Katalog

4 MAYIS 2008 PAZAR CUMHURİYET SAYFA HABERLER 11 IDIL'IN Uygarlıklann etkisi hâlâ sürüyorYILDIZÇELİK ŞIRNAK/İDİL - Gutilerin, Asurlann vc Aramilerin yaşadığı Mezopotamya bölgesinde yer alan Şırnak-İdil'de çeşit- li uygarhkların etkisi hâlâ görülüyor. Isa'nın doğunıundan sonra Hıristiyanlı- ğın dünya üzerinde ilk yayılmaya başla- dığı yer Hatay, Midyat ve ldil. MS 57 yı- lında bölgeye gelcn Mor Aday isminde bir havari tarafından zaten soyları Aramı ırkından olan ve bugün de Idil'de yaşa- yan Süryanıler arasında Hıristiyanlığı yaymış. Tarihscl gclişım içinde yakın za- mana kadar Hıristiyan nüfusunun 13-15 bin kişiye ulaştığı Idil'de 1970'lerden sonra Hıristiyan aileleıin Suriye, Lüb- nan, Almanya, lsveç ve isviçre gibi ül- kelerle Mardin, Dıyarbakır, Gazıantep, Adana, Mersin ve Istanbul'a göç etme- leriyle ılçede Hıristiyan sayısı bir hayli azalmış. Şimdılerdc nüfusun büyük ço- ğunluğu Kürt vatandaşlar ve eskıye gö- re sayılan az da olsa Süryani vatandaş- lardan oluşuyor. Geleneksel geniş aile ti- pi olan ılçede bazı aileler 2 kuşak hatta 3 kuşak bir arada yaşıyorlar. Mardin havaalanından ldil'e araçla yol aldığımızda, önce delıkli kayalan, sonra renkleri gittikçe koyulaşan ve sertleşen kayalan görüyoruz. Idil'in girişine gel- diğimizdc ise 1970'lerden sonra ilçeye ge- len göçer (Koçer) ailelerin hayvanlan ile birlikte yerleşmesi, aynı zamanda tüm dünyanın sorunu olan yağmurun yağma- ması ile ilk bakışta çorak bir manzara ile karşılaşıyoruz. Anıa çarşıda, sokak ara- lannda, evlerde kadınları çok renkli fis- tanlı (entari), erkekleri çoğu zaman kır- nıızı şal-şepikleri ile, çocukları gülen yüzlen, coşkulu halleriyle bulacağımız- dan emindik. Şırnak-ldil'e gclmcmizin en büyük nedeni de bu idi. Hele bir çocuk bayramında orada olmanın ayncalık ola- cağını düşünerek gidişimiz için 23 Nisan'ı seçtik. 23 Nisan sabahı uyandığımda, sabahm yedisinde çocuklann oyun sesi geliyor- du. Hazırlanıp sese doğru gidince, ken- dinıi bir avluda buldum. Hülya, genç bir anne, kocaman bir kazanda yoğurt yap- mak için avluda yaktığı ateşte, süt kay- natıyor. Avluyu 3 aile kullanıyordu. "Otuz kişidcn fazlayız, bir ailcdc 10, diğerle- rinde 7 ve 6 çocuk var" dedilcr. Uya- nan çocuk avluya geliyor. Onları anne- len karşılıyor. Hcruyanıp avluya geleni, Hülya kucağına alıp sıkı sıkı sarılıp öpüp sütü kaynatmaya devam ediyordu. Bu kadar telaş varken, ki onlara göre günlük normal yaşanı, beni nıisafir etti- ler. Hemen 8-9 yaşlarında bir erkek ço- cuk önce bir sandalye ve sehpa, sonra da annesinin tepsiye koyduğu peynir, zey- tin, kendi yaptıkları ekmek ve çayı da dcmliği ile önüme koydular. Türkçeyi onlar bilmiyor, ben de Kürtçe bilmedi- ğim için konuşarak anlaşmak pek kolay olmuyordu, ama gülen yüzleryetiyordu. Cıvıl cıvıl çocuk sesleri arasında vaktin nasıl geçtiğini anlamadım, bile... Saat dokııza doğru 23 Nisan törenleri için hü- kümet konağına yol aldım. Bu kocaman aile de bütün çocuklar uyanınca törene geleceklerini söylediler. Hükümet kona- ğının önünde protokol yeri hazırlanmış. Geçit için yollara kireçle çizgilcr çizilmiş, bayraklarheryere asılmış, tören için her şey hazıniı. Daha sonra yavaş yavaş okul- lar gelmeye başladı. Tören saygı duruşu, îstiklal Marşı'nın okunnıası, valinin ve protokoldeki diğer kişilerin çocukların bayramuu kutlaması, çocuk korosunun coşkuyla söylediği şarkılarla başladı. Okul önce çocuklann nıantar kıyafctle- riyle yaptıklan ront, daha büyük çocuk- lann halkoyunlan gösterileri, şiirlcrle de- vanı eden tören bando takımının resnıi ge- çidiyle son buldu. Tören alanında herkes çok scvinçli, pı- nl pırıl giyinip süslenmişler... Anneanne- ler, babaanneler, dedeler, anneler, baba- lar, kardcşlerhepsi orada idiler. Takım el- biscli ve günümüz kıyafetleriyle olan pek çok ldilli olsa da yöresel kıyafetleri ile tören alanında yerini alan halk da Idil'de olduğunıuzu hatırlatıyordu. Tören bitince neşeli, güler yüzlü çocuk- lan evlerinde daha yakın tanımak istcdik. Çocuklar, Idil'de neler yapıyorlar, neleri severler, aileleriyle ilişkileri nasıi, 23 Ni- san Çocuk Bayramı'nda onlann ağzından dınlemek istedik. Ve sokak aralanna doğ- ru ilerlcmeye başladık... MARTA UÇAR - 9 YAŞINDA - SÜRYANİ A talarımız da, ben de Şırnak- J~L ldil 'in Öğündiik köyünde doğ- dum. Köyümitün Süryaniceismi Mi- din. Meydanlıkanlamma geliyor. An- nemin degittiği Öğündükllkokulu 'na gidiyorum. Davut (5), Markus (4) benim kardeşlerim. Babam çiftçi. No- hut, arpa, buğday, üzüm ekeriz tarla- mıza. Ektiklerimizin birazım satıyo- )vz, birazım da hay- vanlarımıza veri- yoruz. Amabu sene yağnıur yağmadığı için verim düşmüş. Onun için babamsa- tacağımız kadar çok yok diyor. Köyümüz- de sadece Süryani ai- leler yaşıyor. 52 tane evvar. Köyümüzün nü- fusuda 300 kadar. Ön- celeri daha çok Sürya- ni aile vardı, ama onlar yurtdışma giüiler. Yaz- ları köyümüzü ziyarete gelirler. Okuldan sonra hergün köyümüzdeki Mor Yakup Ki- lisesi 'nin medresesine gidiyorum. Köydeki 6-10 yaş arasmdaki çocuk- lar geliyor. 31 tane arkadaşım var, medresede. öğretmenimiz bize ana- dilimiz olan Süryanice hakkında ders veriyor. Hepimiz hem Türkçe henı de Süryanice iyi konuşahiliyorıız. Ama a>de hep Süıyanice konuşuruz. Heryü mart-nisan ayı içerisinde de- ğışen zamanlarda tsa'mn kıyamım Kutluyoruz. Sabahtan saat ll'e kadar âfvç tt4tuyoruz. Bu oruçta sadece hay- vansal şeyler yemiyoruz, diğer her şeyi yiyebiliriz. Bu boynumdaki kır- ızı beyaz karışımı ipi de bu zaman- da bir dileğimizin olması için takıyorum. Bazıları da koluna takıyor. Kırmı- zmın anlamı Isa 'nın ka- nını, beyaz ip iselsa 'nın bedenini simgeliyor. Her zaman okul ve medresenin haricinde anneme deyardım ede- rim. Saıni Dedem de bizle yaşıyor. Onunla da bol bolsohbet ede- riz. Anne-babamla da çok açık konuşuruz. Annem benim hem ablam hem de arka- daşım gibidir. Hep beraber TVde "Selena", "BezBe- b?k" dizilerini de izleriz. Arkadaşla- rımla "beş taş", "ip atlama", "is- top", "saklambaç" oyunları oyna- maktan çok hoşlamrım. Evimizin avlusunda tavuklarımız, koyunlanmız ve ineğimiz var. Hersa- bah ineğimizin sütünden annem bize verir. Çoklezzetli. BÜŞRA EVSEN -13 YAŞINDA - KÜRT SULTAN DEMİR -12 YAŞINDA - KÜRT A nafartalar îlkokulu 6. sınıfa jİ.gidivorum. Yunus(12),Zeh- ra (10), faha (8), thsan (4), Rey- ya/ı (1) 5 tane kardeşim var. Bazen kardeşlerim vehalamın oğulları ile sokaktafutbol oynardık. Okıılumuz- da da beden eğitimi öğretmenimiz arkadaşım Sultan 'a kız öğrenci- lerden oluşan svnffutbol takımı kurmasım söyledi. O da sımftakı- mımızı kurdu. Ben de sınıfmnzın futbol takımındayım. Düzenli ant- renmanlarımız var. Okulumuzda kızjutboltakım- ları arasında futbol turnuva- mız var. Okul şampiyonu seçi- lecek. Okulve antren- manlardan başka, milli eğitimin be- lirlediği lOOtemel eseri okuyorum. Okuduğum kitaplar arasından çok Pi- nokyo'yu sevdim. Onunyalan söyleyin- ce burnunun uzaması bana çok il- giııç geldi. Bizim yöremizde çok ki- şiniıı bildiği Mem-u Zin, birbirine âşık olan, ancak kavuşamayan iki gencin öyküsünü seviyorum. On- lann türbesi Cizre 'de. Tatil zamanlarımızda ise Mid- yat 'taki "BeyazSu"yagideriz. Ora- da piknik yaparız, yaz aylarmda da vüzeriz. Artık büyüdüğüm için çoksoka- ğa çıkmıyorum. Ayrıca anneme ev işlerinde yardım ede- rim. Babam da annem hasta olunca bazı ev işlerinde yardımcı olur. Ama bir mar- ketimiz var, babamm yardım etmek için çok vakti olmuyor. Kırmızı gülse en sevdiğim çiçek, müzikse pop nıü- zik. Büyüyünce ço- cukdoktoruya da öğretmen olmak istiyorum. Çiırnakhyız. Mahallemizde O Süryaniler olduğu için Hı- ristiyan Mahallesi deniyor. Üç yıldır burada oturuyoruz. Birbi- rimizi çokseveriz, karşıhkh bav- ramlarımızı sevgiyle kutlarız. On- lann kiliseleriııe degi- derim. TV'de iz- liyoruz. Doğu 'da hep kötü şeyler olduğu söyleni- yor. Ben burada doğdum büyü- düm, normal ya- şantımıza devam ediyoruz. Her ço- cuk gibi "yeditaş", "ebecilik", "yakar top ",futbol oynayıp ip atlıyoruz. Ayrıca okulumuz- da altı tane kız futbol takımı var. Ohılumun adı A nafartalarİlköğ- retinı Okulu. ldil 'de sadece bizim okulda kızfutbol takımı var. Şim- dilerde ise turnuvalar başladı. Kazanan madalya ve kupa ala- cak. Ablam da futbol oynuyor, ama o rakip takımda. Ailece eğlencemiz televizyon iz- lemek. Berabersohbet etmekten de hoşlanırız. Onlann bizim için tek dilekleri sağhklı ve nıutlu olmamız. Al- tı kardeşiz. Ntırcan (13), Şirin (10). Fikret (6), Giilcan (5) ve Beri- tan(1.5)...Annem Sabire (40) ev ha- nımı, babam Sü- leyman (42) ser- best çalışıyor. Aslında bir imkânım olsa idi ldil'e bir si- nema yaptır- mak isterdim. Ailece oraya da giderdik. Ablamla ben hiphop tarzı mü- zik severiz. Televizyondan hep o müzikleri dinleriz. "5. Boyut", "Sır Kapısı"gibi dizileri de ab- lamla ben izlemeyi sevivoruz. MEHMET EREN -10 YAŞINDA - KÜRT Süryani komşularımızın kiracısıyız. Babaannem, ha- lam, benim ve kardeşimin daha iyi bir okula gitmemiz için köyümüz Yörük'ten, ldil'e geldik. Ablam Türkan (12), Latife (9), Züleyha (8), Kenan (7) hepimiz okula gi- diyoruz. Kardeşlerim Kübra (6), Gülizar (5), Yakup (2), annem ve babamla köyde kalıyorlar. Onları özlüyorum. Tatil olduğu zaman kö- ye onları görmeye gidiyoruz. Bi- zim bir larlamız var; buğday, in- cir, karpuz, üzümyetiştiri- yoruz. Köye gittiğimizde an- nemlerle hep beraber tarlada da çahşınz. Evimizde tele- vizyonumuz yok. Okuldan gelince derslerimize çalı- ştnz. Akşam olun- ca da hep beraber sohbet ederiz. Ba- baannem Türkçe bılmediği için evde hep Kürtçe ko- nuşuruz. Ama arkadaşlanmızla so- kakta Türkçe konuşuyoruz. \Fatih llköğretim Okulu 'na gidi- yorum. Okulumuzda sınıflar arası yapılan futbol turnuvasında bizim takım madalya kazandı. \Çocuk oyunlarından en çoksak- lambacı seviyorum. Çünkü mahal- lemizde çok saklanacak yer var. Eisevdiğimşarkı ise "MaviBon- cuk". Sevdiğim şeyler arasında bir de herzaman babaan- nemle halamın yaptı- ğı tandır ekmeği... Bayramlarda coş- kulu oluyor, Idil'de. Bu 23 Nisan 'da hü- kümet konağında tö- ren vardı. Ben de okulumla törene katıldım. Büyüyünce ast- subay olmak isti- yorum. Arkada- şım Mehmet Şi- rin de komiser olmak istivor.