Katalog

SAYFA CUMHURİYET 12 NİSAN 2008 CUMARTESİ 16 EKONOMİ ekonomi?cumhuriyet.com.tr IMF BAŞKANI Prof. Dr. Boratav, Güneş ve Uzunoğlu, krizin derinleşeceğini ve işsizliğin artacağını öngördü Ekonomi tünele giriyor Boratav: Döviz borcu risk “Esnek kur garanti gibi görünüyor, ama vadeli piyasa da var... Türkiye’nin finans kaynaklarından biri de özel sektörün dış kredileri, burada vade dolduğunda dünyadaki likidite darlığına paralel borç veren, anaparayı geri isteyebilir. Kazancı YTL, borcu döviz olan işletmeler için risk büyük.” FATMA KOŞAR Dünyadaki kredi sıkışıklığının Türkiye’ye etkilerini yorumlayan ekonomistler, büyümede yavaşlamanın keskinleşeceği ve işsizliğin artacağı konusunda hemfikir. Karamsar tablo çizen Prof. Dr. Korkut Boratav ve Hurşit Güneş, 2007’de hafif atlatılan durgunluğun bu yıl daha da derinleşeceğini ifade etti. Prof. Dr. Sadi Uzunoğlu da krizin özellikle Anadolu’da zaten sokağa indiğine dikkat çekti. Ekonomistler kısa ve orta vadede beklentileri şöyle özetledi: Büyümede yavaşlama süre Güneş: İşsizlik artacak “Likidite darlığının olduğu bir ortamda açığımız artıyor. Önümüzdeki 6 ayda Batı bankacılık sisteminin toparlanabileceğine ilişkin sinyal yok, ABD’nin resesyona girdiğini görüyoruz. Gelişmelerin bize yansıması daralma, işsizlik ve yüksek enflasyon olacak.” Uzunoğlu: Kriz sokağa indi “2007’nin başından itibaren kredi krizi derinleşti. ABD ve dünyada resesyon var. Türkiye için cari açık kırılganlığı arttırıyor. İstanbul, İzmir ve Ankara’da belki de henüz tam anlamıyla hissedilmeyen sıkıntı Anadolu’da işletmeleri kasıp kavuruyor.” Çifte tehlike, buz ve ateş ELÇİN POYRAZLAR WASHINGTON Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Dominique StraussKahn, küresel büyümenin ciddi bir yavaşlamaya girdiği dönemde enflasyon riskinin endişe verici olduğunu söyledi. StraussKahn ayrıca Türkiye’nin küresel ekonomik krizden etkilenmemesi için herhangi bir neden olmadığını ifade etti. StraussKahn düzenlediği basın toplantısında dünya ekonomisinin durgunluk ve artan enflasyon olmak üzere “çifte tehlikeyle” karşı karşıya olduğunu söyledi. Çifte tehlikeyi “buz ve ateş” olarak niteleyen IMF Başkanı, “Enflasyon geri gelebilir. Bu büyük bir endişe” şeklinde konuştu. 2006 yılından bu yana gıda fiyatlarının yüzde 48 oranında yükseldiğine dikkat çeken StraussKahn, bunun en çok Afrika ve Asya’daki yoksul ülkeleri etkileyeceğini söyledi. StraussKahn buna uzun vadeli çözümler arasında gıda üretiminin ve tarım alanlarının arttırılmasını gösterdi. Türkiye’deki genel ekonomik durum ve AKP’ye kapatma davasının ekonomiye etkilerine yönelik bir soruyu yanıtlayan StraussKahn, durumu yakından izlediklerini söyleyerek “Türkiye’nin küresel mali krize karşı bağışıklığı olması için hiçbir neden yok” dedi. IMF Başkanı, Türkiye’nin programında yer alan sosyal güvenlik başta olmak üzere reformları yerine getirmesinin önemini vurguladı. PROF. DR. BORATAV: Dövizde dalga işletmeleri zorlar Batı finansal piyasalarındaki kriz, Türkiye’yi şu kanallardan etkiler: Ekonomi, 2003’ten bu yana büyük dış kaynak girişiyle genişledi. 2007’ye kadar kısa vadeli genişlemeye devam edebilmek için dış kaynakla iç talebi arttırma politikası sürdürüldü. Şimdi bu çalkantı, dış kaynak hareketlerini durgunlaştırır mı ya da yatırım para çıkışına dönecek mi? Doğrudan yatırımlar paraya dönüp çıkmaz. Ama 20 milyar dolarlık doğrudan yatırımla bu ivme devam eder mi? Sıcak para boyutu var. Bu tabloda esnek kurun sigorta olduğu söyleniyor, ama unutmayalım ki vadeli döviz piyasası var. Belli bir tarihte vade dolduğunda kur garantisini alabilir. Türkiye’nin finans kaynaklarından biri de özel sektörün dış kredileri; burada vade dolduğunda, dünyadaki likidite darlığına paralel, borç veren, anaparayı geri isteyebilir. Kredilerde anapara ödenir ve faizler toplanır, anapara yenilenir. Sıkışıklığa düşen borç veren kuruluşlar, uluslararası kredi karmaşasında anaparayı geri isterlerse kazancı YTL, borcu döviz olan işletmeler zora girer. Dolayısıyla döviz dalgalanmasında işletmeler zorlanabilir. ABD’nin henüz Doğu Bloku ülkeleri, Latin ülkeleri, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelere saldırmadığını görüyoruz. Hâlâ krize çözüm arayışı sürüyor. Çevre ekonomilerde büyük çalkantı olmadı. Ancak Türkiye açısından tablo şu; devam etmek için hızlanarak gitmek lazım. Yani dış kaynak girişinin azalarak girmesi, ekonomiyi aşağı çekecektir. Bu durumda Merkez Bankası ve Hazine’nin talep pompalama politikaları devreye girebilirdi, bizde artık bu da yok. Para girişi negatife dönmese bile durgunluk gündemde. 2007’de hafif atlatılmış durgunluk, bu yıl keskin biçimde yaşanacaktır. cek, büyüme hızında gözle görülür bir düşüş yaşanacak. İşsizlik artacak, enflasyonda yükseliş devam edecek. Türkiye’nin finans kaynaklarından biri de özel sektörün kullandığı dış krediler. Dünyadaki likidite darlığına paralel borç veren, anaparayı geri isteyebilir. Sıkışıklığa düşen borç veren kuruluşlar, yaşanan karmaşada anaparayı geri isterlerse kazancı YTL, borcu döviz olan işletmeler zora girer. Önümüzdeki 6 ayda Batı bankacılık sisteminin toparlanabileceğine ilişkin sinyal olmadığında birleşen Boratav, Güneş ve Uzunoğlu şu değerlendirmeyi yaptılar: “ABD’nin resesyona girdiğini görüyoruz. Bu koşullarda kısa ve orta vadede toparlanma beklemek hayalperestlik olur. Faiz yüksek diye para oluk oluk akmaz. Likidite darlığında açığımız artıyor, bunun sonuçlarını şöyle özetleyebiliriz: 1 Büyüme hızında gözle görülür bir düşüş yaşanacak. 2 İşsizlik artacak. 3Enflasyonda son 3 yıldır devam eden yükseliş trendi sürecek.” Likidite darlığında açık büyüyecek Petrol ve kurda artış söz konusu ve bu yıl enerji ithalatının 45 milyar doların üzerinde olması bekleniyor. 67 milyar dolarlık portföy çıkışı olduğu takdirde Türkiye’nin 5657 milyar dolarlık finansman ihtiyacı olacağını öngörebiliriz. Türkiye açığını iki şekilde kapatıyor; özel sektörün kullandığı dış krediler ile özelleştirme gelirlerini de kapsayan doğrudan yatırımlar. Yatırımların azalacağı kesin. Özel sektör milyarlarca dolarlık kredi kullanmış. İthalata dayalı sektörler kur baskısı ve iç piyasada da talep sıkıntısı yaşayacak. İhracatta kur nedeniyle rekabet avantajı olan tekstil gibi sektörler sıkıntıda. Faiz yüksek diye, para oluk oluk akmaz. Likitide darlığında açığımız büyüyor. Büyüme hızında gözle görülür bir düşüş yaşanacak. Bu, işsizlik demektir. HURŞİT GÜNEŞ Anadolu kavruluyor 2007’nin başından itibaren kredi krizi derinleşti. Sürekli değerlenen Avro, ihracata dayalı ekonomileri etkiliyor. AB’de enflasyon, ABD’de durgunluk var. Yansıması daha şiddetli olacaktır. Cari açık kırılganlığı arttırıyor. İstanbul, İzmir ve Ankara’da belki de henüz tam anlamıyla hissedilmeyen sıkıntı Anadolu’da işletmeleri kasıp kavuruyor. Büyük 3 ili çıkardığınızda ise 4 bin şirket açılırken 6 bin kapanmış. UZUNOĞLU CREDIT SUISSE: Zarar 650 milyar doları bulur Ekonomi Servisi Credit Suisse, ABD bankacılık krizinin krediye bağlı toplam 650 milyar dolar zararla sonuçlanabileceğini ve şu ana kadar bu zararların sadece yüzde 40’ının ortaya çıktığını belirtti. Credit Suisse global borsa strateji notunda, aynı zamanda bankaların 140 milyar dolara kadar sermaye artırımı yapmaları gerekebileceğini belirtti. Borçlar Türkiye’nin yumuşak karnı ? Bankalar ve şirketlere ait kısa vadeli dış borç stoku şubat sonunda 42 milyar 613 milyon dolara ulaştı. 24.6 milyar dolarını üstlenen şirketler ciddi risk altında. ANKARA (ANKA) Küresel kriz tehdidi sürerken Türkiye’nin şubat sonu itibarıyla 42.6 milyar dolara ulaşan kısa vadeli dış borcu önemli bir risk oluşturuyor. Cari açıktan sonra Türkiye’nin ikinci yumuşak karnını oluşturan tablo özetle şöyle: ? 2007 sonunda 41 milyar 790 milyon dolara yükselen kısa vadeli dış borç stoku, bu yıl da artışını sürdürerek şubat sonu itibarıyla 42 milyar 613 milyon dolara ulaştı. ? AKP’nin işbaşında olduğu son beş yıllık dönemde, özellikle şirketlerden kaynaklanan kısa vadeli dış borçlar yüzde 159.5 artarak 26 milyar 189 milyon dolara ulaştı. ? Bunun 24 milyar 642 milyon doları banka dışı özel kesime ait. 15 milyar 162 milyonu ithalat, 7 milyar 712 milyonu da prefinansman ve peşin ihracat kredileri olmak üzere toplam 22 milyar 874 milyon dolarını ticari krediler oluşturuyor. ? Bankaların dış borcu şubat ayı sonunda 15 milyar 684 milyon dolara geriledi. ? Kamu borçlarında ise farklı bir tablo söz konusu. Kısa vadeli dış borcunu 2001 yılında sıfırlayan hükümet, izleyen dönemde yeni borç almadı. Merkez Bankası’nın kısa vadeli borcu ise şubat sonu itibarıyla 2 milyar 287 milyon dolar. Bernanke: Reform gerek ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Ben Bernanke, ABD’nin ve uluslararası finans sistemi yöneticilerinin piyasalarda, global kredi krizi nedeniyle zarar gören güven ortamının yeniden inşa edilmesi için hızlı bir şekilde reformlar yapmaları gerektiğini söyledi. Bernanke, piyasadaki mevcut huzursuzluğun, gelecekteki krizler için bir güvenlik duvarı inşa edilmesini amaçlayan değişiklikleri yapma sürecini karmaşık hale getirdiğini ve ancak hızlı adım atılmasının finans piyasalarındaki tedirginliği giderebileceğini belirtti. YA B A N C I B O R S A D A N Ç I K I Y O R MURAT KIŞLALI ANKARA Finans Invest’in yatırımcı raporuna göre geçen yılın ilk üç ayında 1 milyar 52 milyon dolarlık hisse senedi alan yabancılar, bu yılın ilk üç ayında ise 1 milyar 143 milyon dolarlık satış yaptılar. Yabancı yatırımcıların mart ayında da İstanbul borsasında net satıcı konumunda oldukları belirtilerek “Net olarak 370 milyon dolar satış gerçekleştirildi. Yabancı yatırımcılar tarafından gerçekleştirilen işlem hacminin toplam işlem hacmine oranı mart ayında bir önceki aydaki yüzde 26.1 seviyesinden yüzde 28’e yükseldi” denildi. DİDİM ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ’NDEN Esas No: 2007/221 Karar No: 2007/485 Mahkememizin yukarıda esas ve karar numarası yazılı bulunan 09.11.2007 tarihli ilamı ile; Adıyaman ili, Gölbaşı ilçesi, Cumhuriyet Mah., Cilt No: 2, Hane No: 8, BSN 4’te nüfusa kayıtlı, 23062055238 T.C. kimlik numaralı, Memet ve Ayşe oğlu, 27.02.1944 doğumlu davacı Feyzi Çakmak İLBAY’ın, nüfus kaydında “Feyzi Çakmak” olan isminin “FEVZİ” olarak değiştirilmesine karar verilmiş olduğu ilan olunur. Basın: 19779 Bizim Gençliğimizde Buraları Yemyeşildi TEMA Ormanlarımız Yanıyor. Seyirci Kalmayın. Fidan Dikim Hattı: (0 212) 284 80 00 www.tema.org.tr C MY B C MY B