Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 19 HAZİRAN 2010 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 15 CMYB C M Y B İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Hukukun Üstünlüğü İşin suyunu öylesine çıkardık ki... Anayasa Mahkemesi’nin henüz verilmemiş, olası iki zıt karardan yürüyerek anayasaya aykırılık sonucuna varılıyor. Keskinleşmiş önyargılara, cepheleşmeye bağlı bu çatışma da hızımızı kesmiyor; Anayasa Mahkemesi raportörü olabilmiş bir kişi hükümete, Meclis’e bu karara uymama önerisi yapabiliyor, tartışmalar bu kez hukukun üstünlüğü yoka sayılarak, zurnanın zırt dediği noktadan yürütülüyor... Geldiğimiz noktada “Hukuksuz demokrasi olur mu?”,“Halkın oyu, Meclis iradesi, çoğunluk hükümet gücünün üstünde yargı gücü olur mu?” soruları üzerinden tartışmalar başlatılıyor ki, Başbakan önde, ağzı olan herkes, yargının kesinleşmiş, kesinleşmemiş ön sorgulama aşamasındaki tüm kararları üzerinden söz söyleme hakkını kendinde görme noktasına gelmiş bulunuyor... Çünkü giderek daha çıplak görüldüğü üzere, iktidar cephesinin hizmetinde kurulu özel yargı düzeni, yargılamanın her aşamasında hukuk tanımazlıklarına sınırsız yandaş medya, iktidar cephesi desteği almış olarak pervasız yol alırken şimdilik ele geçirilememiş üst yargı kurumları ile iktidar ve yandaşları arasındaki çatışmanın konuları çoğalıyor. Artan sayılarla yasa, iktidar icraatı üst yargı kurumlarından döndükçe, bu kurumları ele geçirme, işleyişini kırma saldırıları sınır tanımaz boyutlar kazanıyor. Özelleştirilmiş yargının hukuk tanımaz kararlarını eleştirmek, Meclis ve iktidar kararları ile çatışan üst yargı kurumlarının özerkliğini savunmak da uzaktan çelişki gibi görülebilir. Birincisinde bağımsız yargı ilkesinin, sonuç olarak hukukun üstünlüğü ilkesinin çiğnendiği, ikincisinde ise tam tersi olarak bağımsız yargı, dolayısıyla hukukun üstünlüğü ilkesinin korunmaya çalışılmasının, demokrasinin olmazsa olmaz ilkesi olduğu atlanırsa... Evet, demokrasilerde halk iradesi, seçmenin oyu, bu oylarla belirlenmiş siyasi iktidar, Meclis güçleri tartışılamaz. Ancak sandığın demokrasiyi temsil edebilmesi için bile hukukun üstünlüğünün korunabilmiş olması birinci kutsaldır. Seçme seçilme haklarının demokratik, oyların geçerli olmasını sağlayacak yasal hukuk düzeni zorunluluğu ortada. Öte yandan iktidar gücü, Meclis çoğunluğu asla hukuk denetiminden geçmemiş, hukukun üstünlüğünü yok sayan iktidar gücü, Meclis iradesini geçerli kılamaz... Çok yalın biçimde tek başına referandum konusu olabilecek anayasa değişiklikleri içeriğinin, oylama konusunun anayasanın temel ilkelerine aykırı olamaması, tek oylama metninin farklı hakları içermemesi.. kuralları bile Meclis’ten çıkmış, referandum oylaması konusu yapılmak istenen taslağın anayasaya, hukuka aykırılık gerekçeleri ile Anayasa Mahkemesi’nden geri dönmesi olasılığını çok kuvvetlendiriyor. Hukukun üstünlüğü ilkesi, demokrasi varsa, halkoyu çoğunluğunun, Meclis, iktidar iradesinin üstündedir. Yargının hukukun üstünlüğü kurallarına aykırı karar vermesine karşı önlem alınması ise hukukun işlerliğinin, yargı bağımsızlığının, denetiminin önünün açılması ile sağlanabilecek bir durumdur. Erdoğan hükümetleri iktidarlarında yaşanan yargı, siyasi iktidar, hukukun işlerliği çatışmalarında en büyük sorun, demokrasi algılaması çarpıklığı üzerinden yaratılmak istenen halkın yanlış bilinçlendirilmesinde. Çoğunluk iktidar gücü, Meclis çoğunluğu kendi özel hukukunu yaratma gücü asla değildir. Tam tersi çoğunluk iktidar gücü olduğunda demokrasi, insan hakları için en büyük tehdit, bu iktidar gücünün hukuk, insan hakları aleyhine kullanılabilmesinin kolaylaşmasıdır. Çoğunluk sivil diktatoryası dünya örneklerinde yaşandığı üzere kolay kolay algılanamadığı için bazen askeri diktatörlüklerden bile daha ağır insan hakları ihlallerine olanak, ortam, hukuksuzluk düzeni yaratır. Sanılanın aksine dünyanın en yerleşik demokratik düzenlerinde de hukuk, yargı-siyasi iktidarlar sık sık karşı karşıya gelirler. İnsan hakları, demokrasi, kamudan, çoğunluk haklarından yana güvenceler hukukun üstünlüğü düzenin geçerli kılınması ile ancak sağlanabilir. Tam da bu nedenle demokratik düzenlerde güçler ayrılığı ilkesi kutsaldır, sınırları asla çoğunluk iktidar gücü eliyle çiğnenemez. Çoğunluk iktidar, Meclis gücünün, hukuka, insan haklarına, demokrasiye aykırı kullanılamaması ancak ve ancak güçler ayrılığı, yargı bağımsızlığı, hukukun üstünlüğü ilkelerinin ödünsüz işletilebilmesiyle sağlanabilir. Türkçesi “iktidar icraatlarımız, Meclis’ten geçirdiğimiz yasalar üst yargıdan geri dönüyor” yakınması siyasi iktidarların, liderlerinin ağzından düşmüyor olsa da, yargının tarafsız işlemediği, sağlıklı olmadığı anlamına hiç gelmez. Tam tersi genellikle iktidar gücünün kötü niyetli kullanıldığının kanıtlarını oluştururlar... İnsan hakları, demokrasi için asıl tehdit iktidar güdümünde yargı düzeninin kurulabilmiş olmasıdır. İçinde vurgun olan bir özelleştirme, ülke kaynaklarının yağması, hele de demokratik haklar, rejim için tuzaklar varsa üst yargının iktidarı durdurması kadar doğru, haklı, halktan yana bir sonuç olabilir mi? soner@cumhuriyet.com.tr Elektrik fiyatõna tüm sermaye harcamalarõ, tüm işletme maliyeti, borç ödemesi, amortismanlar dahil edilecek Rusya’ya nükleer kapitülasyon MURAT KIŞLALI ANKARA - Türkiye ile Rusya arasõnda im- zalanan nükleer anlaşmasõna göre, Rusya’nõn Türkiye’de yapacağõ santraldan alõnacak elek- triğin önceden 12.35 sent olduğu ifade edilen fi- yatõnõn “projenin geri ödenmesinin sağlan- ması” için 15.33 sente kadar yükseltilebileceği ortaya çõktõ. CHP Mersin Milletvekili Ali Rıza Öztürk, “Dünyada ilk defa böyle bir anlaşma duyuyoruz. Kendisi bir ülkede olup sahibi baş- ka bir ülke olan ilk nükleer santral. Hükümet büyük ödünler vermiş” dedi. Cumhuriyet’in ele geçirdiği “Akkuyu Sa- hası’nda Bir Nükleer Güç Santralının Tesi- sine ve İşletimine Dair İşbirliği Anlaşması”na göre Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlõğõ’nõn mu- hatabõ bir bakanlõk değil Rosatom şirketi olacak. Nükleer Güç Santralõ’nõn (NGS) sahibi proje şir- keti, yüzde 100 Rus hisse payõyla kurulacak. Rus- larõn payõ hiçbir zaman yüzde 51’in altõna düş- meyecek. Üstelik bu şirket başarõsõz da olsa, ha- lefini yine Rus tarafõ belirleyecek. Anlaşmanõn önemli bazõ hükümleri şöyle: Elektriğe fiyat garantisi: TETAŞ, proje şirketinden, NGS’de üretilmesi planlanan elektriğin Ünite 1 ve Ünite 2 için yüzde 70’ini ve Ünite 3 ve Ünite 4 için yüzde 30’unu ticari işletmeye alõnma tarihlerinden itibaren 15 yõl bo- yunca 12.35 ABD senti/kWh ağõrlõklõ ortalama fiyattan (Katma değer vergisi dahil değildir) sa- tõn almayõ garanti eder. Birim fiyat; yatõrõm be- deli, sabit işletme bedeli, değişken işletme be- deli ve yakõt bedelinden oluşur. Sermaye harcamaları fiyata dahil: Proje şirketi tarafõndan yapõlan tüm sermaye har- camalarõ (lisans bedelleri, geliştirme bedelleri ve masraflarõ ve finansman sağlamaya ilişkin be- deller) söz konusu ünitelerin ticari işletmeye alõn- masõndan sonraki 15 yõl içinde geri döner. İşletme maliyetleri de fiyatın için- de: Projeye ilişkin tüm işletme maliyeti lisans bedelleri, yakõt tedariki ve yakõt döngüsüne ilişkin maliyet ve karşõlõklar, kullanõlmõş yakõt ve atõğõn taşõnmasõ, depolanmasõ ve bertaraf edil- mesi, söküm ve sahanõn yeniden kullanõlabilir ha- le getirilmesi, sigorta primleri ve vergileri, üni- telerin modernizasyonuna ilişkin giderler, ger- çekleşmesine bağlõ olarak ödenecektir. Maliyetteki artışlar fiyata yansıtı- lacak: Anlaşmanõn imza tarihinden sonra Türk kanunlarõ ve düzenlemelerindeki değişiklikler ne- deniyle ortaya çõkabilecek maliyetteki değişik- likler, TETAŞ’a yansõtõlõr. Borç ödemeleri de fiyata dahil edi- lecek: Herhangi bir borç finansmanõna ilişkin borç planõ ödemesi (faiz, anapara ve harçlar), ger- çekleşmesine dayalõ olarak finanse edilir. Amortisman finanse edilecek: Pro- je şirketine doğrudan veya dolaylõ yatõrõmcõlar tarafõndan yapõlan yatõrõmlar, 15 yõl içinde eşit oranlõ amortisman yöntemi bazõnda geri ödenir. Fiyat 15.33 sente çıkabilecek: Elek- trik fiyatõndaki yõllõk değişim, projenin geri öde- mesinin sağlanmasõ açõsõndan, fiyat limiti üst ta- vanõ 15.33 ABD Senti/kWh olmak üzere proje şirketi tarafõndan hesaplanõr. AKP hükümeti nükleer konusunda Rusya’ya büyük ödünler verdi. Cumhuriyet’in ulaştõğõ anlaşmaya göre, nükleer elektriğine gizli fiyat zammõ yapõldõ. Türkiye, elek- triği 12.35 sentten değil 15.33’ten alacak. Diğer tüm maliyetler fiyata yansõtõlacak. HAMZAÇEBİ: Kara para aklandõ mõ? Hükümet, istihdam paketinde çalõşanlarõn aleyhine düzenlemelere yer vermeye hazõrlanõyor Köleliğe ‘rekabet’ gerekçesiAHMET ŞEFİK TRABZON (Cumhu- riyet) - Varlõk Barõşõ kap- samõnda Türkiye’ye geti- rileceği açõklanan 64 ton altõnõn nerede olduğunu sorarak bütün dikkatleri üzerine çeken CHP Trab- zon Milletvekili ve Grup Başkanvekili Akif Ham- zaçebi, “Bu durum aca- ba bir kara para aklama operasyonunun kalkanı olarak mı kullanılıyor” diye sordu. Trabzon’daki toplantõda bir soru üzerine Hamza- çebi, şöyle dedi: “Hatırlı kişiler nüfuzlu kişiler olabilir mi? Maliye Ba- kanı ‘inceliyorum’ dedi. Nasıl bir açıklama ya- pacak merak ediyorum... İhtimal şu olabilir, bu altın yurtdışında bir ban- kada olabilir. Varsa, bankanın bu altını tem- sil eden bir hesap cüz- danı olmalı. O getirilip Türkiye’deki bir banka- ya yatırılmış olabilir. BDDK’nin istatistikle- rinde bu da yok. Bu aca- ba bir kara para aklama operasyonunun kalkanı olarak mı kullanılıyor?” Reysaş Gayrimenkul Yatõrõm Ortaklõğõ Yönetim Kurulu Baş- kanõ Durmuş Döven, portföylerindeki arsalar üzerinde çe- şitli projeler geliştireceklerini ve 2011 yõlõ sonuna kadar yaklaşõk 30 milyon dolar yatõrõm yapmayõ planladõklarõ- nõ açõkladõ. Reysaş GYO’nun halka arzõna ilişkin düzen- lenen basõn toplantõsõnda konuşan Döven, “İstanbul’dan sonra Ankara ve İzmir’de de yatõrõmlarõmõzõ arttõrmayõ he- defliyoruz” dedi. Döven ayrõca, halka açõlmayla elde ede- cekleri gelirleri depolarõnõ büyütmekte ve kapasitelerini arttõrmakta kullanacaklarõnõ söyledi. Reysaş GYO’nun hal- ka arzõnda SPK ve İMKB’nin gerekli izinleri vermesi du- rumunda fiyatõn 1-1.3 TL aralõğõnda olmasõ planlanõyor. RAKAMLARLA SÜTAŞ ‘Türkiye’nin sütçüsü’ çevresiyle büyüyor Ekonomi Servisi - Büyüme stratejisini “Türkiye’nin Sütçüsü” imajõ üzerine kuran Sütaş, çiftçi eğitiminin yanõ sõra da- mõzlõk üretim ve geliştirme çalõşmalarõy- la, bölgesel bir sütçülük projesi yürütüyor. 35 yõl önce, Bursa Karacabey Uluabat köyünde 1500 metrekare kapalõ alanda günde 4.5 ton süt işleyebilecek bir kapasite ile başlayan Sütaş, bugün aynõ yerde 55 bin metrekare alanda günde 1200 ton süt iş- leme kapasitesine sahip. Resmi açõlõşõ henüz yapõlmayan Aksa- ray Sütçülük Merkezi’nin de faaliyete geçmesiyle, Sütaş yõlda 750 milyon litre süt işleyebilir kapasiteye ulaştõ. 1996’da Karacabey’deki fabrikanõn ya- nõnda kurduklarõ “Süt Hayvancılığı Uy- gulamalı Eğitim Merkezi” ve örnek çift- likle, sütçülüğün gelişmesi için eğitim ça- lõşmalarõna başlayan Sütaş’õn Yönetim Kurulu Başkanõ Muharrem Yılmaz, “2012 sonuna kadar üretim tesisini ikiden dörde çıkaracak, üretimi ve is- tihdamı ikiye katlayacağız. Hepsinde de örnek eğitim merkezi olacak ve Türkiye’nin her yanını kapsayacağız. Bunun için 250 milyon TL daha yatı- rım yapacağız” dedi. Yõlmaz’õn verdi- ği diğer bilgiler şöyle:  Şirket, küçük bir mandõradan lider ol- du. 4 bin kişiye doğrudan, 30 bin üretici aileye dolaylõ istihdam sağlõyor. Ambalajlõ günlük pastörize pazarõnõn lideri.  Önceliklerinin başõnda eğitim geliyor.  “Tarım Bakanlığı-Üniversite ve Özel Sektör İşbirliği”nde tek örnek.  Şimdiye kadar şirketten ücretsiz eği- tim alan üretici sayõsõ 10 bin 703’e, üni- versite ve meslek yüksek okulu öğrenci- si sayõsõ 2 bin 670’e ulaştõ. Bursa Uludağ Üniversitesi ve Tarım Bakanlığı ile protokol yapıldı. Türkiye’nin dört bir yanından gelen üretici ve girişimcilere teorik ve pratik dersler veriliyor. Geçen yıl Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nden (FAO) ödül aldılar. İstihdam paketinde başta kõdem tazminatõ konusu olmak üzere çalõşanlarõn aleyhine düzenlemelerin gerekçesini “uluslararasõ rekabet koşullarõnda ayakta kalabilmek” oluşturacak. MUSTAFA ÇAKIR ANKARA - Hükü- metin, sendikalara pa- ketle ilgili önerilerini hazõrlayõp vermeleri için tanõdõğõ süre de 21 Ha- ziran’da doluyor. Sen- dikalar önerilerini hü- kümete sunacaklar. Sonra hükümet tarafõn- dan pakete son şekli verilecek. Pakette, çalõşanlarõn sert tepki gösterdikleri kõdem tazminatõ, özel istihdam bürolarõ ve bölgesel asgari ücretle ilgili düzenlemelerin de olmasõ bekleniyor. DİSK Genel Sekreteri Tayfun Görgün, Tür- kiye’de, kõdem tazmi- natõnõ ortadan kaldõran, bölgesel asgari ücreti devreye sokmak iste- yen, özel istihdam bü- rolarõnõ yaygõnlaştõran, bütün esnek çalõşma uy- gulamalarõnõ yasallaş- tõran, kayõt içindeki ça- lõşanlarõ da kayõt dõşõna iten bir sürecin yaratõl- maya çalõşõldõğõnõ söy- ledi. Hükümetin özel istihdam bürolarõ ko- nusunda AB ve ILO’da- ki düzenlemelere atõf yaptõğõnõ dile getiren Görgün şöyle dedi: “Bunların IMF’nin, Dünya Bankası’nın iş- verenlerin istediği ön- lemler olduğunu, hiç- birisinin istihdamın önünü açmayacağını, istihdamı iyileştirme- yeceğini, tam tersine işsizliği, sömürüyü art- tıracak, kayıt içini de kayıt dışındaki çalış- ma koşullarına taşı- yacak bir süreç yara- tıldığını söylüyoruz.” 657 Sayılı yasadaki değişiklik nedeniyle gergin gün- ler geçiren ve çeşitli eylemlerle gündeme gelen me- murları bu kez sevindirecek bir gelişme oldu. Maaş ödemeleri için bankalarla yapılan anlaşmalardan sağ- lanan ve halen yüzde 70’i memurlara ödenen pro- mosyonların tamamı memurlara verilecek. Memur- Sen Genel Başkanı Ahmet Gündoğdu’nun verdiği bil- giye göre, Devlet Bakanı Hayati Yazıcı promosyon- ların tamamının ödenmesiyle ilgili yazının Başba- kanlık’a sunulduğunu ve imzada olduğunu açıkladı. Banka promosyonlarõ memura verilecek Sütçülüğü sosyokültürel gelişimin lokomotifi olarak tanõmlayan Sütaş Yönetim Kurulu Başkanõ Muharrem Yõlmaz, üniversiteler ve Tarõm Bakanlõğõ ile işbirliği içinde 14 yõldõr ücretsiz çiftçi eğitimi yapõyor.  Diğer tarõmsal faaliyetlerle birlikte 2009’daki grup cirosu 800 milyon TL. Geçen yõl, İSO 500’deki sõralamaya göre 82. büyük sanayi kuruluşu.  Türkiye süt ürünleri pazarõ 2006’dan beri yüzde 55 büyürken Sütaş’õn büyüme oranõ yüzde 67 oldu. 10 ana kategoride 81 çeşit ürünü var. Dağõtõm filosu 1.055 araçtan oluşuyor. Ürünler en geç 12 saat içinde 78 bin satõş noktasõnda tüketiciyle buluşuyor. Yüzde 100 doğal ve saf meyve suyu ürettiğini be- lirten Elite Naturel, “mucize meyve” olarak anõ- lan yabanmersini suyunu piyasaya sürdü. Yapõlan açõklamada, “İnsan sağlõğõna faydalõ, hiçbir kim- yasal katkõ içermeyen yüzde 100 doğal ve saf meyve suyu üretiminde Türkiye’nin öncü şir- keti olan Elite Naturel tõpta ‘mucize meyve’ olarak tanõmlanan yabanmersininin artõk ‘suyu’ da var” denildi. Şirket, yabanmersi- ni suyu, Elite Naturel markasõyla Migros zin- cirlerinde sattõğõnõ duyurdu. Açõklamada, yabanmersininin, antikanserojen ve antiok- sidan özelliğiyle bilindiği ve diyetlerde öne- rildiği bilgisine de yer verildi. SULTANBEYLİ’DE TEKNOLOJİ ÜSSÜ MALİ KURAL KABUL EDİLDİ Teknoloji firmalarõna antrepo ve lojistik hiz- meti veren Ulusal Lojistik ve Antrepo, Sul- tanbeyli’de teknoloji üssü kurduğunu duyur- du. En yakõn gümrüğe 8 kilometre mesafede in- şa edilen teknoloji üssünde hassas elektronik cihazlarõn depolanmasõ için Avrupa stan- dartlarõ uygulanõyor. Antrepo, gece görüş kameralarõyla izleniyor ve duman dedektör- leriyle kontrol ediliyor. Çalõşanlarõna 3 aylõk arayla teknolojik altyapõya hazõrlayan eğitim veren Ulusal Lojistik, antrepo hizmeti veren fir- malar arasõnda teknolojiye yatõrõm yapan ilk yerli firma olduğunu açõkladõ. REYSAŞ GYO’DAN 30 MİLYON DOLAR YATIRIM Hükümet harcamalarõnõ kontrol altõna alan Mali Kural Yasa Tasarõsõ TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edildi. Tasa- rõ, maliye politikasõnõn kural bazlõ yürü- tülmesini öngörüyor. Mali kural düzenle- mesiyle, “ekonomide güven ve istikrarõ güçlendirmek, mali disiplin anlayõşõnõ ka- lõcõlaştõrmak, ekonomi politikalarõna uzun vadeli perspektif getirerek mevduat ve kre- di vadelerinin uzamasõnõ sağlamak, kamu- nun uzun vadede finansman ihtiyacõnõ net- leştirerek özel sektörün daha uzun vadeli ve daha düşük maliyetle kaynaklara ulaşma- sõnõ sağlamak” amaçlanõyor. ELİTE NATUREL’DEN YENİ ÜRÜN