Katalog

SAYFA CUMHURİYET 25 ŞUBAT 2004 ÇARŞAMBA 10 D I S H A B E R L E R . dishab(S cumhuriyet.com.tr ABD'den Haiti'ye 50 asker • PORT-AU-PRINCE (AA) - ABD, iktıdar karşırı güçlerin başkent Port-au- Pnnce"ı hedef alması üzerine Haiti'ye, büyükelçiliğinı korumak için 50 kişilik bir askeri birlik gönderdi. Haiti'deki ABD Büyükelçilıği'nin verdığı bilgiye göre, birlikler hava yoluyla gönderildi. Fransa da isyana bir çözüm bulunması için ülkedeki muhalif grup liderleriyle görüşeceğini bildirdi. Devlet Başkanı Jean- Bertrand Arisride'ye karşı ayaklanma başlatan eski ordu üyeleri, önceki gün ülkenin ikinci büyük kenti Cap-Haitien'i ele geçirmişlerdi. Irak için uluslararası güç' • TOKYO(AA)-BM Genel Sekreteri Kofı Annan, Irak'a "Mavi Bereliler" olarak adlandınlan BM Banş Gücü değil, ama uluslararası kuvvet gönderilebileceğini söyledi. Japonya'da açıklama yapan Annan, "BM Güvenlik Konseyi, Irak'a iktidann devredılmesinden sonra bıle asayişin sağlanması ve ülkenin yeniden yapılandınlmasına katkı amacıyla çoktaraflı, uluslararası güç göndermeyi kararlaşhrabilir" dedi. ABD askeri mahkeme kuruyor • WASHINGTON (AA)- Guantanamo üssünde tutulan "teröre karşı savaş" tutsaklanndan ikısı hakkında ıddıaname düzenlendi.Terönst Usame Bin Ladın'in korumalığını ve yardımcılığını yaptıklan belirlenen Sudanlı tbrahim Ahmet ve Yemenli Ali Hamza, "savaş suçu işledikleri" iddıasıyla, ülkede îkinci Dünya Savaşı sonrasında lcurulacak ilk özel askeri mahkemede yargılanacaklar. ABD Savunma Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamaya göre. mahkemenin Guantanamo'da kunılması planlanıyor. Ancak mahkemenin hangi tarihte toplanacağı henüz açıklanmadı. Cheney'in şirketine soruşturma • Dış Haberler Servisi - ABD Savunma Bakanlığı Pentagon, Başkan Yardımcısı Dıck Cheney'nin eski şirketi Halliburton"ın dahil olduğu yolsuzluk iddıasıyla ilgili soruşturma başlattı. Araştırmanın Halliburton'm iştiraki Kellog Brown and Root üzerinde yoğunlaştığı ve petrolün Irak'taki Amerikan askerlerine yüksek fiyatla satılması iddialanm ıçerdiği belirtildı. Menem köşeye sıkıştı I BUENOS AİRES (AA) - Arjantin'in eski devlet başkanı Carlos Menem hakkındaki rüşvet iddıalannı araştıran yargıç, Menem in tüm mal varlıklannın dondurulması talünatını verdi. 1989-99 yıllan arasında Arjantin'i yöneten Menem, rüşvet almakla vebirlsviçre bankasındaki hesabını açıklamamakla itham edilıyor. Konuyla ilgili çalışmalanyla tanınan Pamukçu, Cumhuriyet 'in sorularını yanıtladı u petrolünyerini alıyor'BtLGE ESER Ortadoğu'da su, petrol kadar, harta belki petrolden daha değerli. Dünya- da su kıtlığının artmasıyla, Ortado- ğu'da suyun önemi de artıyor. Bölge- deki sorunlann kaynağında önemli bir yeri olan su, savaşa olduğu kadar ba- nşa da hizmet edebilir mi? Ortado- ğu'da suyun önemiyle ilgili sorulan- mızı, "Su Pohtikası" kitabının yazan ve ABD'de Phoenix Üniversitesi'nde uluslararası ekonomi politik alanında ders veren Konuralp Pamukçu'ya yö- nelttik. Elektronik postayla yaptığı- mız söyleşıde Pamukçu, önemli nok- talara dikkat çekti. Türkiye'nin, İsraU'le yülardır uzlaş- maya çanşüğı Manavgat Suyu projesi var. Bu projenin, Türidye'ye katkısı ne olacak? KONURALP PAMUKÇU- Zamanın Enerji Bakanı Zeki Çakan'ın Israil'e 2002'de yaptığı ziyarette, Israil Başbaka- nı Ariel Şaron'la, 20 yıl boyunca yılda 50 milyon metreküp Manavgat suyunun Isra- il'e satılması kararma vanldı. Fakat bu ka- rar nihai bir anlaşmaya dönüşmediği için proje hayata geçirilemiyor. Israil, suyun fiyatını, metreküp başma 0.50 dolara çekmeye çalışıyor. Üstelik bu kışın Israil'e normalin çok üzerinde yağış getirmesı. başka bir ülkeye bağımh olmak istemeyen muhalefeti, projenin kaldınl- ması için harekete geçirebilir. Çünkü pro- jenin arkasrndaki en büyük etken, tsra- il'in 1998-2001 arasında yaşadığı aşın ku- raklıktı. Ancak bugünlerde Tiberya Gö- C ORTRE /KONURALP PAMUKÇU 1968 doğumlu Pamukçu, BÜ Siyaset Bilimi ve Uluslararası Ilişkiler Bölümü mezunu. Pamukçu, Istanbul Üniversitesi tktisat Fakültesi ile Texas Üniversitesi'nde yükseklisans yaptı. Phoenix Üniversitesi'nde uluslararası ekonomi politik alanında ders veriyor. "Su Folitikası" kitabmın yanı sıra su sorunu, çevre sorunu ve insan haklan üzerine makaleleri yayımlandı. Uluslararası Su Kaynaklan Derneği, Ortadoğu Su Bilgi Bağı ve Sierra Club kuruluşu üyesi. lü'nde seviye artışı rekor düzeyde. Proje, Türkiye'ye öncelikle ekonomik bir gelir getirir. Bu gelir, sadece tsraıl'e su satışı ile sınırlı kalmaz. Malta'dan da talep geleblHr Küresel ısınmanın kuraklığı arttıracağı düşünülürse, Kuzey Afrika ile Malta gibi Akdeniz Havzası içinde yer alan ülkelerden de bize talep gelebilir. Ortadoğu banşı önün- deki en önemli engellerden biri olan su so- rununun çözümüne katkısı, Türkiye'nin bölgede önemli rol üstlenmesini sağlayabi- lir. Çünkü su, bölgenin ekonomik ve poli- tik istikran için en önemli "doğal kaynak" kimliğini petrolden devTalıyor. Ankara'nın u su karşılığı silah" anlaşma- sa imzaladığıöoesürüldü. Bu iddia doğru mu? PAMUKÇU - Bence bu iddıanın temelı, tsrail Savunma Bakanı Benyamin Ben Eli- zer'in Ankara'ya sunduğu teklıfe dayanıyor. Buna göre, Türkiye, 170 tankın modemı- zasyonu için Israil'e 1 milyar dolar yerine 600-700 milyon dolar ödeyecek, bunun kar- şılığmda metreküpü 0.10 dolara su satacak- tı. Bugün, projeyle ilgili tıkanıklık aşıla- madığına göre, iddıanın doğruluk payı da sorgulanabilir. Suriye ile Türkiye arasında son dönemde yaşanan yakuilaşma su sorununa başka bir bakış açısı getirebilir mi? PAJVRTKÇU - Diplomatık yakınlaşma, çözüme yönelik adımlan getirebilir. Fı- tsraü, dün duvarın bir bölümünün daha inşaatına başlarken duvar karşıtlannın gösterileri devam ediyor. (Fotoğraflar: AP) Lahey'de mahkeme, Batı Şeria 'da inşaat sürüyor Dış Haberier Servisi - Israil Başbakanı Ariel Şaron, "güvenük duvan"nın meşruluğunu değerlendiren Uluslararası Adalet Divanı'na (UAJD) sert çıkarak "duvan tamamlavacağuu" söyledi. İsrail dün duvarın yeni bır bölümünü daha inşa etmeye başladı. Hollanda'nm Lahey kentindeki oturumun ikinci gününde söz alan Belize'nin UNESCO Daimi Temsilcisi Bassam Freiha, duvann Filistinlilen "gettolara" kapatacağı gerekçesıyle yasadışı ilan edilmesıni istedi. Küba Dışişleri Bakan Yardımcısı Abelardo Moreno Fernandez de inşaatın uluslararası hukuku ihlal ettiğini söyledi. BM Genel Kurulu, aralık ayında, duvann uluslararası hukuka uygunhığu konusunda UAD'nin karar vermesini öngören bir tasanyı kabul etmişti. Lahey'deki mahkemeyi boykot eden Israil. dün duvann bir bölümünün daha inşaatına başladı. inşaatın, Batı Şeria'nın kuzeybatısındaki askeri bir cezaeviyle bir yerleşke arasındaki Beyt Surik köyü çevTesinde 96 kilometrelik duvann 42 kilometrelik bölümünü içerdiği bildirildi. Filistinli köylüler, duvar inşaatı için hafriyat yapan ve zeytın ağaçlannı söken buldozerleri engellemeye çahştüar, ancak îsrail askerlerinin müdahalesiyle karşılaştılar. Şaron, Maariv gazetesine verdiği demeçte. UAD'nin karan ne olursa olsun duvan tamamlayacaklannı söyledi. "Lahey'de şu anda yapılan, İsraü'in kendini savunma hakkmı inkâr etmektir. Teslim olmayacağız'' diyen Şaron, duvan tamamlayacaklannı açıkladı. Filistin, Ankara'ya kırgm ANKARA (Cumhuriyet Bö- rosu)-Hükümetin, tsrail'in "gü- venMk duvaruun" ele alındığı Uluslararası Adalet Divanı'nda Filistin'i yabuz bırakması tep- kilere neden oldu. Filistin kaynaklan, Türki- ye'nin Filistin lehine tanıklık yapmaktan vazgeçmesini araş- tırdıklannı belirtirken Anka- ra'da görevli bir Arap büyükel- çi, Türkiye, Fîlistin'e bu konu- da söz vermişri Türkrve büyük bir devlettir. Israil'in tepkisi ne- deniyle böyle bir karar abnış ola- bfleceğine üıtimalvermekistemi- yoruz" dedi. BM Genel Kurulu'nda aralık ayında yapılan oturumda, gü- venlik duvan konusunun Ulus- lararası Adalet Divanına götü- rülmesi için oy kullanan, Filis- • Türkiye'nin Filistin'e söz verdiğini belirten bir Arap büyükelçi, "Türkiye büyük bir devlet. Israil'in tepkisi nedeniyle böyle bir karar almış olabileceğine ihtimal vermek istemiyoruz" dedi. tin'e Lahey'de tanıklık yapaca- ğı sözü veren hükümet. geçen cu- ma geri adım atarak tanıklık yapma başvurusunu geri çekti. Filistinli diplomatık kaynak- lar, Cumhuriyet'in sorulannı yanıtlarken böyle bir admıdan haberleri olmadığını, konuyu araştrrdıklannı kaydettiler. Bir Arap büyükelçi ise Arap Li- gi'nin Lahey'de tanıklık yapaca- ğı çarşamba günü (bugün), Tür- kiye'nin de tanıklık yapmasmın planlandığını, bu konuda Filis- tin'e söz verildiğini belirtirken Türkiye'nin Israil'in tepkisi ne- deniyle geri adım atıp atmadı- ğını bibnediklerini söyledi. Bü- yükelçi, "Türkiye, büyük bir devlettir. tsraiTin tepkisi nedeniy- le böyle bir karar almış olabik- cegine ihtimal vermek istemiyo- ruz" diye konuştu. Karar değişikliğlnln nedenl açıklanmadı 8 Arahk'ta BM Genel Kuru- lu'nda yapılan oylamanın ardın- dan, Türkiye'nin Tel Aviv Bü- yükelçısı FeridunSinirlioğhı, ts- rail Dışişleri Bakanlığı'na çağ- nlarak Türkiye'nin yaklaşımı protesto edilmişti. Türk diploma- tik kaynaklan, bugün Lahey'de yapılacak oturumda Türkiye'nin tanıklık yapmayacağını doğru- larken, bu karar değışikliğinin nedeni hakkında bilgi vermek- ten kaçındılar. Türkiye'nin güvenlik duvanna karşı olduğunu belirten bir dip- lomat. bunu "Dünyada duvarlar yıkılırken yeni bir duvann yapü- masuu doğru buhnuyoruz" söz- leriyle ifade ederken Lahey'de- ki süreçten bır sonuç çıkacağını düşünmediklerinı dile getirdı. ABD ve Israil, "siyasi* olduğu- nu sa\Tinduklan konunun La- hey'de ele alınmasına şıddetle karşı çıkıyorlar. BM Genel Ku- rulu'nda yapılan oylamada, AB ülkeleri de çekinserkalmıştı. ratDicle Havzası'ndayukan havzaülke- si olan Türkiye'nin su üzenndeki her ta- sarrufu. Sunye'yi etkiliyor. 12 yıl sonra tekrar başlatılacak teknik komite toplan- tılannın, su sorununun çözümüne yöne- lik atılacak ilk ve en önemli adım olaca- ğına inanıyorum. Ortadoğu'nun su zengini ülkeleri ara- sında yer abyoruz. Su projeleri üretmede ne denh' başanhyız? PAMUKÇU - Türkiye'yı merkezine alan birçok su projesi geliştirildı. Ancak Türkiye, su konusunda ekonomik olarak uygulanabilir, çevre dostu birçok projeye imza atabilir. Bölgesel bir su bilgi mer- kezinin kurulmasında, su bankasının ya- ratılmasında. GAP merkezli gıda ticare- tinin yaygınlaşnnlarak bölge ülkelerine ma- liyet verimliliği yüksek gıda sunup bu ül- kelerdeki verimsiz tanmsal su kullanımı- nın azaltılmasında etkin olabilir. -Türkiye'nin Saddam Hüseyin yönetimiy- le su konusundaki inşkileri, ÂBD'nin işgaü alnnda buhınan bir Irak'la ne olacak? PAMUKÇU-Türkiye'nin rejimle su ko- nusunda anlaşmazhklan vardı. Örneğın. za- manın Başbakanı Yıldınm Akbulut'un 1990'daki Bağdat ziyaretinde su, Irak tara- fının ilk gündem maddesiydi. Türkiye"den su talebi kabul görmeyince, Irak protoko- lü yenilemedi ve iki ülke arasındaki ilişkı- ler gerildi. Fakat, Irak'm öncelikleri artık farklı. Aynca, Irak'ın Dicle'den faydalan- ması ve Türkiye'nin projelerini tümüyle devTeye sokmaması, ilişkilerde kısa vade- de önemli bir su sorunu çıkarmayabilir. Ortadoğu'ya iyice yerieşen ABD. rejimle- reyönelik politikasında suvu bir araç ola- rak kullanabilir mi? PAMUKÇU - Ekonomik sorunlar ya- şayan ABD için Ortadoğu"daki sıyasi is- tikrar önemli. ABD Istlkrarsızlık Istemlyor Petrol fiyatlannda yaşanacak bır artış, ekonomilerini daha da bozabilır. ABD zaten Filistin-tsrail ilişkilerinde yaşanan sorunlar ile iyice gerilmiş Ortadoğu'da ye- ni istikrarsızlık yaratılmasını ıstemiyor. ABD'nin bölgedeki su sorununa yakla- şımı için "olumlu" denebilir. - tsrail'in Bab Şeria'ya yerieştirdiği yer- leşimciler, su kavnaklannın v üzde 80'ini yiizme havuzlan ve tarialan için kullanı- yor. Fıhstinse, suyunun ancak vüzde 18'ini kullanabihyor. tsrail'in su üzerinde "bü- yük bir hükümdarhk" kurmasma naal göz vumuldu? PAMUKÇU- tsrail'in, Batı Şena'daki Filistinlilerin sadece içme suyu ihtiyacı- na cevap verecek su kullanımına ızin ver- mesı, uluslararası hukuka kesinlikle ay- kın. Filistin. 1967 öncesi 774 kuyudan bu- gün ancak 328'ini kullanabiliyor. Filis- tin Devleti kurulduğunda dahi tsrail'in ye- raltı sulanna ilişkin güvenceler almadan bölgeden çekileceğini düşünmek hayal- ciliktir. - tsrafl ve Ürdün 1994'te tarihi bir su an- laşması imzaladı. Sizce Şam, Ürdün gibi anlaşmaya yanaşabinr mi? Bu durumda tsrail de Golan Tepeleri'nden vazgeçebi- Brmi? PAMUKÇU - Sunye'nin hızlı nüfus bü- yümesi ve endüstrileşmesi ile artan su ta- lebi, su kaynaklanrun kirlenmesı yüzün- den karşılanarruyor. Bu durum, yakın za- manda ülkede ekonomik ve sosyal sorun- lar doğurabilır. Su politikası. değışken bır seyir izleyen Sunye, Türkiye'den daha çok su isterken kendisı Yarmuk Nehir Havzasf nda, Ürdün ve tsrail'in gereksi- nimlerini pek dikkate almıyor ve özellik- le ÜrdünTe sorunlar yaşıyor. Batı Şena'da olduğu gibi, israü'in, güvence almadan Go- lan Tepeleri'nden çekileceğini düşünmü- yorum. Israil, sadece buradaki su pınar- lannı güvence altına almakla kalmadı, Ürdün Havzası'nın üst kollannı kontrol etti. Şaron'un bir çırpıda bu konumlann- dan vazgeçeceğini düşünmek, fazla iyim- serlik olur. Bu çerçevede, tsrail ile Suri- ye arasında bir anlaşma sağlanması zor. 'Bütüncül bir su yönetimi' Ortadoğu'da herkes "suyumu paylaş- mam" divor. Bu politikalar bölgevi ne- re> e taşn-? PAMUKÇU - Çok kesin bır ıfadeyle söylemek gerekır ki, uzlaşmadan yok- sun olarak herkesin kendi topraklann- da kalan uluslararası su kaynaklannı keyfince yönetmeye kalkmasının uzun vadede kimseye bir yaran yok. Çünkü, doğal yapılan gereğince su havzalan bir bütündür ve ancak bütüncül bir su yö- netimi ile fayda sağlanabilir. Ortak fayda, tüm ülkelere bencil su po- lıtikalannm çok üstünde bir getiri sağ- layacaktır. Yoksa, kısır çekişmeler böl- geyi yoksulluğa, politik istikrarsızlığa, derin sosyal ve çevresel sorunlann içi- ne çekebilir. Su sorunu; Ortadoğu'daki diğer sorunlarla birlikte anıldığmda teh- likeli görünüyor. Çünkü. bu sorunlar ile karşılıklı etkileşim içinde çözümsüz- lükleri derinleştirebilir. Ama daha akıl- cı olan. suyun Ortadoğu'da savaşın de- ğil, işbirliğinin nedeni ohnasıdu-. URBANYASAGI ElKaide Fransa y yı uyardı • Örgütün iki numaralı ismi Eyman el Zevahiri'nin Fransa'yı eleştiren bir kasedi yayımlandı. Dış Haberier Servisi - Fransa'da devlet okullannda dini sembol ve giysileri yasaklayan yasa El Kaide'nin iki numaralı ismi olarak bilinen Eyman el Zevahiri tarafından eleştirildi. Merkezi Dubai'de bulunan El Arabiye televizyonunun yayunladığı ve El Zevahiri'ye ait olduğu ileri sürülen bir ses kaydında yasayla ilgili olarak "Bu, özgüriük, demokrasi ve insan haklanyla öviinen Batılılann Müslümanlara karşı Haçh ruhu banndırdığuım işaretidir" denildi. Ses kaydında Fransa'nın, okullarda türbana yasak getirmesinin, "Baü'nuı İslama yönelik düşmanhğııun bir kanıt" olduğunu savunan El Zevahiri, "Çekememezliklerini ve sinelerine yediremediklerini yem nesillere aktarıy orlar" diye konuştu. El Zevahiri, insan haklan ve demokrasiyle övünen Fransa'da kendini ifade özgürlüğü bulunduğunu, ancak gösterişsiz kıyafet giyinilemediğıni kaydetti ve türbanı yasaklamanın, Afganistan'daki köyleri sakınleriyle birlikte yakmak. uyuyan Filistinlilerin evleri başlanna geçinnek, Irak'ta çocuklan öldürmek. Irak petrolünü yalan sebeplerle çalmak ve Guantanamo'daki tutsaklara işkence etmekle aynı çizgide olduğunu ileri sürdü. El Zevahiri. "Bu, Haçh srvonistlerin, Mısır, Türldj'e, Tunus ve diğer İslam ülkelerindeki ajanlarrv la planladıklan bir katnpanya" dedi. Mısır doğumlu El Zevahiri'nin, örgüt lideri Usame bin Ladin ile Afganistan dağlannda saklandığı tahmin ediliyor. Seçim reklamı' Putin hühümeti görevden aldı Dış Haberier Servisi - Rusya Devlet Başkanı Yiadimir Putin. sürpnzbir kararla, devlet başkanlığı seçimle- rine 3 haftadan az bir süre kala, muhtemel ikinci başkanhk döne- minde "ülke politikasına vermek istediği yönü açıkça göstermek için" hükümeri görevden aldı. Pu- tin, Başbakan Yardımcısı Viktor Hristenko'yu, görevden aldığı Mi- hail Kasyanov'un yerine vekaleten başbakan olarak atadı. Putin, devlet televizyonunda. "Anayasanın 117'nci maddesi uyannca hükümetin istifa etme- sine karar verdiğini" açıkladı. Gö- revden alma karannın, hükümetin ic- raatıyla ilgisi bulunmadığını belir- ten Putin, "14 Mart devlet başkan- lığı seçimlerinden sonra ülkenin yöneleceği istikamet konusunda- ki yaklaşımımı açıkça göstermek istiyorum" dedi. Putin, müstakbel başbakan adayını da gelecek hafta açıklayacağını belirth. Anayasanın 111. maddesinde. de\'let başkanı- na, başbakan adayını Rusya parla- mentosunun alt kanadı Duma'ya önermesi için en fazla iki hafta sü- re tanınıyor. Putin, başkanlık seçı- minde zaferini şimdiden garantile- yen yüzde 80'lik popülariteye sa- hip. Muhalifleri, Rus h'deri Vladimir Putin"in hükümeri görevden akna- sını "seçim reklamı" olarak nite- lendirdi. înterfaks ajansına göre, Komünist başkan adayı Nikolay Ha- ritonov. "Başkanlık seçimi yak- laşırken bu yapılan, reklamdan \eva propagandadan başka bir şey değil." dedi. Hantonov, Putin'ı, se- lefi Boris Yeltsin gibi davranmak- la suçladı ve Yeltsın'ın de iktidar- dayken birçok başbakaru azlettiği- ni anımsattı. Liberal başkan adayı îrina Hakemada da, hükümetin görevden alınmasının "'güven ek- sikliğp anlamına geldiğini söyledi.