Katalog

SAYFA CUMHURİYET 1 NİSAN 2008 SALI 12 KAVŞAK ÖZGEN ACAR DIŞ HABERLER dishab?cumhuriyet.com.tr TC’nin ‘Medeni Bedevi’ Protokolü! Kayseri Milletvekili Abdullah Gül, Condolleezza Rice’ı Dışişleri BaCumhurbaşkanı seçildikten sonra ilk kanlığı’nın ABD ile ilişkilerden sorumlu genel müdürü Vefehan Ocak, 28 yabancı devlet başkanı olarak KazaŞubat’ta da Savunma Bakanı Robert kistan Cumhurbaşkanı Nur Sultan Gates’i Ankara Vali Yardımcısı Ali BaNazarbayev’i ağırladı. koğlu Esenboğa’da karşılamışlardı. 20 Eylül’de Nazarbayev’i EsenboBu uygulamalar ABD’nin Vaşington ğa Havaalanı’nda Devlet Bakanı Saprotokolünün karşılığı idi. id Yazıcıoğlu karşıladı. Bu köşenin okurları şu satırlarımı 17 Ekim’de Suriye Cumhurbaşkanı Beşir Esad’ı Esenboğa’da Devlet anımsayacaklardır: “ ‘Protokol’ sözcüğü, kökeni YunanBakanı Mehmet Aydın karşıladı. 11 Kasım’da İsrail Cumhurbaşkaca olup sonrasında Latince üzerinden nı Şimon Perez’i Esenboğa’da MilBatı dillerine girmiş bir sıfat tamlamali Savunma Bakanı Vecdi Gönül karsıdır. ‘Proto’ sözcüğü ‘ön, birinci’ anşıladı. lamına gelen bir ön takıdır. ‘kol’ ise Türkçeye ‘kola (tutkal)’ anlamında ‘kol7 Mart’ta Irak Cumhurbaşkanı Cela’ sözcüğünden girmiştir. (...) İnsanlal Talabani’yi Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek Esenboğa’da karşıladı. lar ‘bedevi (köylü)’ konumundan çıkıp ‘medeni (kentli)’ olmaya başladıkla24 Mart’da Türkmenistan Cumhurrında ‘kent kurallarını, ilkelerini’ yazıbaşkanı Berdi Muhammedov’u, ya döktüklerinde ‘yasalar’ oluşmaya Esenboğa’da, Devlet Bakanı Yazıcıbaşladı. ‘Medenikentli (uygar)’ insanoğlu karşıladı. Eskilerde, Türkiye’ye bir devlet başların çoğalması ile kentleri birleştiren kanı geldiğinde, direklere iki ülkenin ‘devlet’ kavramı gelişti. Devlet olgubayrakları asılır, ilkokul çocukları yol su, devlet çarkını döndürmede yetki boylarına dizdirilerek ellerine bayrakve sorumlulukla orantılı olarak ‘mevlar verilir, konuğun arabasına çiçekki sıralaması’ gereğini doğurdu. Buler attırılır, yol boyunnu ‘protokol’ kavraca coşkulu gösterimı yerine getirdi...” ler ile karşılanırdı. Buraya kadar Batı dünyasında bu Türkiye Cumhuriyeuygulamalar kalkalı ti’nin devlet protoçok oldu. Artık, reskolünün “karşılıklımi karşılamalar ev lık ilkesine” uygun sahibinin konutun“medeni protokol” da yapılarak zaman uygulamasının örkazanılıyor. Cumhurneklerini sıraladık. başkanı Gül de artık Şimdi iki örnek daEsenboğa’ya gitmi Kuveyt Emiri El Sabah ve Gül ha verelim: yor, konuklarını Çan30 Mart’ta Cumkaya Köşkü’nde karşılıyor. hurbaşkanı Gül, yanında Başbakan Eski Cumhurbaşkanı Ahmet NecYardımcısı Hayati Yazıcı, Dışişleri Badet Sezer döneminde ABD Cumkanı Ali Babacan olduğu halde Kuhurbaşkanı George W. Bush’u Esenveyt Emiri Şeyh Savah El Ahmet El boğa’da “Dışişleri Bakanı düzeyinCabir El Sabah’ı Esenboğa Havade” karşılatmış, resmi töreni Çankaalanı’nda resmi törenle karşıladı. ya’da yaptırmıştı. Anımsarsınız... 9 Kasım’da Cum24 Mart’ta Başkan Yardımcısı Dick hurbaşkanı Gül, Suudi Arabistan KraCheney Ankara’ya gelince, “protolı Abdullah Bin Abdülaziz El Suud’u kolün gereği” düşünüldü. Başkan, da Esenboğa’da 21 pare top atışı ile “bakan” düzeyinde karşılandığı için, karşılamıştı. “başkan yardımcısının” da “müsteşar” Yine o gün şöyle yazmıştık: “ ‘Protokol’ sözcüğünün kökeni olarak yidüzeyinde havaalanında karşılanması uygun görüldü. Dışişleri Müsteşane bir başka Yunanca sıfat tamları Büyükelçi Ertuğrul Apakan, Chemasından söz edilir. Bildiğiniz gibi ‘proto (ön, birinci)’, ‘kolos’ sözcükney’yi Esenboğa’da karşıladı. Bu ziyaret sırasında bir “protokol” leri ‘protokolos’ tamamlamasını oluşturduğunda ‘öndeki (ya da) bisorunu da yaşandı. ABD Büyükelçiliği Cheney’nin Genelkurmay Başrinci kıç’ anlamına gelir ki bunun devkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt’ı, leti temsil için uygulanan ‘protokol’ “büyükelçilik konutunda kabul etmesözcüğü ile hiç ilgisi yoktur.” Anlaşısini” istemiş, Genelkurmay Başkanı lan Türkiye Cumhuriyeti’nin iki çeşit “devlet protokolü” var. “Medeni” pro“ayağına gitme” olgusunun “protokole aykırı olduğunda” ısrar edince, tokole göre bazı konuk devlet başkanları Çankaya Köşkü’nde; bazılagörüşme Çankaya Köşkü’nde gerçekleşmişti. rı da “bedevi” protokolüne göre Esen2 Kasım’da ABD Dışişleri Bakanı boğa’da karşılanıyor. ‘İslam, Katolikleri geçti’ Vatikan’ın açıklamasına göre, ilk kez Müslüman nüfus Katolik nüfusu geride bıraktı. Dünya nüfusunun yüzde 19.2’si Müslüman, yüzde 17.4’ü Katolik. Dış Haberler Servisi Vatikan, tarihte ilk kez dünyadaki Müslüman sayısının Katoliklerin sayısını geçtiğini açıkladı. Monsenyor Vittorio Formenti tarafından hazırlanan, Vatikan’ın yeni yayımlanan 2008 yılı almanağına göre, Müslümanlar dünya nüfusunun yüzde 19.2’sini, Katolikler ise yüzde 17.4’ünü oluşturuyor. Formenti, Vatikan’ın gazetesi L ’Osservatore Romano’ya verdiği demeçte, bu sayının 2006 verilerini içerdiğini belirterek, “Tarihte ilk kez biz birinci sırada değiliz. Müslümanlar sayıca bizi geçti” dedi. Vatikan bu duruma karşın, Hıristiyanlığın hâlâ dünyada en yaygın din olduğunu belirtiyor. Katoliklerin yanı sıra Ortodoks kilisesi, Anglikan ve Protestanların da dahil edilmesi halinde dünya genelinde Hıristiyan inanışını benimseyenlerin oranının dünya nüfusunun yüzde 33’ünü oluşturduğunu söyleyen Formenti, bunun da yaklaşık 2 milyar insan olduğunu kaydetti. 2 bin sayfalık Vatikan 2008 almanağının direktörü Formenti, bu sayıların bir kısmının BM verilerine dayandığını ifade etti. yon dolayında olduğu belirtiliyor. Formenti, Müslümanların oranındaki artışa gerekçe olarak yüksek doğum oranını gösterdi. Müslüman ailelerin çok çocuk yapmaya devam ettiklerini, Hıristiyan ailelerin ise çocuk sayısını azalttıkları için sonuçların böyle çıktığını savundu. Latin Amerika’nın Katoliklerin kalesi durumunda olduğunu söyleyen Formetti, buradaki Katolik nüfusun, bütün dünyadaki Katoliklerin yüzde 49.8’ini oluşturduğunu da belirtti. Öte yandan İtalya Katolik Piskoposlar Kurulu Genel Sekreteri Başpiskopos Giuseppe Bertoli, Paskalya yortusu sırasında Mısır kökenli İtalyan vatandaşı gazeteci Mecdi Allam’ın vaftiz edilmesinin, Roma Katolik Kilisesi’nin Katoliklik dışındaki herkesi kendi safına çekme arzusunun göstergesi olarak yorumlanması gerektiğini söyledi. Başpiskopos Bertoli, Müslümanlıktan Hıristiyanlığa geçen Allam’ın vaftizinin “kilisenin misyoner kimliğinin göstergesi olduğunu” kaydetti. Bertoli, Katolik kilisesinin Hıristiyanlığı Müslümanlar arasında da yaymakla yükümlü olduğunu savunarak, “Kilisenin İncil’i herkese vaaz etmesi, ancak Müslümanlara vaaz etmemesi düşünülemez. İncil’i herkese anlatmak, İncil’in tüm insanları Hıristiyanlığa çekme kapasitesine sahip olduğunu göstermek zorundayız” diye konuştu. Yüksek doğum oranı Vatikan geçen ay yaptığı açıklamada, dünya genelindeki Katoliklerin sayısının 20052006 arasında 1.4 oranında artarak 1 milyar 130 bin kişiye ulaştığını duyurmuştu. Dünya genelinde Müslümanların sayısının ise 1 milyar 300 mil Savunma Bakanı Ehud Barak, Başbakan Olmert’in istifasını istedi B AŞKANLIK YARIŞI İsrail’de çatlak sesler artıyor Dış Haberler Servisi İsrail Savunma Bakanı Ehud Barak, Başbakan Ehud Olmert’in istifasını isteyerek koalisyondan çekilme tehdidi savururken Ticaret ve Sanayi Bakanı Eli Yişai, esir tutulan İsrail askerinin serbest bırakılması için Filistin’deki Hamas örgütüyle görüşülmesi gerektiğini savundu. Ölen İsrail askerlerinin aileleriyle bir araya gelen İşçi Partisi lideri Barak, Başbakan Olmert’e, Lübnan’a yönelik başarısız işgal girişiminin sorumluluğunu üstlenerek istifa etmesi çağrısı yaptı. 2006 yılındaki 2. Lübnan Savaşı’nda İsrail ordusunun Hizbullah’ı yenilgiye uğratamaması üzerine açılan soruşturma sonucunda hazırlanmaya başlanan Winograd Raporu’nun ön bulgularında, Olmert ve dönemin Savunma Bakanı Amir Peretz kusurlu bulunmuştu. Barak, geçen yıl İşçi Partisi liderliğine soyunduğu sırada, nihai rapor açıklanmadan önce Olmert’in istifa etmesi gerektiğini kampanya sloganlarında ifade etmişti. Oğlu askerlik yaparken ölen David Einhoren, ne zaman hükümetten ayrılacağını sorduğu Barak’ın kendisine, “Düşündüğünüzden çabuk” yanıtını verdiğini söyledi. Obama farkı açıyor Dış Haberler Servisi ABD’de yapılan son anketler, Demokrat Parti’nin aday adayı Barack Obama’nın rakibi Hillary Clinton’la arasındaki farkı ilk defa büyük oranda açtığını ortaya koydu. Gallup araştırma şirketi tarafından düzenlenen ankette, Obama’ya verilen desteğin yüzde 52’ye yükseldiği, Clinton’ın ise yüzde 42’de kaldığı bildirildi. Anket sonuçları, şubat ayı başında Clinton’ın Obama karşısında yüzde 11’lik farkla önde olduğunu, ancak bu dengenin son dönemde Obama leyhine değiştiğini gösteriyor. Hillary Clinton, Demokrat Parti içinde partiyi böldüğü ve Cumhuriyetçiler karşısında şansını azalttığını savunan kesimlerin “çekil” çağrılarına karşın yarıştan çekilmeyeceğin açıklamıştı. Eski Başkan Yardımcısı Al Gore da, CBS televizyonunda katıldığı programda Obama ile Clinton arasındaki bölünmenin partiye zarar verdiğini söylemişti. Clinton ve Obama arasında Demokrat Parti adaylığı için yaşanan rekabetin sonucu, önümüzdeki aylarda yapılacak önseçimlere ve ağustosta yapılacak parti konvansiyonunda oy kullanacak süper delegelerin tutumuna bağlı. Kadima’dan tepki Ancak İşçi Partisi’nin önde gelen isimlerinden Devlet Bakanı Ami Ayalon, haber üzerine, “Ehud Barak gerçekten partinin başkanı ama partinin kendisi değil” diyerek koalisyondan çekilme yanlısı olmadığını ima etti. Başbakan Olmert’in partisi Kadima’dan yapılan açıklamada ise “Barak ne istiyor anlamak mümkün değil. Davranışları şaşırtıyor. Eğer istifa etmek istiyorsa bunu yapsın. Neden, aileler üzerinden mesaj gönderiyor” denildi. Öte yandan, radikal sağcı Şas partisi başkanı ve Ticaret ve Sanayi Bakanı Eli Yişai, 25 Haziran 2006’dan beri esir tutulan İsrailli asker Gilad Şalit’in serbest bırakılması için Filistinli Hamas örgütüyle görüşülmesini önerdi. Hamas’ın Suriye’de sürgünde yaşayan siyasi lideri Halid Meşal, Şalit’in hayatta olduğunu açıklamıştı. Nevr(o)uz Kandil’de Kutlandı! PKK, “Nevruz (yenigün) ya da geninde çok geniş dağlık bir alan. DıKürtçesi ile “nevroz”u Kandil Dağı’nda şarıdan ulaşılması çok güç olan son çeşitli noktalarda kutladı. Kutlamaladerece engebeli bu bölgeyi Türkira birkaç gün önceden tepelere “nevye’nin; değil 5 bin 50 bin askerle bile rozAPO” yazıldı, ateşlerin üzerinden kontrol etmesi olanaklı değil. Sadatlandı. Türküler söylendi. Yürütme dam döneminde Irak peşmerge güçKurulu Başkan Yardımcısı Nuriye Kesleri, 1991 yılın değin Kandil’de saklanbir, Öcalan ve Kürt halkının 2620. dı. Peşmergeler, Saddam’ın kimyasal “nevroz”unu kutladı. silah kullanarak yaptığı saldırılara karIrak Kürdistan Demokratik Parti (IKDP) şın ayakta kalmayı başardı. DolayısıyBaşkanı Mesut Barzani de bazı PKK la, askerlerle Kandil’i kontrol etmek, dayöneticilerinin Nevroz’unu Kandil’de ha baştan olanaksız bir harekât olur. kutladı. Bütün bu oluşumları Türk GeAyrıca bu Türkiye’nin, harekâtın başınnel Kurmayı ile Pentagon uydulardan da açıkladığı hedeflerden farklı bir öne saniye saniye izlediler. Böylesine açık sapması anlamına gelir.” hedef oluşturan PKK kamplarını TSK Dizayi, çözümü silah da değil “diyagüzel bir fırsat bilmedi ve hava saldırılogda” şöyle görüyor: ları ile yok etmedi. Çünkü törenlere “Diyalog, illa Türkiye ile PKK arasınBarzani’den başka “siviller” de katılmışda bir diyalog anlamına gelmiyor. Hem tı. TSK, bu kutsal günde “sivilleri” hebu bölgeyle hem de Türkiye’nin kendi def almak istememişti! Buna karşılık içinde bir diyalogdan söz ediyorum. aynı günlerde, İran topçusunun, İran Türkiye’nin toprak bütünlüğünü ve isbağlantılı PJAK tetikrarını savunan rör odaklarını Kansiyasal Kürt grupdil’de bombaladıları var. Bunlar yeğı bildirildi. ni bir tartışma ve Bu arada bunun sonucunda IKDP’nin dış ilişyeni bir uzlaşıya kilerinden sorumvarmak istiyorlar. lu, uzun yıllar AnAncak bu Türkikara’da Barzaye’nin iç sorunu. ni’nin danışmanBizim bir şey söylığını yaparken talememiz, önermenıdığımız ve bir miz olanaklı değil.” Türk hanımla evIraklı Kürtler ile lenen Sefin DiPKK arasındaki ilişKandil’de Nevr(o)uz! zayi, Almanya’nın kilere Barzani’nin Sesi radyosuna dış ilişkiler danışmanı şöyle bakıyor: “TSK, 50 bin askerle bile Kandil’i ele “PKK’nin anlayışı, hareketleri ve sigeçiremez” gibilerden ilginç bir decili; biz Kürtlere her şeyden daha çok meç verdi. zarar veriyor. Geçmişte PKK eylemBu demeçten hemen sonra ve lerinden en çok biz zarar gördük. Şu 2004’den bu yana ilk kez bir Türk dipan bölgedeki varlıkları da bizim için lomat Dizayi ve Vali Temer Koçer ile sorunlar yaratıyor. Biz PKK’ya olumDahuk’ta görüştü. Dışişleri Bakanlığılu bakmıyoruz. Ancak bu şimdi Türnın “Irak özel temsilcisi” Murat Özçekiye’nin yandaşı olmamızı, çatışmalik Bağdat ‘taki görüşmelerin ardınya girmemizi gerektirmiyor. Geçmişdan hafta sonunda Kuzey Irak’ta idi. te yaptığımız hatayı tekrarlamak isteBu görüşmenin içeriğinin ipuçlarını miyoruz. Türk askerleriyle, peşmerDizayi’nin Alman radyosundaki konuşge güçlerinin karşı karşıya geleceği masından alabiliriz. Dizayi şöyle diyor: kaygısını taşımıyoruz.” “ABD yetkilileri bize TSK’nin sınır öteBölgesel Kürdistan Yönetimi Başsi harekâtının ‘çok kısa süreli’ ve ‘çok bakanı Neçirvan Barzani’nin kısa bir dar kapsamlı bir harekât’ olacağını süre önce Ankara’ya geleceği basına söylemişlerdi. Oysa, 2.5 ay geçti. ABD yansıdıysa da Dizayi, bu konunun ÖzSavunma Bakanı Gates’in TSK’nin çeçelik ile görüşülmediğini, ancak bir kilmesi yönündeki açıklamasını desheyetin ziyaretinin söz konusu oldutekliyor ve kesinleşmesini bekliyoruz.” ğunu söyledi. Ankara’yı çok iyi bilen Dizayi, basıBu arada, Irak’taki çok uluslu gücün nımıza pek yansımayan radyo konuşkomutanı ve NATO Başkomutanlığı masında Kandil’i şöyle tanımlıyor: için adı geçen Amerikalı Orgeneral “Kandil Dağı hakkında konuşanlar yaDavid H.Petraeus’un bu ay sonuna nılıyor. Burası İran, Irak Türkiye sınır üçdoğru Ankara’ya geleceği bildiriliyor. BD Dışişleri Bakanı Rice, İsrail ile Filistin arasında mekik diplomasisini sürdürüyor. Rice dün de Filistin Devlet Başkanı Abbas ile bir araya geldi. Rice’ın temasları sonucunda, İsrail, Batı Şeria’da 500 kontrol noktasını kaldırmayı kabul etmişti. (Fotoğraf: AFP) A ABD Başkanı, NATO üyesi olmasını istediği Ukrayna’ya gitti S Rİ LANKA Bush’a protestolu karşılama DENİZ BERKTAY ‘İntihar eylemi yapma zengin ol’ Dış Haberler Servisi Sri Lanka hükümeti, intihar komandosu olmaya karar veren militanlara çağrıda bulunarak, teslim olmaları karşılığında yaklaşık 100 bin dolar para ve yurtdışında “yeni bir hayata başlama” vaadinde bulundu. Ayrılıkçı Tamil gerillalarının sıklıkla saldırı düzenlediği başkent Kolombo’da Tamillerin yaşadığı bölgelerdeki duvarlara asılan posterlerde, “Sri Lanka’nın, hayatınıza, gençliğinize ihtiyacı var. Neden onu Prabakaran (Tamil Eelam Kurtuluş Kaplanları örgütü lideri) için harcıyorsunuz?” ifadesi yer aldı. Posterlerde hükümetin, teslim olan eylemcileri gerekli olduğunda aileleriyle birlikte yurtdışına gönderebileceği, ayrıca yaklaşık 100 bin dolar ödül verebileceği belirtildi. Savunma Bakanlığı sözcüsü Keheliya Rambukvella, bir intihar saldırganının kopmuş başının fotoğrafının da bulunduğu ilanlarla ilgili olarak, “intihar saldırganlarının kandırılmış olduklarına inandıklarını, kendilerini öldürmeyi değil yaşamayı hak ettiklerini” söyledi. Teslim olan militanların affedileceklerini, rehabilite edileceklerini ve iş bulmalarına yardım edeceklerini de belirten Rambukvella, hükümetin bu parayı nereden bulacağı ya da kimleri buna layık göreceği konusunda bilgi vermedi. Rambukvella, bugüne kadar posterdeki telefon numaralarına başvuran kimse olmadığını da ifade etti. Sri Lanka’da bağımsız bir devlet kurmak için 1983’ten beri silahlı mücadele yürüten Tamil Eelam Kurtuluş Kaplanları’nın düzenlediği saldırı ve operasyonlarda bugüne dek 70 binden fazla kişi öldüğü belirtiliyor. KİEV ABD Başkanı George Bush, 24 Nisan tarihleri arasında Bükreş’te yapılacak olan NATO zirvesi öncesinde, Ukrayna’nın NATO üyeliğine destek vermek amacıyla, iki günlük resmi ziyaret için Kiev’e geldi. Bush, Kiev’de solcu grupların yoğun protesto eylemleriyle karşılandı. Bush’un korunması için 4 bin polis ayıran Ukrayna İçişleri Bakanlığı, George Bush’un keskin nişancılarına karşı Kievlileri uyararak keskin nişancıların balkonlarda ve çatılarda şüpheli gördükleri kişilere ateş etme yetkisine sahip olduklarını ve dolayısıyla çok gerekmedikçe balkonlara ve çatılara çıkmamaları ve şehir merkezine gelmemeleri çağrısında bulundu. Bush’un ziyareti, gerek Ukrayna’nın NATO üyeliğini kendisine yönelik tehdit olarak gören Rusya’ya, gerekse NATO içinde Ukrayna ve Gürcistan’in ittifak’a alınmasına karşı çıkan Almanya ve Fransa’ya mesaj niteliği taşıyor. NATO’da Almanya ve Fransa’nın bulunduğu grup, Ukrayna’da halkın çoğunluğunun NATO üyeliğini istememesi, Gürcistan’da ise Abhazya ve Güney Osetya gibi iki çatışma bölgesi bulunması nedeniyle bu iki ülkenin NATO Üyeliği İçin Eylem Planı’na katılmalarına karşı çıkıyor. Ukrayna yönetimi de Bükreş Zirvesi öncesinde ABD’nin kendilerine açık destek vermesi çabasında. Ziyareti öncesinde Ukrayna basınına konuşan Bush, bir taraftan NATO üyeliği konusuna sadece Ukraynalıların karar vereceğini söylerken bir taraftan da Ukrayna’yı enerji alanında tek bir kaynağa bağlı olmamaya çağırdı. Moskova dikkatle izliyor Rusya ise son günlerde sürekli olarak Ukrayna ve Gürcistan’ın NATO üyesi olma olasılığından duyduğu rahatsızlığı dile getiriyor. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, önceki gün, Ukrayna halkının çoğunluğunun NATO üyeliğine karşı olduğunu ve Ukrayna’nın NATO üyeliğinin Rusya’nın ulusal güvenliği için tehdit olduğunu söylemişti. Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yuşçenko ise NATO’ya girerlerse topraklarında NATO üssü bulundurmayacaklarını bildirdi. Elmek: oacar?superonline.com Faks: 0312. 442 79 90 Bush, Ukrayna’da komünistler başta olmak üzere sol gruplar tarafından düzenlenen gösterilerle protesto edildi. ABD’nin Ukrayna’yı NATO üyesi yapma çabalarına Rusya karşı çıkıyor. (Fotoğraf: REUTERS) C MY B C MY B