Katalog

29 EYLÜL 2006 CUMA CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR kultur?cumhuriyet.com.tr Türkiyeİtalya arasında kültür işbirliğiyle taçlanan, ekonomik, ticari, toplumsal ilişkiler: 15 OYUN OLARAK YAZILDI SONRA ROMAN OLDU ‘I Turchi in Europa!’ ağıma bakıyorum ‘I Turchi in Europa’ yazısı... Soluma bakıyorum, ‘I Turchi in Europa’ yazısı... Duvarda afiş, müze girişlerinde broşürler, camekânlarda ilanlar, sokak başlarında panolar, kale kapısında boydan boya gerilmiş bezler, hep ‘I Turchi in Europa’ diyor altın sarısı ve Akdeniz mavisi renklerle... Yani ‘Avrupa’da Türkler’... İtalya’dayım, oysa! Friuli Venezia Giulia (FVG) özerk bölgesinde. Adını söylemek bile bizlere zor gelen bu bölge, İtalya’nın en kuzeybatısı... Merkezi, Adriyatik kıyısındaki Trieste. Belli başlı kentleri, Udine, Aquileia, Palmanova, Gorizia... İnsanı, sanat tarihinde, ama aynı zamanda savaş tarihinde nice yolculuklara çıkaran yerleşimler... Bir yanı deniz, bir yanı Alp Dağları’nın başlangıcı; ikisi arasında dünyanın en iyi şaraplarına hayat veren üzüm bağları... Bunlar tamam da, bir zamanların ‘Mama Li Turchi!’ (Eyvah Türkler!) korkma ve korkutma nidasını, şimdi her köşede rastladığım hayranlık dolu ‘I Turchi in Europa’ afişine dönüştüren ne? En iyisi baştan başlayayım... KONOMİKKÜLTÜREL İŞBİRLİĞİ Friuli Venezia Giulia bölgesi, İstanbul Marmara bölgesiyle ekonomik, ticari işbirliği seferberliği başlatıp, ‘Avrupa’ya Açılan Köprü’ başlıklı çok boyutlu, geniş açılımlı projenin bir parçası olarak 2006’yı ‘Türkiye Yılı’ ilan etti! Dile kolay, her yıl 250 bin TIR ve kamyon, (günde iki sefer) deniz yoluyla RoRo gemileriyle İstanbul’dan Trieste’ye gidiyor. Adeta modern ipek yolu! Ancak uygar toplumlar, uygar insanlar bilir ki, ekonomi , ticaret, yatırım vb. işbirliğinin, ‘olmazsa olmaz’ sacayağı kültürel işbirliğidir. Biri olmadan öteki gelişemez. İşte üç gün boyunca, küçük bir gazeteci grubuyla bu dev projenin kültürel işbirliği ayağını izlemek üzere, o bölgedeydim. Trieste ve İstanbul: İki liman, iki köprü... Biri Doğu’nun en batısı, öteki Batı’nın en doğusu... Her şey, bu iki kentin tutkunu, bu iki kente gönül vermiş, ikisinin işbirliğinden ikisinin de kazançlı çıkacağına inanmış, AB’nin S kentin giriş kapılarında koskoca ‘I Turchi in Europa’! Palmanova Napolyon Müzesi’nde, Mimar Sinan Sergisi özellikle dört eser (Selimiye, Sokullu, Rüstem Paşa ve Mihrimah Sultan camileri) üzerine yoğunlaşıyor. Yine Palmanova’da, Montesanto Müzesi’nde ise ‘Venedik İstanbul Buluşmalar, Çatışmalar, Etkileşimler’ sergisini geziyorum. Dört asırlık ilişkiler yumağı... Sergi yetkilileriyle konuşuyorum. İkisine de ilgi büyük diyorlar. Tüm bölgeden bireyler, ilkokullar da, mimarlık akademileri de toplu olarak gelip geziyormuş. Dolu salonlarda konferans ve seminerlerle destekleniyor her iki sergi de... Trieste’de yaz ayları boyunca açık kalan ‘17. Yüzyıl Avrupası’nda Türk İmajı’ sergisi, eylül başında kapanmıştı. Ama zaten o sergiyi Sabancı Müzesi’nde izlemiştim... Şu sırada İstanbul’da Pera Müzesi’nde büyük ilgi çeken ‘Osmanlı Mimarı: D’Aronco’ sergisini andık Udine’de. Çünkü 19. yüzyılın ünlü mimarı Raimondo D’Aronco Udine’li. (Pera Müzesi’ndeki sergi yazın burada açılmıştı.) Yapı ustasının elinden çıkma Udine Belediye Sarayı’nı gezerken Osmanlı mimarisinden, Türk süsleme sanatlarından, İstanbul’da geçirdiği yıllardan nasıl etkilendiğini görebiliyorsunuz. Ancak ‘Avrupa’da Türkler’ projesi yalnız geçmişin görkemiyle sınırlı değil. 29 Ekim’de bölgenin en prestijli çağdaş Sanat Merkezi Villa Manin’de 16 ‘genç’, çağdaş sanatçının (resim, fotoğraf, enstelasyon, video) katılımıyla ‘EurHope 1153’ başlıklı sergi açılıyor ve üç ay sürecek. (Serginin adı: Bir harf oyunuyla Avrupa sözcüğünü ‘Avrupa Düşü’ne çevirmişler. Trieste’yle İstanbul arasındaki deniz mesafesi ise 1153 mil.) Yerim bitti. Devamı pazar gününe... Bütün bu etkinliklere ve daha sayamadıklarıma (NNN Uluslararası Yönetim’in çabaları da dahil olmak üzere) teşekkür ederken şunu vurgulamam kaçınılmaz: Ticarete, sanayiye, ekonomiye insani boyutu, ‘ötekini’ tanımayı anlamayı, dayanışmayı, yani kültürel boyutu katmadınız mı, hiçbir işe yaramaz... Asıl teşekkür bu gerçeği unutmayanlara ve hepimize anımsatanlara... zeynep?zeyneporal.com faks: 0212 257 16 50 100 yıl sonra ikinci Peter Pan kitabı yayımlanıyor Kültür Servisi Çocukbüyük herkesin zihninde özel bir yeri ve çağrışımı bulunan ‘Peter Pan’ maceraya devam ediyor. James Matthew Barrie tarafından önce bir oyun olarak yazılan Peter Pan, daha sonra roman haline getirildi. Peter Pan, 20. yüzyılın ilk yıllarında James Matthew Barrie’yi birdenbire Britanya’nın en çok kazanan yazarı yaptı. Barrie 1929’a gelindiğinde Peter Pan üzerindeki tüm haklarını bir çocuk hastanesine (Great Ormond Street Hospital for Sick Children) devretti. Bu, Peter Pan adlı kitabı satın alan herkesin, Barrie yerine hastaneyi daha varlıklı kılması demekti. Great Ormond Street Hospital, 2004 yılında Peter Pan kitabının devamının yazılmasına karar verdi ve dünyanın her yerinden isteyen her yazarın bu yarışmaya katılabileceği duyuruldu. Geraldine McCaughrean, düşündüğü serüvenin özeti ve örnek bir bölümü ile katıldığı bu yarışmayı kazandı. İş Bankası Kültür Yayınları tarafından Candan Baysan’ın çevirisiyle dilimize kazandırılan ‘Peter Pan Define Avında’ 5 Ekim’de okuyucuyla buluşuyor. GEŞMİŞTEN GELECEĞE ? Palmanova, 1590’larda Türk akınlarına karşı kurulmuş bir kale şehir. 400 yıl sonra bugün, Türk kültürünü tanıtmak için, çeşitli sergilere ev sahipliği ve AB çerçevesinde Türkiye için “loby” yapıyor. Kentin giriş kapısı (üstte) ve Sinan Sergisi’nin olduğu mekân (altta), her ikisi de “Avrupa’da Türkler” afişleriyle donatılmış. eski Türkiye temsilcisi Gian Paolo Papa’nın düşlerini hayata geçirmesiyle başlamış. Kendisini her iki kentli diye tanıtıyor. (Doğumu Trieste; İstanbulluluğu ise eşi Nilgün Cerrahoğlu’ndan...) Bir yandan iki bölgenin, Marmara ve FVG’nın ticaret odaları, turizm sektörleri, yerel yönetimleri, sanat kurumları, küçük ve orta ölçekli işletmeleri arasında ilişkiler kurulurken bir yandan da Türkiye ve Türk kültürünü İtalya’da tanıtmak için kollar sıvanmış. Bölgede habire karşıma çıkan ‘I Turchi in Europa’ ‘Avrupa’da Türkler’ afişlerinin hikmeti bu. Yörenin farklı kentlerinde yer alan tüm sanatsal etkinlikler bu başlık altında toplanmış. Her sanat etkinliği, yer aldığı mekân, çevre, yöre ve izleyicisiyle soluk alıp verir, gelişir, değişir, değiştirir, etkileşim sürecinin labirentlerinde yol alır... Mimar Sinan’ın eserleriyle zenginleşmiş bir kentte doğup büyümek elbet bir ayrıcalık; bu yapı dehasına ilişkin sergileri İstanbul’da, Edirne’de izlemek başka, Palmanova’da izlemek çok başka! Düşünsenize, Palmanova, 1500’lerin sonunda Venedik Cumhuriyeti tarafından kurulmuş, Türk akınlarına karşı kurulmuş bir kale şehir! Var olma nedeni sadece askeri! Bir yanda Osmanlı İmparatorluğu, öte yanda Avusturya Macaristan İmparatorluğu büyük tehdit! Kendilerini korumak için, yörenin en yüksek platformunda ordu mimarlarına dokuz köşeli yıldız biçiminde, üç sıra kale duvarlarıyla çevrili, içine kapalı, ordunun yerleşebileceği bir kale kent kurmuşlar. Şimdi aradan 400 yıl geçtikten sonra, Yıllar sonra İlhan İrem ? Kültür Servisi Senfonik rock’tan unutulmaz şarkılara, özgün çizgisi ve yaklaşımıyla tanınan ve sevilen İlhan İrem, 14 yıl aradan sonra İstanbul, Ankara ve İzmir’deki konserleriyle sevenlerinin karşısına çıkacak. Konserlerin ilki yarın akşam İstanbul Harbiye Açıkhava Tiyatrosu’nda. Geçen günlerde yeni albümü ‘Cennet İlahileri’ni çıkaran sanatçı, bu konserin ardından 7 Ekim’de İzmirli hayranlarıyla Kültürpark Açıkhava Tiyatrosu’nda buluşacak. İrem’in Ankara konseri ise 14 Ekim’de Anatolia Sahnesi’nde. (0 212 478 06 00) E Akbank Kısa Film Festivali ? Kültür Servisi 9 19 Aralık 2006 tarihleri arasında yapılacak ‘Akbank Kısa Film Festivali’nin yarışmalı ve yarışma dışı gösterimleri için başvurular 30 Eylül’de sona eriyor. Yarışmalı bölüme Haziran 2005’ten sonra çekilmiş kurmaca ve belgesel filmler, yarışma dışı gösterim bölümüne Ocak 2005’ten sonra çekilmiş kurmaca, belgesel, canlandırma ve deneysel filmler başvurabiliyor. Yarışma ve yarışma dışı başvurular, internet sitesinde de gerçekleşebiliyor. Festival yarışmasının kurmaca ve belgesel dallarında oluşturulacak seçici kurul tarafından seçilecek yapıtların yönetmenleri Akbank Sanat tarafından ödüllendirilecek. Kurmaca, belgesel, deneysel ve canlandırma dallarında ulusal ve uluslararası katılıma açık yarışma dışı gösterim başvurularına; film süresine ilişkin bir kısıtlama getirilmiyor. (www.akbankkisafilm.com, iletisim@akbankkisafilm.com) SANATSAL ETKİNLİKLER Bakırköy Belediye Tiyatroları yeni sezona 5 Ekim’de başlıyor Perde ‘Günün Adamı’yla açılıyor Kültür Servisi Bakırköy Belediye Tiyatroları 5 Ekim’de ‘Günün Adamı’ adlı oyunla perdelerini açıyor. Bu oyun gibi, geçen sezon oyunlarının yanı sıra, iki yeni yapım da kasım ayında izleyiciyle buluşacak. Bunlardan ilki Orhan Kemal’den Mustafa Gültekin’in oyunlaştırdığı ‘‘Tersine Dünya’’. Turgay Kantürk’ ün yönetimiyle oyun, müzikli, danslı eğlencesi bol bir taşlamaya dönüşüyor. İlkgösterimi 8 Kasım’da yapılacak oyunda başlıca rollerde; Gül Onat, Levent Tülek, Özden Çiftçi, Munis Düşenkalkar, Zeyno Eracar, Didem Germen Aydın, Mert Asutay, Nilgün Karababa yer alırken kalabalık bir genç ekip de onlara eşlik ediyor. Oyunun müzikleri Tolga Çebi’ye, koreografisi Pınar Ataer’e, dekor tasarımı Ayçın Tar’a, kostümleri ise Gönül Sipahioğlu’na ait. ‘Tersine Dünya’nın ardından ilkgösterimi yapılacak olan diğer oyun ise Kerstin Specht’den Sibel Arslan Yeşilay’ın Türkçeye çevirdiği, henüz kesinleşmemiş adıyla ‘Bir Mutfak Masalı’. Emre Kınay’ın yönettiği oyunun dekor tasarımı Ali Yenel’e, kostümleri Ayçın Tar’a, dramaturjisi Sibel Arslan Yeşilay’a, müzikleri ise Tolga Çebi’ye ait. Orhan Kemal Aydın’ın yönettiği, geçen mevsimin başarılı yapımlarından olan ‘Günün Adamı’ (Haldun Taner) izleyiciyle buluşmaya devam edecek. Yaşar Kemal’in ölümsüz yapıtı ‘Teneke’ Müşfik Kenter yönetimiiyle üçüncü yılında da sahnede olacak. Muzaffer İzgü’nün güldürüsü ‘Lütfen Kızımla Evlenir misiniz?’ Burak Karaman yönetimiyle bu sezon da seyirciyi güldürecek. Bakırköy Belediye Tiyatroları’nda mevsimin ilk yeni çocuk oyunu Aziz Nesin’in yazdığı Emrah Eren’in yönettiği ‘Pırtlatan Bal’, Volker Ludwig’in ‘Çiçek Patron Böcek’ adlı müzikli danslı çocuk oyunu da Aytekin Özen’in yönetimiyle sahnelenmeye devam edecek. Aspendos’ta ‘Türk Kültürü’ festivali ? ANKARA (AA) Aspendos Antik Tiyatrosu, Türk Kültür SanatSen’in düzenlediği, 1. Uluslararası Aspendos Kültür ve Sanat Festivali’ne ev sahipliği yapacak. Sendikanının ve Festival Komitesi’nin başkanı Hasan Hüseyin Yılmaz, festivali düzenlemedeki amaçlarının, Türk dünyasının öz kültürünü dünyaya tanıtmak olduğunu söyledi. 2 Ekim’de başlayıp 18 Ekim’de sona erecek olan festivalin programı şöyle: 2 Ekim: İstanbul Tarihi Türk Müziği Topluluğu Ahmet Özhan konseri ve Semazen Topluluğu gösterisi. 5 Ekim: Sertab Erener konseri. 9 Ekim: Antalya Devlet Opera ve Balesi’nden Yunus Emre Oratoryosu. 12 Ekim: Ankara Devlet Türk Halk Müziği Korosu Sümer Ezgü konseri. 16 Ekim: Kültür ve Turizm Bakanlığı Devlet Halk Dansları Topluluğu gösterisi. 18 Ekim: Büyük Türk Gecesi. Orhan Kemal Aydın’ın yönettiği ‘Günün Adamı’nda başrolü Aytekin Özen (ortada) üstleniyor. Oyun da Nurhayat Atasoy (solda) ve Emrah Eren de (sağda) rol alıyor. NHKM’de Pinhani ? Kültür Servisi Pinhani, Nâzım Hikmet Kültür Merkezi’nde 30 Eylül Cumartesi günü saat 20.30’daki konseriyle müzikseverlerin karşısına çıkacak. Sinan Kaynakçı ve Zeynep Eylül Üçer’in kurduğu topluluğun bu konserinde, onlara müzikal anlamda destek veren Akın Eldes ve Selim Aydın (gitar) ile Hami Ünlü (davul) de yer alacaklar. (0 216 414 22 39) CUMHURİYET 15 K