Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 1 AĞUSTOS 2010 PAZAR CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13 CMYB C M Y B Fon, kredi kartlarõna ve firmalara sõnõrsõz krediler üzerinde öngörülü düzenlemeler getirilmesini önerdi IMF’denmalikuraluyarõsõEkonomi Servisi - Uluslararasõ Para Fonu (IMF) Türkiye için ana sorunun, ekonomik toparlanmaya zarar verebilecek dõş dengesizlikleri denetim altõnda tutmak olduğunu bildirdi. Kredi kartlarõna deneti- min genişletilmesini isteyen IMF, mortgage borç hizmetinde sõnõrla- masõ ve ölçümlemeler için kap- samlõ stres testi senaryolarõndan yararlanõlmasõnõ istedi. IMF, “To- parlanmanın yakın vadede, ge- nişleyen dış dengesizliklerin eşli- ğinde, güçlü kalması bekleniyor” açõklamasõnõ yaptõ. IMF, Türkiye ile Program Sonrasõ İzleme ve 2010 Yõlõ 4’üncü Madde Konsültasyon Raporu’nu yayõmla- dõ. Raporda gelecekteki risk olu- şumlarõnõn önlenmesi için kredi kartlarõ, firmalara sõnõrsõz krediler üzerinde makro öngörülü düzenle- meler getirilmesini, mortgage üze- rine borç servisi limitleri uygulan- masõnõ, kapsamlõ stres testi senar- yolarõndan yararlanõlmasõnõ da öner- di. Raporda şu saptamalar ve uya- rõlar yer aldõ: Seçim harcaması vurgusu  Direktörler, politika çerçeve- sinde önemli güçlenme getireceği- ni düşündükleri yeni mali kural hazõrlõğõnõ memnuniyetle karşõla- mõş, mali kuralõn 2011 bütçesi ha- zõrlõklarõnõn temelini oluşturacağõ- nõ, bu bakõmdan taslağõn hõzlõ bir şe- kilde onaylanmasõnõ beklemekte, üzerindeki gecikmenin kõsa süreli olacağõnõ ummaktadõr.  Kuralõn başarõsõnõn, güçlü si- yasi destek ve güçlendirilmiş bir ver- gi yönetimi ve harcama baskõlarõnõn sõnõrlandõrõlmasõ dahil yeterli yar- dõmcõ koşullarõn desteğiyle, yetki- lilerin taahhütlerine sadõk kalmasõ- na bağlõ olduğu not edilmektedir.  Direktörler dõş dengesizlikle- ri denetim altõnda tutmak için, kriz bağlantõlõ teşviklerden çõkõş ön- lemlerinin ortaya konulmasõ, düşük üretim maliyetlerinin bağlõ kõldõğõ it- halatõ sõnõrlamaya yönelik reform- lara girişilmesi gerektiğini göz- lemlemiştir. Yetkilileri, 2010 yõ- lõnda, kanuni harcamalardan artan bölümleri gelir fazlasõ olarak tasar- ruf ederek, mali teşvik önlemlerini gevşetmeye ağõrlõk vermeleri ko- nusunda teşvik etmişlerdir. Bu, ca- ri işlem ve enflasyon baskõsõnõ de- netim altõnda tutmaya yardõmcõ ola- cak, devlet borçlanmasõnõn özel sektör finansmanõnõ daraltmasõ et- kisini sõnõrlayacak ve yetkililerin mali disiplin konusundaki ehliyet- lerini güçlendirecektir.  Türkiye’nin GSYİH’si bu yõl 1 trilyon 95 milyar lira olur. Bu yõl 1 trilyon sõnõrõnõ aşmasõ tahmin edilen GSYİH 2009 yõlõnda 954 mil- yar lira olarak ölçülmüştü.  Genişleyen dõş dengesizlikle- rin eşlik ettiği toparlanmanõn kõsa vadede güçlü kalmasõ bekleniyor, büyümenin bu yõl baz etkisine borçlu olarak yüzde 6’yõ aşmasõ ve yõl içinde kredi talebi kaynaklõ ke- sintisiz bir ivme sergilemesi bek- leniyor. IMF, Türkiye ile Program Sonrasõ İzleme ve 2010 Yõlõ 4’üncü Madde Konsültasyon Raporu’nda mali kuralõn 2011 bütçesi hazõrlõklarõnõn temelini oluşturmak üzere hõzlõ bir şekilde onaylanmasõnõ beklediğini belirtti. IMF raporunda kredi kartlarõnda denetimin genişletilmesi de istendi. ŞİRKETLERDEN Aselsan’õn Peri’si ASELSAN, “Peri” adlõ insansõz kara aracõyla takõm lideri olarak katõldõğõ MAGIC-2010 Uluslararasõ İnsansõz Araçlar Yarõşmasõ’nda yarõfinali de geçerek, finale kalan ilk 6 takõm arasõnda yer aldõ. Finale kalan robotlar ve takõmlarõ, 8-13 Kasõm 2010 tarihinde Avustralya’da karşõ karşõya gelecek. İnsansõz araçlar alanõnda dünyanõn en güçlü şirketleri ve en başarõlõ üniversitelerinin katõldõğõ yarõşmayõ kazanan takõm 750 bin dolarlõk ödülün de sahibi olacak. ASELSAN, Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu akõllõ robotlarõ geliştirip üretmeyi hedefliyor. TEB’in ürününe ödül Türk Ekonomi Bankasõ (TEB), hazine ve nakit yönetimi ürünleri ile ilgili uluslararasõ alanda yayõncõlõk yapan, “Treasury Today” tarafõndan düzenlenen Adam Smith Awards yarõşmasõnda, Adidas’la birlikte geliştirdiği “Mobil-ink” ürünüyle “One to Watch” kategorisinde birincilik ödülü aldõ. Mobil-ink ürünü, firmalarõn tüm bankacõlõk işlem talimatlarõ için WEB tabanlõ bir iş akõş portalõ sağlõyor. DD Mortgage atakta Konut finansman şirketi olan DD Mortgage, 21 Temmuz 2010 tarihinde Akbank T.A.Ş. yüklenimi ve Ak Yatõrõm Menkul Değerler AŞ aracõlõğõ ile 50 milyon TL’lik ilk tahvil ihracõnõ gerçekleştirdi. 3 yõl vadeli ve yõlda 4 kupon ödemesi bulunan tahvilin dönemsel faizi sabit yüzde 2.48, yõllõk faizi ise yüzde 10.31 oldu. Levi’s® birinci “Nielsen Markalar Araştõrmasõ”na göre, Levi’s® tüketicilerin ilk aklõna gelen markalar arasõnda yer aldõ. Yapõlan açõklamaya göre, Levi’s® aynõ zamanda “Ipsos KMG Hazõr Giyim Tüketim Endeksi”ne göre jean kategorisinde yüzde 13.4 payla pazar lideri konumunda bulunuyor. Lufthansa’dan jest Lufthansa, ünlü Fransõz aktör Gérard Depardieu’nün ürettiği şaraplarõ ikram ettiğini açõkladõ. Buna göre, Lufthansa’nõn Avrupa uçuşlarõnda Business Class yolculara yaz aylarõnda Chateau de Tigné bağlarõnõn Cabernet- d’Anjou şaraplarõ ikram ediliyor. Ekonomi Servisi - Bilgi Eğitim ve Kültür Vakfõ tarafõndan kurulduğu 1996’dan bu yana sosyal bilimlere dayalõ dört fakülte ile faaliyet gösteren İstanbul Bilgi Üniversitesi, 2009-2010 akademik yõlõnda kurduğu mimarlõk fakültesinden sonra 2010-2011 dönemine de mühendislik fakültesi ile giriyor. 2006’da dünyanõn dört tarafõnda 50’yi aşkõn üniversitedeki 600 binden fazla öğrenciyi bünyesinde barõndõran Laureate International Universities’in bir kolu haline gelen Bilgi Üniversitesi, böylelikle üç enstitüsü yanõnda fakülte sayõsõnõ 6’ya çõkaracak. Bilgi Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanõ Rifat Sarıcaoğlu ve Rektör Prof. Dr. Halil Güven düzenledikleri toplantõda yeni dönemin hedeflerini şöyle açõkladõlar:  Kuruluş felsefemiz, merak eden, özgür düşünen, sorgulayan, böylelikle kendi sentezini üretebilen öğrenciler yetiştirmekti. Şimdi bu niteliğimizi kaybetmeden, üniversitede kazandõğõ meslekle uluslararasõ alanda rekabet edebilecek bir insan tipi yetiştireceğiz. Özgürlükçü, yenilikçi duruşumuza uluslararasõ dinamiği ekliyoruz.  Mühendislik fakültesi ile iddialõ bir çõkõş yapõyoruz; üniversitenin yeni paradigmasõ “sosyal bilimlerdeki gücü koruyarak yenilikçi mühendislik bölümleri açmak”. Bu kapsamda enerji sistemleri mühendisliği, bilgisayar ve biyomühendislik bölümleri açõlõyor. Bugün merkez kampus olarak kullanõlan Silahtarağa Elektrik Santralõ’nõn eski kazan daireleri enerji sistemleri mühendisliği için laboratuvar haline dönüştürülüyor. Bu arada mühendislik bölümleriyle birlikte bir teknopark projesi de tasarlanõyor.  Bilgi; bünyesinde 170’i yurtdõşõndan 7 bin 300 öğrenci barõndõrõyor. Hedeflerinden biri, 2015’te 1300’ü Latin Amerika dahil değişik ülkelerden yaklaşõk 11 bin öğrenciye eğitim olanağõ sunmak.  Planlar arasõnda Bursa, İzmir ve Adana’da yeni üniversiteler kurmak bulunuyor. İlk adõmõ bu yõl Antalya’da açõlacak Turizm Meslek Yüksek Okulu ile Bursa’da Moda Tasarõm Okulu ile atõlõyor. Bilgi Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı Rifat Sarıcaoğlu (solda) ve Rektör Prof. Dr. Halil Güven düzenledikleri toplantıda, artık hedeflerinin Bilgi’yi uluslararası bir üniversite haline getirmek olduğunu vurguladı. Eğitim kredileri otodan pahalı Aynı zamanda Vakıf Üniversiteleri Birliği Başkanı da olan Rifat Sarıcaoğlu, plansızlık nedeniyle vakıf üniversitelerinin hızla arttığını, 4 yıl sonra arz ve talebin dengeleneceğini söyledi. Sarıcaoğlu, gelecekte “vakıf üniversiteleri batıyor” şeklinde bir imaj doğmaması için önlem alınmasını istedi. Vakıf üniversitelerinin taleplerini de dile getiren Sarıcaoğlu, bunların bazılarını, “YÖK Genel Kurulu’nda temsil hakkı, kontenjan belirleme ve öğrenci almada serbestlik, burs vermede ihtiyaç ve başarı kriteri olmalı” şeklinde sıraladı. Eğitimin finansmanına devlet katkısı da isteyen Sarıcaoğlu, bankaların eğitim kredilerinin otomobil kredilerinden pahalı olduğunu vurguladı. İthal edilen hayvanlar hakkõnda domuza benzediği iddialarõ üzerine harekete geçti EBK,fiyatõnõdüşürmeyeneetvermeyecek Microsoft Türkiye’ye ‘Yılın Ülkesi’ ödülü Microsoft Türkiye, ekonomileriyle yarõştõğõmõz Brezilya, Rus- ya, Hindistan ve Çin gibi ülkeleri geride bõrakarak tarihinde ilk defa Microsoft içinde gelişen ülkeler arasõnda, krizden bir adõm önde çõkarak “Yılın Ülkesi” seçildi. Microsoft Türkiye’nin açõklamasõna göre, Microsoft Türkiye Genel Müdürü Tamer Özmen, “Şampiyonluk Kupasını”, Mic- rosoft Corporation CEO’su Steve Ballmer’õn elinden aldõ. ABD’nin Atlanta kentinde yapõlan ve 14 bin yönetici ile çalõşa- nõn katõldõğõ Microsoft Global Exchange Summit’de düzenlenen törende konuşan Özmen, Türkiye ekonomisinin potansiyeli açõ- sõndan “Yılın Ülkesi” seçilmenin önemine dikkat çekerek, “He- defimiz bu ödülle çıtayı daha da yukarılara taşımak” dedi. Ekonomi Servisi - Et fiyatla- rõndaki artõşõn dengelenmesi ama- cõyla hükümet tarafõndan kasaplõk ve besilik hayvan ithalatõ ile gö- revlendirilen Et ve Balõk Kurumu (EBK), ithal edilen hayvanlar ve it- halat ile ilgili yanlõş bilgilere dayalõ açõklama yapan veya kurum ve yö- neticileri hakkõnda hakaret içeren açõklamalar yapanlara karşõ huku- ki süreci işletiyor. AA’nõn haberine göre, EBK, ihaleler ile Avustralya’dan ithal edilen hayvanlar için “domuza benziyor, domuz yemi ile bes- lenmiş” gibi açõklamalar yaparak kamuoyunu ve satõşlarõ olumsuz et- kilemeye yönelik açõklamalar ya- ban Konya’dan bir besici hakkõn- da dava açtõ. Yetkililer, bu hayvanlarõn ta- mamen doğal şartlarda yetiştiğini ve sanayi yemi bile tüketmediğini iddia etti. Bu arada, EBK’nin, ithal ettiği hayvanlardan elde edilen etleri alan firmalarõ, bu etleri fahiş fiyatla satõp satmadõğõ konusunda izledi- ği belirtildi. EBK’den 12 liraya et alan firmalarõn listesinin günlük olarak tarõm il ve ilçe müdürlük- lerine bildirildiğini anlatan yetki- liler, fiyatõnõ makul seviyelere dü- şürmeyen firmalara, yeni satõş ya- põlmadõğõnõ kaydetti. EBK kilosu 16.5 liraya kõyma satõyor. Aygaz ‘Şeker Çocukları’ ağırlayacak Aygaz bu sene 18’incisi düzenlenen ve diyabetik çocuklarõ sos- yalleştirmeye, eğlendirmeye devam eden Diyabetik Çocuklar Kampõ’na 6 yõldõr destek veriyor. Aygaz’dan yapõlan açõklamaya göre kamp, 8–18 yaş arasõndaki diyabetik çocuklara diyabetle mutlu yaşamanõn mümkün olduğunu göstermek, diyabetik ço- cuklar arasõnda güçlü bir bağ kurmak ve kendilerine güven duy- malarõnõ sağlamak amacõyla gerçekleştiriliyor. Aygaz’õn desteğiyle, Çocuk ve Adolesan Diyabetikler Der- neği’nce ücretsiz olarak düzenlenen kamp bu sene 12-19 Ağus- tos tarihleri arasõnda, İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yunus Söylet’in himayesinde, İstanbul Üniversitesi Enez Sos- yal Tesisleri’nde çocuklarõ ağõrlamaya hazõrlanõyor. YORUM ÖZTİN AKGÜÇ 12 Eylül’ün Bir Sonucu: AKP İktidarı İster darbe, ister askeri harekât, ihtilal hatta devrim deyin, hangi sözcükle tanımlarsanız tanımlayın, olayları yalnız görünür nedenleri, uygulamaları ile değil, doğurduğu sonuçları açısından da değerlendirmek gerekir. Şu soruları gündeme getirmek ve tartışmak gerekir. 12 Eylül 1980 askeri harekâtı olmasaydı AKP iktidara gelebilir hatta kurulabilir miydi? 28 Şubat kimlere ikbal yolları açmıştır? 27 Nisan e- muhtırasının hangi siyasi partiye oy katkısı olmuş, kimin cumhurbaşkanı seçilmesini kolaylaştırmış, hatta olanak vermiştir? Geçmişi şöyle düşünelim. 1980 sonrası CHP ve DP’nin devamı olan Adalet Partisi gibi köklü partiler de dahil tüm siyasal partiler kapatılıyor. Siyasal parti yöneticilerine siyasal yasaklar getiriliyor. İki partili bir TBMM kurgulanıyor. Turgut Sunalp başkanlığındaki MDP’nin iktidar olması, Necdet Calp başkanlığındaki Halkçı Parti’nin de majestelerinin muhalefeti rolü üstlenmesi planlanıyor. SODEP, Doğru Yol gibi CHP ve DP geleneğini sürdüren partiler seçime sokulmaz, Erdal İnönü gibi yüz akları veto edilirken ABD’nin telkini ya da dayatması ile ANAP’lı Turgut Özal’ın 1983 seçimlerine katılmasına izin veriliyor. Dört eğilimi birleştirdiğini açıklayan Özal, MDP ve Halkçı Parti’ye oy vermeyi içine sindiremeyenlerin de oy desteği ile seçimi kazanıyor. Yaratılan siyasal boşluk, yeni partilerin kurulmasına olanak veriyor, oy kaymalarına yol açıyor. CHP ve AP’nin kapatılmaması, yasaklanmaması halinde iki partili sistemin sürmesi olasılığı çok yüksekti. Günümüzde AKP’yi destekleyen kitlelerin büyük bölümünün geçmişte DP ve ANAP’a oy verdiği kesindir. AKP oyları başka bir ülkeden gelmemiş, gökten inmemiş, oy kaymaları sonucu oluşmuştur. Oy kaymalarına da 12 Eylül yönetiminin tutumunun getirdiği siyasal yasakların etkili olduğu açıktır. AKP’nin, Sayın RTE’nin Menderes, Özal övgüleri de boşuna değildir, bir akımın devamı oldukları izlenimini de seçmen kitlelerine vermektedirler. 12 Eylül yönetiminin yarattığı bir siyasal boşluk olmasaydı, AKP tipi bir partinin gelişmesi olasılığı hemen hemen yoktur. Yine 12 Eylül yönetiminin getirdiği seçim sistemi, seçim barajı AKP’nin tek başına iktidar olmasını sağlamıştır. Böyle bir seçim sistemi olmasaydı AKP’nin 2002 seçiminde yüzde 33 dolayında oy ile iktidar olması olasılığı yoktu. Ana muhalefet ya da koalisyon ortağı olabilirdi. AKP, 12 Eylül’ü eleştirmekte, karalamakta ancak getirdiği seçim sistemini siyasal parti düzenini benimsemektedir. 28 Şubat operasyonu Sayın Necmettin Erbakan’ı başbakanlıktan uzaklaştırmakla kalmamış, AKP’nin kurulmasına, Sayın RTE’nin ve Sayın A. Gül’ün hareketin liderleri durumuna yükselmesine de ortam hazırlamıştır. Devrin Genelkurmay Başkanı Yaşar Büyükanıt’ın kaleme aldığı iddia edilen 27 Nisan e-muhtırası, siyasal yaşantımızda Sayın Kenan Evren’in 1983 seçimlerinden önce yaptığı konuşmaya benzer bir etki yapmıştır. Sayın Evren, 1983 seçimi öncesi yaptığı konuşma ile Sunalp’in desteklenmesini istemiş, Özal’a oy verilmemesi imasında bulunmuştur. Evren’e duyulan tepki sonucunda Özal’ın oyu artmış, belki de iktidar olmasını sağlamıştır. Sayın Büyükanıt’ın muhtırası da benzer bir tepki ile AKP’nin oyunu arttırırken Sayın Gül’e de Cumhurbaşkanlığı yolunu açmıştı. E-muhtıra hâlâ AKP lehine oy kazandırma aracı olarak kullanılmakta, AKP ve Sayın RTE’ye mağduru oynama olanağını vermektedir. AKP, 12 Eylül döneminin yasal düzenlemelerinden, yarattığı siyasal boşluktan yararlanarak iktidar olmuştur. 12 Eylül yönetimi köklü siyasal partileri kapatmasaydı, seçim sistemi değiştirilmeseydi, seçim barajı yükseltilmeseydi, AKP’nin tek başına iktidar olmasına olanak yoktu. Ayrıca Sayın Büyükanıt’ın muhtırasının AKP’ye oy desteği sağladığı, hâlâ katkıda bulunduğuna kuşku yok. 28 Şubat operasyonunun ise kimlere ikbal yolları açtığı açıktır. 12 Eylül düzeninden en fazla yararlanan siyasal partinin AKP olduğu kuşkusuzdur. 12 Eylül düzeni AKP’ye iktidar yolunu açmıştır. AKP ayrıca 12 Eylül’e hücum ederek, hâlâ oy devşirme aracı olarak bundan nemalanmaktadır. Kim iktidarda? Hangi hukuki düzenle iktidara gelindi? Kimler, kimlere ikbal yolları açtı? Halkımız karar versin. Halk aydınlanmadan sorunlarımızı çözemeyiz. ‘Bilgi’li biomühendisler geliyor Ulusoy’da kesintisiz iletişim Ekonomi Servisi - Her yõl milyonlarca ki- şiyi taşõyan Ulusoy firmasõ, iş amaçlõ seya- hat etmekte olan yolcularõnõ da düşünerek tüm Royal Class araçlarõnda koltuk altlarõna elektrik prizleri ekleyerek internet kullanõ- mõ ve kesintisiz iletişim olanağõ sağlõyor. Cep telefonu kullanõmõnõn makul çerçeve- lerde mümkün olduğu, wireless internet bağlantõsõnõn olduğu bu yolculuk düzeniyle profesyonel ve bilgisayarõnõ yanõnda taşõ- mak isteyen yolcular için cazip bir seyahat düzeni amaçlandõ. Dijital ekranlarda, TV kanallarõ, vizyon film seçenekleri, bilgisa- yar oyunlarõ da yer alõyor. Yenilikçi mühendislik dallarõnda da eğitim yapmaya başlayacak Bilgi Üniversitesi; gõda, tarõm ve çevreden genetik tanõ ve tedavi merkezlerine kadar bir dizi alanda çalõşabilecek elemanlar da yetiştirecek