Katalog

4 PAZAR 1 1 AĞUSTOS2010/ SAYI1271 Rus edebiyatı yaşıyor... Rşiiriyle ilişkimin1970’Iiyıllarşairlerininötesine geçmediğini söyleyebilirim. Nitekim RusŞiirı’seçkisine aldığım en genç şair (ne yazık kierken bir ölümle 1996da yaşamdan aynian) Joseph Brodski 1940 doğumludur. Uluslararası edebiyat toplantılarda daha genç Rus şairleriyle tanıştığım oldu. Elimegeçen dergilerde ve kitaplarda yeni şairleritanıyıp anlamaya çalışıyorum. Rusya’da, bizde olduğu gibi şiir üretimison hızla devam ediyor. Fakat henüz (kuşkusuz büyük ölçüde benim eksiğim olarak) ilgimiözellikle çeken bir şair ya da şiirlekarşılaşmadım. Rus anlatı edebiyatı için de yaklaşık olarak benzer şeyler söyleyeceğim. Büyük klasiklerden ve ilkürünlerini20. yy.başlarında veren (Bunin, Kuprin, Andreyev vb) yazarlardan tat alarak okuduklanm (Ehrenburg, Bulgakov, Platonov vb.) yine en çok 50’li60’lıyıllara kadar ürün vermiş yazarlardır. Arada, kuşkusuz, (yapıtlandilimizede çevnlen) Valentin Rasputin gibi büyük yazarlar soyundan romancılar Rus edebiyatı sahnesinden hiç eksik olmadılar. Fakat özellikle “saydamlık’ve yapılanma”diye anılan dönem sonrasında, edebiyatta hümanizm ve gerçekçilik geleneklerinin yerinipost-modern modalar almaya başladı. Bu nedenle, anlatı türünde de yeni yazarlara ve yapıtlanna ilgi duymaz olmuştum. VladimirMakanin’in “Underground’unu(Everest Yayınlan,çev. Günay KızılırmakÇetao) okuyuncaya kadar... Dilimizebaşarıyla çevrilmiş olan bu roman günümüz Rus edebiyatı konusunda olumsuz önyargılarımıdiyebilirimki kökünden değiştirdi. 1937 doğumlu Makanin’e kuşkusuz ki genç biryazar denilemez. Fakat konu örgüsünü 80’live 90’lıyıllarRusyasının oluşturduğu “Underground’gepgenç bir roman. Türkçesi 646 sayfalık metin boyunca gözlerinizin önünden bütün bir “Brejnevsonrası” Rusya geçiyor. Kitabınbelgesel biryapıt olduğunu sanmayın. Tam tersine, harika bir kurgu ürünü. Fakat tümüyle gerçeklik ortamında kurgulanmış bir roman bu. “Underground’,toplum dışı kalmış herkesin -ve söz konusu roman bakımından hepsinden daha da çok- Brejnev Rusyasında yapıtlarınınyayınmlanması reddedilmiş yazarların “yeraltı” dünyasıdır. Fakat sadece o kadar değil... Romanın son sayfalarından birinde söylendiği gibi bu “yeraltı”, aynı zamanda “toplumunbiinçaltı”dır. Makanin’in Dostoyevski’nin “YeraltındanNotİarf’na değinilmiyor olsa da romanda büyük Rus klasiliğine, biçimselin ötesinde, esasa ilişkingöndermelerde bulunuluyor. Romanın adının altında yer alan ‘çağımızınbirkahramanf’ altbaşlığı da, Lermontov’un aynı adı taşıyan romanına (“ZamanımızınKahramanı”)bir göndermedir. Zaten Makanin’inkahramanına seçtiği adla (Petroviç),Lermontov kahramanın adı (Peçorin) arasındaki ses benzeşimi rastlantısal olmasa gerek. Fakat bütün bunlardan ve VladimirMakanin’in(günümüz Rus edebiyatına kaybolan ilgimibana yeniden kazandıran) yapıtının başkaca özelliklerinden daha ayrıntılısöz etmeyi, gelecek Pazar Söyleşisi’ne bırakıyorum...• ataolb©cumhurlyet.com.tr Dünyanın1 DENİZÜLKÜTEKİN homas Friedman dünyanın gündemine “DünyaDüzdür”isimlikitabıylaoturdu. Küreselteşmenin etkilerinive ekonomik ticarifarklarıdolayısıylakültürelfarklarınasıl azalttığınıörnekleyen teorileriyleteknolojiçağının kısa özetini başarıylayapmıştı.Öte yandan Friedman Türkiye’desırfevreııselteorileriyledeğil ülkemizve Ortadoğu hakkındaki görüşleriyle tanınıyor.İşinilgincidüz dünya hakkındaki teorilerinihaklıçıkarırşekilde artıkNewYork Tirnes’dakiköşesinde sıklıkladile getirdiğiTürkiye hakkındaki görüşleri bizimköşe yazarlarımızkadar çabuk ve dikkate değer şekilde gündemimize düşüyor. 0 da az değil, bazen görüşleriniAşk-ı Memnu-KurtlarVadisikıyaslamasıylaaçıklayacak kadar bizden olabiliyor.Kiıııilerinegöre iflaholmaz bir İsrailpolitikalarıyanlısıama son aylarda gerginleşen Ortadoğu ilişkilerihakkında onun fikrinialmamak olmazdı. Dünya gittikçe daha düz hale geliyor - “DünyaDüzdür”kitabınızlabu kadar çok insana hitap etmeyinasılbaşardınız? -Bunun en kısa cevabışöyleolabilir; 2000 yılındanitibarenbirçokinsan uykusundan uyandıve “daha önce temas etmediğim insanlaradokurımayabaşladım” dedi. Beıı de öncesinde bana dokunmayarı birçokinsanla temas halindeolduğumu -Bu şehirleriönemsememin nedeni bahsettiğimiz “düz dünya’da insanların birbiriyleolabildiğince çok iletişimegeçmesi. Bu şehirler düz dünya teorisinin nasıl işleyebileceği hakkında bir model oluşturuyor.Dünyanındengesini koruması içinbu tip çok kültürlüalanlara ihtiyacımızvar. - Ortadoğu’da varolan durum hakkında “Türkiye Hamas ve Iran’ınsözcüsü gibi davranıyor” şeklinde bir yorumunuz var. Bu duruma nasıl gelindi? Sizce Türkiye Ortadoğu’da nasıl bir rol üstlenmeli? - Tarihsel sürece baktığımızdaTürkiyedoğu-batı ve İsrail-Arapdünyası arasındaki ilişkiyidengede tutma konusunda çok önemli ve değerli bir rol üstleniyor.Gemi saldırılarınında yaşandığı son birkaç ayda Türkiye’ninbirazolsunbu dengeyi kaybettiğinisöyleyebilirim.Bu alışılanbir değildi. Bana öyle geliyorki hükümet şu sıralar bu dengeyi kaybettiğininfarkına varıyorve Türkiye’yi geleneksel çizgisine döndürmeye çalışıyor.Bence Ortadoğu iledünya içiniyi,Türkiye içinde ideal olan bu. Şu an kidurumun kalıcıbirdevlet politikasınadönüşeceğini sanmıyorum. Bazı insanlar da KuzeyIrakişgalisırasında ABD’ninya da Gazze Savaşı sırasında Israil’indengesini kaybettiğinisöyleyebilir.Bufikirlerinhiçbirine karşı çıkmam. Bazen ülkeler birtarafa ya da diğerine yakın olabilirler. - İsrail,Türkiyeve Filistinilişkilerindegeleceğe dair öngörüleriniznedir? - Söylemesi çok zor. İsrailve Türkiyearasındaki gemi krizininbittiğinisöylemek pek m(?mkündeğil. Keşke ikitarafın oturup sakince ne olup bittiğinive bunun birdaha olmasının nasıl engellenebileceğini konuşmasını sağlayabilecek biryololsa. Çünkü Türkiye’nintıpkı Filistin’leolduğu gibi İsrail’lede birçok ortak yönü var.Aynızamanda Türkiye İsrailve Filistinarasındaki ilişkilerdeçok önemli bir yere sahip - Obama’nın göreve geldiğinden beri tüm dünyada ve özellikleOrtadoğu’da yürüttüğü dış politikasınınasıl değerlendinyorsunuz? -Eğer üniversitede hoca olsaydım Obama’ya “eksik notu”verirdim.Bu değerlendirme çoğunlukla İsrail-Filistingerginliği,lrak işgali, ran konusunun nasıl sonuçlanacağı ve Afganistan’ın durumuna dayanıyor. Bu bölgelerdeki durumların hiçbiride sonuca ulaşmış değil.• denizulk©gmail.com hissettim.Aynıduyguyu binlerce insanın hissettiğinifark edince ı karşıma tek birbasit cevap çıktı,‘dünya düzdür”.Çünkü teknolojininyarattığıplattorm sayesinde insanlar birbiriyle hiçbirzaman olmadığı kadar derin ve düşük nıaliyetletemas halinde olabiliyor.Bir zamanlar insan hayatında birya da birkaç defa gerçekleşebilecek ‘anıyakalamak” nıitiçok sık tekrarlanıroldu.Sanırım tün] olan biten de buydu. - Birkeresinde kitabınızagösterilen tepkinin fazla olmasınınsizidünyanın geleceği hakkında olumlu düşünmeye ittiğinisöylemiştiniz. Bunun sebebi nedir? -Bana ilginçgelen insanlarınbu düz dünyanın avantajlarınısonuna kadar kullanıyorolması,böylece dünya gittikçedaha düz hale geliyor.• ATAOLBEHRAMOĞLU Dünya düzmüş gerçekten; Thomas Friedman’ın New York Times’da bizim uykuda olduğumuz saatlerde gün ışığına çıkan Türkiye hakkIndaki görüşleri artık ana haber bültenlerimize yetişecek hızda ülke gündemimize ekleniyor. y A Istanbul’a ve Beyrut’ a ihtiyacı var . - Türkiye’ninve Türk kültürünün sıkı birtakipçisi olarak bilmiyorsunuz.Bu ne zaman başladı? - 1979’dan 1981‘e kadar Beyrut’taUluslararası Basın Birliği(UPI)muhabirliğiyaptım. Türkiye’ye ilkgelişimde bu yıllardaydı. - 0 zaman askeri darbeden hemen önce olması lazım. -Doğru,darbe haberleriniyapmaya başladım. EskiTürk MilliAtletOğuz Şeren de o zamanlar Bejrutta muhabirlikyapıyordu. Onunla sayesinde Türkiyehakkında bilgim vardı. Üniversiteyıllarımdada ülkeyiziyaretetme şansım olmuştu. İnsanlarve ortaya çıkardıkları kültüroldukça cezbediciydi. Karşımda hareketli, değişken birtoplum vardı. En sevdiğim şehirler zaten Beyrut,İstanbulve Kudüs gibi farklı kültürleri,tarzları,dinlerive insanlan biraraya getirebileııler. - Bu saydığınızçok kültürlüyaşamlan içinde barındırabilenşehirlerin küreselleşme sürecindeki rollerinedir? ‘e lmtlyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Orhan Erinç Genel YayınYönetmeni: İbrahimYıldız YayınYönetmeni: Ayşe Yıldırım Görsel Yönetmen: AynurÇolak Sorumlu Müdür: Miyase İlknur Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ idare Merkezi:Prof. NurettinMazhar Öktel Sok. No: 2 34381 Şişli / İstanbul (021 2) 343 72 74 (20 hat) Reklam Genel Müdürü: Özlem Ayden Genel MüdürYardımcısı:Nazende Pal Reklam Koordlnatörleri:Hakan Çankaya / Neşe Yazıcı RezervasyonYönetmefli OnurTunalı (0212) 251 9874/75 (0212) 343 72 74 (554-555) Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri Hoşdere Yolu 34850 Esenyurt / İstanbul Cumhuriyet gazetesinin parasız pazar ekidir. Yerel süreli yayın. cumdergi©cumhuriyet.COm.tr .4’ ,‘ 4