Katalog

SAYFA CUMHURİYET 15 HAZİRAN 2006 PERŞEMBE 10 DIŞ HABERLER dishab?cumhuriyet.com.tr Türkmen ve Araplar El Maliki ve Halilzad’a federal bölge talebinde bulundular Kerkük için ortak girişim BAHADIR SELİM DİLEK ANKARA Nuri el Maliki başkanlığında kurulan yeni Irak hükümeti, programında, Kerkük’ün 2007 yılı sonunda ‘‘Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne bağlanması’’ yönünde güçlü mesajlar verince, bunu engellemek için Türkmen ve Arapların ortak girişim başlattığı ortaya çıktı. Kerkük İl Meclisi’ndeki Türkmen ve Arap üyeler, 3 Haziran’da Irak Anayasası’nın 119. maddesinin 1. fıkrasına dayanarak, El Maliki ve ABD’nin Bağdat Büyükelçisi Zalmay Halilzad’a, Kerkük’ün federal bölge olması talebiyle başvuruda bulundular. ? Kerkük İl Meclisi’ndeki Türkmen ve Araplar 2007 referandumundan önce kenti ‘‘kurtarmak’’ için ittifak yaptı. Anayasada, iki federal bölgenin birleşmesini öngören bir madde bulunmadığı için, Kerkük’ün, Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne bağlanması söz konusu olmayacak. Anayasanın amir hükmü olduğu için bu talebin yürürlüğe sokulması zorunlu olurken, anayasada iki federal bölgenin birleşmesini düzenleyen bir madde olmadığı için, federal bölge statüsüne alınması durumunda, Kerkük’ün, ‘‘Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne bağlanması’’ anayasal olarak mümkün olmayacak. Cumhuriyet, Kürtlerin, Kerkük’ü ‘‘Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne bağlama’’ çabalarının önüne geçmek için yürütülen kritik politikanın ayrıntılarına ulaştı. Irak Anayasası’nın ‘‘Bir veya birden fazla vilayetin, aşağıda belirtildiği şekilde talep gelmesi durumunda referandumla bir bölge oluşturması mümkündür’’ yönündeki 119. maddesine dayandırılarak oluşturulan politika ile Kerkük İl Meclisi’ndeki Türkmen ve Arap üyeler ittifak içine girdi. layet meclislerinden her birinin üyelerinin 1/3’ünün talebi üzerine’’ koşulunu getiren 119. maddenin 1. fıkrasına dayanan Kerkük İl Meclisi’nin 15 Türkmen ve Arap üyesinin imzasıyla, Irak Başbakanlığı ile birlikte, belediyelerden sorumlu bakanlık ile İçişleri Bakanlığı ve ABD’nin Bağdat Büyükelçiliği’ne, 3 Haziran tarihinde başvuru yapıldı. Anayasanın amir hükmüne dayandığı için uygulamaya konulmak zorunda olan baş vurunun kabul edilmesi durumunda, Kerkük’ün federal bölge olup olmamasına ilişkin referandum yapılacak. Referandumda oy verenlerin yarısından bir fazlasının ‘‘evet’’ demesi durumunda, Kerkük, Irak’ın federal bölgelerinden biri olacak. Kürtlerden karşı atak Irak Anayasası’nda, iki federal bölgenin birleşmesini öngören bir madde bulunmadığı için de, Kerkük’ün, Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne bağlanması söz konusu olmayacak. Böylece, Geçici İdari Yasa’nın 58. maddesine atfen, Irak Anayasası’nın 140. maddesi ve buna bağlı olarak düzenlenen ve Kerkük’te 2007 yılı içinde sayım ve referandum yapılmasını takvime bağlayan hükümet programının 21. maddesinin uygulanması gündemden düşecek. Konuya ilişkin bilgi veren kaynaklar, Kürtlerin bu girişimi engelleme çabası içinde olduğunun da altını çizdiler. Irak Anayasası hazırlanırken iki federal bölgenin birleşebilmesini öngören bir madde gündeme gelmişti. Ancak, Sünni Araplar, bu maddeye dayanarak birkaç federe bölgenin birleşmesi sonucu güneyde büyük bir Şii devletinin kurulacağı endişesiyle söz konusu düzenlemeyi yapan maddenin anayasaya girmesini engellemişlerdi. 3 Haziran’da başvurdular Federal bölge başvurusu için ‘‘Bölge oluşturmak isteyen vi ABD’DEN ORTA ASYA’DA İŞBİRLİĞİ ARAYIŞI Gül Boucher’la görüştü ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) ABD, Orta Asya’da Türkiye ile işbirliğini daha da artırmanın yollarını arıyor. ABD’nin Orta ve Güney Asya’dan Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Richard Boucher, işbirliği olanakları konusunda Ankara’da zemin yokladı. Boucher, ‘‘BaküTiflisCeyhan’dan size daha fazla petrol gelmesi için çalışıyoruz’’ diyerek Ankara’ya umut verdi. Dışişleri Bakanı Abdullah Gül, dün Boucher’ı kabul ederek bir süre görüştü. Edinilen bilgilere göre görüşmede Gül, ‘‘SSCB’den sonra demokrasi yolunda mesafe katetmek için uğraştılar. Bunlara destek olunması büyük önem arz ediyor. Demokrasi, güvenlik ve istikrar bakımından birlikte çalışmamızda fayda var. Enerji, çeşitli fırsatlar oluşturuyor. AvrupaAtlantik yapılarına yakınlaşmak istiyorlar. Bu konuda yardımcı olmamız gerekir’’ dedi. Orta Asya ülkelerinde eğitimin önemine dikkat geçen Gül, Türkiye’de birçok öğrencinin okuduğunu, Afganistan’da da İl İmar Timleri’nin büyük önem taşıdığını söyledi. Gül, ‘‘Sağlık alanında önemli işler yapıyoruz. Enerji bakımından, BTC’ye, petrolün Kazakistan’dan gelmesi kadar ayrıca doğalgazın da BTC’ye bağlanması önem arz ediyor’’ dedi. Boucher da, SSCB’den sonra burada kalan silahların, terorizmle mücadele, sınır kontrolleri, eğitim, hukuk ve teknoloji konularının önemli olduğunun altını çizdi. Boucher, ‘‘Halkın eğitimine büyük önem vermek lazım. BTC’den daha fazla petrol gelmesi için çalışıyoruz’’ dedi. Boucher, Dışişleri Bakanlığı’ndaki görüşmenin ardından gazetecilere yaptığı açıklamada, Türkiye ile ABD’nin, Orta Asya ve Afganistan’da güçlü ve canlı bir işbirliği ve koordinasyon içinde olduğunu belirterek, bu işbirliğini aynı şekilde sürdürmeye yönelik kararlılığını dile getirdi. Boucher, Türkiye’nin Afganistan’a bu yıl içinde İl İmar Timi göndermesini beklediklerini belirterek bunun planlamasını konuştuklarını bildirdi. Boucher, BaküTiflis Ceyhan petrol boru hattının açılmasını çok önemli ve stratejik bir gelişme olarak gördüklerini, hattın Orta Asya’da fırsatlar getirdiğini belirtti. Görüşmeye ABD’nin Kazakistan, Türkmenistan ve Tacikistan büyükelçileri ile Afganistan Koordinatörü’nün de katıldığı öğrenildi. Boucher, bir soru üzerine, İran’ın nükleer faaliyetlerinin gündeme gelmediğini söyledi. ağdat’ta dün yeni güvenlik planı uygulaması başladıktan sonra da saldırılar sürdü. Bomba yüklü bir aracın patlaması sonucu 4 kişi yaşamını yitirdi. (Fotoğraf: REUTERS) B Anayasa çalışmaları Öte yandan, söz konusu başvuru ile birlikte Kerkük Federal Bölgesi kurulması kurumunda yürürlüğe girecek bölgesel anayasa çalışmalarının da başlatıldığı öğrenildi. Buna göre Kerkük Federal Bölgesi’nin ‘‘Bölge Başkanı’’ Türkmen, iki yardımcısından biri Arap biri Kürt, ‘‘Bölge Başbakanı’’ Kürt, iki yardımcısından biri Türkmen biri Arap, ‘‘Bölgesel Meclis Başkanı’’ Arap, iki yardımcısından biri Türkmen, diğeri Kürt olacak. Hükümet 13 bakanlıktan oluşacak. Türkmenler, Kürtler ve Araplar 4’er bakanlık alırken, bir bakanlık da Hıristiyanlara verilecek. Kültürel anlamda da her grup bağımsız heyetler aracılığıyla çalışma yürütecek. Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani Kerkük’e ilişkin olarak benzer projeyi, Kürdistan Bölgesel Yönetimi için de düşünmüştü. Ancak, bu proje Türkmenlerin itirazı nedeniyle yaşama geçirilememişti. ABD Başkanı George Bush, Ebu Garib’i kara sayfa olarak niteledi ‘Irak’ta şiddet bitmeyecek’ Dış Haberler Servisi ABD Başkanı George Bush, görev süresinin dolacağı Ocak 2009’a kadar Irak’taki durumun önemli ölçüde iyileşeceğini umduğunu ancak şiddetin tamamen sona ermesinin imkânsız olduğunu söyledi. Bush, önceki gün Irak’a yaptığı sürpriz ziyaretin ardından dün Washington’a dönüşünde uçakta gazetecilere açıklamalarda bulundu. Yeni Irak hükümetine, ABD askerlerinin olası insan hakları ihlallerinin cezasız kalmayacağı yönünde güvence verdiğini kaydeden Bush, Ebu Garib Cezaevi’ndeki işkence skandalının ABD için Irak’ta ‘‘kara sayfa’’ olduğunu söylediğini de belirtti. Bush, görev süresinin dolacağı Ocak 2009’a kadar Irak’taki durumun iyileşeceğini umduğunu ancak şiddetin tamamen sona ermesinin imkânsız olduğunu söyledi. Bağdat’a 40 bin asker Başkent Bağdat ve çevresinde dün yeni güvenlik planı uygulanmaya başlandı. Bağdat’ta kontrol noktalarının arttırılması, polisin kimlik denetimi yaparak araçları araması nedeniyle trafikte aksamalar meydana geldi. Bağdat’ta güvenliği sağlamak üzere işgal güçleri, Irak askerleri ve polislerinden oluşan 40 bin kişi görev yapacak. Güvenlik planının uygulamaya konmasının ardından Bağdat’ta bombalı araçla düzenlenen saldırıda 4 kişi öldü. Felluce’de bir gazeteci, ABD için çalıştığı gerekçesiyle öldürüldü. Basra’da Şii din adamı Mahmud Hassani’nin yandaşı 500 kişi, İran Konsolosluğu’na taşlarla saldırdı ve diplomatik alan içindeki bir binayı ateşe verdi. Polis, saldırının Hassani’nin İran televizyonunda İsrail ajanı olarak suçlanmasının ardından yapıldığını söyledi. Ebu Musab el Zerkavi’nin öldürülmesinden sonra Irak’taki El Kaide örgütünün liderliğine getirilen Şeyh Ebu Hamza el Muhacir önceki gün yaptığı ilk açıklamada ‘‘Irak’taki Haçlılar ve Şiileri yeneceğiz’’ dedi. ürkiye ve Rusya’nın dost olması kolay değil. Geçmişten kalma önyargılar ve ‘‘okyanus ötesi kışkırtmalar’’ dost olmamızı zorlaştırıyor. Ama henüz yakın dost olamasak da son 1520 yılda başta ticaretle, turizmle, ardından siyasidiplomatik ortamın ısınmasıyla, insani ve kültürel bağların güçlenmesiyle birbirimize epeyce yaklaştık. RusTürk Araştırmaları Merkezi’nin 2004 yılında yaptırdığı bir araştırma, Türklerin yüzde 58’inin Rusya ile ilişkilerin gelişmesinden yana olduğunu ortaya koyuyordu. RusTürk İşadamları Birliği’nin anketine göre ise ‘‘Türkiye’’ deyince Rusya yurttaşlarının yüzde 19’u ‘‘dost’’, yüzde 44’ü de ‘‘ticari ortak’’ yorumunu yapıyordu. Geçenlerde Lebada Araştırma Merkezi, Rusya’nın dostları ve düşmanlarıyla ilgili kapsamlı bir anket yaptı. 43 ülkenin adının sonuçlara yansıdığı bu ankette, Türkiye dostlar listesinin 17. sırasındaydı. Ankete göre Rusya’nın başta gelen dostları şunlardı: Belarus, Kazakistan, Çin, Almanya, Hindistan, Ermenistan, Bulgaristan, Ukrayna, Fransa, İtalya. Başdüşmanlar ise şöyle sıralandı: Letonya, Gürcistan, Litvanya, ABD, Estonya, Ukrayna, Afganistan, Irak, Moldova, Polonya. ‘Artık Dostuz’ T B PERŞEMBENİN GELİŞİ HAKAN AKSAY [email protected] Yankee, Go Home! u cümle on yıllar boyunca Amerikan yayılmacılığına, ABD askerlerinin şu ya da bu ülkeye gidişine karşı dünyanın birçok ülkesinde yoğun duygularla dile getirildi. Ama çoğu kez ABD istediğini aldı. ‘‘Yankee, go home!’’ sloganı ise hüzünle rafa kaldırıldı. Kırım’da ise tersi oldu. Yarımada halkının günlerce süren direnişi sonucu, 27 Mayıs’ta Kırım’a giden ABD askerleri önceki gün bölgeyi terk etmek zorunda kaldı. Gerçi ABD ve Ukrayna temsilcileri, askeri işbirliği planının sürdürüleceğini söylediler. Ama belli ki bu raunt, ‘‘Yankee, go home!’’ diyenlerin zaferiyle sonuçlandı. Bu başarıda, Kiev’deki siyasi krizin ve Kosova ile Karadağ örneklerinden sonra Karadeniz bölgesinde esmeye başlayan bağımsızlık rüzgârlarının etkisi büyük oldu. Havalar iyice bozacak. Yazın ne çabuk geçtiğini düşüneceksiniz. Eşinizin paltosunun eskidiği gelecek aklınıza. İşyerinde patrona rastladığınızda aynı çelişkiyi yaşayacaksınız: Yüzüne bir tokat mı aşk etseniz, yoksa o geçene kadar ellerinizi saygıyla karnınızın üzerinde mi birleştirseniz? Sekreter Nebahat Hanım’ın mini eteğine bakmadan da edemeyeceksiniz. AB ile ilişkilerimizde yeni bir kriz çıkacak. ‘‘Sabretmeliyiz’’ edebiyatı yapan komşunuz Niyazi Bey’le yine anlaşamayacaksınız. Köşe yazarları keskin yorumlar döktürecek. Son yazıyı okurken yandaki haber dikkatinizi çekecek. Orada bir futbolcunun aşk skandalı sizin asla yaşayamayacağınız banal bir öyküyü pompalayacak. Kışın elektrik kesintileri sinirlerinizi bozacak. Zaten sıkıntılı hava! Bu mutsuzluğu eşinizle dostunuzla paylaşırken sorunların sıradan insanları nasıl birleştirdiğinin keyfini yaşayacaksınız farkında olmadan. Anneniz banyoda düşüp bacağını kıracak. Ona kaç defa dikkat etmesini söylediğinizi hatırlatacaksınız. Eşiniz hem k çok Hayatta ne yapacağını pe pan ya insan bilir, ama bildiğini dır. az k ço ı yıs sa insanların Anthony Robbins Sıradan Hayatlar Kazık Soru Hitler, İngiliz, Fransız ve Yahudi esirleri çağırmış. ‘‘Size soru soracağım, bilirseniz serbest bırakacağım’’ demiş. İngilize sormuş: Titanik kaç yılında battı? 1912. Hitler İngilizi bırakmış. Fransıza sormuş: Titanik’te kaç kişi öldü? 1050. Sen de gidebilirsin. Ve Yahudiye dönmüş: Say lan isimlerini! hizmet edecek hem de paltosunun eskidiğini vuracak yüzünüze. Komşunun kızının ne kadar serpildiği dikkatinizi çekecek bir anda. Televizyon, Irak’ı kurtarmaya gidenlerin bayraklara sarılı genç cesetlerini gösterecek. Hiçbirini tanımadığınız için bir film izler gibi boş boş bakacaksınız ekrana. Akıllı köşe yazarları ‘‘güçler dengesi ve uzun vadeli çıkarlar’’ için ölümlerin kaçınılmaz olduğunu anlatacak. Yan sütunda en sevdiğiniz dizi kahramanının eşinden ayrıldığı yazacak. Ne kadar da birbirlerine yakışıyorlardı oysa! Mesai arkadaşınız beklenmedik bir zam alacak. Oysa siz ondan daha çok çalışıp yoruldunuz. Efkâr dağıtmak için bir dostunuzla iki kadeh içeceksiniz. Yan masadaki kadınlar size bir türlü pas vermeyecek. Yeni bir terör eylemiyle sarsılacak ülke. Köşe yazarları terorizmi analiz edecek. Ama milli takımın başarısı üzerine yazılar da dikkatinizi çekecek. Yan sütundaki yarı çıplak kadına kayacak gözleriniz: Göğüsleri ne kadar büyük ve dik! Ameliyat mı oldu acep?.. CUMHURİYET 10 CMYK