boratav, Batılı sermaye çevrelerinin Türkiye’yi sıcak paranın kısa dönemde yüksek getiri sağlayacağı ve güvenli bir şekilde çıkabileceği bir mekân olarak kullandıklarını ve hâlâ da kullanmaya devam ettiklerini söyledi. Çok yüksek cari açık ve çok yüksek kısa vadeli borç yükünün büyük bir risk olduğunu belirten Boratav, “Devlet batmaz ama döviz bütçesi riske girebilir her an” dedi. Boratav, döviz bütçesinin hem cari açık hem de kısa vadeli borçlar yüzünden risk altında olduğunu, bir İngiliz Bankası’nın yatı Türkiye’nin gerilim konjonktürüne girdiğini belirten Prof. Dr. Korkut Boratav’a göre döviz bütçesi her an riske girebilir. Şirketler ve sermaye grupları risk altında. Yurttaşın cebindeki para eriyecek. rım CEO’sunun yükselen piyasa ekonomilerinden çıkma gündeme gelirse en erken çıkılacak ülkelerin başında Türkiye’nin geldiğini ifade ettiğine dikkat çekti. Boratav, büyük Batı medyasının da kısa vadeli borç ve cari açık sorununun risk oluşturduğunu manşetlerine taşıdığına işaret etti. Dövizin yükselmesinin Türkiye’de yüksek dış borç, özellikle kısa vadeli dış borç yükü altında olan şirketleri gerilime sürükleyeceğini belirten Boratav, “Döviz kazanmayıp döviz borçlanan şirket ve sermaye grupları, ciddi risk altına girecektir. Bunlarla iş yapan bankalar da o yüzden ciddi risk altına gireceklerdir. Finansal gerilimler ekonomiyi durgunlaştırıcı yönde sıkıştıracaktır. Mesele bu. Durgunlaşma da her yerde işsizlik, istihdam artışının yavaşlaması, gelirlerin baskı altına alınması demektir” diye konuştu. Boratav, zaten dünyada şu anda bir tedirginlik olduğunu, belirsizliklerin devam ettiğini, özellikle ABD Merkez Bankası’nın Türkiye ve benzeri ülkelere gelen büyük finansal akımları pompalayan parasal genişleme politikasının bu Bunun sonu işsizlik yılın sonlarına doğru frenleneceği ihtimali doğduğunu söyledi. “Bu olduğu andan itibaren bütün dünya finans piyasaları özellikle bizim gibi ülkeler de gerilime girecek. Şimdi Türkiye erken bir gerilim konjonktürüne girdi” diyen Boratav, bunun ne kadar devam edeceğinin de siyaset ortamına bağlı olduğunu bildirdi. Başbakan ve çevresindekilerin düşünmek zorunda oldukları sorulara dikkat çeken Boratav, “Başbakan ve çevresi, finans piyasalarından gelen bu baskı unsurunu dikkate alalım mı almayalım mı eğilimini yahut kararını nasıl verecekler? Hangi doğrultuda verecekler? Ana mesele bu. Finans piyasaları ve büyük sermaye, ‘Ilımlı davran, gerilimi aşağıya çek’diyor. Bu etkiyi ne kadar umursayacak, ne kadar benim umurumda değil diyecek göreceğiz” dedi. ‘Yurttaşın cebindeki para eriyecek’ CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak, Türk ekonomisinin sıcak paraya son derece bağımlı hale getirilmiş bir ekonomi olduğuna dikkat çekti. Öztrak, “dünyadaki faiz lobilerine en fazla para kazandıran, ortalık karıştığında da dönüp faiz lobisini suçlayan” bir başbakan olduğunu söyledi. Başbakan’ın neden kavga ettiğini açıklaması gerektiğini belirten Öztrak, “Maalesef bunun faturası da Başbakan’a çıkmayacak. Vatandaşın paraları eriyecektir” diye konuştu. Not, yetkililerin tutumuna bağlı Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch gösterilerin Türkiye’nin kredi notunun üzerindeki etkisinin siyasi istikrar sınırları içinde olduğunu, ancak süreklilik arzeden huzursuzluğun ekonomiye belirgin ters etkileri olması halinde kredi notu üzerinde baskı yaratacağını belirtti. Türkiye’deki olayların seyrinin yetkililerin protesto gösterilerine nasıl bir karşılık vereceğine bağlı olduğuna dikkat çeken Fitch’in açıklamasında, siyasi ve sosyal huzursuzluğun süreklilik arz etmesi halinde sermaye girişlerinde istikrarsızlık oluşabileceğini ve bunun ekonomik büyümeyi etkileyebileceğini belirtilerek, “Bu tür gelişmeler yaşanır ve ekonomi üzerinde belirgin ters etkileri olursa kredi notu üzerinde baskı yaratabilir” dendi. Borsayı bu kez Fed kurtardı Başbakan’ın açıklamaları son bir haftada borsaya 13 bin puana kadar satış getirirken, Fed’in tahvil alımına devam edeceği beklentisiyle piyasa az da olsa toparlandı Ekonomi Servisi Hükümet karşıtı protestolar sırasında yaşanan olaylar ve Başbakan Tayyip Erdoğan’ın siyasi gerilimi daha da artıran açıklamaları nedeniyle tepetaklak olan piyasalardaki sis bulutu dağılmıyor. Pazartesi yüzde 10.47 ile ile tarihi bir düşüş yaşayan Borsa İstanbul (BIST), sınırlı bir şekilde yükselse de bir haftalık kayıplarını geri alamadı. Hafta boyunca siyasi gerginlik nedeniyle düşen BIST, ABD istihdam verilerinin Fed’in tahvil alımlarına devam edeceği beklentisi oluşturmasıyla artıda kapandı. BIST günü yüzde 3.21 yükselişle 78 bin 333 puandan tamamladı. Cuma günü 85 bin 990 puandan kapanan borsa, hafta içi 73 bin 034 puana kadar gerilemişti. Dün yaşanan 2 bin 438 puanlık yükseliş de borsanın bir haftalık kaybını telafi etmesine yetmedi. BIST’teki haftalık değer kaybı 7 bin 657 puan oldu. Buğdaya maliyetin altında alım fiyatı Ekonomi Servisi Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker, 2013 dönemi hububat müdahale alım fiyatının, Anadolu kırmızı sert ekmeklik buğday için ton başına 720 lira olarak belirlendiğini bildirdi. Üretici, fiyatın enflasyonun üzerinde olduğunu ancak, maliyeti karşılamadığını belirtti. Bakan Eker, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Güvercinlik Tesisleri’nde düzenlediği basın toplantısında, 2013 dö nemi TMO müdahale alım fiyatları ile hububat politikalarını açıkladı. TMO’nun bu yıl ilk kez ortaya koyduğu Gönüllü Ofis Dostu Projesi kapsamında, ülke genelinde 37 bin 500 köyde görüşülerek alım politikaları oluşturulduğunu ifade eden Eker, Türkiye genelinde hasadın dün itibarıyla arpada yüzde 10.3, buğdayda ise yüzde 7.2’ye ulaştığını söyledi. Gübre ve mazot çok zamlandı Konya Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Faruk Çöklü, açıklanan buğday taban fiyatının, maliyetinin altında olduğunu, ancak enflasyonun üzerinde olmasını sevindirici bulduklarını söyledi. Ton başına buğday maliyetinin 760 lira olduğunu ifade eden Çöklü, şu bilgiyi verdi: “Burada asıl sorun; gübre ve mazot fiyatlarının enflasyonun üzerinde zamlanması. Maliyet ve zamlar göz önüne alınarak destek verilmeli. Gübre ve mazot desteği alınca çiftçi nefes alıyor. Çiftçi üretmek zorunda. Üretimin devam edebilmesi için desteklerin artırılmasını istiyoruz. Ton başına verilen 50 lira primin bir kez daha gözden geçirilmesi lazım.” TL ‘aşırı’ değersizleşti Güne siyasi endişelerle 2.21’ün üzerine çıkarak 21 Ekim 2011’den beri en yüksek seviyede başlayan sepet bazında TL Fed beklentileriyle 2.1850’nin altına indi. Serbest piyasada dolar 1.8820 TL’nin altına gevşedi. Güne ilk işlemlerde yüzde 6.80’li seviyelerde başlayan 13 Mayıs 2015 itfalı gösterge tahvilin bileşik faizi ise spot kapanışta ortalama yüzde 6.70’e geriledi. EFG Menkul Başekonomisti Haluk Börümcekçi, gelişmekte olan piyasalarda mayıstan beri çıkışlar olduğuna işaret ederek “Türkiye’de de ABD Merkez Bankası Fed’in tahvil alımını azaltmasıyla ilgili endişeler var. Bunun yanı sıra siyasi riskler de mevcut. Bu da kurdaki değer kaybını artırıyor. Reel kur endeksi 120’nin altına inerek değersiz bir noktaya geldi. Bu daha da inecek” dedi. Öte yandan ÖİB dün bir ödeme için 300 milyon dolar civarında döviz satışı gerçekleştirdi. Börümcekçi, TCMB’nin adımlarının kısa vadede kuru dengeleyebildiğini belirterek “Ancak günlük hareketler yanıltıcı olabilir. Siyasi risk devam ediyor. Uzun vadede reel kur endeksi 115 seviyesinin altına inecek” diye konuştu. Toyota Türkiye’de 180 bin Corolla üretecek Ekonomi Servisi Japonya merkezli otomotiv üreticisi Toyota Motor’un Türkiye iştiraki Toyota Türkiye, 150 milyon Avro yatırımla ağırlıklı olarak ihracat pazarları için ürettiği sedan segmentindeki yeni Corolla modelinin üretimini artırmayı planlıyor. Toyota Otomotiv Sanayi CEO’su Orhan Özer, “Yeni Corolla 150 milyon Avro yatırım, 900 ilave istihdam ve 3 bin 300 toplam istihdam ile üretim bandından çıkmaya başlayacak” dedi. SERBEST PİYASA ABD Doları Avro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı 24 Ayar Altın Cum. Altını 1.8790 1.8820 2.4830 2.4860 2.9000 2.9550 2.0050 2.0450 83.95 84.30 559.00 572.00 1 ABD Doları: 1.0522 Avustralya Doları 5.6285 Danimarka Kronu 0.9276 İsviçre Frangı 6.5433 İsveç Kronu 96.09 Japon Yeni 1.0258 Kanada Doları 5.7525 Norveç Kronu 3.7502 Suudi Arabistan Riyali 1 Avro: 1 İng. S.: 1.3245 ABD Doları 1.5577 ABD Doları Üniversite sanayi işbirliği hayata geçti BAŞSAĞLIĞI Eski çalışma arkadaşımız ALİ YAZAN’ın kayınpederi Ekonomi Servisi Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ercan Gegez’in üniversitesanayi işbirliğini geliştirme projesi somut sonuçlara ulaştı. Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi ile Koç Holding arasında yapılan anlaşma sonucunda “Teknoloji ve Yenilik Yönetimi” der si; Koç Holding üst düzey yöneticilerinin katılımı ile martta başladı. Öğrencilere teorik bilginin yanında pratik bilginin de verilmesi amacıyla oluşturulan projede, iş dünyasından davet edilen profesyonel yöneticiler derslere katılarak öğrencilere deneyimlerini aktarıyor. Derslere katılımda önce liğin son sınıf öğrencilerine verildiği uygulamada, profesyonel yöneticiler, bahar yarıyılının başından itibaren, iş dünyasındaki güncel gelişmelerle ilgili öğrencilere katkıda bulunuyor. Profesyonel yöneticilerin derslere katılımı dönem sonuna kadar devam edecek. ALIŞ SATIŞ 1 Kuveyt D.: 3.5105 ABD Doları kaybettik. 8 Haziran 2013 Cumartesi, Saat:15.00’te Ankara Batıkent Cemevi’ndeki törenden sonra Ankara Karşıyaka Mezarlığı’nda defnedilecektir. Ailesinin ve sevenlerinin başı sağolsun. ZÜLFÜ KOCAMAN'ı Cumhuriyet Gazetesi Çalışanları GECELİK FAİZLER 3 Günlük Repo 5.26 7 Günlük Repo 4.90 CİNSİ 1 ABD DOLARI 1 AVUSTRALYA DOLARI 1 DANİMARKA KRONU 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 100 JAPON YENİ MERKEZ BANKASI Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nden almış olduğum öğrenci kimliğimi kaybettim. Hükümsüzdür. Betül Doygun DÖVİZ ALIŞ SATIŞ 1.8862 1.8896 1.7885 1.8001 0.33459 0.33624 2.4983 2.5028 2.9331 2.9484 2.0288 2.0418 0.28704 0.29001 1.8363 1.8446 6.5844 6.6705 0.32709 0.32929 0.50296 0.50387 1.9581 1.9711 8 HAZİRAN 2013 EFEKTİF ALIŞ SATIŞ 1.8849 1.8924 1.7803 1.8109 0.33436 0.33701 2.4966 2.5066 2.9310 2.9528 2.0258 2.0449 0.28684 0.29068 1.8295 1.8516 6.4856 6.7706 0.32686 0.33005 0.49919 0.50765 1.9509 1.9786