Katalog

SAYFA CUMHURİYET 8 MART 2001 PERŞEMBE. 12 EKONOMÎ ekonomi(a cumhuriyet.com.tr ŞİRKETLERDEN • LAURAASHLEY kız çocuk 2001 bahar- yaz koleksiyonunu bazıriadL Yosun yeşilinden gelincik kırmızısına doğal tonlan ile kız çocuklarma kıpır kıpır, rengârenk yaz giysileri sunuyor. • BV YAPI DENETlM adı ile Türkıye'nin ılk uluslararası yapı denetim şırketı kuruldu. Temel olarak yapııun ve insanlann güvenliği için denetimler gerçekleştiren şirket, proje kontrolü ve tasanm hizmetleri de sunuyor. • REMZİ KtTABE Vt, 5'inci şubesini Profik) Ahşveriş MerkezTnde açti. Remzi Kitabevi, yazariarile okuyuculanm imza günkri aracüığıyla bir araya getiriyor. • MICROSAFE adlı yenı bır buluş pıyasaya sunuldu. Cep telefonunun antenme monte edilen aletin, cep telefonu kullanımı sırasında beyne ve vücuda etki eden radyomanyetik dalgalardan yüzde 98 oranında koruduğu belirtiliyor. • ESCORT, bilgjsayar teknolojisinin son ürünü Intel Pentium 4 işlemcili modeliNma 1500'ü piyasaya sundu. Nova 1500,2999 dolardan Escortland ve Escord bayilerinde saülmakta. • CALVE KETÇAP, baharatı ve ketçabı birleştırerek Calve Baharatlı Ketçap'ı piyasaya sundu. Ketçap sosislere, makamalara ve kızartmalara yeni bir lezzet katma iddiasında. • KOLEKSİYON MOBİLYA'nınevve ofis mobüyalannda dûzenkdiği "Yansı Bizden Yansı Sizden" kampanyası tüketicilerin ilgisini çekiyor.28Şubat-18 Mart tarihleri arasmda geçeıüolan kampanyada, seri sonu ûrûnler yüzde 50 indirimk saübyor. I CNR Uluslararası Fuar Merkezi'nde 4-8 Nisan2001 tarihleri arasında 5. Uluslararası Konut, Villa, Plaza, îşyeri Fuan gerçekleştirilecek. Fuara yerli. yabancı birçok firmanın katılması bekleniyor. • VESTEL'in Manisa'daki Çırakhk Okulu'nda gençler, elektrildi ev aletleri, bilgisayar ve plastik işlemeciliği mcslek dallannda eğitiliyor. ATO Başkanı Aygün, yeni bir ulusal programa destek için 4 koşul öne sürdü Sanayieiııiıı yol haritasıEkonomi Senisi - Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanı Sinan Aygün. sosyal yönü ih- mal edilmiş programlann ge- lir dağılımını daha da bozarak sosyal huzursuzluklan tetik- leyeceğine dikkat çekti ve ye- ni bir ulusal programa destek için 4 koşul öne sürdü. Aygün bu koşullan, "Yol haritası re- el sektörie biriikte çizilmeli, ulusal olmah, sosyal dengeleri bozraamah ve arkasında siya- si destek olduğu kamtlanınahn biçiminde açıkladı. Aygün yaptığı yazılı açıkla- mada, Devlet Bakanı Kemal Derviş'in şu saate kadar reel sektörle tek kelime konuşma- dığına dikkat çekerek sadece • Ankara Ticaret Odası Başkanı Sinan Aygün, destek koşullannı, 'Yol haritası reel sektörle biriikte çizilmeli, ulusal olmah, sosyal dengeieri bozmamah ve arkasında siyasi destek olduğu kanıtlanmalı' biçiminde açıkladı. Uluslararası Para Fonu (IMF) ve teknokratlarla oluşturula- cak bir programa destek ver- melerinin artık mümkün ol- madığını söyledi. Sinan Ay- gün, "Programvapıcuartara- findan kutsal ilan edilen bir programın müridi oknayız, ulusal olmayan ve müdahil ol- mafhgımız bir progranu des- teklemeyiz" dedi. IMF'nin ve ekonomi bürokratlannuı yeni bir program oluşturup daha sonra bu programı 'kutsal' ılan ederek münt arayışı içine gireceklerinden endışe duy- duklannı behrten ATO Baş- kanı Aygün, bu yolun denen- diğini ve bu modelin hüsran- la sonuçlandığını kaydetti. 'Tektarafhhkyanlış' ~~ Problemlerin teşhisi ve ye- ni bir programuı temel ilkele- rinin belirlenmesı aşamasında tek taraflı politika oluşturul- masının yanlış olacağmı ifade eden Aygün, reel sektör tem- silcilerinin, oluşturulmasını önerdikleri 'danışma gru- bu'na dahil edılmeleri gerek- tiğini kaydetti. Aygün, "Programa destek için 4 koşuhımuz var. Yol hari- tası reel sektör ile biriikte çizfl- meli, program ulusal olmah, program sosyal dengeieri boz- mamah, arkasmda siyasi des- tek olduğu kanıtianmatr dıye konuştu. Tabandan, halktan, ülke gerçeklerinden kopuk po- litikalann faturasını Türki- ye'nin çok ağır ödediğini kay- deden Aygün, 1998 yılında 3 bin 100 dolar olan kişi başına düşen milli gelirin 1999 yılın- da 2 bin 880 dolara gerilediği- ni, milli gelirin bu krizden son- ra ise 2 bin dolar seviyesine kadar düşeceğini ileri sürdü. ATO Başkanı Sinan Aygün, Türkiye'nin eşi görülmemiş bir fakirleşme kıskacında ol- duğunu belirten, bu nedenle sosyal yönü ihmal edihniş programlann gelir dağılunını daha da bozarak sosyal huzur- suzluklan tetikleyeceğine dik- kat çekti. Avrupa sermayell üç şirket ve Filiplnli bir bankanın oluşturacağı kurum ekonomiyi canlandıracak Yoksullukla mücadele için banka İstihdam yaratana ödül Polonya işsizlilde boğuşıtyor VARŞOVA (AA) - Işsizlik sorununun sosyal yaralar aç- tığı Polonya'da hükümet, bu sorunla mücadele amacıyla, gelir vergisi oranlannı düşü- recek, esnek istihdam ımkân- lan yaratacak ve yatınmlan teşvik ederek istihdam yara- tanlan ödüllendirecek. Başbakan Jerzy Buzek'in sunduğu işsizlik planıyla, özel yasalarla, çalışma haya- tma dair mevzuatta esneklik yaratıcı değişiklikler yapıla- cak, istihdam yaratan şiiket- lere tercihli kredi, inşaat şir- ketlerine teşvikler verilecek. Uzmanlara göre Polon- ya'da personel istihdamınm pahalı maliyetinin düşürül- mesi gerekiyor. Mevcutmev- zuat uyannca, bir çalışanın iş- verene maliyeri, vergi öncesi ücretinin yüzde 150'sıne yak- laşıyor. Ancak yeni düzenle- melerin, sendikalardan tepki çekmesi bekleniyor. Polonya'da kayıth işsizle- rin oranı son altı yılın rekoru- nu kınp ocak ayında yüzde 15.6'yadayandı. üneyKore'deDaewoogösterisi Güney Kore'nin başkenti Seul'ün 30 km. baüsındaid Pupyong'da Daewoo otomobil fîrması tarafindan işten çıkanlan işçOerle polis arasmda ştddetli çabşmalar meydana geldi Bir kampustan çıkan ve sayılan 1300'ü bulan göstericiler, otomobil fabrikasına yürümek ısteyince, fabrikaya bir kilometre ozakbkta çatışma çıktL Kızgın göstericiler, polise molotofkokteyü atülar. Daewoo otomobil fabrikası, 3 haftahk aradan sonra dün yeniden üretime başladL (Fotoğraf: REUTER) MANİLA (AA) - Filipinler'de Dünya Bankası'nın yan kuruluşu Uluslararası Finans Kurumu (IFC), Avrupa sermayeli üç şirket ve Filipinli bir banka tarafindan ortaklaşa kurulan tasarruf-iktisat bankası kanalıyla, mikro işletmeler ve girişimcilere kredi kullandınlacak. IFC Idari Başkan Yardımcısı Peter VVoicke'nin açıklamasına göre, ilk şubesı Filipmler'in güneyindeki Davao şehrinde açılacak olan mikro-işletmeciliği finanse edecek 100 milyon pezo (2.1 milyon dolar) sermayeli banka kanalıyla, güneydeki Mindanao bölgesinde yoksulluk azaltılıp ekonomi canlandınlacak. Ucuz kredi olanağı Yoksul girişimcilere, mikro- işletmelere uygun şartlarla, ucuza kredi temin edecek olan bankaya, IFC 120 bin dolarla (yüzde 10 sermaye payı), Filipin sermayeli Yerli Tanm Üreticileri Kalkınma Bankası 505.26 bin dolarla (yüzde 40 sermaye payı) ile ortak oldu. Yeni bankaya, Alman mikro- finans şirketi Intemationale Micro Investitionen ile Hollanda Sürdürülebılır Kalkınma Vakfı (Stıchting Duurzame Onrvvikkeling En Natuurbescherming Postcodeloterij- doen) yüzde 20'şer sermaye payıyla ortak olarak katıldı. Hollanda Kalkınma Finansmanı şirketi de yüzde 10 oranında sermaye katacak. Kara çarşamba otomotivi kötii çarptı Piyasalarda esen belu-sizlik havası en çok otomotiv sektörünü etkiledi. Çünkü şu anda ne otomobil fiyatlan ne de taşıt kredisi faiz oranlan netleşti. Bankalann tüketici kredilerini durdurması, satışlan sıfira indirdi. Kara çarşambamn ardından tüm otomotivciler acilen toplandı, hepsi 2001 yılı hedeflerini yeniden belirlemek zorunda kaldı. Aynca cari dengenin bozulmasında ithalatm etkisinin de tartışıldığı şartlarda, ithalatı kısıtlamak için uygulanan tarife dışı Sektörel Arayışlar engeller de ithal otomobilcilerin canını acıtıyor. Takpterde gerüeme Otomobil Sanayicileri Deraeği (OSD) Genel Sekreteri Ercan Tezer, bu yıla girerken kasım OtiUKötiV- • Otomotiv sektörü yüzde 50'ye varan bir üretim daralması ile karşılaşacak, otomobil fiyatlarına ise bayram ertesinde yüzde 10 oranında zam gelmesi bekleniyor. krizinden dolayı pazarda yüzde 30 oranında gerileme beklediklerinı ancak anıden gelen şubat krizınin etkisiyle pazarda geçen yıla oranla yüzde 50 seviyelerinde daralma olacağını kaydetti. Siyasi ıstikrann sağlanmasımn ve mevzuat değişikliklerinin bir an önce uygulamaya geçirihnesinin gerekli olduğunu savunan Tezer, makroekonomik dengeieri bozan tüm uygulamalara son verilmesi gerektiğini vurguladı. Uygulamaya sokulacak yeni istikrar Tanm Bakanlığı mezbahalara el attı • Bakanlık tarafından yapılan denetimler sonucunda, şimdiye kadar 803 belediye mezbahasından 512'si kapatılırken, mezbahalardaki teknik ve hijyenik şartlan iyileştiren 110 belediye mezbahasına ruhsat verildi. ANKARA (AA) - Et kesim yerlerinin iyileştirilmesi amacıyla 1996'da çıkan- lan, ancak bu yıl başına kadar uygulan- mayan yönetmeliğin uygulanmaya başla- ması, çok sayıda belediyeyı mezbahasız bıraktı. Kırmızı et kesim yerlerinin, mezbaha- lann, asgari teknik ve hijyenik şartlan sağlar duruma geurilmesi için 1996'da çıkanlan yönetmeükle verilen, daha son- ra geçen yıl sonuna kadar uzatılan süre- de hiçbir iyileştirme yapılmayan beledi- ye mezbahalan kapatılıyor. Yapılan dene- timler sonucunda, şimdiye kadar 803 be- lediye mezbahasından 512'si kapatılır- ken, mezbahalardaki teknik ve hijyenik şartlan iyileştiren 110 belediye mezbaha- sına ruhsat verildi. Şartlara uymayan belediye mezbahala- nnın kapatılması ile pek çok belediye mezbahasız kalırken, bakanlık belediye- lerden, kurban kesimi için kolay temiz- lenebilir, suyu bulunan alanlar oluştur- masını istedi. Bakanlık verilerine göre özel sektöre ait 96 mezbahadan da 73'ü ruhsat alabilecek şartlan sağlarken, 23 özel kombinamn teknik ve hijyenik şart- lan taşımadığı belirlendi. Sektörde ayn- ca 205 tane depolama, sucuk, salam-so- sis gibi mamul madde üretimi yapılan te- sislerden de 50'si kapatıldı. Haksız rekabet öntenecek Yetkililer, AB standartlannda kesim- hanelerin, haksız rekabet nedeniyle şim- diye kadaryüzde 30 kapasite ile çalışmak durumunda kaldığını, yetersiz mezbaha- lann kapatılması ile deri ve kan gibi yan ürünlerin daha iyi değerlendirileceğini, çevre kirliüğinin önleneeeğıni anlattılar. Böylece kayıt dışı kesimlerin önlene- ceğini kaydeden yetkililer, devletin ver- gi gelirlerinin de artacağını eklediler. programmı beklediklerini ifade eden Tezer, tüketici kredileri faiz oranlannın da bir an önce netleşmesıni beklediklerini kaydetti. Otomobfle de zam Genoto Satış Müdürü Ayberk Özenç ise geçen yıl pazar toplarmmn 450-500 bin arasında gerçekleşeceği beklentilerinin hâkim olduğunu ancak şu durumda 250-300 bin satışm bile gerçekleşmesinin güç bir hedef olduğunu belirtti. Vergi dilimlerinin de otomobil satışlannı direkt etkilediğini söyleyen Özenç, bunun yüzde 15-20 oranında aşağıya çekilmesi gerektiğine dikkat çekti. Ozenç, 10 milyar lira fatura değeri olan bir otomobilin vergi dilimleri yüzünden 21 milyara mal olduğunu söyledi. Lüks kategoride sayılan Volkswagen Passat marka bir otomobilin yüzde 40 KDV, yüzde 18 ek taşıt alım vergisi ve sabit vergiler toplarmmn 3.5 milyar olması ile biriikte bu fıyata geldiğini hatırlattı. Tüketiciye belli kolaylıklar sağlamada zorlandıklannı ifade eden Özenç, şu aşamada ancak kendilerini sübvanse edebildiklerini söyledi. Özenç, bayramdan sonra otomobil fiyatlanna ilk aşamada yüzde 10 civannda zam yapacaklannı belirtti. Özenç. bu zam oranının orta vadede yüzde 35'i bulacağını söyledi. EKONOMtYE BAKIŞ TANER BERKSOY Yeni Dönemin Öncelikleri Bu bayramın hediyesi Kemal Derviş oldu. Do- nanımına ve yeteneklerine kimsenin söz söyleye- meyeceğı Derviş, olumsuz bir ıktısadi iklimde, eko- nominin yönetimini devraldı. . -• Iklimin olumsuzluğu güven kaybı ve karamsar- lıktan kaynaklanıyor. Yolunda gidiyor gibi görünen bir programın çökmesi zaten pamuk ipliğine bağ- lı olan güven ve beklentileri ters yüz etti. Zor olan iş şimdi daha da zorlaştı. Kemal Derviş'etanrı kolaylık versin. Bu aradabi- zim gibi faniler de belki biraz öneri yapabiliriz, dü- şüncelenmızi aktarabiliriz. • • • Bence öncelikler sıralamasında kategorilere gö- re farklılaştırma yapmak doğru olur. Soyut düzey-, de, düşünce ve değerlendinme planında yapılacak olanlarla, somut ölçekte yapılması gerekenler ayırt edilmeli diye düşünüyorum. Soyut düzeyde yapılması gerekenlerde öncelik yeni bir program çatısı kurmaktan çok, geçtığımiz aylarda peş peşe yaşadığımız krizîerin değerlen- dirilmesine verilmeli. Bunun iki nedeni var. Birinci- si yeni bir programın kapsam ve doz açısından çok radikal birfarktaşımayacak olması. Anti-enflasyon programlannın teknik zorunluluklan ve politikase- çimleri öyle çok fazla seçenek sunmuyor. Ikinci neden kriz dinamiğinin bazı derslerle yük'i-. lü olması. Kasım ve şubat krizlerinde ipı koparan eğilimlerin değerlendirilmesi bu tur derslerın yeni döneme taşınabilmesi açisından önemli. Bu bağlamda iki noktanın altını çizme ihtiyacını duyuyorum. Bunlardan birincisi yaşadığımız çifte krizin türünün ayırt edilip, dinamiğinin çözümlen- mesidir. Ikinci nokta ise ülkede ekonomik istikrar ve anti-enflasyonist arayışlara karşı var olan tavır- lann ve dirençlerin belirlenip tanımlanmasıdır. Kasım krizı sırasında ve sonrasında ısrarla üze- rinde durduğum konu knzin türünun belirlenip tep- ki ve önlemlerin ona göre oluşturulmasıydı. Bu ge- rektiği biçimde yapılmadı. TL likiditesi kuramama- sının yarattığı bir tıkanıklık, kriz şablonuna bağlı kal- mak uğruna, döviz spekülasyonunun yarattığı bir atak olarak okundu. Bu yanlış okuma hem kasım- da krizi çözemememize neden oldu hem de şu- bat krizinin önünü açtı. Ekonomide sorumluluk alacak olan yeni ekibin kasım ve şubat krizlerine geçmış dönemin olayla- n olarak bakmayıp, bunlan teşhis edip tanımlama- ya çalışmalannın yeni program açısından onemli katkılar sağlayacağı kanısındayım. • • • *.... Çifte krizîerin titizlikle irdelemesini gerektiren ikinci nokta enflasyon ve devaluasyon baskılarının toplumsal ve siyasal kaynaklarıdır. Kasım ve şubat knzlerinde yaşanan sureçler bu açıdan değerli bilgiler taşıyor. özellikle iki kriz ara- sında geçen sürede sergılenen tavıriar, ortaya ko- nulan talep ve öneriler ve iktidar üzennde oluştu- rulan baskılar, teknik açıdan düzgün bir programın toplumsal ve siyasal dirençlere çarpınca ne halfr-j gelebileceğini gösteriyor. Alenen enflasyon ve de- ' valüasyon baskısı üreten bu tavır ve tercırılefın, ' ders çalışılır gibi okunup öğrenılmesı gerekiyor. İstikrar karşıtı tavır ve söylemlerin kafa karıştıra- cak ölçüde çeşitlilik ve dağınıklık gösterdığinin far- kındayım. Ancak bu dağınıklığın ortak bölenı ay- nı. Bunlar siyaset üzerinde etkili oldukları anda, yüklü döviz rezervi ve tavana yapışmış faıze rağ- men, devaluasyon yaptınp programı sona erdirme gücüne sahip. Derviş ve ekibinin, gerektığı takdirde, bu göste- rinin aynen tekrarlanacağını akılda tutmalannda yarar vardır diye duşunüyorum. • • • Soyut planda önerdiğim ders çalışma egzersiz- lerinin yanı sıra somut planda da önceliklerin be- lirlenip hemen uygulamaya aktanlması gerekiyor. Bence yeni dönemin somut öncelığı kısa dö-. nemde Hazine borçlanması, daha uzun surede ise kamu finansman biçiminin dönüşturulmesidir. Hazine, mart ayı borçlanmasını fazla zorlanma- dan, kazasız belasız yapabilmelıdir. Bu sanıldığı: kadar kolay değil. Çifte krizden ağır yaralarla çı- kan banka sistemi mart ayı borçlanmasının bir öl-' çüde dışandan gelecek kaynakla desteklenmesi-' ni zorunlu kılryor. Kısa dönem önceliği burada yaJ tıyor. ; Daha sonrası ise kamu finansmanında banka sisteminin ağırlığını veyükünu azaltmaya bağlı du- zenlemeler gerektiriyor. Bu da bır yandan kamu dengesinde öngörülen hedeflerde ısrar etmeyi bır yandan da banka sistemini yeniden duzenlemeyi zorunlu hale getiriyor. Uzun dönemin somut ön- celikleri de bunlar olmalıdır diye düşünüyorum. Kemal Derviş ve ekibinin işi kolay olmayacak. önceliklerde doğru başlanırsa sonu iyi gelecektir. www.stock-world.com Türkçe borsa sitesi yayında Ekonomi Servisi - Türk yatınmcılan, artık uluslararası piyasalar- daki gelişmeleri inter- net üzerinden Türkçe olarak izleyebılecekler. Stock-WorldBasınBü- rosu'ndan yapılan açık- lamaya göre, www. stock-world. com. tr si- tesi, Türk yatınmcılara uluslararası piyasalar hakkında Türkçe bilgi vermeyebaşladı. Stock-World Media AG tarafindan hazu^la- nan site, uluslararası piyasalar konusunda ilk Türkçe borsa inter- net sitesi olma özelliği- ni taşıyor. Stock-World Media AG'nin, AJmanya'nm en büyük borsa inter- net sitelerınden biri olarak kabul edilen www.stock-vorld.de portalını da yönettiği kaydedılen açıklama- da. Türk yatınmcılann www.stock- world.com.tı sitesi üzerinden Nasdaq, Ne- uermarkt, Dax. Dovv Jones gibi endeks v e piyasaları iıieyebile- cekleri \ urgüandı. 1998 Mıcnpal ödü- lü kazanan teoıolojı v e internet hisse senetleri uzmanı Alfred Mav- dorn'un da Stoclc- World'da uznan ola- rak çalıştığı sıtede ya- bancı uzman borsacı - lann değerleıdirmele - ri de Türkçe c'arak y e r alıyor.