Katalog

MURAT GÜLDEREN İcra borçlarõ nedeniyle haczedilen mallarõn son dö- nemlerde artõş göstermesiyle yediemin otoparklarõ ve depolarõ da değer ifade eden mallarla doldu. Oto- mobilden beyaz eşyaya, televizyondan telefonlara ka- dar her türlü eşyanõn bulunduğu yedieminciler yük- sek icra masraflarõ, nakliye ve otopark ücretleri ne- deniyle ürünlerin satõlamadõğõndan yakõnõyor. Davutpaşa Yediemin Açõk Otopar- kõ İşletmecisi Murat Ka- raağaç, otoparklarõnda binden fazla hacizli aracõn bulunduğunu belirterek, “Çoğu aracın asıl fiyatı buradaki masraflarını bi- le karşılayamıyor. Yıllar- dır satış bekleyen araçla- rımız var. Artık bizler de ic- radan gelen araçları seçerek almaya başladık” dedi. Ye- dieminciliğin artõk eskisi kadar cazip bir sektör olmadõğõnõ kaydeden Karaağaç şunlarõ söy- ledi: “Otopark ücretleri 8-10 TL arasında değişiyor. Ancak hükümetin belir- lediği yediemin otopark fiyatları 3 TL gibi komik bir rakam. Neredeyse zararına iş yapıyoruz. Asıl sıkıntı ise araç sahiplerinin gelip otomobil- lerini alamaması. Çünkü nakliye, otopark ve ha- ciz ücretleri genellikle aracın gerçek değerini ge- çiyor. Çünkü yıllardır bekleyen ve hurda araç sa- yısı çok fazla. Pek çok araç satılsa dahi otopark parasını bile karşılayamıyor.” İcra dõşõnda bandrol borcu, kaçakçõlõk, hõr- sõzlõk ve teröre karõşmõş araçlarõn da ken- dilerine geldiğini anlatan Karaağaç bu araçlarõn da dosya takiplerinin sağlõklõ yapõlamadõğõ için satõşlarõnõn çok daha zor olduğunu vurguladõ. Türkiye’de ic- ra takibinde olan binlerce araç oldu- ğunu kaydeden Ka- raağaç, internetin yaygõnlaşmasõyla satõşlarõn az da ol- sa canlandõğõnõ söyledi. Esenler’de is- mini vermek is- temeyen diğer bir yediemin otopark işletme- cisi de günde or- talama 5 hacizli aracõn kendileri- ne geldiğini söyleyerek bu sayõnõn ilçelere göre artõş gösterdiğini ki- mi otoparklara günde 20 aracõn dahi geti- rildiğini ifade etti. Otomobilde az da olsa kõ- põrdanma olduğunu ancak beyaz eşya, koltuk ta- kõmõ gibi ürünlerin ise neredeyse hiç satõlmadõğõnõ söyleyen işletme sahibi, “Artık kampanyalarla, 10- 12 ay taksitle istediğiniz fiyata ürün satın alabi- liyorsunuz. Rekabetin artması tüketicilere yarı- yor. O nedenle bizler de artık çoğu zaman beyaz eşya almamaya çalışıyoruz” dedi. [email protected] 25 TEMMUZ 2010 PAZAR CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13 C M Y B Tezgâhta6bin802gayrimenkul,141adetmenkul,1260taşõtalõcõbekliyor.Milyonlarcaliralõkfabrikalarõndaaralarõndaolduğuportföydeyokyok İcradan satõlõk oldukEkonomik kriz, icra işlemlerini adeta patlattõ. Ulusal ve yerel ortalama 300 yayõnda yayõmlanan bütün icra ilanlarõnõ portföyünde bulunduran icralik.com, iki yõl önce günde 60-70 ihale düzenlerken bu sayõ 200’e çõkmõş durumda. İhale tarihi belirlenen ve alõcõ aranan icralõklar arasõnda ise yok yok. Onlarca fabrika, binlerce daire, onlarca turistik tesis, yüzlerce dükkân, arsa, tarla, onlarca lüks otomobil borç nedeniyle satõşa sunulmuş durumda. 2001 krizinde ailesine ait yaklaşõk 100 bin lira değerindeki evleri, kredi kartõ borcu yüzünden 30 bin liraya satõlõnca icra ihalelerine katõlõmõ arttõrmak üzere icralik.com sitesini kuran Can Emrah Özoral, katõlõmõn artmasõyla malõn daha yüksek fiyattan alõcõ bulduğunu belirtiyor. İhalelere katõlõmõ yüzde 100 arttõrdõklarõnõ belirten Özoral’a göre, Türkiye’de icra işlemlerinin hacmi yõlda 20 milyar lirayõ buluyor. FATMA KOŞAR Milyonlarca insanõ işinden eden ekonomik kriz, toplu- mun her kesiminden borçluyu ya da alacağõnõ tahsil edemeyen kişiyi icra ile karşõ karşõya bõrakõyor. İcralõk olan mallar arasõnda gayrimenkuller başõ çekerken be- bek arabasõndan elektronik cihazlara, iş makinelerinden şaraba kadar çok çeşitli bir yelpaze dikkat çekiyor. Ülke genelindeki bütün icra ilanlarõnõn yer aldõğõ hem ulusal hem yerel yayõnlarõ takip eden ve üye aidat ge- lirleri ile danõşmanlõk hizmeti karşõlõğõnda kazanç sağ- layan icralik.com verilerine göre, ayda en az 5 bin sa- tõlõk ilanõ yayõmlanõyor. Bunun yüzde 80’ini gayri- menkul ilanlarõ oluşturuyor. Krizin etkilerinin hissedilmeye başlandõğõ 2008 yõlõn- dan beri faaliyette olan ve dõşarõdan alõnan avukatlõk desteği haricinde 17 kişinin sürekli çalõştõğõ icralik.com istatistikleri, krizin başlangõcõnda günde 60-70 olan ihale sayõsõnõn artõk 400’ü aştõğõnõ gösteriyor. Şu an- da portföyünde 55 fabrikanõn bulunduğu sitenin faa- liyette olduğu son 2 yõl içinde icradan satõlan fabri- ka sayõsõ da 674. İhalelere yüksek katılım borçlunun lehine Can Emrah Özoral, 2001 krizinde kredi kartõ borcu yü- zünden ortalama 100 bin liralõk evleri 30 bin liraya satõlõnca, biriktirdiği para da yine icradan otomobil al- maya bile yetmeyince, bütün bunlarõn üstüne “biri- leri onu ihalelerden uzaklaştırmak isteyince” ic- ralik.com’u kurmuş. Özoral, iki yõl önce “Küçük- çekmece’de satılan bir dairenin icra ilanının İz- mir’deki, hatta Erzurum’daki bir yerel gazetede yayımlandığını” fark ettiğini söylüyor. Böylece otomobil galerileri ve gayrimenkul ticareti yapanla- rõn elinde tuttuğu piyasada fiyatlarõn çok düşük ol- duğunu fark eden Can Emrah Özoral, “Türk halkı icradan satılan maldan, batıl inançlar yüzünden, uğursuzluk getirebilir diye uzak duruyor. Oysa herkes iflas edebilir, iş kaybedebilir, alacağını tah- sil edemediği için borca düşebilir. Dünyanın sonu değildir, artık o aşamada düşünülmesi gereken iha- leye katılımın arttırılması ve böylece fiyatın yük- selmesinin sağlanması olmalı. Borçlu o zaman bor- cunu daha rahat ödeyecek, yeni başlangıçlara ha- zırlanacaktır” diyor. icralik.com’un portföyünde yok yok. Çiftlik, şarap, trak- tör, lüks otomobil hatta hayvanlar bile var. Sitenin 82 bin üyesi var. Bunlar arasõnda aylõk ya da üç aylõk ai- datõ ödeyerek ihaleleri takip edenler yanõ sõra VIP hiz- meti verilen müşteriler de bulunuyor. VIP hizmetinin içinde ihale takibi, uygun alõmlar için uyarõ ve satõn almaya kadar bütün danõşmanlõk çalõşmalarõ yer alõ- yor. Aylõk ciro 100 bin TL civarõnda. Türkiye’deki ic- radan satõlõk mal piyasasõ ise 20 milyar lirayõ buluyor. Fabrikalar alıcı bekliyor Ortaklar anlaşmazlõk halinde olduğu için mahkemeye giden 500 civarõndakiler hariç toplam 6 bin 232 ic- ralõk gayrimenkulde İstanbul 1032 ile başõ çekiyor. Fabrikalar tutar içerisinde önemli bir yer ediniyor. An- cak satõlõk icralõk fabrikalarõn olduğu tek kent İstan- bul değil. Rize’de çay fabrikasõ, Ankara Polatlõ’da 76 milyon TL muhammen bedel belirlenen ve 45 milyon TL’ye alõcõ arayan bir fabrika, Düzce’de de 2 milyon 700 bin TL’ye alõcõ arayan bir üretim tesisi, Kayse- ri Merkez’de 17.5 milyon TL’ye satõlõk, Bursa’da, De- nizli’de, Kahramanmaraş, Hatay, Diyarbakõr’da 12 milyon lira ile 40 milyon TL arasõnda bedellerle sa- tõlmayõ bekleyen onlarca tesis var. 100 bin liranın 60 bin lirası buharlaşıyor! İcra ihalelerinde bir malõn bilirkişilerce belirlenen pi- yasa değerinin yüzde 60’õ birinci ihalede malõn fiya- tõnõ oluşturuyor. Menkul ya da gayrimenkul bütün iha- lelerde muhammen bedeli, örneğin, 100 bin TL ola- rak belirlenen bir mal, 60 bin TL’den ihaleye çõkarõ- lõyor. Bu ilk ihalede bu parayõ veren çõkmaz ise mal ikinci kez ihale ediliyor. Ama bu kez satõş bedeli, pi- yasa değerinin yüzde 40’õ olarak belirleniyor. İcrada birinci ihalede satõş gerçekleştiğinde 60 bin TL üzerinden, alõcõdan alõnan ödemenin 21 bin TL’lik kõs- mõ avukat ve dosya işlemleri için alõnõyor. Borçlunun borcuna karşõlõk kullanabildiği bedel ise 39 bin TL’de kalõyor. Satõşõn ikinci ihalede gerçekleşmesi durumunda da açõ- lõş fiyatõ muhammen bedelin yüzde 40’õna düştüğü için borç ödenmesi için kalan miktar 26 bin TL’ye düşü- yor. Bir satõşõn gerçekleşmesi 1.5-2 yõlõ buluyor. Bu da yine söz konusu varlõğõn değerinin bu kadar süre önceden belirlenmesi anlamõna geliyor ki, gayri- menkulde imar durumu bu süreçten çok etkileniyor. Borç hukuka aksettirildikten sonra icra süreci şöyle iş- liyor: İcra süreci başlayõnca ilk olarak ekspert satõlacak mal veya varlõk için bir değer (muhammen bedel) belir- liyor. İhalenin gerçekleşmesi ile, bu değerin belir- lendiği zaman arasõnda geçen süre hukuki işlemler ne- deniyle en az 1.5 yõlõ buluyor. Bu da özelikle gayrimenkulde değişen imar durumu gi- bi etkenlerin değeri etkileyememesine yol açõyor. 2 yõlda satõşõn gerçekleşememesi durumunda yeni bir ekspertiz yapõlõyor ve dosya sil baştan ele alõnõyor. 52 FABRİKA, BİNLERCE İŞYERİ ALICI BEKLİYOR MAĞDUR OLUNCA İHALELERE DİKKAT ÇEKTİ İstanbul 10. İcra Müdür- lüğü’nün satõlõğa çõkardõğõ, işadamõ Tahsin Kaya’nõn sahibi olduğu Kuruçeşme Arena da alõcõ bekliyor. Bi- rinci ihale tarihi 23 Ağustos 2010, ikinci ihale tarihi de 2 Eylül 2010 olarak belirle- nen Kuruçeşme Arena’nõn muhammen bedeli 43 mil- yon 52 bin 640 TL olarak belirlendi. Birinci ihale fi- yatõ ise bunun yüzde 60’õ olan 25 milyon 831 bin 584 lira. BKM tarafõndan işleti- len Kuruçeşme Arena’nõn yer aldõğõ arsa iki bölümden oluşuyor. 5 bin 381 metre- karelik kõsõm için 43 mil- yon 52 bin 640 TL belirle- nirken, diğer parsel olan 9 bin 656 metrekare için be- lirlenen değer ise 77 milyon 249 bin 600 TL oldu. Arsa, 103 metrelik cephesiyle Boğaz’õn en iddialõ noktala- rõndan birinde yer alõyor. Marriot talip olmuştu Kuruçeşme Arena’nõn bulunduğu arsa, otel imarõ- na da açõk. Bu yüzden otel- lerin de dikkatini çeken ar- saya Marriot Otel Grubu, 2007’de 80 milyon dolarlõk bir teklif götürmüştü. Hatta, 210 odalõk projesi- ni bile hazõrlayan grubun amacõna erişememesinin nedeni ise Kaya’nõn 80 mil- yon dolarõn yüzde 15’ini peşin, geriye kalan kõsmõ ise 5 yõl vadeyle ödeme pla- nõ olmuştu. KURUÇEŞME ARENA DA VİTRİNDE İhaleler kriz mağdurundan soruluyor İ cra ihalelerinin yüzde 70’inin ken- dilerinden geçtiğini belirten icra- lik.com’un kurucusu Can Emrah Özoral, 2001 krizinde büyük zarar eden ve icralõk olan bir ailenin çocuğu. Zaten iş fikri de buradan gelişmiş. Özoral, üniversite okurken yaptõğõ birikimle oto- mobil alamayõnca bu parayla kendi işi- ni kurmaya karar vermiş. Kurduğu internet sitesiyle Türkiye’nin tüm illerindeki icra ihalelerini bir kay- nakta toplayan Özoral, vatandaşlarõn ic- ra ihalelerine girme konusunda yaşadõğõ sõkõntõlarõn üstesinden gelmeye çalõyor. Bugün 82 bin üyeye hizmet veren sitenin amacõnõn ihalelere katõlõmõ arttõrmak ol- duğunu belirten Can Emrah Özoral, ic- ra ihalelerini tek kaynakta toplama fik- rinin nasõl geliştiğini şöyle anlatõyor: “2001 krizinde kredi kartı borçları yüzünden ailemin 100 bin liralık evi ic- ra yoluyla 30 bin liraya satılmıştı. Üs- telik borçlarımızı ödemek amacıyla evi- mizi satmak için emlakçiye de ver- miştik. O zamanlar evimizin bu şekil- de satılmasından çok etkilenmiştim. Çok merak etsem de neden bu kadar ucuza satıldığını ve nasıl yapıldığını an- layamamıştım. Daha sonra Uludağ Üniversitesi İşletme Bölümü’nü ka- zandım ve biraz tembel bir öğrenci ol- duğum için okulu 5.5 senede bitire- bildim. Üniversite okurken aynı za- manda da çalışıyordum ve İstanbul’a 6 bin lira gibi bir birikimle döndüm. Bu parayla otomobil almak istiyordum ama gördüm ki kafama göre binebi- leceğim arabaların fiyatları en az 12- 13 bin liralarda. Benim de aklıma ic- radan satılan evimiz geldi ve icradan otomobil almaya karar verdim… İha- le ilanlarının yerel ve ulusal gazetelerde yayımlandığını öğrendim. Birkaç gün bütün gazeteleri alıp ilanlara baktım ama bu çok zahmetli bir işti. Buldu- ğum ihalelerin bazılarına da gittim ama birtakım gruplar beni ihaleye al- mak istemediler. Sonra başka illere yö- nelsem de ihale duyurularına inter- netten ulaşamadım. Tam bu noktada kendime sormaya başladım: Neden bü- tün Türkiye’deki ihaleleri bir araya toplayan bir internet sitesi yok? İlk adım olarak da icralik.com’un alan adı olarak boşta mı diye baktım… Araba almak için düşündüğüm birikimimi bu iş için harcamaya karar verdim ve boş- ta olan alan adını hemen satın aldım. Marka tescilini de yaptırdım, sadece bir ayda üye sayısını arttırmaya baş- lamıştım…” ‘Dünyanın sonu değil’ Can Emrah Özoral, icra ihaleleri ko- nusunda borçlu başta olmak üzere bütün kesimlerin bilincinin arttõrõlmasõ gerek- tiğine de inanõyor. “İhaleye katılım olursa işin rengi değişiyor, borçlu da kârlı çıkıyor” diyen Özoral, şöyle devam ediyor: “Madem kapitalist sistemde yaşıyo- ruz, o zaman iflas gerçeğini, borcu dön- dürememe, zarar etme gerçeğini de ka- bul edeceğiz. Sonuçta hayat devam edi- yor… O aşamada da kârlı çıkmanın yoluna bakmalıyız. Bu kural borçlu başta bütün taraflar için geçerli…” Can Emrah Özoral, ihalelere katılımı yüzde 100’e yakın art- tırdıklarını, yine de ‘al-sat’ yaparak kâr amacı güden katılım- cıların çok büyük çoğunluğu oluşturduklarını da ifade ediyor.  Hisseli ilan nedir? Hisseli ilan, satõlan taşõnmazõn tamamõnõn değil belirtilen miktarõnõn, örneğin yarõsõnõn sa- tõşa çõkarõlmasõ anlamõna gelir. Satõn alõndõğõnda anlaşmazlõk olursa izalei şüyu yoluyla ortaklõk gi- derme yoluna gidilebilir.  İhalelere katılma şartları nelerdir? TC vatandaşõ olmak, teminat tutarõyla ve ihale saa- tinde icra dairesinde bulunmak yeterli.  Vekâlet ile ihaleye katılım olur mu? Şirket adõna veya şahõs adõna alõnan vekâletle katõ- lõm olur.  Ne kadar kâr elde edebilirim? İcra ihalelerinin, bilirkişinin belirlediği fiyatlarõn yüzde 60 (1. ihale tarihinde) ve yüzde 40’õyla (2. ihale tarihinde) çõktõğõnõ düşünürsek neredeyse yarõ yarõya kâr etmek mümkün.  Ne kadar vergi ve harç ödeniyor? Tapu harcõnõn yüzde 1.5’i alõcõ, yüzde 1.5’i ise icralõk olan tarafõndan ödeniyor. 150 metrekare altõ daire için yüzde 1 KDV, 150 metrekare üstü evler için de yüzde 18 KDV ödeniyor. Dükkân ve işyerlerinde daima yüzde 18 KDV hesaplanõyor. Damga pulu vergisi ise binde 4.  Taşıt ihalelerinde KDV oranları nedir ve anah- tar teslim almak için ne kadar masraf edilir? Binek otomobiller ve lüks otomobillerde yüzde 1 KDV, ticari araçlarda ve jeep’lerde yüzde 18 KDV ödenir. Ruhsat masraflarõ 650 TL civarõn- da tutuyor.  Araçları nasıl görebilirim? İhale saatine 30 dakika kala araç ilgili yediemin otoparkõnda sergilenir ve o sõrada detaylõ bilgi verilir. CMYB MERAK EDİLENLER Yedieminlerde yer kalmadõ Her gün ortalama 150- 200 menkul ve gayri- menkul icra yoluyla satı- şa çıkarılıyor. Kriz döne- minde ikiye katlayan bu satışlar için açılan ihale- lerin sayısı ise ayda 5 bi- ni geçiyor. İcra ile satış- larda ekspertiz tarafın- dan belirlenen muham- men bedelin yüzde 40’ını bile ödeyen çıkmadığı için kapanamayan dosyaların oranı yüksek. Tahminle- re göre, bu oran yüzde 45’e yakın. Bu nedenle satışını bekleyen icralık otomobillerin tutulduğu yediemin otoparkları ol- dukça yoğun. Bazı araç- ların bu otoparklarda tu- tulması için ödenen para, muhammen bedelin üze- rine bile çıkabiliyor. Otopark masrafõ fiyatõ geçebiliyor