Katalog

AĞJSTOS 2004 PAZAR CUMHURİYET SAYFA MUZIK ABDÜLCANBAZ TURHAN SELÇUK • D'JRUST TA3IATLI ISTAN3UL A2DÜLCA.N3AZ 1 Ifl KA.HlKtO.D2 KA.C3PJLLAHI TSKMILI EEHDEN 5 kişilik Lilith, hemcinslerininyazdığı şarkılan, türküleri söylüyor, onlann duygulanna ortak oluyor Bütünkadınlann öyküleri Lilith 5 kadından oluşuyor. Şehriban Özdemir, Gabriele Thierkoph, Maviş Güneşer, Luis Blum ve Satı Sanyar. Kadınlardan oluşan grup, kadınlann özlemlerini, hüzünlerini, var olma çabalannı ve seslenişlerini anlatan kadın şarkılan söylüyon 'Grup olarak bizim sadece geleneksel kadın şarkılannı söyiemek gibi bir nryetimiz yok. Eskilere bakmak, kadınlar neler hissetmiş onu görmek ve ona kendi sesimizi, duygulanmızı katmak istiyoruz.' HATİCETUNCER T urkıye'den uç, Almanya'dan ıkı kadı- nın kurduğu "LiBth'' grubu, kadın- lann acılannı, se\ ınçlennı, ozlemle- nnı, aşklannı, yvne kadınlann yazdığı şarkıla- n, turkulen soyluyor ŞehribanÖzdemir, Gab- riele Thierkopf, Maviş Güneşer, Luis Blum \e Saü Saroar'dan oluşan Lıhth'ın ılk albumu "Göğûn YansTndakı A\"rupa \e Turkıye'den şarkılarda, kadın oykulen anlatıhyor Lılıth ıçın onemlı olan, çok ıyı enstruman, duzenleme, yonım yapmak değıl, muzık grup- lannda kadınlann ustlendığı \ okal rolunun ote- jas geçıp çalgıdan yonıma kadar kadının mu- zığın her e\Tesınde bulunabıleceğını goster- mek Lılıth, çeşıtlı kulturlerden kadın hıkâye- lennı benzerlıklen \ e farklılıklanyla bır araya getınyor LüıüYınuyelennden Maraş Elbıstan doğumlu olan Şehnban Ozdemır'le Alman Gabnele Thierkopf. Turkıy e'de bır kadın \ak- fında karşüaşmışlar Gabnle Thierkopf, Yedı- tepe Unıversıtesı Hukuk Fakultesı'nde 4 yıl boyunca Almanca oğretmenhğı yapmış BîR ŞEYLER ÇALIN DA.. Lılıth ın temelı, 1999 yılında Şehnban \ e Gabnele'nın çalışmalanna katıldıklan bır ka- dm vakfırun Anneler Gunu etkmlığı srrasında atılır Gabnele, etkınhğe lıse yıllanndan ben elınden duşurmedığı gıtanyla gelır Şehnban'ın bağlamasızaten\akıftadurmaktadır "Biriniz- de bağlama birinizde gitar var. Bir şeyter çahn »yleyin de dinleyeom'' ısteklen uzenne bır odaya kapamp pro%a yaparlar \e bırkaç parça çalarlar Şehnban, her anlatışındakeyıf aldığı hıkâyeyede\amettı "tldmizdehem kadın so- runlanyla hem müzikk Uguivdik. Akvflerde bağlama, müzik, söz önemlidir. Başka öncelik- lerden dolayı hep ertekdiğinı için babam da hep sitem ederdl Kadınlann. müzik grupla- nıidaki rolterinden rahatsızoMuğumuziçinbir "kadın muzık grubu oluşturup hem çalıp hem soyleyebüız' dhedüşündük." CöKYÜZÜNÜN YARISI 0 svralarda konsen atu\ arda oğrencı olan Satı Sanyar'ındakatılmasıylaÇrnkaynaklı "Ka- dınlar gökyüzünün yansıru omuzlannda taşı- ycriar. Ona sahip de olmahlar" sozunden yola çıkarak "Göğûn Yansı" admda bır grup oluş- tururlar Gabnele oğretmenhk stajı yapmak üzere Almanya'ya doner Şehnban'ın da 2002'de Berlın'e gıtmesıyle gnıp çahşmala- n Mmanya'da devam eder Ma\ış Guleşer gru- ba katılır. bır kemancı bulmak ıçın de gaze- dere u Entemas\onal kadın grubu kemancı amor" dıye ılan \ enrler Luis Blum'la bu ılan uzenne tanışırlar Grup, çalışmalannı Berlın'de dortlu olarak surdururken Satı Sanyar, Turkı- ye'dekı programlara katılıyor, albumlere kat- bda bulunuyor ! Kadın olmak kımlıklennın onemlı bır par- Jçası olduğu ıçın, kadınlann kendılennı şarkı- larda, turkulerde ıfade edışlen, Lıhth'ın muzı- ğınıntemelıruoluşturuyor Gabnele'nın kadın şarkılanna yonelışı urasersıte sıralannda yap- hğı araştırmalarda başlamış "•CnKershede Alman tarihi okurken de ka- dınlar ûzerine yazüar yazryordum. Tarihte ve edebhatta kadınlann sesi >ok.Oğrenciyken ka- dınJa ilgili bir şev duymadık. Fransü devrinü- ni okuduk ama kadından söz edibnivordu. Ka- dının haklaruu, \-azilan bilmryorduk. a> nı ilgi- yi möziğe de taşıdım. Ddsi de benim için önem- B konular olduğu için müzik ve kadını birleşti- ren bir sentez bulmak istedim" Repertu\arlannda neden çoğunlukla gele- neksel şarkılar olduğunu Şehnban anlattı "Grup olarak bizim sadece geleneksel ka- dın şarkılannı söykmek gibi bir nrvetJmiz yok. Eskilere bakmak, kadınlar neler hisset- miş onu görmek ve ona kendi sesimizi, du\- gulanmızj katmak istiyoruz. Zamanmda pek farkına varmadığını, sohbet etmediğim baba- annem, anneanmemin kîşisel tarihine önem vermemenin sıkmtısuu ortaya koymak istho- rum. Onlaıia şarkılar yotuyla sohbet etmek ve özür dilemek istryonım." Gabnele kadınlann muzık gruplanndakı ge- leneksel \okal rolunun değıştınVrnesının onem- lı olduğunu duşunuyor "Oğrencflik sıralanndaokuldakimüzöcgrup- lann hep erkeklerden oluşuvordu. Erkekler bir şev çahyorlarsa ortayaçıkıpdeniyorlar ama kız- lar ancakçokiyi çaldıklan takdirde cesaret bu- tup sahneve çikrvorlanü. Enstruman çatanak için her gün çahşmak gerekivor. Ama tariar ev işleri, misafîr geünce ikram gibi şeylerle uğraş- üklaniçin firatian olmuyor. Galiba buyüzden kadınlar daha az enstruman çahyorlar. Keşke kadınlarbirazdahacesaretfi obaenstrumançal- makk-in." DUYGUDAŞLIK Şehnban, Gabnele'den sozu alıp dev am edı- yor "Sesimizle ve enstrümanınuzla var olma- mız açısından Lilith öncmü. Çok harika çaldı- ğunız için değiL Çok iyi bağlama çakhğnnı söy- kyemem. Eğer bu çahşma kadınlara "Bır şey- de çok ıyı olrnanız gerekmıyor Guvendığınız bır duygunuz \arsa, kenduuzden katabıldığı- HIDIR'IN ANNESİ Meso-Gîtme adlı Zazaca turku, oğ- lu Kore savaşı sırasmda askere ahnan Tuncelı'nın Pah koyunden bır kadın tarafından yakılmış Koye gı- dıp kadının ısmını bulmaya çalış- mışlar ama oğrenememışler "Kime sorsak 'Hıdır'ın annesı, fılancanın kansı, bunun kızı, şunun halası' de- diler. Bir kadırun bizim tophımumuz içerisinde kendiadlannm dışında hep başkalannın adlanvla anılmasuun guzel bir orneğidir. Bu ağzı \akan. Hıdır'ın annesiolarakanılan kadının adı arada suinmiş gHmiş." Gabnele soz \ e muzığını yazdığı "Nur Fort-Sadece Lzağa" şarkısında goç duygusunu anlatmış "Almanya'dan Istanbul'a göç etnüşim.Birçok arka- daşun da Türkiye'den başka iilkele- re yerleştiler. Sanki herkes var oldu- ğuyerdengk&yor,birşeyleranyor, her- kestn büyük ruvalan var, ama farkh bir şev ohnuyor.Oduvgudangdenbir şarkrydı." Geleneksel bır Alman kanonuna Gabn- ele \ e Şehnban'ın yazdığı "Düş Yo- la" şarkısı Lıhth'ın hıkâyesı gıbı u Biz de bir düş için yola düştük. Ya- ni kadın şarkılan söyieven bir kadın müzik grubu oluşturduk. Gölgede kalnuş kadın şarkdaruu, kadının ses- lenişini ortaya koymak için yola çık- mışök." nız bır şeyınız varsa paylaşırsın Duygudaşlı- ğınız olan bınlenyle müzıkte, sozunuzde, sa- zvnızda, ezgınızde kendını bulan başka bınle- nvarsayankısınıbulur Bağlama çalan birçok erkek var ama bır kadında 'ben de yapabılınm duygusu oluşturabıhrsek" mutlu olunım." ZoRLA EVLİLİK Lılıth. ılk albumlenne grubun ılk tanmdığı "GöğünYansı" adını vermış Albumde Turk- çe, Kurtçe, Zazaca, Fransızca, Avnıpa'da Ya- hudılenn kullandığı eskı bır dıl olan Yıdışçe şarkılar soyluyorlar Gabnele'nın bulduğu "ÇaüKatmda" anlammdakı Yıdışçe nınnıde yoksulluk anlatıhyor "KötüBirEvnlik''adm- dakı Fransızca şarkıyı Istanbul'da bır dınletı sırasmda soyledıklennde aldıklan tepkıler- den Gabnele çok etkılenmış "Bu şarkı baba- sı tarafından zorlaevtendirflnüş bir kadınınöy- küsü. Dinleyiciler Demek kı Avrupada da zorla e\ hlık \armış" dedikr. Hattabirteyze ağ- lamaya başladı. Başka ulkelerden öykü anla- tryoruz ama kadın benzer duygular, durum- lar vaşanuş etküeruyon" Başkaldırının simgesi: Lilith Almanlann "Göğün Yansı" adını telaffuzda zorlanmalan nedeniyle yenisini arayan gruba Gabriele Thierkopf "Lilith" admı önerir. Babil mrtolojisinde Âdem'in ilk eşi olarak adı geçen Lilith'in ilk başkaldıran kadın olması ve ilk kadından itibaren "eşitlik" talebinin olması grup elemanlanna çarpıcı gelir. Luise, feminist hareketin simge olarak kullandığı bir figür olması açısından rtiraz edince Şehriban Özdemir, "Iki Dağın Arasında Kalmışam" türküsünü örnek verir: "Aslında bir kadının kendi hikâyesinden türkü yakması büyük bir başkaldındır. Güçlülük hep yumruğu sıkılı görünmeyle olmaz. O hüzünlü ezginin içerisinde kadının öyle bir gücü var ki. 'Öpmesi yok, sevmesi yok' derken kadınının cinselliğe ilişkin talebi var. Kimi zaman alışılmış birtakım sloganlar duymaya çok uyariıyoruz kendimizi. Bağımsızlık, özgüriük, eşitlik isteyen kadın, sanki her zaman bugünün modern kadımnın ölçüleriyle bir şeyler söylemek durumundaymış gibi geliyor." EYHOK Kalan Müzik Hakkâri'yle ilgili her şey Kalan Muzık, Boğazıçı Gosten Sa- natlan Topluluğu (BGST) Muzık Bınmı tarafından hazırlanan "Eyhok-Hak- kâri Geleneksel Müziği'' albumunu yay ım- ladı tkı CD \ e bır kıtaptan oluşan album- de Hakkân bolgesındeb Pinvaıuşi, Erruşi, Goyi aşıretlenne aıt kayıtlar yer alıyor Al- bumde aynca 1972-1973 yılında Lubnan'da duzenlenen Asun Muzık Şenhğı'nde Hak- kanlı bırKeldanı tarafından okunan uç şar- kıylabırlıkteCızrehDengbej(sesveren)Fa- dıl'ın okuduğu ıkı halk turkusu yer alıyor 2001 yıhndanbuyana Hakkân ve Istanbul'da çahşmalan devam eden albumun kıtapçı- ğında bolgeyle ılgılı tanhçe, aşıret yapısı, geleneksel muzıkler konusunda genış bıl- gıler venhyor BGST muzık bınmı tarafın- dan kıtapçığa yazılan sunuş yazısında ça- lışmanın Hakkân geleneksel kulturu ve mu- zığı konusuna bır gınş olarak tasarlandığı kaydedılırken "Eyhok, kapsamh ve meto- dolojik bir sürecin ürünü olmaktan ziyade bolgeye dair yapüacak ozenti ve spesifîk ça- hşmalariçinfilorvecesaretverebilecek mü- tevazı bir adımdır" demldı Albümde buluştular Aynı Mahallenin Çocukları FeridıuDüzağaç,HalukLevent,Kur- tuhış,YaşarveMuratGöğebakan'ın, aynı şehırde, farklı zamanlarda da olsa ay- nı mahallelerde bulunmalan bır araya ge- tırdı Adanalı sanatçılar,"AynıMahallenin Çocuklan" adlı albumde muzık kanyenne Grup Merdiven'de başlayan Serhan Kefle- özıi'nun şarkılannı seslendınyor MVS Ya- pımcılık etıkenyle yayımlanan \e yapım- cılığını EmrahAydoğdu'nun ustlendığı al- bumde "Akdeniz Akşamlan"nı sanatçılar bırlıkte soyluyor Albumde Duzağaç, "Mi- nor Şaria* ve "Hasreder AynhklaBaşlar'', Yaşar "Ara BeniYâr", Halûk Levent u Sor- malı", Murat Goğebakan"\ğlamazdım Anam" ve "Bebeğun", Kurtuluş "Bazen Sorardan" ve "Sevgj Üşümez" şarkılannı seslendınyor Kültür hizmeti Afyon'un tarihi ve müziği Afyon Vahhğı tarafından Afyon ıli ve ılçelennde yapılan geleneksel halk muzığı kayıtlan yayımlandı Afyon Vahsı Muzaffer Dilek, destek olduğu çahşmada "BüderceyıkhrAfyonflindevankılanan ağıt- lann.sevinçlerin,hüzünlerin, sevdalarmsöz ve müzUde dışavnrunıu olan AfyonkaraM- sartürküterindenörnekler" sunulduğunuan- latarak"Turkiv e'de builk sayılabilecekpro- jenintarih,kulnVv«sos\alyönlerrv1eAryon'u tanıücı diğer çahşmalaria sürdürülmesi te- me) amaçlanınız arasuıdadu*" dedı Afy on tanhı \e geleneksel muzığı hakkın- da bılgılenn venldığı bır kartonetle sunu- lan album geçen yıl ekım ayından bu yana Afyon ve koylenndeyapüankayıtlaria oluş- turuldu Çalışma srrasında Afyon'da yaşa- yan kulturun zengınlığı ve çeşıthhğı dıkka- te alınarak anonımhalkturkulennınyanı sı- ra âşık tarzı ve Alevı-Bektaşı kulturu kay- naklı eserlere de yer venldı. •*