Katalog

13 EYLÜL2001SAL) CUMHURİYET SAYFA SAVAŞ KORKUSU ROBOTEK TURHAN SELÇUK DURUST TABİATLl EPEttDISI ABDÜLCANBAZ HARİKULÂDft KIS1M lEKMİLİ BİRDTSN FAUAT, PfZCÖF/î ü Cr îlîon^t gazetesisaklmnın ardmdan ÂBD'nin takındığı tutumu 3 sosyologile değeriendirdi Teknolojinin kınlganlığıEkonomi Servisi - Le Monde ga- zetesi ABD'ye dûzenlenen saldın- nın ardından herkesi etkisi altına alan gergin bekleyişi ve gelişmele- ri 3 sosyoloğun yorumlan ile ele al- dı. Büyük Haçh Seferi'nden söz ederken "İyi'nin güçlerinin Kö- tû'nün güçlerine karşı savaşr söz- cüklerini kullanan ABD Başkanı George W. Bush'un aslında Ayetul- lah Humeyni ve Usame Bin Ladin ile aynı söylemi kullandığını vurgu- layan Fransız sosyolog FredericLe- noir, "Eğer barfoarbğa karşı mede- niyetin bir savaşından söz ediyorsak medeni olduğumuzu da kaıutiamak durumundayız. Bu da, geçen hafta yaşadığımı? vahşete karşı duyduğu- muz öfkeyi ve kör bir intikam hissi- ni basürabilmek, öncelikle sorunun derinliklerinde yatan nedenleri ana- Bz edebilmektir. Bunu yapamazsak her kötülüğün kökûne innıe çaba- mız, kaybedecek bir şeyleri olmayan kamikazelerin saldınlan olarak bi- ze geri dönecektir" diye yazdı. Paris Üniversitesi'nde görev ya- pan sosyoloji ve antropoloji profe- sörû Alain Gras. "Gücün knidgan- di. Yazıda şımoktalara dikkat çekil- di: Ulaşım, iletişim, eneıji ve elek- ronik ağlar içınde kurulu bir günlük yaşam saldınlara karşı da çaresizdir. Örneğin sulann içine katılabilecek zehirler, klima tesisatlannın içine yerleştirilecek bakteriler, internet- müzde Batı tarafından göz ardı edi- len bir yoksulluğun pençesinde. On- lar geçmişte olduğu gibi şimdi de acı çekip ölüyorlar. Ancak onlarla ilgilenilmiyor. Unutmayalım ki "korkunun ve çaresizngiır doğur- duğu çocuk "kin ve intikam** olur. LenOİr: Barbarlığa karşı medeniyetin savaşından söz ediyorsak medeni olduğumuzu kanıtlamak durumundayız. İntikam hissini bastırarak sorunun derinliklerine inilmelidır. Aİ3İI1 Cr3S: Ulaşım, iletişim, enerji ve elekronik ağlar içinde kurulu bir günlük yaşam saldınlara karşı da çaresizdir. Sulann içine katılacak zehirler bu teknolojik altyapıyı bir anda altüst edebilir. Anne MarCOVİCh: Saldırı, hegemonyacı ve küstah Amerikan politikasını gözler önüne serdi. Aynı zamanda dünyanın öteki ucundaki askeri güçleri çıkanna kullanan ülkeleri de ortaya çıkardı. hğı" başlığı ile yaptığı değerlendir- mede, hem son iki yüzyılda sürege- len kalkınma politikalannı eleştırdı hem de teknolojinin insanın günlük yaşamı ile bu denli iç içe geçmiş ol- masının yarattığı tehlikelere değin- teki virüsler bir anda bu teknolojik altyapıları altüst edebilir. Bunun ya- nı sıra bu sosyo-teknik sistemin yer- kürenin yalnızca üçte binne hizmet verdiğini de unutmamak gerekir. Dünyanın büyük çoğunluğu günü- Teknik makrosistem Tann'nm ve Mutlak lyi'nin eseri, buna karşın günlük yaşamda kendine yetebil- menin arayışı Kötü'nün mü? £ğer dünyayı ABD Başkaru George Bush gibi düşünmek istiyorsak olabilir... New York ve Washington'a yö- nelik bu saldınlar bize kalkınma ve gelişme yöntemlerimizi de sorgula- tabilmeli... Sosyal Bilimler Yüksek Okulu öğretim görevlilerinden sosyolog Anne Marcovich ise geçen hafta tüm dünyanın şahit olduğu vahşi saldı- nnın ötesinde bu olaya yol açan köklerin deşilmesi gerektiğini söy- ledi. Marcovich'e göre bu vahşet, hegemonyacı ve küstah Amerikan politikasını da gözler önüne serdi. Aynı zamanda dünyanın öteki ucun- daki çatışmalarda askeri güçleri kendi çıkarlan doğrultusunda kulla- nan zengin ülkeleri de gözler önü- ne serdi. Belki bugün geçen haftaki gibi terörist eylemlerden sorumlu örgütler devlet kadrolannın dışın- da, ancak yine de uçları onlara da- yanıyor. THE WALL STREET JOURNAL. Avrupa'dan sartk destek • Ingiltere'nin ABD ile dayanışma içinde olduğunu açıklamasına karşın Fransa ve Almanya'dan tam destek gelmeyeceğinin vurgulandığı haberde Fransız Başbakam Jospin ve Almanya Savunma Bakanı Scharping'in, Bush'un kullandığı 'savaş' terimini reddettiği belirtildi. NtW YORK (AA) - ABDnin önde gelen ga- zetelerinden Wall Street Journal, Avrupa ülkeleri- nin terörle mücadelede ABDye şartsız destek vermediklerini yazdı. Gajste, Brüksel mah- reçli haberinde, Fransa Başbckanı Lionel Jospin ve Atoıan Savunma Ba- kam Rudolf Schar- ping'n, ABD Başkanı Georçe Bush'un kullan- dığı 'savaş' teriminden hoşlaımadıklannı ve bu ifadei reddettiklerini belirti. Haberde, Rusya Savuıma Bakanı Sergei Ivano un da, "ABD'nin Usane bin Ladin'in sak- landüi Afganistan'a kar- şı, esii Sovyet cumhuri- yetlerini kullanarak sal- dındi bulunmasmın, fa- razâj? olarak bile düşü- nüleneyeceğini söyledi- ği" kıydedildi. "Buuya- n l a m , ABD'nin geçen haftsdiplomatik alanda sağjatığı hiidı başanlann ardııdan yapıldığına** işareedengazete, "Rus- ya •vtükrayna'nm terör- le rnicadelede NATO ül- keleryle birtikte hareket etrrnsözü verdiklerine" dilckt çekti. Ijıpltere Başbakam T»ır Blair'in ABD ile da^aışma içinde oldu- ğıuiJ tekrarladığını ha- tıriaın gazete, özellikle Fnaoa ve Almanya'nın, veıeekleri desteğin şaa-cz olmayacağını his- se*tıdiklerini vurguladı. Haberde, Fransa Savun- ma Bakanı Alain Ric- hard'ın, "Verilecek ce- vap uzun dönemde terör riskini azahmalı ve sade- ce cezalandıncı bir ey- lemden ibaret kalmama- hdır" sözlerine yer veril- di. Fransız bakan, açıkla- masında, "SUabiaverüe- cek cevap sadece bir un- surdur vebunu yaparken başka tür istikrarsızhk- lar yaratmaktan kaçınü- maİMhr'' şeklinde konuş- tu. Buna karşılık gazete- ye açıklamada bulunan NATO yetkilileri, "Avru- palı liderlerin yaptıklan itidal çağnlannın de- mokratik politikalannın gereği olduğuna" işaret ettileT. cavenslzllk hâklm Gazete, "ABD'nin I- rak, Sudan ve Afganis- tan'a yöneük daha önce yaptığı operasyonlara karşı da Avrupa ûlkele- rinde güvensizlikokluğu- na" işaret etti ve "Bu ûl- keJer, ABD'nin elde etti- ği istihbarat bilgilerini kendileriyle paylaşma- masmdan yakınıyorlar** diye yazdı. Afrika'daki elçiliklerinin bombalan- masından sonra ABD'nin, Afganis- tan'daki terörist eğitim kamplan ve Sudan'daki ilaç fabrikasına yönelik füze saldınlan da Avru- pahların eleştirisine yol açmıştı. The Guardian gazetesinden abnmışnr. Pakistan*. The Frontier Post gazetesinde 17 Eylül'de yayımlanan makale: Masumlar öldürülmesinDışHaberlerServisi-11 Eylül tarihi, ABD tarihine en kara gün olarak geçecektir. Yaşa- nan trajedi sözcüklerle anlatılamaz. ABD halkının Hollyvvood filmlerini andı- ran bu terör saldınsını hazmetmesi çok zor olacak. Bu, ABD için düşmanı olmayan, sa- vunmanın tek altematif olduğu bir savaş gi- biydi. Saldınnın ardından Bush yönetimi, kamuoyunun rahatılması için acil adunlar at- ma konusunda yoğun bir bas- kı alhnda kaldı. ABD'liler sal- dınyı Pearl Harbourbaskınına benzetiyor. Dünyanın süper gücü hâlâ büyük bir terör ve şok yaşıyor. Yı- kılamaz görülen savunma efsanesi sarsıldı. Olağanüstü hal ilan edildi. ABD'liler böyle bir yarayı, 2 asır önceki iç savaşlannda bile almamıştı. Teröristler, FBI ve CIA'nınkilere benzeyen karmaşık, ustalık dolu ve iyi düzenlenmiş bir istihba- rat ortaya koydular. Bu, ABD için en fazla hayal edebilecek bir saldınydı. Yaşananlar, hem elektronik hem de insan açısından ba- şansızlığa uğramış bir istihbarat için fiyas- kodur. Saldınnın ardından, bütün büyük pi- yasalarda hisseler değer kaybetti, durumun kontrol altına alınmaması olasılığı, çok kor- tddırdardan Bin Ladin'isorumiututan ABD'nin, Afganistan y a saJdtrması da di kulağında gibigörünüyvr. Fakat insanalyanbma bir ülkeyesaldırmak, ABD'ye karşı sempati ı<e desteği azflkacaktır. Binlerce insantn tek bir adam için öUtürüünesibüyük bir hataoiacaktır. kunç senaryolan akla getirdi. Bütün dünya bu acımasız saldın karşısında üzüntülerini belirtti ve ABD'ye tam destek verdi. îlginç olan nokta şu: Saldınyı kimse üstlenmedi. Şimdi bu korkunç cinayete kimin kalkıştığı sorusu akıllarda. Bir başka dikkat çeken so- ru, bir ülke ya da bir grubun da işin içinde olup olmadığıdır. Son bir soru ise neden bu ölümcül saldınnın gerçekleştirildiğidir. Tüm bu sorulann yanıtlanması için kapsamlı bir araştırma. bilgi ve tabii ki zaman gerekiyor. Aceleyle verilecek her karar, zaten şimdi- den birçok sorunla çevrilmiş olan Bush'un konumunu daha da karmaşık bir hale getire- cektir. Bir grup ya da ülkeyi suçlamak işe yaramayacaktır. Saldınlardan Bin Ladin'i so- rumlu tutan ABD'nin Afga- nistan'a saldırması da eli kula- ğında gibi görünüyor. Binler- ce insanın tek bir adam için öl- dürülmesi büyük bir hata olacaktır. ABD'nin terorizme karşı somut bir önlem almaması- nın nedeni. kendisine terörist gruplann asla ulaşamayacaklannı düşünmesiydi. Şimdiy- se dünya, ABD'nin bu dehşet verici ve uy- garlığa karşı yapılan terörist saldınlan dur- durmak için harekete geçmesini bekliyor. DUZYAZI ORHAN BİRGİT ABD Düşmanını Buldu mu? 11 Eylül akşama doğru, baskının ilk şaşkınlığını üze- rinden atmaya çalışan VVashington yönetimi, bir slogan halinde "ABD'nin düşmanını aradığı" mesajını ısrariayi- nelemeyi sürdürdü. Dün baskının beşinci günüydü ve düşmanın Bin Ladin olduğu, hemen hemenresmisöy- lem ile açtklandı. Narnlunun ucundaki düşman, saldınlannı planlayıp yönettiği Afganistan'dan, General Müşerref yönetimi tarafından resmen isteniliyor. ABD Başkanı Bush, ön- celikle kendi kamuoyunu "vahşiperşembe" baskınının aalanndan olabildiğince azaltarak, belirli biramacayön- lendirmek için, müttefikleri ile biriikte başiatacağı hare- kât için bazen "Asil Kartal" adını veriyor; bir ara belki de dili sürçüyor ve uzun süreceğini söylediği savaş için "Haçlı Seferi" tanımını yapıyor. Bir yandan terörün etnik ve dinset kökeni olmayaca- ğında birleşmeye çağnlan geniş ittifak cephesinin, ara- lannda bizim de bulunduğumuz önemli bir kesiminin, yani Müslüman ülkelerin bu "Haçlı Seferi" tanımlama- sından hoşnut olmak şöyle dursun, apaçık tepki duya- cağını ABD yönetimi kestirse de Başkan'ın zekâsının bu inceliği hemen kavrayamayacağı ortaya çıkıyor. ABD ne yapmak istiyor? Ikiz Kuleler ve Pentagon saldınlanndan hemen son- ra, öncelikle NATO ittifakını oluşturan ülkeleri, Kuzey Atlantik Antlaşması'nın 5. maddesini hep birlikte işler ha- le getirmeye çağıran ABD, ilerleyen günlerde, ortak ha- reket çağnsını, Afganistan'ı coğratya açısından çeviren devletlerin yanı sıra Islam dünyasında etkinliği olan ki- mi başkentlere de yöneltiyor. Öte yandan, terörist baskınlarda sayısız insanını yrbr- mekle kalmamış, apaçık gururu da kınlmış olan kendi kamuoyunu "uzun bir savaşa hazırianmaya" çağnyor. Bu hazırlığın gereği, ihtiyatlar silah altına alınırken, siyah- beyaz renkli kız-erkek gençler, askerlik şubelerinde ye- ni görevlerine katılmak için gönüllülük işlemlerini ta- mamlamak amacı ile kuyruklar oluşturuyorlar, bayrak satşlannın patladığı haber ajanslannın bültenlerinde y- er alıyor. Bir tek ABD yurttaşı, Pentagon gibi kritik bir askeri ka- rargâh da dahil, havadan yaptlan bu baskınlardan yö- netimin haberli olmayışını yüksek sesle dile getirmek şöyte dursun, yıkıntılan dolaşan Bush'u alkışlıyor. Hiç- bir ABD'Iİ medya mensubu, Marmara depreminden he- men sonra benzer bir görev için yollara düşenTürk baş- bakanına çürük yumurta atılması çağnsı yapan bizim radyo yorumculanmızı taklit etmiyor. New YorkValisi ya da Belediye Başkanı'na enkaz kaldırmada ihmali oldu- ğu söylenilerek Düzce'deki genç kızımızın yaptiğı gibi gibi saldınlmıyor. Tam aksine, bu terörist saldınlar ve o saldınlann telef ettiği, henüz sayılan bile saptanamayan on binlerce in- sanın ulaşılamayan cesetleri, sağ ve ayakta kalan ABD insanını, tek bir ulus halinde kenetlemek için bir tür ya- pıştıncı işlevi görüyor. Ve dünya tekrar tek kutuplu oluyor Sovyetler'in çökmesinden sonra ortadan kalktığı ilan edilen "komünistempecyalizm tehlikesi"nm Avrupa ül- kelerinin giderektek devlet, tek pariamento ve ortak pa- ra birimi gibi hedefleri, bu ülkeleri yöneten siyasal güç- lerin önemli bir bölümüne egemen olan Hıristiyanlık kompleksleri ile istenilen aşamaya ulaşmakta gecikrne- ler doğursa da giderek ABD'nin karşısına yeni bir "ikin- ci kutup"oluşturmanın uçlannı ortaya koyuyordu. Pet- rol rezervlerinin gelecekteki rakiplerinin yanı sıraABD'nin para birimi "dolar" da karşısında AB ülkelerinin "Eu- ro'sunu görmenin rahatsızlığını duymaya başlamıştı. Usema bin Ladin'in yönettiği saldınlar, bu tedirgin- liklerin giderilmesi için, öyle anlaşılıyor ki ABD yönetimi için bulunmaz birer^rsat sayılacakbr. Uzun savaştan söz edilmesi, bu savaş sırasında izlenilecek güzergâhta pet- rol zenginltği bilinen coğrafyanın gözardı edilmemesi, hatta dünya kamuoyunun nükleer silah kullanılması ola- sılığı karşısında şimdiden koşullandınlması gibi argü- manlar, o fırsat zincirinin halkalan arastndadır. ••• Terör etbette 21. yüzyıl dünyasının üzerinden bir da- ha hortlamamak üzere kazınmalıdır. Ama bu yapılırken, şimdi dört kansı ile Afganistan steplerinde kayıplara ka- nşan Usame bin Ladin'i ortadan kaldıracağım diye, ün- lü Amavut anektodunu hatırlatır biçimde, her sinek ko- nulmuş başa silahla ateş etmekten de kaçınılmalıdır. VVashington, dünya üzerindeki terörü ve ona destek çıkanlan gerçekten kazımak istiyorsa, öncelikle yıllardan beri bu olaydan çok çekmiş Türkiye'nin terör odaklan- nın hâlâ boy verdiği Iskandinav ülkelerine, Belçika'ya, Fransa'ya, Ftalya, Yunanistan ve hele hele Almanya'ya, Taliban karşısında yanına almak istediği Iran'a öyle bü- yük"Asil Kartal" harekâtlan düzenlemeleri için değil, ciddi"po//s hareketleri" için düğmeye basma çağnsı yapmalı değil midir? Yılarca teröre karşj tek başına savaşım veren Türki- ye'nin yıllardan beri tüm dünyaya yaptığı "ortak hare- ket"çağnsının önemi ve değeri, şimdi anlaşılıyor. Faks: 0212-6770762 obirgit© e-kolay.net Fransız basını Uzun sürecek misilleme PARİS(AA)-Fransız gazeteleri, ABD'nin Afganistan'a yapacağı olası saldınlara geniş biçimde yer verdiler. Liberation gazetesi. "Misilleme uzun sûre- cek" başlıklı haberinde, ABD'nin vereceği ya- nıtın kapsamının büyük olmasırun beklendiğini bildirdi. Gazete, ABD'nin te- rorizm ile mücadele ko- nusundaki uluslararası cepheyi genişletmek için çaba sarf ettiğini belirtti ve terörle müca- delenin yalnız askeri değil, ekonomik, diplo- matik ve yargı alanında da etkin olacağını voır- guladı. Le Figaro gazetesi. "Tafcban'aültunatom" başlığıyla verdiği ha- berde, Pakistan'ın Af- ganistan'dan Suudi asıl- lı milyarder terörist Usame bin Ladin'in ia- desi talebini ön plana . çıkardı. Gazete, ABD Başkan Yardımcısı. Dick Cheney'in, sava- '• şın birkaç yıl süreceği yolundaki açıklamasına . geniş yer verdi. i Savaşın nefest ! I France Soir gazetesi', ise "Savaşın nefesi" ' başlığıyla verdiği ha- berde, ABD'nin nasıl , bir misilleme yapacağı- ı nı bütün dünyanın me-' rakla beklediğini belirt- ti ve yine Amerikan yö- ı netiminin savaşm kısa | süreli olmayacağı yo- • lundakiuyanlannadik- ı kati çekti. ! Haberde, ABD'nin tüm dünyadaki askeri . üslerini alarma geçirdi- ği anımsatıldı ve Afga- nistan'ınkomşusuolan . ülkelerdeki endişe ve . hareketliliğin de gide- , rek arttığı bildirildi. -•