Katalog

SAYFA CUMHURİYET 11 KASIM 2011 CUMA 8 HABERLER 2. felaket ‘iyileşmeye’ darbe indirdi NİLGÜN CERRAHOĞLU Enkaz bölgesinde bakanları protesto eden gruba polis müdahale etti an ve Erciş’e bayramın ilk gününde CHP lideri Kılıçdaroğlu ile gittik... Van’da geçirdiğim iki gece ve yaklaşık üç gün boyunca, beşik gibi sürekli sallandık. Depremi izlemeye gelen gazeteciler artık ufak sarsıntıların sözünü dahi etmiyordu. Ama artçı şoklar geceleri 4.7 4.9 şiddetinde yokladığında sinirler hafif geriliyordu… Bu tabii, dışardan gelen bizler için böyleydi. Van ve Ercişliler için yaşanan her şok, vaktiyle Marmara depreminde bizim de yaşadığımız gibi, ilk büyük deprem anını hatırlatıyor, travma her seferinde katlanıp tazeleniyordu. Günler geçmesine rağmen insanlar binalara, kapalı mekânlara girmek istemiyordu… Erciş’in yarısı deprem sonrası süreçte bu yüzden göç etmişti. Van’da da Mevlana evleri/çadırkentlere sığınmayan, müstakil çadır edinmeyenler kentten ayrılmaya başlamıştı… Akşam hava karardığında sayılı apartmanda elektrik ışığı görülüyor; ışıkları yanan binalar genelde devlet me V murlarının bulunduğu lojmanlar oluyordu… Kentteki bu ağır felaket ve hüzün tablosuna karşın, bir yandan da… yaşamın normalleşmesi için sürdürülen gayretler vardı. Depremin en ağır etkilediği Halil Ağa Mahallesi’ndeki Maraş Caddesi’nde bile dükkânlar yavaş yavaş açılmaya, insanlar alışverişe çıkmaya başlamıştı. Kurtuluş Parkı karşısındaki “Carrefour”da, bayram günlerinin sükunetine rağmen alışveriş edenler vardı. Çocuklar ve gençler beri yandan okullarına dönmeye can atıyordu. “Deprem” yüzünden okuldan geri kalmak düşüncesi en büyük kâbusları olmuştu. Öğrenciler, bayram ertesi “okulların açılış tarihi” olarak belirlenen “14 Kasım”ı iple çekmekteydiler… 5.6 şiddetiyle vuran “ikinci felaket”, çok yavaş yol alan bu “iyileşme sürecine” darbe indirdi. Çocuklar okula bir ay daha gidemeyecek. Çetin kış şartlarında Van halkı, ya Ercişliler gibi kentten yoğun biçimde göç etmek zorunda kalacak ya da aşağıda aktarmaya çalıştığımız prefabrike ev/çadır yaşamına mahkum kalacak. Depremzedeye biber gazı VAN (Cumhuriyet) Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay, Sağlık Bakanı Recep Akdağ, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ile beraberlerindeki Van Valisi Münir Karaloğlu, Bayram Oteli enkazının önünde inceleme yaptıkları sırada bir grup tarafından protesto edildi. Polis, dağılın çağrısına uymayan yaklaşık 300 kişilik gruba biber gazıyla müdahale etti. Biber gazı, enkazda çalışan aramakurtarma ve sağlık görevlilerini de etkiledi. Görevliler aramalara bir süre ara vermek zorunda kaldı. Bakanlar ve vali dün, 5.6’lık depremle çöken Van kent merkezindeki Bayram Oteli’nin enkazında incelemelerde bulundukları sırada kalabalık bir grubun tepkisiyle karşılaştı. “Vali istifa” diye bağıran grup, kendileriyle görüşmek isteyen Akdağ ile Yıldız’a tepkilerinin nedenini “Vali Karaloğlu ‘Deprem bitti, yıkılmayan evlerinize girebilirsiniz’ dedi. Vali dediği için binalara girenler, yaşamlarını kaybetti” şeklinde anlattı. Bakanların enkazın yanından ayrılmasının ardından da sakinleşmeyen gruba polis “dağılın” uyarısında bulundu. Fakat grup dağılmamakta ısrar edince polis depremzede göstericilere biber gazı sıkarak müdahale etti. Biber gazı, rüzgârın etkisiyle yayıldı ve enkazda çalışan aramakurtarma ve sağlık görevlilerini de etkiledi. Bakan Atalay, yıkılan 25 binadan iki otel dışında enkaz altında kalan vatandaş olmadığını belirtti. Atalay, yıkılan otellerden birinin hasarlı olmasına rağmen, valiliğin oturma izni verdiği iddialarının saptırıcı olduğunu söyledi. Fotoğraflar: YUSUF ZİYA CANSEVER Biri Japon 12 kişi yaşamını yitirdi, enkazdan 28 kişi çıkarıldı Göz göre göre ölüm Mevlana evlerinde kalan gençler günlük sorunlarının yanı sıra gelecek kaygısı da taşıyorlar. ‘BİLGİSAYARIMIN IŞIĞI ÜMİDİMİ ARTTIRDI’ Bayram Oteli’nin enkazından yaralı olarak kurtarılan Konnai, hastanede gazetecilerin sorularını yanıtladı. Konnai, “Bir anda duvarlar üzerime geldi. Sol gözümü açtığımda etrafın çok karanlık olduğunu gördüm. Ben karanlıktan çok korkuyorum. Etrafa baktığımda açık kalan bilgisayarımın ışığını gördüm. Bu kurtulmam için ümitlerimi arttırdı. Bu sırada gelen yardım ekiplerini duydum dedi. YUSUF ZİYA CANSEVER ‘Açlığın ne olduğunu urcan ve Yıldız; “Açlığın ne olduğunu yeni anladık!” diyor... Depremzedelere “sıcaklık ve bir nebze konfor” sağlamak amacıyla bayram arifesinde kurulan Van’ın prefabrik “Mevlana evlerindeyiz”… Karlı tepeleriyle Van’ın dört bir yanından görülen muhteşem Süphan dağından adını alan Süphan mahallesi burası. Mevlana evlerini, mahallenin futbol arazisine kurmuşlar. İçlerinde dörder ranza bulunan, on metrekarelik dikdörtgen prefabrike evlerde toplam bine yakın depremzede barınıyor…. Bayram günü girişte çocuklar açık alanda bağrış, çağrış.. heyecanla futbol oynuyor… Burada sanki on beş gün öncesinde korkunç bir deprem yaşanmamış, insanların evleri hiç yıkılmamış ve bir tatil kampına gelmiş gibi çocuklar… Tutkuyla kendilerinden geçmiş oyun oynuyorlar. Bazen acıyı böyle en kolay onlar unutuyor. Ama 1820 yaşlarındaki Nurcan ile Yıldız’ın ağızlarından dökülen yukardaki sözler; bize hemen nerede olduğumuzu hatırlatıyor. Suni çimlerden oluşan izolasyonlu bir alana kurulan evler arasında dolaşırken rastlıyoruz Nurcan ve Yıldız’a. Yaşadıkları en büyük sorunun ne olduğunu sorduğumda tokat gibi inen bu yanıt geliyor: “Açlığın ne olduğunu burada anladık!” “Siz” diyorlar; “Cumhurbaşkanı’nın ziyaretinde dağıtılan kurban etine filan bakmayın. Burada biz her gün pilav, makarna, bulgur ve çorbaya talim ediyoruz. Üstüne meyve suyu veriyorlar. Sabah kahvaltısın N yeni anladık!’ da bal, kibrit kutusu kadar peynirle, küflü ekmek yiyoruz!” ‘Prefabrikeler de terletiyor!’ Isınma konusu hallolunca, bu defa böyle sorunlar önplana çıkmış… Isınmanın halledilmesi derken şunu da ilave etmek gerek: Mevlana evlerindeki depremzedeler evet üşümüyor. Ama bu kez de fazla terlemekten şikâyetçiler! Prefabrike evlerin havalandırılması çünkü fazla düşünülmemiş. On metrekarelik alanda dört kişi aynı havayı sürekli soluyunca ortam havasız kalıyor, insanları ter basıyormuş. Buz gibi soğukta evlerin dışarısındaki tuvaletlere ve yemek çadırlarına vs. gitmek... bu durumda hastalığa davetiye çıkartmakla eş anlama geliyor. Lise son sınıfa dışardan hazırlanan Kübra, “Sonunda biz de kendi başımızın çaresine bakıp duvarlara delik açıyoruz” diyor. Kübra da beri yandan tuvaletlerin pisliğini gündeme getiriyor. “Tuvalet ve temizlik eğitimi verilse bir yarar sağlar mı?” diyorum. Kübra ümitli görünmüyor. “Maalesef!” diye beni yanıtlıyor; “İnsanımız böyle. Bunun öğrenilebilecek bir konu olduğunu düşünmüyorum.” Hijyen sorunu; elektrik ve suların kesilmesi, kampta duşların olmaması….genç kızların dile getirdikleri yaygın sorunlar. Günlük sorunlar dışına çıkıldığında, en kaygı yaratan konu “gelecek planları” oluyor. Üniversiteye hazırlık aşamasındaki gençler en çok sınav hazırlığına imkân ve yer olmamasından şikâyetçiler… Deprem sillesinin üniversite şanslarını yitirmek olasılığına dönüşmesinden ve afetin geleceklerine mal olmasından korkuyorlar. Yardıma geldi canından oldu VAN (Cumhuriyet) Van’da Bayram Oteli’ne yerleşti. Fakat 23 Ekim’de meydana gelen depre önceki gün meydana gelen depmin ardından, yardım çalışmaları remde kaldıkları otelin enkazının alna katılmak için Van’a gelen Japon tında kaldılar. Konnai, 5.5 saat Association for Aid and Relief sonra çıkarılırken, Miyazaki’ye 13 (AAR) yardım organizasyonunda saat sonra ulaşılabildi. Konnai’nin görevli Japon doktor Atsushi Mi durumunun iyiye gittiği öğrenildi. yazaki ve Miyuki Konnai önceki gün yaşanan 5.6 şiddetindeki depremde yıkılan Bayram Oteli’nin altında kaldı. Konnai ve Miyazaki enkazdan çıkarıldı. Fakat yapılan tüm 13 saat sonra enkazdan müdahalelere rağ ağır yaralı çıkarılan Mimen doktor Miya yazaki’ye 25 dakika kalp zaki kurtarılamadı. masajı yapıldı ancak kurÜç kişilik ekipten tarılamadı. 28 Ekim’den çalışmalara devam bu yana Van’da bulunan ekip etme kararı alıpe ül satın aldıkları kurbanlıkları kelerine dönmeyen kestirip, çadırlarda yaşaKonnai ve Miyazaki yanlara dağıtmıştı. VAN Van’da, 7.2 büyüklüğündeki depremin yaraları sarılamadan, önceki akşam 5.6 şiddetinde bir deprem daha meydana geldi. Depremin ardından gelen 4.5 ile 3.7 büyüklüğündeki artçı şoklarla, 2 otel ve 25 bina yıkıldı. Merkez üssünün Edremit olarak saptandığı, saat 21.23’te meydana gelen depremde yıkılan Bayram Oteli’nde aralarında iki DHA muhabirinin de bulunduğu çok sayıda kişi enkaz altında kaldı. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, enkazdan 28 kişinin yaralı çıkarıldığını, 1’i Japonya vatandaşı olmak üzere 12 kişinin de öldüğünü açıkladı. Depremin ardından başlayan arama kurtarma çalışmaları devam ederken 2 saat içinde büyüklükleri 3 ile 4.5 arasında değişen 11 artçı kaydedildi. Gazeteciler kayıp... Depremde yıkılan ve en çok kayba neden Bayram Otel, 40 yıllık bir maziye sahip. Depremin ardından başka illerden bölgeye giden çok sayıda gazeteci bu otelde kalıyordu. Doğan Haber Ajansı’nın 2 muhabiri de depreme otelin lobisinde yakalandı. Sebahattin Yılmaz ve Cem Emir ajansa haber geçtiği sırada depreme yakalandı. İki gazeteciden hâlâ haber alınamadı. Astsubay, Afşin Kürşat Güler, görev yeri Hakkâri’ye helikopterle nakledilmek üzere gittiği Van’da, önceki günkü 5.6 büyüklüğündeki depreme yakalandı. Bayram Oteli’nde kalan Güler’in cansız bedeni enkazdan çıkarıldı. Acı haber, Güler’in Aydın’daki ailesine askeri yetkililerce bildirildi. Haremselamlık Kadınların burada erkeklerden ayrı “haremlik”, “selamlık” düzeninde yaşadığı, kamp yemekhanelerinin “bayanlarbaylar” olarak ayrı düzenlemesinden belli…. 1999 Marmara depreminde, Değirmendere, İzmit; Yalova, Düzce… gezmiştim. Depremzedelere ortak alanlarda cinsiyet ayrımcılığı yapılmasına hiç tanık olmadım. Ama Van’da kent restoranlarında bile dışardan gelenler dışında!kadınlar, toplum içinde yok. Cinsiyet ayrımcılığı bu durumda metazori kendisini dayatıyor. Afetlerde Psikososyal Hizmetler Birliği (APHB) psikologları, işte bu güçlü ayrımcılığın kamp koşullarında belli oranda kırılabileceğine işaret ediyor ve normalde ev dışına adım atmayan kadının, burada yeni bir toplumsal kimlik kazanacağını söylüyor. Acı haber.. Japon meleğe veda Prefabrik yapacaktı Yerle bir olan Bayram Otel’in enkazından, depremden yaklaşık 17 saat sonra inşaat işçisi İrfan Akıntürk sağ olarak çıkarıldı. Kolonların arasında sıkışmış halde bulunan Akıntürk’ün prefabrik ev kurmak için Van’a geldiği öğrenildi. Bayram Oteli’nin çalışanı Ramazan Olaş ve Cemal Ay da 18 saat sonra enkazın altından çıkarıldı. Otele ‘sağlam’ raporu VAN (Cumhuriyet) Van’ın en eski otellerinden olan 120 kişilik Bayram Oteli, tam 1 milyon dolar harcama ile geçen yıl onarıldı. Güçlendirmeyle ilgili bir çalışmanın yapılıp yapılmadığı bilinmiyor. Otel onarımın ardından da Vali Münir Karaloğlu tarafından açıldı. Bütçenin büyük kısmının iç ve dış dizayn için harcandığı iddia ediliyor. 7.2’lik depremden sonra otelde büyük çatlaklar oluştuğu, asansörün de dengesi bozulduğu için çalışmadığı ortaya çıktı. Otelin sahiplerinden Aslan Bayram, otelin hasarlı olduğu yönündeki iddiaları yalanladı. İlk depremden sonra tüm kolonları kontrol ettirdiğini anlatan Bayram, “45 mimar arkadaş geldi ve kolonlara baktı. İstanbul’dan gelen yetkin biri de aynı şekilde binayı inceledi ve otel sağlamdı” dedi. Resepsiyonist Recep Özhan da, ilk depremden sonra, ön raporda otelin işletilebilir durumda olduğunun belirtildiğini anlattı. Otelden 1 gün önce ayrılan DHA muhabiri Turaç Top ise binanın yıkılmadan önceki “Her katta duvarlarda büyük çatlaklar vardı. Bu, görüntülerin habercisiydi belki!” diye aktardı. ‘Kadın ev dışında yeni kimlik kazanır!’ Bu sorunlara karşın, Mevlana evlerinde hizmet veren personel ve gönüllüler özveriyle çalışıyor. Kızılay görevlileri arı gibi, sürekli faaliyet gösteriyor. Kamp sakinleri Kızılay ekibinden çok memnun. Ben gittiğimde bir Kızılay görevlisi, prefabriklerin kapısında, tek tek depremzedelerden giysi yardımı dağıtmak için beden ölçüsü alıyordu… Depremzedelere yaygın psikolojik destek veren bir de gönüllüler ekibi var burada. “APHB Afetlerde Psikososyal Hizmetler Birliği” adı altında Ankara merkezli Türk Psikologlar Derneği ile bağlantılı çalışan psikolog ve sosyal hizmet elemanları gün boyu faaliyet gösteriyor. Depremin ilk gününde Van’a gelen ekip, aramakurtarma çalışmaları sonrasında Mevlana evlerine yoğunlaşmış… Ekipten psikolog Sedat Işıklı yüklendikleri misyonu; “Depremzedenin ayakları altından kayan zemini yeniden tesis etmek olarak” açıklıyor. En verimli çalışmalar küçükler üzerinde yapılıyor. Çocuklar için Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı (TEGV), kampa dev bir “Ateşböceği TIR’ı” getirmiş. Çocuklara burada “çilekler”, “portakallar”, “kuşlar” gibi eğlenceli grup adları yani yeni bir kimlik! veriliyor. Ardından hep birlikte “TIR’da” müzik, okuma, resim, drama, oyun terapi seansları düzenleniyor... Bu faaliyetlere minikler kendilerini öyle kaptırmış ki, “Ateşböceği” kapısında; “Ben de çilek/portakal olmak istiyorum!” diye kuyruğa giriyorlar… Işıklı; “Bunları konuştuğumuz sırada” diyor; “Bir grup çocuk da örneğin Van devlet tiyatrosunda bir çocuk oyunu izliyor!” Başka şartlarda belki asla bir “devlet tiyatrosu oyunu” görmeyecek çocuklar bunlar. Depremin farklı ortamı depremzedeleri; küçükten büyüğe… farklı şartlar ve bazı hallerde! yeni kazanımlarla karşı karşıya bırakıyor. Çocuklar denli kadınlar da böyle deprem sonrasının yeni şartlarıyla yüz yüze… Işıklı gene “Kadınlar” diye konuşuyor; “Burada ilk kez ‘ev dışına çıkan bir kimlik’ kazanıyor…” telin enkazı peynir gibi eriyordu’ Olaş’ı kurtaran ekibin koordinatörü Umut Dinçşahin, otelin yapı kalitesiyle ilgili “Yapı taşıyamayacağı kadar büyük bir çatıyla donanmıştı. Çalışırken bazı noktalarda yapı peynir gibi eriyordu” dedi. Bu arada Tatvan Devlet Hastanesi’ne sevk edilen hastaları taşıyan ambulans devrildi. 5 kişi yaralandı. Öte yandan 5.6’lık sarsıntıların ardından psikolojisi iyice bozulan Van halkı kenti terk etmeye başladı. Göç nedeniyle Van çıkışında karayolunda büyük trafik sıkışıklığı yaşandı. ‘O C MY B C MY B