Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr SAYFA CUMHURİYET 2 MAYIS 2009 CUMARTESİ 12 EKONOMİ CMYB C M Y B PARA-META-PARA MUSTAFA SÖNMEZ Sigortalı İşçi ve Memurda 6 Ayda 1 Milyon Azalma… Kısa adı SGK olan Sosyal Güvenlik Kuru- mu’nun, dün açıkladığı Mart verilerinden küre- sel krizin etkilerinin açıkça duyulduğu Ekim 2008’den Mart sonuna kadar, prim ödeyen si- gortalı işçi ve memur sayısının 1 milyon azaldığı anlaşılıyor. Sigortalı işçi sayısının, 2008 Ekim’inde 9 mil- yon 200 bin dolayında iken Şubat 2009 sonun- da 8 milyon 362 bine kadar düştüğü anlaşılıyor. Bu, 5 ayda 754 bin kayıtlı-sigortalı çalışanın işini kaybetmesi olarak yorumlanabilir. Beş ayda bu kadar bir iş kaybının her geçen ay hızlandığı anlaşılıyor. Kasım 2008’de 100 bin- lik sigortalı işçi işini kaybederken Aralık’ta bu 200 bine çıkmış. Esas erozyon 2009 başında olmuş ve Ocak 2009’da 320 bin kişi işsiz kalarak sigorta ile olan ilişkisini kesmiş. Ve şubat ayında yine 120 bin kişi işini kaybederek SGK kayıtlarından düşmüş. Böylece 5 ayın sonunda 754 bin kayıtlı- sigortalı işçi işini kaybetmiş görünüyor. İşini kaybederek SGK kaydından düşenlerin başında inşaat sektörü çalışanlarının geldiği görülüyor. Söz konusu 5 ay içinde 220 bin sigortalı inşaat işçisinin işini kaybettiği ve SGK kayıtla- rından düştüğü anlaşılıyor. Bu, analiz dönemin- de işini kaybetmiş kayıtlı istihdamın yüzde 30’una yakını demek. Yine bina dışı inşaattan 47 bin, prefabrik eleman üretiminden 44 bin, özel inşaat faaliyetlerinden 18 bin, mimar ve mü- hendislikten de 3 bin çalışanın işsiz kaldığı an- laşılıyor. Toplayınca, inşaat işsizleri, 754 bin işsi- zin yüzde 44’ü ediyor. Krizden büyük darbe yiyen sektörlerden giyim, deri ve tekstilden işini kaybeden kayıtlı çalışan sayısı da 80 bin dolayında. Bu, işsiz kalanların yüzde 10’u demek. Sanayi üretim verilerinde en büyük daralma- yı yaşıyor görünen otomotivde ise henüz tensi- katların başlamadığını SGK verilerinden de gör- mek mümkün. Bu sektörde otomobil imalatında 1200 kişinin, diğer ulaştırma araçlarında 11 bin kişinin SGK ile ilişkisinin kesildiğini anlıyoruz. Sek- tör, henüz daraldığı ölçüde eleman eksiltmeye git- memiş, bu anlaşılıyor. Ancak bu sektörle ilgili yan sanayi, oto tamirat ve servis sektörlerinde yak- laşık 50 bin dolayında işgücü kaybı bulunuyor. İşini kaybeden kayıtlı işgücünün önemli bir kıs- mı da taşımacılık ve ulaştırma sektöründen. Bu dalda da 40 bini aşkın işgücü kaybı var. Kumar ve müşterek bahis sektöründen 50 bin, otelcilik sektöründen de 30 bin kişinin SGK ka- yıtlarından düşmesi diğer ilginç bir bulgu. Bu arada, son 5 aylık dönemde, istihdam kaybı yerine istihdam artışı olan sektörler de il- gi çekici. Bunlardan, lokanta-pastane sektö- ründe 34 bin, eğitim sektöründe 30 bin, bilgi işlemde 19 bin, büro sektöründe 16 bin, sağlıkta 15 bin kişinin yeni istihdam imkânla- rı bulduğu anlaşılıyor. Gelelim kamu çalışanlarına.. yani Emekli San- dığı’nın aktif sigortalılarına… Memur sayısının son 6 ayın 5’inde 2 milyon 470 bin dolayında seyrederken Mart ayında sert bir düşüşle 2 milyon 280 bine indiği görülüyor. Şubat’tan Mart’a 165 bin kamu çalışanının ak- tif sigortalılıktan çıktığı, emekliye ayrıldığı an- laşılıyor. Memur sayısında azalmanın, IMF eliy- le dar bütçelere mecbur bırakılacağımız önü- müzdeki aylarda sürmesi beklenmeli. SGK verileri, özellikle, Ekim 2008’den bu ya- na işini kaybeden kayıtlı işgücünde, ağırlığı inşaat sektörünün oluşturduğunu gösteriyor. Birkaç yazımda ifade ettiğim gibi, sanayideki da- ralmanın tensikatlara tam anlamıyla henüz yan- sımadığı, SGK’nin son verilerinde de görülebi- liyor. Tekstil-giyimdeki istihdam kaybının kayıt- lı kısmı o kadar da büyük değil; sektörün bü- yüklüğü dikkate alındığında, tensikatın büyük kıs- mının yolda olduğunu söylemeliyiz. Esas mer- cek altında tutulması gereken de otomotiv sek- törü. Çok büyük daralma yaşayan sektör, henüz istihdam azaltmaya gitmiş değil. Bunu SGK ve- rileri de gösteriyor. Yan sanayii, tamirat-servis sek- törlerinde yaşanan tensikatlar henüz bizzat oto- motiv fabrikalarına yansımış değil. Aynı şey, diğer büyük daralma yaşayan dayanıklı tüketim malları (beyaz eşya, ev elektroniği vb) sektörle- ri için de geçerli. Gerek işçi sendikaları gerekse memur sendi- kalarının bu verileri daha yakından izleyerek, “ay- vanın büyüğünün heybede olduğunun” farkında olarak hesap-kitap yapmaları gerekiyor. Nisanõ yüzde 33.75 gerilemeyle kapatan ihracatçõlar faizlerin inmesine karşõn bankalarõn isteksizliğinden yakõndõ Bankalar yatõrõmcõyõ frenliyor TİM Başkanõ Büyükekşi bankalarõn kredi vermede aşõrõ isteksiz davrandõklarõnõ, yalnõzca nakit akõşõnda sorun yaşamayan şirketlere ayrõcalõk tanõndõğõnõ söyledi. Tavukçuluk ihracat için gün sayıyor Ekonomi Servisi - Yaklaşõk bir ay önce Avrupa Birliği’ne ileri işlenmiş tavuk ürünleri ihracatõ yapma hakkõ ka- zanan kanatlõ sektörü, mayõs içinde Rusya’dan gelecek uzman heyetin incelemesinin ardõndan, 2 ayda Rus- ya’ya ihracata başlamayõ hedefliyor. Rusya’dan gelecek uzman heyetin Türkiye’deki 13 tesiste incelemelerde bulunmasõ için hazõrlõk yapõldõğõnõ anlatan Ege Su Ürünleri ve Hayvan- sal Mamuller İhracatçõlarõ Birliği Yö- netim Kurulu Başkanõ Sinan Kızıltan, “Rusya 1 milyon 240 bin ton tavuk eti ithal ediyor. Bunun yüzde 80’ini Brezilya ve ABD’den gerçekleştiri- yor. Bizim, Rusya’ya yakınlık avan- tajımız var. Rusya pazarına girdi- ğimiz takdirde Türk tavukçuluğu sı- nıf atlayacak” diye konuştu. Kõzõltan, 2009’un ilk çeyreğinde, 2008’in aynõ dönemine göre yüzde 97 artõşla 28 milyon 955 bin dolarlõk yu- murta ihraç edildiğini söyledi. MURAT GÜLDEREN ANTALYA- Türkiye İhracatçõlar Meclisi (TİM) Başkanõ Mehmet Bü- yükekşi bankalarõn faizleri düşürmede isteksiz olduklarõndan yakõnarak, “Merkez Bankası faizleriyle piyasa faizleri arasındaki makasın açıklı- ğından” yakõndõ. Antalya’da bir basõn toplantõsõ düzenleyerek nisan ayõ geçici ihracat rakamlarõnõ açõklayan Büyü- kekşi, global ekonomide son aylarda ya- şanan gelişmelere göz atõldõğõnda sis- li havanõn biraz dağõlmaya başladõğõ- nõ belirterek özetle şunlarõ vurguladõ: Elbette her şey düzeldi demek için çok erken. Ancak en azõndan sular du- ruluyor. Küresel piyasalarda kredi sõ- kõşõklõğõ dolar ve yen’de hõzlõ bir çõkõş yarattõ. Dolayõsõyla, krediler açõlõnca her iki parada da değer kaybõ olacak. Kre- di kanallarõnõn açõlmasõ kötü zamanlarõn geride kaldõğõnõn işareti olacak.  Merkez’in faiz indirimlerini he- yecanla karşõladõk. Bu, orta ve uzun va- dede çok büyük yararlar getirecek. Ancak, fonlama maliyeti ne kadar dü- şük olursa olsun, kredi maliyeti paha- lõ kalõyor. Bankalar kredi faizlerini düşürmede isteksiz. Kredi vermede aşõ- rõ seçici davranõyor, ciddi teminat ve- rene olumlu yaklaşõyorlar ama, bu da garip bir paradoksu ortaya çõkarõyor; iyi durumdaki şirketler bile bu faizlerle kre- di almaya yanaşmõyor. Çünkü Merkez Bankasõ faizleriyle piyasa faizleri ara- sõndaki makas oldukça açõk. Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Mehmet Büyükekşi, Devlet Bakanı Kürşat Tüzmen’in de katıldığı toplantıda nisan ayında ihracatın geçen yı- lın aynı ayına göre yüzde 33.75 gerileyerek 7 milyar 528 milyon dolar ola- rak kayda geçtiğini açıkladı. Bu yılın ilk dört ayında ihracat 28 milyar 512 milyon dolar, geriye dönük bir yıllık ihracat yüzde 3.37 düşüşle 113 mil- yar 358 milyon dolar oldu. Yaşanan ihracat düşüşünün sadece Türkiye’ye özgü olmadığını anlatan Büyükekşi, “Japonya’nın ihracatı mart ayında yüzde 45.6, Çin’in ihracatı yılın ilk çeyreğinde yüzde 19.7 oranında geriledi” dedi. Nisan ayında en fazla ihracat yapan sek- tör, 1 milyar 239 milyon dolar ile otomotiv oldu. Bunu 996 milyon dolar ile hazır giyim ve konfeksiyon izledi. Bu arada Dış Ticaretten Sorumlu Dev- let Bakanı Kürşad Tüzmen de Almanya, ABD, İngiltere, Fransa gibi en bü- yük ihracat pazarlarının ekonomik krizden yoğun olarak etkilendiğini be- lirterek “Bu ülkelerle kendimizi kıyasladığımızda iyi durumda olduğumuz açıkça görünüyor” dedi. İhracat nisanda da yüzde 33.75 geriledi Perakende fiyatlar yüzde 3 arttõ İstanbul Ticaret Odasõ’nõn (İTO) 1995 bazlõ İstanbul Ücretliler Geçinme En- deksi’ne göre, perakende fiyatlar nisan- da yüzde 3.06, toptan fiyatlar yüzde 0.73 arttõ. İTO’dan yapõlan açõklamaya göre, perakende fiyatlarda ilk 4 aylõk artõş yüz- de 5.07 oldu. Bir önceki yõlõn aynõ ayõ ile karşõlaştõrõldõğõnda perakende fiyatlardaki 12 aylõk artõş yüzde 8.07’ye ulaştõ. Endeks 2008’de yüzde 13.81 artmõştõ. Ticaret açõğõ yüzde 74 azaldõ Türkiye’nin ocak-mart döneminde ihracatõ, geçen yõlõn aynõ dönemine göre yüzde 26 ge- rileyerek 24 milyar 507 milyon dolar, itha- latõ da yüzde 41.8 gerileyerek 28 milyar 625 milyon dolar oldu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2009 mart ayõ dõş ticaret istatistiklerini açõkla- dõ.Ocak-mart döneminde dõş ticaret açõğõ, bir önceki yõlõn aynõ dönemine göre yüzde 74.3 azalarak 4 milyar 119 milyon dolara geriledi. İTO: Vergi indirimine devam edilsin Ekonomi Servisi - İzmir Ticaret Odasõ’nõn (İTO) beyaz eşya, mo- bilya, bilişim ve servis taşõmacõlõğõ sektörlerinde faaliyet gösteren 410 firmayõ kapsayan araştõrmasõna gö- re 6 ayda satõşlarda yüzde 67.5’lik azalma yaşandõğõnõ ortaya koydu. İTO, son ÖTV ve KDV indirimle- rinin lüks tüketim hariç tüm sek- törleri kapsamasõ gerektiğine işaret etti. Araştõrmada şu veriler dikkat çekti: “Firmaların yüzde 39.3ü vergi indirimlerinden olumlu fayda- lanmışlar ve yüzde 72.7’si de bu indirime devam edilmesini istiyor. İndirimden yararlanların yüzde 34.1’i ÖTV-KDV oranlarının hep bu oranda kalmasını istiyor. Yıl sonuna kadar uzatılmasını iste- yenlerin oranı yüzde 23.9.” Halkbank teknolojiyi destekliyor Geçen yõl yaklaşõk 55 bin çiftçiye tarõm kredisi kullandõran banka, söz konusu krediyi traktör ve tarõm ekipmanlarõ, sera işletme/yapõm ve topraksõz tarõm dõşõndaki diğer tarõmsal kredilerinin, ağõrlõklõ olarak çiftçi ve tarõmsal işletmelerin hasat öncesindeki üretim faaliyetlerine yönelik nakit gereksinimlerinin karşõlanmasõ için kullandõrdõ. Bankalar tarım sektörünü keşfetti Bankalarõn tarõma kullandõrdõğõ kredilerin tutarõ yaklaşõk 14 milyar lirayõ buldu İş’ten 756 milyon liralık destek Banka, tarõmda faaliyet gösteren ve zi- raat odalarõnca verilen “Çiftçi Bel- gesi”ne sahip üreticilerin, özel nakit akõşlarõ ve farklõ yapõlardaki kredi ihtiyaçlarõnõ dikkate alarak “Çiftçi Kredi Destek Paketi” hazõrladõ. Tarõma yönelik 13 ürün sunan banka, üreticiye 756 milyon li- ralõk da kredi kullandõrdõ. 2006’da 500 milyon, 2007’de 803 milyon lira kredi veren Denizbank, özel bankalar arasõnda en çok kredi kullandõran banka ol- du. 250 bin müşterisi olan banka, 120 ürü- ne vadeli ödeme olanağõ sunan Üre- tici Kart veriyor. Yõl sonuna kadar 1.5 milyar liralõk kredi kullandõrõlacak. Yapı Kredi yüzde 25 yükseltti Son 2 yõlda yaptõklarõ ticari kart pro- jeleri ile 20 milyon lira kredi limiti tahsis etti. Banka geçen yõl tarõm sek- törüne 250 milyon lira kredi kullandõrdõ. Bu yõl tarõm sek- törü kredi hacminde yüzde 25’lik büyüme hedefleyen bankanõn tarõma yönelik mevcut dört projesi bulunuyor. Vakıf’tan 500 milyon lira Son 5 yõldõr tarõm sektörüne kullandõ- rõlan kredi tutarõ bir milyar liraya yak- laştõ. Banka özellikle sera tesislerinin finansmanõna özel bir önem veriyor. Vakõfbank, geçen yõla oranla yüzde 20 artõra- cağõ destekle, çiftçiye yaklaşõk 500 mil- yon liralõk kredi sağlamayõ planlõyor. 2006-2007 arasõnda tarõm kredile- rini yüzde 248 artõran Şekerbank, son 3 yõlda toplam 661 milyon lira zirai kredi kullandõrdõ. Bu yõl sek- töre yönelik 525 milyon lira kredi kullandõrmayõ planlayan banka “Uzat elini Türkiye!” sloganõyla köy köy gezerek 69 ilde 118 bin 465 adet üreticiye ulaştõ. TEB 300 milyon lira verecek Banka, balõkçõlõk dahil olmak üze- re geçen yõl 231 milyon lira nak- di kredi kullandõrdõ. Bu miktar bir önceki yõla göre yüzde 31’lik artõş anlamõna geli- yor. Banka bu yõl 300 milyon lira kredi kullandõrmayõ hedefliyor. İngiltere’de Post Office tara- fõndan yapõlan bir anket, Avru- pa’da ucuz tatil için en iyi yerin Bulgaristan olduğu, Bulgaristan’õ Türkiye ve Hõrvatistan’õn izlediğini gösterdi. The Daily Telegraph ga- zetesince yansõtõlan ankete göre, Avro bölgesinde ise tatil için en pa- halõ ülkenin Fransa en ucuz ülkenin ise İspanya olduğu belirlendi. Bu ara- da, dõşarõda yemek yeme maliyeti- nin çok arttõğõ da ortaya çõktõ. Yemeklerin, Tayland’da 68.5, ABD’de yüzde 49 zamlandõğõna işaret edilerken Türkiye’de fiyat- larõn üçte birden fazla arttõğõna dik- kat çekildi. İstanbul’da ekimde yapõlacak IMF ve Dünya Bankasõ yõllõk toplantõlarõnda görev yapmak üzere yabancõ dil bilen 300 kişi aranõyor. 6-7 Ekim tarihlerinde İstanbul’da yapõlacak “Dünya Bankasõ Grubu ve Uluslararasõ Para Fonu (IMF) Guvernörler Kurullarõ Yõllõk Toplantõlarõ” için kalifiye 300 kişi görevlendirilecek. Söz konusu toplantõ ve etkinliklere bu yõl tüm dünyadan, Maliye Bakanlarõ, Merkez Bankasõ Başkanlarõ, hükümet yetkilileri, resmi ve özel finans kuruluş temsilcileri ve geniş bir medya mensubu ile birlikte yaklaşõk 10-12 bin kişilik bir katõlõmõn olmasõ bekleniyor. Eczacõbaşõ Yapõ Gereçleri Sanayi ve Ticaret, Vitra Küvet Sanayi ve Ticaret’in şirkete katõlmasõ suretiyle birleşti. Birleşmeye onay verilmesi nedeniyle dün Sermaye Pi- yasasõ Kurulu’na başvuru yapõldõ. Şirketten yapõlan açõklamada, “Ya- põlan yönetim kurulu toplantõmõzda genel kurul onayõna sunulmak üze- re bu oranlarõ içeren birleşme söz- leşmesi ve birleşme dolayõsõyla ya- põlacak esas sözleşme değişiklikle- ri belirlenmiş olup, buna göre bir- leşme neticesinde şirketimiz ser- mayesinin 12.830.900 lira tutarõn- da arttõrõlarak Vitra Küvet Sanayi ve Ticaret, ortaklarõna 1 lira nominal değer karşõlõğõ 1 adet hisse için, 1 Kr nominal değerli 73,8001 adet nama yazõlõ Eczacõbaşõ Yapõ Gereçleri Sanayi ve Ticaret hissesi verilecek- tir” denildi. YABANCI DİL BİLEN 300 KİŞİ ARANIYOR İSTANBUL (AA) - Dünyada ve Türkiye’de son yõllarda tarõm ve gõda fiyatlarõndaki yükseliş, çevreye olan duyarlõlõk ve sağlõklõ ürünlere ilginin artmasõ sonucu giderek daha da önemli hale gelen tarõm sektörüne Türk bankalarõ da yöneldi. Türk bankalarõ, 3 milyon çiftçiyi barõndõran tarõm sektörünü yeni keşfederken, tarõmõn istihdamdaki ağõrlõğõ ile birlikte milli gelir ve ihracattaki payõ, sektörün ekonomik anlamda taşõdõğõ önem de göz önüne alõndõğõnda bankalarõn önümüzdeki dönemde tarõm alanõnda kullandõracağõ kredilerin artmasõ bekleniyor. Deniz, en çok kredi veren banka Şeker, desteği artırdı TÜRKİYE EN UCUZ ÜÇ ÜLKEDEN BİRİ ECZACIBAŞI YAPI VE VİTRA BİRLEŞTİ