Katalog

10 AĞUSTOS 2008 PAZAR CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11dishab@cumhuriyet.com.tr CMYB C M Y B Dış Haberler Servisi - Gürcü birliklerinin perşembe gece yarõsõ, 1992’den beri merkezi yö- netimden bağõmsõz olan Güney Osetya bölgesi- nin başkenti durumundaki Tshinvali’yi hava ve ka- ra saldõrõlarõyla yerle bir etmesi ve bölgede barõş gücü askerleri bulunan Rusya’nõn Gürcistan’õ bom- balamasõ sonucu üç taraftan hayatõnõ kaybeden- lerin sayõsõnõn 1600’ü aştõğõ bildirildi. Rus İnterfaks ajansõ, Tshinvali’nin kontrolünün Gürcü askerlerden Rus ve Güney Osetya güçle- rine geçtiğini duyurdu. Ancak kentin güney böl- gelerinde Rus ve Gürcü askerleri arasõndaki ça- tõşmalarõn sürdüğü kaydedildi. Güney Oset- ya’daki Rus askerlerinin komutanõ Murad Ku- lahmedov, Gürcülerin halen kentin dõş bölgele- rinde etkin olduğunu söyledi. Rusya Dõşişleri Bakanõ Sergey Lavrov, Gürcü birliklerinin Güney Osetya’ya askeri müdahale- si sõrasõnda 1500’ü aşkõn kişinin öldüğünü söyledi. Rusya Başbakan Yardõmcõsõ Sergey Sobyanin de Gürcü saldõrõlarõ sebebiyle 30 bini aşkõn kişinin, Rusya’ya bağlõ özerk bölge olan Kuzey Osetya’ya kaçtõğõnõ dile getirdi. ABHAZYA CEPHE AÇTI Rus komutan İgor Konaşenkov, 58. Ordu’nun takviye edileceğini ve önceki gece itibarõyla ka- yõplarõnõn 15 olduğunu açõkladõ. Rusya Hava Kuv- vetleri’nin Gürcistan’õn farklõ bölgelerindeki 4 as- keri üssü, Gori kentini ve Karadeniz kõyõsõndaki önemli liman kenti Poti’yi bombaladõğõ bildiril- di. Genelkurmay Başkanõ Yardõmcõsõ General Anatoli Nogovitsin ise 2 uçaklarõnõn Gürcüler ta- rafõndan düşürüldüğünü açõkladõ. Gürcistan Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanõ Alexandre Lomaia, Gürcü tarafõnõn kaybõnõn 40’õ asker olmak üzere 100 civarõnda olduğunu açõk- ladõ. Bu arada, Irak’taki ABD ordusunun sözcü- sü Yüzbaşõ Charles G. Calio, Irak’taki 2 bin Gür- cü askerinin ülkelerine gönderileceğini söyledi. Gürcistan’dan bağõmsõzlõğõnõ ilan eden diğer böl- ge olan Abhazya da Gürcistan’a cephe açtõ. Ab- hazya yönetimi Dõşişleri Bakanõ Sergey Şamba, “Abhaz silahlı kuvvetleri, Gürcüleri Yukarı Ko- dori bölgesinden çıkartmak için operasyon dü- zenlemiştir” dedi. Abhazya, Güney Osetya’ya destek için gönüllüler gönderdiğini açõklamõştõ. BUSH DEVREDE Gürcistan Cumhurbaşkanõ Mihail Saakaşvili’nin televizyondan canlõ yayõmlanan Güvenlik Konseyi toplantõsõnda yaptõğõ açõklamada, “İlan ediyorum. Rusya ile savaş halindeyiz” dedi. Saakaşvili, ay- rõca kendilerinin ateşkesin sağlanmasõndan yana olduklarõnõ söyledi. Saakaşvili ve Rusya Devlet Başkanõ Dimitri Medvedev ile görüşen ABD Başkanõ George Bush, Rusya’ya bombardõmanõ durdurma çağrõ- sõ yaptõ. Olimpiyat oyunlarõnõn açõlõşõ nedeniyle Çin’de olan Bush, Rusya’nõn Güney Osetya’daki çatõşma bölgesi dõşõndaki yerlere saldõrõlarõnõn “kri- zi tırmandırdığı” uyarõsõ yaptõ. Medvedev’in ise Bush’a cevabõnda, “krizden çıkışın tek yolunun, çatışma bölgesindeki Gürcü birliklerinin çe- kilmesi olduğunu” söylediği bildirildi. ‘BATI ONU KURTARAMAZ’ Yerli ve yabancõ uzmanlar, Gürcistan lideri Saa- kaşvili’nin tehlikeli bir adõm attõğõ görüşünde. Av- rasya Stratejik Araştõrmalar Merkezi (ASAM) Kaf- kasya Uzmanõ Hasan Kanbolat, “Ne ABD ne de AB böyle bir savaşın çıkmasını istiyordu” di- yerek, Saakaşvili’nin geçen mart ayõnda Was- hington’dan istediği “savaş için destek” talebi- nin karşõlõksõz kaldõğõnõ, çünkü Batõ’nõn Rusya ile sõcak çatõşma ortamõna girmek istemediğini ifa- de etti. Emekli Dõşişleri Bakanlõğõ Müsteşarõ Nüzhet Kandemir gazetemize yaptõğõ açõklamada, “İki tarafın uzlaşı formülü bulmak için mü- zakereye oturacağını düşünüyorum. Türki- ye’nin rol oynaması söz konusu olabilir” dedi. ABD’deki düşünce kuruluşlarõndan Hudson Enstitüsü’nün Avrasya Politikasõ Merkezi Di- rektörü Zeyno Baran, olaylarõn, nisan ayõnda Gür- cülerin NATO üyeliği yolunun açõlmasõyla baş- ladõğõna işaret etti. Fransõz ajansõ AFP’ye konu- şan Rand Corporation adlõ düşünce kuruluşunun uzmanõ Stephen Larabee ise olaylarõ Gürcistan’õn başlattõğõnõ hatõrlatarak, “Sanırım Ruslar, Gür- cistan’ın burnunu kanatıp biraz ders vermek istiyor” dedi. Amerikan düşünce kuruluşu Dõş İliş- kiler Konseyi uzmanõ Jeffrey Mankoff da Ba- tõ’nõn, Saakaşvili’yi kurtarmak için harekete ge- çeceğini sanmadõğõnõ söyledi. Rusya Siyasi Araş- tõrmalar Enstitüsü Başkanõ Sergey Markov ise Rus haber ajansõ RİA Novosti’ye şöyle konuştu: “Şaakaşvili’nin stratejisi Rusya ile Batı’nın iliş- kilerinin bozulmasını kışkırtmak ve siyasi kriz sayesinde kişisel iktidarı için Batı’dan si- lah, para ve siyasi destek sağlamak.” ANKARA / SAKARYA (Cumhuriyet) - Abhazya Parlamentosu Başkan Yardõmcõsõ İrina Agrıpha, Osetya ile siyasi ve diplomatik olarak da ittifak halinde olduklarõnõ belirterek, “Sorun diyalog yoluyla halledilemezse ve şiddetle karşılaşmamız durumunda, şiddet göstermek zorunda kalacağız. Buna da hazırız” dedi. Agrõpha ve beraberindeki 9 parlamento üyesi önceki gün Ankara’da Atlõ Spor Kulübü’nde basõn açõklamasõ yaptõ. ELÇİLİĞE SİYAH ÇELENK Agrõpha, Türkiye’nin Gürcistan’õn müdahalesi sonrasõnda sessiz kalmasõna kõrõldõklarõnõ ifade ederek, “Türkiye’nin bu desteğini anlamak mümkün değildir. Türkiye ile bizim geçmişten gelen bir bağımız da var. Türkiye’nin vergileri Gürcistan’a gitti. Gürcistan’ın bu savaşlardaki emellerini gerçekleştirmesinde Türkiye de önayak olmuş oldu. Bugün öldürülenlerde bu paralarla alınan silahların da payı var” diye konuştu. Daha sonra Agrõpha ve beraberindeki heyet Gürcistan Büyükelçiliği’ne giderek siyah çelenk bõraktõ. Abhaz parlamenterler, daha sonra Sakarya’nõn Hendek ilçesine bağlõ Kalayõk köyüne geçti. Burada da basõn açõklamasõ yapan Agrõpha, Gürcistan’õn Osetya’ya müdahalesinin ardõndan Abhazya askeri güçlerinin üst düzey alarma geçtiğini ve sõnõra doğru hareket ettiğini açõkladõ. Gürcistan güçlerinin geri çekilmemesi halinde Osetya’ya destek vereceklerinin altõnõ çizen Agrõpha, şunlarõ söyledi: “Gürcistan, Abhazya’da bir operasyon yapamayacağını bildiği ve Güney Osetya’da başarılı olması halinde bunun Abhazya için örnek teşkil edebileceği düşüncesiyle hareket etmiş olabilir. Ama Osetya ile gönül birliğinin haricinde, siyasi ve diplomatik olarak da ittifak halindeyiz. Dolayısıyla bunu sonuna kadar kullanacağız. Sorun diyalog yoluyla halledilemezse ve şiddetle karşılaşmamız durumunda, şiddet göstermek zorunda kalacağız. Buna da hazırız.” Ankara ve Tiflis arasõnda 10 yõldõr yakõn bir askeri işbirliği bulunuyor Gürcülerin tedariki Türkiye’den ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Rusya ile sõcak çatõşma içerisinde olan Gürcistan ordusu, 1997 yõlõndan bu yana Türk Silahlõ Kuvvetleri’nin desteğiyle yenilendi. 1993 yõlõnda Rusya ve diğer Kuzey Kafkasya halklarõnca desteklenen özerk Abhazya yönetimi karşõsõnda ağõr bir yenilgiye uğrayan Gürcistan, ordusunu modernize etmek için ABD ve Türkiye’nin kapõsõnõ çaldõ. Türkiye tarafõndan ilk olarak 1996 yõlõnda Gürcistan’a 2 milyon 478 bin dolar tutarõnda askeri yardõm yapõldõ. Ancak asõl işbirliği 1997 yõlõnda Askeri Eğitim İşbirliği anlaşmasõ ile başladõ. Ayrõca, Gürcistan ordusunu yönetecek olan subaylarõn yetiştirildiği Gürcistan Müşterek Harp Okulu, Türkiye’nin desteğiyle Gürcistan Savunma Akademisi adõyla yeniden düzenlendi. Halen bu okuldaki eğitim büyük oranda Türk subaylar tarafõndan sağlanõyor. Anlaşma kapsamõnda başarõlõ Gürcü öğrenciler karşõlõklõ öğrenci değişimi kapsamõnda Türkiye’ye getirilerek Harp Okulu’nda eğitim alõyor. HELİKOPTER HİBE EDİLDİ Karşõlõklõ anlaşma kapsamõnda askeri işbirliğinin en çok görüldüğü alan ise Gürcü Özel Kuvvetleri’nin ve komando birliklerinin eğitilmesi. Bu konuda Türk Özel Kuvvetleri’nin büyük desteği var. Gürcü özel kuvvetlerinin giydiği üniformalar dahi Türkiye tarafõndan hibe ediliyor. 2001 yõlõnda da Türkiye, Gürcistan’a iki adet UH-1H tipi askeri helikopter hibe etti. Aynõ zamanda 40 ton yakõt, yedek parça ve teknik destek sağlama teminatõ verdi. Gürcistan donanmasõna da iki adet çõkarma gemisi hibe edildi. İki komşu ülke geçen yõl sõnõr bölgesinde ortak güvenlik tatbikatõ yaparken, Türkiye, Gürcistan’õn Marneuli Havaalanõ’nõn yeniden yapõlandõrõlmasõnõ üstlendi. Bu havaalanõ, önceki gün Rus savaş uçaklarõnõn bombaladõğõ yerlerden biriydi. HEYET TÜRKİYE’DE Abhazlar sitem etti MÜTTEFİKLERİ GÜRCİSTAN ŞAŞIRTTI Avrupa başkentleri şaşkın OSMAN ÇUTSAY FRANKFURT - Son dö- nemde Batõ medyasõna pek yansõtõlmayan Gürcistan ve Güney Osetya sürtüşmesi bir- den savaşa dönüşünce, Av- rupa Birliği, özellikle de Ber- lin-Paris ekseni gafil avlandõ. İlk çatõşmalarõn yayõlmaya başladõğõ perşembe akşam saatlerinde Gürcistan Devlet Başkanõ Mihail Saakaşvi- li’yi telefonla arayan AB Dõş İlişkiler Danõşmanõ Javier Solana, görüşmeden mem- nun ayrõlmõş ve şiddet kul- lanmama konusunda görüş birliğine varõldõğõnõ, bunun da sevindirici olduğunu söyle- mişti. Solana, şiddete hemen son verilmesi çağrõsõnda bu- lunmuştu. Ancak cuma günü hõzla yayõlan çatõşmalar ve ar- dõndan Rus birliklerinin Gü- ney Osetya’ya girmesiyle, olay AB’ye komşu bir bölge ile sõnõrlõ olmaktan çõkõp kü- resel bir boyut kazandõ. AB’nin herhangi bir askeri yaptõrõm gücüne sahip olma- masõnõn sonuçlarõ, Kafkas- ya’da bir kez daha tüm bo- yutlarõyla gözler önüne seril- miş oldu. AB’nin buna rağ- men Kafkas yangõnõ karşõ- sõnda hareketsiz kalamaya- cağõ kaydedildi. AB Komisyonu ile AB Dö- nem Başkanõ Fransõz hükü- meti adõna yapõlan açõkla- malarda hep “bekle gör” si- yasetinin izlerine rastlandõ. Ancak kamuoyuna yönelik bildirilerde “son derece en- dişeli olunduğu” vurgulandõ. Almanya Başbakanõ Angela Merkel çatõşmalara derhal son verilmesini, taraflarõn “itidalini yitirmemesini ve temkinli olmasını” istedi. Alman hükümetinin sosyal demokrat üyesi ve Dõşişleri Bakanõ Frank-Walter Ste- inmeier de, tatilde bulundu- ğu Alp Dağlarõ’ndan Saa- kaşvili ile Rusya Dõşişleri Bakanõ Sergey Lavrov’u ara- yarak politik çözüm çağrõ- sõnda bulundu. ENERJİ KAYNAĞI Sadece ABD’nin değil, NATO ve AB’nin de Gürcis- tan ile arasõndaki ilişkiler son dönemde iyice yoğunlaşmõş- tõ. Gürcistan’õn, Orta As- ya’daki enerji kaynaklarõnõn adeta kapõsõnda, dolayõsõyla Avrupa’nõn enerji sorununda büyük bir stratejik öneme sa- hip olmasõ, sorunu daha da karmaşõk bir hale getiriyor. Nitekim, birini de Bakû-Cey- han hattõnõn oluşturduğu ye- ni enerji hatlarõyla, Batõ’nõn Rusya petrol ve doğalgazõna olan bağõmlõlõğõ azaltõlmaya çalõşõlõyor. Ancak Rusya’nõn atõlõmlarõ, özellikle de Gazp- rom’un son enerji yatõrõmla- rõ, Batõ’yõ eli kolu bağlõ du- rumda bõrakõyor. Gürcistan’õn Güney Osetya’ya askeri mü- dahale kararlõlõğõnda enerji alanõndaki bu yenilginin de önemli bir rolü olduğu ileri sü- rüldü. AB, son dönemde Gür- cistan’a yarõm milyar Avro tu- tarõnda destek sağlamõştõ. Avrupa Güvenlik ve İşbir- liği Teşkilatõ da (AGİT) Gü- ney Osetya’daki tõrmanmayõ büyük bir endişeyle izlediği- ni bildirdi. AGİT Başkanõ ve Finlandiya Dõşişleri Bakanõ Alexander Stubb, taraflarõ tüm askeri eylemlerden uzak durmaya çağõrdõ. Mihail Saakaşvili, 2003’te, Cumhurbaşkanõ Eduard Şevardnadze’nin istifasõyla sonuçlanan ve “Gül Devrimi” olarak anõlan kitlesel gösterilerin ardõndan iktidara geldi. Gül Devrimi’nin ardõndan yapõlan seçimlerde, yolsuzluktan bõkan halkõn büyük desteğini alan Saakaşvili, ülkenin yönünü Batõ’ya çevirdi. Serbest piyasa ekonomisini uygulamaya koyan Gürcü lider, NATO’ya katõlma niyetini de açõkladõ. Gürcistan’õn ayrõlõkçõ bölgeleri Abhazya ve Güney Osetya üzerindeki kontrolünü arttõrmaya çalõşmasõ, Tiflis- Moskova hattõnõn giderek gerilmesine yol açtõ. İki ülke arasõnda Rusya’nõn Gürcistan’a ithal ettiği doğalgazõn fiyatõ nedeniyle de anlaşmazlõk yaşandõ. İlişkilerin iyice gerildiği 2006 yõlõnda Rusya, ülkedeki çok sayõda Gürcüyü sõnõr dõşõ etti. ABD’de hukuk eğitimi alan Saakaşvili bir süre New York’ta bir hukuk şirketinde çalõştõ. İngilizcesi son derece iyi olan Saakaşvili, bir süre Fransa’da yaşadõ, eşi de Hollandalõ. PORTRE/MİHAİL SAAKAŞVİLİ Güney Osetyalı binlerce kişinin, milislerin koruması altında, Rusya’ya bağlı özerk bölge olan Kuzey Osetya’ya kaçtığı bildirildi. Güney Osetya’da Gürcü askeri saldırıları sırasında hayatını kaybedenlerin sayısı tam olarak belirlenemezken, Rusya bu sayının 2 bin civarında olduğunu açıkladı. (Fotoğraf : AP) Saakaşvili Kafkaslar’õ ateşe attõ Gürcü liderin, arkasõndaki ABD ve Avrupa desteğini kötü kullandõğõ yorumlarõ yapõlõyor Gürcü birliklerinin Güney Osetya’ya girmesi üzerine çõkan Rusya - Gürcistan çatõşmalarõ Abhazya’ya da sõçrarken, yapõlan yorumlarda, gelişmelerin sorumlusu olarak ABD’nin bölgedeki en sadõk müttefiki Gürcistan Cumhurbaşkanõ Mihail Saakaşvili gösteriliyor. Rus savaş uçaklarının bombaladığı Gürcü kenti Gori’de 5 sivilin de hayatını kaybettiği bildirildi. (Fotoğraf: REUTERS)