Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 15 MAYIS 2010 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 15 CMYB C M Y B İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Askeri Darbeden Sivil Darbeye AKP, anayasa paketi için referandum tarihini 12 Eylül olarak belirleyen YSK kararına bozuldu, bu konudaki hesapları tutmadı. Tepkilerini “karar siyasidir” vurgulaması ile dillendirdiler. Hemen ardından da parti liderleri, elbette çoğunluk yandaş medya, ortak koro olarak “12 Eylül’ün rövanşı olacak” sloganına sığındılar... Cumhurbaşkanı Gül’ün paketi onaylama tarihi ile bağlantılı, 120 gün sonrasının 12 Eylül’e rastlaması, AKP’nin zamanlama hesaplarını altüst ettiği gibi, siyaseten lehine kullanabileceği ironik bir çakışma değil. Çünkü hemen sığındıkları slogan; “12 Eylül anayasasının tarihe gömüleceği, paketle anayasanın demokratikleşeceği”gerçeğin tam tersi, kuyruklu yalan. AKP’nin sivil darbe iktidarını pekiştirme yolunda, yargı bağımsızlığını ortadan kaldırma, totaliter rejimin önünü açmaya yönelik dayatma metninin içine serpiştirilmiş demokratikleşme maddeleri, 12 Eylül’ün yasaklı anayasasını demokratikleştirmekten çok uzakta kalıyor. Bunu sağır sultan bile duydu, öğrendi, biliyor... 12 Eylül sonrası, daha önceki sivil iktidarlar eliyle gerçekleştirilmiş, en azından diğer partilerle uzlaşılarak otuşturulmuş, birkaç kez gerçekleştirilmiş anayasa değişiklik paketleri, 12 Eylül yasaklı düzenini temizlemede yeterli olmasalar da, başka sakıncalar, yasaklar içermiyorlardı. Dahası AKP’nin son metninden daha anlamlı sayılabilecek kimi demokratikleşme açılımlarını getirmişlerdi. AKP’nin sivil darbe iktidarını oluşturmaya, önünü açmaya yönelik son girişimi, Meclis çoğunluğunu kullanarak dayattığı metni 12 Eylül’ün rövanşı olarak pazarlama hevesi kursağında kalacak, ters tepecek bir silah... Çok doğru, referandum için YSK’nin belirlediği tarih çakışması istense olamayacak kadar çarpıcı ironi; askeri darbe hukukunun tarihe gömüldüğünün simgesi olarak değil elbette, askeri darbe hukukunun, düzeninin yerine sivil darbe hukuku, düzeninin geçerli kılınmaya çalışılmasının belgesi olarak... 12 Eylül’ün yasaklı düzeni, anayasasının tarihe gömülebilmesi için, gerçekten demokratik düzene yaraşır, uzlaşma kuralları ile hazırlanmış, yasaklı düzeni ortadan kaldıran, gerçek demokratik hukuk düzenini işletecek bir anayasa değişiklik paketi, metin gerek... Demokratik anayasaya sahip bir ülke olmamız, 12 Eylül’ün yasaklarının ortadan kalkmış olması için, öylesine çok yaşamsal demokratik ilke yok sayıldı, öylesine ağır antidemokratik yasaklar yerli yerinde kaldı ki... Her şey bir yana, göreceli demokratik açılım getirecek, özgürleşmeyi içeren maddeler referanduma sunulabilir, oylanabilir mi ki? İnsan hakları, hukuk, özgürlük ilkeleri.. referandum konusu yapılabilir, halkımızın oyuna sunulabilir mi ki? Demokrasilerde trafiğin rahatlaması adına, yolun genişletilebilmesi için ağaçların kesilmesi, kimi yapıların yıkılması oylama konusu olabilir de, hak ve özgürlüklerin oylama konusu yapılmasını evrensel insan hakları, hukuku şiddetle reddeder... AKP’nin onay makamı Cumhurbaşkanlığı tarafından da hemen kabul edilen referandum paketi için Anayasa Mahkemesi’nin yetki alanı içinde iptal, geri dönüş söz konusu olamazsa, 12 Eylül’de referanduma gidilirse, kazara AKP’nin isteği doğrultusunda çoğunluk oy sağlanırsa, ortaya çıkacak sonuç “biz yaptık oldu” olsa da, insan hakları, evrensel hukukun ilkelerine aykırı, çoğunluk dayatması, oligarşik düzenin eseri olacak... 12 Eylül askeri darbe yönetimi nasıl ki, insan hakları, hukuk, özgürlüklerle çatışan, yasaklı düzenin anayasasını referanduma sunmuş, halkımıza büyük çoğunlukla onaylatmışsa, bu kez sivil darbe yönetimi, çoğunluk iktidarı, yine insan hakları, özgürlüklerle çatışan, yasaklı düzen anayasasını, baskı gücü ile yine referandum silahını kullanarak, sivil darbe hukukunu geçerli kılmış olacak. Olamayacağına inanmak istiyorum, ama olursa 12 Eylül hem askeri, hem de sivil darbe anayasaları, hukuku, düzenlerinin halkımıza oyları ile kabul ettirildikleri tarih niteliği ile kara tarihimize iki kat anlamlı yazılıp kazılacak... AKP’nin çoğunluk iktidar kültürü, ahlakına son çirkin örnek; Başbakan Erdoğan’ın, Yunanistan’a giderken, gazetecinin sorusunu yanıtlama adına, ana muhalefet partisi liderine yönelik işlenmiş büyük siyasi komplo suçu üzerinden belden aşağı vurması yeterince çarpıcı değil mi? Liderinin özel yaşamı üzerinden ana muhalefet partisini çok kritik bir dönemeçte vurma operasyonu, komplonun suçlularını yakalamak sorumluluğu birinci elden iktidara aitken, her tür muhalefeti yok etmede komplo suçlarına suç ortaklığında sabıkalı AKP iktidarı adına gerçekten talihsiz bir yeni adım, kanıt, suçüstü durumu... soner@cumhuriyet.com.tr MURAT KIŞLALI ANKARA - Türk Tuborg, Tütün ve Alkol Piyasasõ Düzenleme Kurulu’nun (TAPDK) görüşe açtõğõ Alkol Yönetmeliği’ndeki yasaklamalarõn, 4733 sayõlõ TAPDK Yasasõ ile 4250 sayõlõ İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarõ Yasasõ’na aykõrõ olduğunu bildirdi. Türk Tuborg Bira ve Malt Sanayi AŞ tarafõndan gönderilen yazõda, alkollü içkilerin sunum ve satõşõna önemli kõsõtlamalar getiren yönetmelik taslağõndaki çelişkileri ve yasal aykõrõlõklarõ şöyle sõraladõ: Bireylerin temel hak ve özgürlükleri kısıtlanıyor: Taslak, 4733 ve 4250 sayõlõ yasalarda yer alan düzenlemelere aykõrõ. Bazõ hükümlerin bu yasal çerçevenin sõnõrlarõnõn dõşõna çõktõğõ ve bireylerin temel hak ve özgürlüklerini kõsõtlayõcõ etki doğurmak yolu ile “ölçülülük” ilkesini ihlal ettiği görülmektedir. Yasada düzenlenmeyen hükümler getiriliyor: Türk hukukunda, anayasanõn “yürütme erkinin yasal düzenlemelerle sınırlı olarak kullanılabileceğine” ilişkin 8. maddesi ve ayrõca “idarenin kuruluş ve görevlerinin kanunla düzenleneceğini” öngören 123. maddesi gereğince, idare organlarõnõn kanunda düzenlenmemiş bir alanda düzenleme yapmalarõ mümkün değildir. Bu husus Anayasa Mahkemesi’nin ve Danõştay’õn en yerleşik içtihatlarõnda da yer almaktadõr. Anayasa ihlal ediliyor: Anayasa Mahkemesi birçok kararõnda idareye muğlak, çok geniş ve sõnõrlarõ belirsiz düzenleme yetkisi tanõyan yasal düzenlemeleri, “yasama yetkisinin devri” niteliğinde görerek iptal etmiştir. Alkolü yasadan fazla sınırlıyorsunuz: Kurumunuzun, alkollü içkiler konusundaki reklam ve tanõtõm faaliyetlerini ilgili yasa hükümlerinde öngörülenden fazla kõsõtlamasõ sureti ile düzenlemeyi amaçladõğõna tanõk olunmaktadõr. Ticari hayata ve rekabete müdahale: Taslak ticari hayatõn devamõna, tacirler arasõ anlaşmalara ve Rekabet Kurumu’nun görev alanõna müdahale niteliği taşõyan birçok düzenleme de getirmektedir. Tuborg’a göre yönetmelikte getirilen ve diğer yasa ve yönetmeliklere aykõrõ olan bazõ düzenlemeler de şöyle: Fiyata müdahale getirilmesi, alkole ikinci izin şartõ getirilmesi ve araçlarda logo yasağõ uygulamasõ. Türk Tuborg, yönetmeliğin pek çok yasa ve anayasaya aykõrõlõklar da içerdiğine dikkat çekti. Şirket, “Taslak yönetmeliğin amaçlarõ arasõnda ‘rekabetin tesisi’nin sağlanmasõ yer alõrken, yönetmelik ile getirilen pek çok kõsõtlama rekabeti ortadan kaldõracak niteliktedir” değerlendirmesiyle çelişkileri sõraladõ. Sabancı kârını yüzde 145 arttırdı Ekonomi Servisi - Sabancõ Holding, 2010’un ilk çeyreğinde 497 milyon lira net kâr açõkladõ. Holdingin ilk çeyrek net kârõ, bir önceki yõlõn aynõ dönemine kõyasla yüzde 145 artõş gösterdi. Holdingin 3 aylõk döneme ait konsolide mali tablolarõnda, satõşlar 4 milyar 915 milyon lira, faaliyet kârõ ise önceki yõlõn aynõ dönemine göre yüzde 89 artõş göstererek 1 milyar 335 milyon lira oldu. Holdingin özkaynaklarõ yüzde 4 artõşla 21 milyar 609 milyon liraya ulaştõ. Sabancõ Holding Üst Yöneticisi Ahmet Dördüncü, 2010 başõnda, global krizin etkilerinin azalmasõyla, şirketlerinin yeniden büyümeye başlayacağõnõ söyledi. Koç’un satış geliri 11.1 milyar TL oldu Koç Holding’in, 2010 ilk çeyrekte net dönem kârõ, geçen yõlõn ilk çeyreğine göre yüzde 1.276 artõşla 648 milyon TL, ana ortaklõk net kâr payõ ise yüzde 12.700 artõşla 359 milyon TL oldu. Koç Holding’in Kamu Aydõnlatma Platformu’nda yayõmlanan 2010 ilk 3 aylõk faaliyet raporuna göre, Koç Holding 2010 ilk çeyrekte toplam konsolide satõş gelirlerini 2009’un aynõ dönemine göre yüzde 27 artõşla 11.1 milyar TL’ye ulaştõğõ kaydedildi. Faaliyet kârõ ise yüzde 30 artõşla 867 milyon TL’ye ulaştõ. Koç Holding Üst Yöneticisi Turgay Durak ekonomide yaşanan canlanmayla beraber 2010 yõlõna iyi bir başlangõç yaptõklarõnõ söyledi. Gong, Akfen için çaldıGong, Akfen için çaldıGong, Akfen için çaldıGong, Akfen için çaldı Ekonomi Servisi - İstanbul Sanayi Odasõ (İSO) Yönetim Kurulu Başkanõ Tanıl Küçük, “Makine imalat sa- nayii, ülkelerin küresel güç olma he- defleri üzerinde belirleyici bir sektör niteliğindedir. Dolayısıyla sek- tör, öncelikli bir sektör ola- rak kabul edilmeli” dedi. Küçük, İSO’nun hazõrladõ- ğõ ‘Makine İmalat Sanayii Sektörü’ raporunun tanõtõm toplantõsõnda yaptõğõ ko- nuşmada, sektörün 2003’te 2.2 milyar do- lar olan ihracatõnõn, beş yõlda 3.6 kat arta- rak, 2008’de 7.6 milyar dolara ulaştõğõnõ kay- detti, 2009’da ise krizin etkisiyle bu mik- tarõn 6 milyar dolar civarõna gerilediğini söyledi. İmajımız kötü Doç. Dr. Ruhi Gürdal tarafõndan ha- zõrlanan rapora göre ‘Makine İmalat Sa- nayii Sektörü’ raporuna göre makine imalat sanayii sektörü, birçok sektörde ol- duğu gibi göç hareketi yaşõyor. Gelişmiş ülkelerde artan işgücü maliyeti ve çevre faktörü, sektörün üretim merkezlerinin yer değiştirmesine neden oluyor. Raporda öne çõkan tespitler şöyle: ? Sektörün rekabet gücünü olumsuz et- kileyen ana faktörler arasõnda ilk sõrada yasal altyapõ ve düzenleyici mekanizma- lardaki eksiklikler bulunuyor. Sektör ih- racat konusunda yetkinliğe sahip olmasõna karşõn, rakiplerine göre dõş pazar tanõtõm, markalaşma, servis, dağõtõm ağõ ve ülke imajõ açõsõndan daha zayõf konumda. ? Gelişmiş ülkeler düşük, orta tekno- loji alanõnda giderek rekabet güçlerini kay- bederken, ileri teknolojilere odaklanõ- yor. Birçok ülke gelişmiş ülkelerin kay- bettiği düşük, orta teknoloji alanõnda pa- zardan pay kapmaya çalõşõyor. Bu ülke- ler arasõna Türkiye de katõlõyor. Ekonomi Servisi - Akfen Holding’in 5-7 Mayõs 2010 tarihleri arasõnda halka arz edilen hisseleri İMKB Ulusal Pazar’da işlem görmeye başladõ. Akfen Holding Yönetim Kurulu Başkanõ Hamdi Akın, hisselerin halka arzõnõn ilk gününde İMKB işlem salonunda düzenlenen ‘gong çalma töreni’nde yaptõğõ konuşmada, “Uzun, sarp, dikenli yollardan geçtik. Son anda bir engele takılmamıza rağmen biz bu kuruma, kurumsallaşmaya, İMKB’ye inanıyoruz” dedi. Akfen Holding AŞ, 10 Mayõs’ta, halka arz oranõnda değişiklik yaparak, halka arz edilecek nominal değerli payõ 38.8 milyon liradan 8 milyon liraya indirdiğini açõklamõştõ. Hisse senetlerinin işlem sõrasõna gönderilecek emirlerde maksimum lot miktarõ 5.000 olarak uygulanacak. Akbank: 1.3 milyar TL kar Ekonomi Servisi - Akbank, 2010’un ilk çeyreğinde 1 milyar 3 milyon lira konsolide net kar açõkladõ. Geçen yõlõn aynõ döneminde kon- solide net kârõ 569 milyon lira olan Akbank’õn ilk çeyrek kârõ, yüzde 76 artõş gösterdi. Akbank Genel Müdürü Ziya Akkurt, “Yılın ilk çeyreğinde ortaya koyduğumuz başarılı sonuçları, sahip olduğumuz en değerli güç olan donanımlı, yetkin ve işinde uzman insan kaynağımızın özverili çalışması ile elde ettik” dedi. Akbank’õn 2010 ilk çeyrek sonuçlarõ şöyle: ? Toplam kredi büyüklüğü yüzde 6.2 artõşla 47.4 milyar liraya çõktõ. ? Akbank TL KOBİ kredileri yüzde 62’lik ar- tõşla 6.4 milyar liraya, Akbank KOBİ ve ku- rumsal krediler toplamõ yüzde 7.2 artõşla 31.7 milyar liraya yükseldi. ? İhtiyaç kredileri de yüzde 12’lik artõşla 4.6 milyar liraya ulaşõrken, bu, sektör ortalamasõ- nõn yaklaşõk 2 katõ. Bankanõn toplam tüketici kredileri bu dönemde yüzde 6.8 artarak 9.9 milyar liraya yükseldi. ? Kredi kartlarõ yoluyla müşterilere sağlanan kredi yaklaşõk 6 milyar liraya çõktõ. Takipteki kredi oranlarõ 2009 sonundaki yüz- de 3.8 seviyesinden, 2010 ilk çeyrek sonunda yüzde 2.9 seviyesine düştü. Garanti: Kredide lideriz TSKB: Takipteki kredi azaldı Ekonomi Servisi - Garanti Bankasõ, yõlõn ilk çey- reğinde 1 milyar 88 milyon lira konsolide net kâ- ra ulaştõ. Garanti Bankasõ Genel Müdürü Ergun Özen “Kredilerdeki liderliğimizi, doğru bir stratejiyle, global krizin en zorlu dönemlerinde dahi sür- dürmeyi başardık” dedi. Bonus Card’õn bu yõl 10. yaşõnõ kutladõğõnõ be- lirten Özen, “Bugün 10 milyon kart adedine ula- şan Bonus, 7 banka tarafından hizmete sunu- luyor” diye konuştu Garanti Bankasõ’nõn 2010 ilk çeyreğine ait kon- solide finansal tablo şöyle: ?Yasal mevzuat ve uluslararasõ uygulamalar doğ- rultusunda, vergi karşõlõklarõ, kredi ve diğer karşõ- lõklar dahil toplam 490.5 milyon TL karşõlõk ayrõldõ. ?Aktif büyüklük, 116 milyar TL seviyesinde ger- çekleşti. ? 31 Mart 2010 itibarõyla aktif kârlõlõk yüzde 3.8 seviyesine yükseldi. ? Özkaynaklar yüzde 10’luk artõşla 15 milyar TL seviyesine ulaştõ. ? Nakdi ve gayri nakdi krediler aracõlõğõyla re- el ekonomiye yapõlan destek 73.2 milyar TL’ye ulaştõ. ? Mevduat toplamõ 2009 sonuna göre yüzde 4 ar- tarak 71.5 milyar TL’ye ulaşõrken, mevduat pazar payõ da yüzde 12.6 seviyesine ulaştõ. Ekonomi Serevisi - TSKB’nin 2010’un ilk üç aylõk döneminde net kârõ 56 milyon TL oldu. Genel Müdürlüğünü Halil Eroğlu’nun yap- tõğõ TSKB’ nin vergi öncesi kârõ 68 milyon TL olarak gerçekleşirken, aktif büyüklüğü de bir ön- ceki yõla oranla yüzde 6 büyüme göstererek 7 milyar TL’ye ulaştõ. Bankanõn aktifleri ve kredileri sağlõklõ büyü- mesini sürdürürken, aktif kalitesi de yükselmeye devam etti. Takipteki kredilerin toplam kredi- lere oranõ, sektör ortalamasõnõn altõnda yüzde 0.5 olarak gerçekleşti. TSKB, 31 Mart 2010 itibariyle güçlü serma- ye yapõsõnõ korumakta olup, özkaynaklarõnõ 1.115 milyon TL’ye taşõrken, yõllõk bazda or- talama sermaye ve aktif getiri oranlarõ sõrasõy- la yüzde 20.7 ve yüzde 3.2 seviyesinde ger- çekleşti. Fortis’ten 32.5 milyon TL kâr Fortis Bank Türkiye, 2010 ilk üç aylõk döne- minde, 32.5 milyon TL konsolide net kâr açõk- ladõ. Banka’nõn net gelirleri, 2009 dördüncü çey- reğine oranla yüzde 1 artõşla 198 milyon TL’den 200 milyon TL’ye yükselirken; aynõ dönemde faaliyet giderleri de yüzde 6.2’lik düşüşle 167 milyon TL’den 156.6 milyon TL’ye geriledi. HOLDİNGLERDEN Makine öncelikli sektör olsun İSO raporuna göre Türk makine sektörü rakiplerine göre dõş pazar tanõtõmõ, markalaşma, servis ve ülke imajõ açõsõndan zayõf konumda. İMKB Başkanı Hüseyin Erkan ve Hamdi Akın, Akfen Holding için gong çaldı. “AKFEN” koduna sahip Akfen Holding hisseleri ilk günde 13.00-13.60 lira aralığında işlem gördü. Gong, Akfen için çaldı Alkol yönetmeliği, bireylerin temel hak ve özgürlüklerini kõsõtlayõcõ, rekabeti ihlal edici ve anayasaya aykõrõ Tuborg da taslağõ eleştirdi