Katalog

3 MART 2001 CUMARTESİ HABERLER CUMHURİYET SAYFA 12 Eylul'den sonra Ekonomiden sorumlu Devlet Bakanlığı 'na atanan Derviş 9in deyönetimdeyer alması hükümettekiparçalıyapıyı artü Dışarıdan atanan 19. bakan ANKARA (ANKA) Yaşanan ekonomik kriz sonrası Türkiye'ye çağnlan ve Dcvlet Bakanlığı görevine atanan Kemal Derviş, 13 Mart Salı günü TBMM Genel Kurulu'nda milletvekili yemini edecek. Kemal Derviş 12 Eylül'dcn bu yana 'dışandan' atanan 19. bakan oldu. Dışandan bakan ataması uygulamasına en çok Özal hükümetleri ve 1991'den sonra DYPSHP, DYPCHP hükümetleri döneminde başvuruldu. Bunun dışında, seçım dönemlerinde anayasa gereğince Ulaştırma, Adalet ve lçişleri bakanlıklan için 'bağımsız' bakan ataması yapıldı. 12 Eylul'den sonra 'dışandan' atanan bakanlann isimleri şöyle: "Ahmet Selçuk, Vahit Halefoğlu, Hüsnü Doğan, thsan Pekel, Suat Bilge, Sabahattin Çakmakoğlu, Sabahattin Yalınpala, Türkan AkyoL, Murat Karayalçın, Önay Alpago, Ayscl BaykaL, Firuz Çilingiroglu, Tcoman Ünüsaıı, Oğuz Tcznıen, Kutlu Aktaş, Selçuk Öztck, Cahit Bayar, Hasan BasriAktan." Ekonomiye bakan çok Baştarafı 1. Sayfada Dünya Bankası Başkan Yardımcısı Derviş'in RecepÖnal'ın yerine bakan olarak atanması, Önal'ın bakanlığına da Devlet Personel Başkanlığı'nın bağlanmasıyla devam ettınlmesi sonucunda Başbakan Ecevit dahıl kabinedeki üye sayısı 35'ten 36'ya çıktı. Derviş'ın kabinede hiçbir değişiklik yapılmadan ekonomınin başına getirilmesi ıse 3 parti arasında zaten bölünmüş biryapıdaolan ekonomi yönetiıninde "çokbaşlılığT arttıracağı kaygısını doğurdu. Derviş, devlet bakanlan Tunca Toskay, Yükst1 Yalova, Faruk BaL, Devlet Bahçeli ile Maliye Bakanı Sümcr Oral'dan sonra ekonomiyle doğrudan ilgıli olan kabinedeki altıncı bakan olurken DSP ekonomi yönetiminden tamamen çekildı. Ancak DSP'yi Derviş'in temsil edeceği yorumlan yapıldı. Ankara, Derviş'in Türkiye'ye gelişinin ardından dün de yoğun saatler yaşamaya başladı. Derviş, dün önce Türkiye'deki yakın arkadaşlan arasında adı geçen Marmara Üniversıtesi'nden Prof. Hurşit Güneş'le görüştü. Güneş'le ekonomik durumu değerlendiren Derviş, daha sonra emekliye ayrılan Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel'le bir araya geldi. Kulislerde önal'ın istifası konuşuldu Başbakanhk'ta liderler zirvesi sürerken 3 partinin ekonomıyle ilgili birimlerinden oluşan birer bakanının istifası gündeme geldi. Devlet Bakanı Recep Önal' ın ıstıfasına kesin gözüyle bakılmasına karşın bu iddia yalanlandı. Önal'ın istifa mektubunu sunduğu, ancak işlemc konulmadığı da Başbakanlık kulislerinde dilc getirilen diğer bir iddiayı oluşturdu. Derviş, Hilton Oteli'nde gazetecilerin soruları üzerine, dün sabah Türkiye'ye ait dosyalan incelediğini, sorumlu kişilerle telefonla görüştüğünü belirterek "Gazi Bey'le (Erçel) kahvaltı ettik. Yaklaşık 20 kişi ile de telefon görüşmesi yaptım. Rakamlara bakryoruz. Durumu inceliyoruz" dedi. Derviş, öncelikle katrilyon lafına alışması gerekiiğini behrtırken "Kolay değü" dedi. Biten programdan çok olabilecek programı incelediğini kaydeden Derviş, Türkiye'ye gelmeden önce IMF ve ABD yetkilileriyle görüştüğünü açıkladı. Derviş, kimsenin kendi başına bir şey yapamayacağını, başannın takım ve toplumsal karar işi olduğunu söyledi. / zirve yaptı. Başbakan Ecevit, akşam yaptığı açıklamada, Derviş'in Hazine'den sorumlu bakan olmasına ilişkın kararnamenin imzaya açıldığını bildirirken "Bakan Derviş'e, BDDK, Merkez Bankası, Ziraat Bankası, SPK, Halk Bankası, Kalkınma Bankası bağh olacak" dedi. Derviş'in atanması konusunu telefonla konuştuğu Cumhurbaşkam Ahmet Necdet Sezer'in de uygun bulduğunu açıklayan Ecevit, Hazine Müsteşarhğı'na yapılacak atamaya ilişkin soru üzerine, Derviş'in ekibini kendisinin kuracağını söyledi. Ecevit, programın ne zaman hazır olacağına ilişkin soru üzerine, "Program hazır tabti, bunun için de yeniden çahşmalar yapılacak" dedi. Ecevit, geniş bir üst bürokrat listesi hazırladıklannı, bayramı çahşarak geçireceklerini açıkladı. Derviş'in kime karşı sorumlu olacağı sorusu üzerine Ecevit'in "Oylebirkavram yoktur. Hepimiz hükümet üyesîyiz" demesi dıkkatçekti. Kemal Derviş de "AUah'uıizniyle ülkeme yarartı olabileceğim için çok muthıyum. Bunca yıl sonra ve tekrar sayın Bülent Ecevit ile çahşabileceğim için de çok memnunum. lnşallah hakikaten Türkiye kazançlı çıkar. Bülent Ecevit'in başkanuğında çalışacağun için gerçekten çok memnunum. 26 yıl sonra tekrar bu duruma gebnekten çok muüuyum" diye konuştu. Derviş, çok yoğun bir çalışma temposu içine gireceğini belirterek "Başaracaksak hakikaten bütün Türkiye'nin bir araya geunesi gerekiyor" dedi. Ankam'da hareketti saatler Başbakanlık dün hareketli bir gün yaşadı. Ekonomik bunalımm ardından yeni program arayışına giren hükümet, günboyunca bu çalışmalarını yoğun bir şekilde sürdürdü. Hükümetin çalışmalan saat saat şöyle: 0 8 . 3 0 : Kemal Derviş, Hilton Oteli'nde Hurşit Güneş'le görüştü. 0 8 . 4 0 : Gazi Erçel, Derviş'le kahvaltıda bir araya geldi. 1 0 . 3 0 : Bakanlar Kurulu'nun resmi gündeminin iptal edildiği açıklandı. 1 1 . 0 5 : Koalisyon ortağı parti liderleri bir araya gelerek kısa bir değerlendirme yaptı. 1 1 . 1 5 : Liderler Bakanlar Kurulu'na geçti. 1 1 . 3 0 : Bakanlar Kurulu toplantısı sona erdi. 1 1 . 4 5 : Liderler zirvesi başladı. 1 2 . 1 5 : Kemal Derviş, Başbakanlık'a çağnldı ve zirveye katıldı. 1 3 . 0 0 : Selçuk Demiralp, Başbakanlık'a arka kapıdan girerek zirveye katıldı. 1 3 . 3 0 : SPK Başkanı Doğan Cansızlar Başbakanlık'a geldi. 1 4 . 4 5 : Zirvenin sona erdiği duyuruldu. 1 5 . 1 0 : Selçuk Demiralp Başbakanlık'tan ayrıldı. 1 5 . 3 0 : Derviş, ekonomi bürokrasisiylc bir zirve yaptı. 1 7 . 3 0 : Başbakan F,cevit, Kemal Derviş ile birlikte başına açıklama yaptı. Başbakanlık Cumhurbaşkam Sezer onayladı Kemal Derviş'in Devlet Bakanlığı görevine atanmasına ilişkin kararname dün akşam Cumhurbaşkam Ahmet Necdet Sezer tarafindan onaylanarak Resmi Gazete'de yayımlanmak üzere Başbakanlık'a gönderildi. Doktorasını "dengcü büyüme" üzerine yapan Derviş'in para politikası ve Merkez Bankası üzerinde yetkin olmadığı, Merkez Bankası'nda olabilecek teknik hatalar nedeniyle de yıpranacağı düşüncesiyle başkanhk teİclifini kabul etmesi beklenmiyordu. Hükümetin de Dünya Bankası ve IMF'nin desteğini alabilmek için Derviş'in ekonomiden sorumlu bakanlığını kabul ettiğı belirtiliyor. Ancak hükümet içinde ve milletvekilleri arasında Derviş'in seçilmemiş birisi olarak dışandan atanmasının rahatsızlık yarattığı belirtiliyor. Programın arkasında siyasi bir iradenin olmaması Aralık 1999'danbu yana tarhşılan bir nokta olmasına karşın Derviş'in seçilmemiş, dışandan atanmış bir isim olarak bu siyasi irade sorununu çözemeyeceğine dikkat çekiliyor. Ancak Türkiye'nin uluslararası düzeyde kredibilitesi ve güvenilirliğinin sıfıra indiği, dışandan mali desteğe gereksinimi olduğuna dikkat çekilerek, Derviş'in bu anlamda "olumlu" etkisinin olabilmesi için geniş yetkilere sahip ekonomiden sorumlu bakan olmasınm uygun olduğu savunuluyor. lş dünyasi: Mucize beklemeyin Haber Merkezi Dünya Bankası'nın başkan yardımcılanndan Kemal Derviş'in Hazıne'densorumlu Devlet Bakanlığı görevine atanması Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) Washington'daki merkezinde ınemnuniyetle karşılandı. rürkiye'de iş dünyasının atamaya olumlu yaklaştığı görülürken "mucize bekİemeyelim" değerlendirmelcri de yapıldı. Değerlendirmelerden bazılan kısaca şöyle: lstanbul Sanayi Odası Yönetim Kıımlıı Başkanı Hüsamcttin Kavi: Ancak bütün bunlann yanında sıkıntıya düştüğümüz zaman biraz mucizeler bekliyoruz. Burada ben de diyorum ki artık düşünce tarzımızın değişmesi lazım. Günün bütün faturalannın getirdiği bir noktadayız. Mucizeler bcklcmeyelim. Eczacıbaşı Holding Y5netim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı: En iyi kararın verilmiş olduğunu düşünüyorum. Derviş'in başanlı olabilmesi için gereken koşullann da yerine getırilmiş olduğunu düşünüyorum. Alarko Holding Yönetim Kurulu Başkanı lshak Alatoıı: Saygın bir insan; Türkiye'nin inandıncılığı birkaç gömlek yükseldi. Böylece yaşamakta olduğumuz yangına bir itfaiyeci getirmiş olduk. Ankara Ticaret Odası Başkanı Sinaıı Aygün: Biz revizyon isterken koltuk sayısını bir daha arttırdılar. Sayın bakan ateşten gömlek giyiyor. Ankara Sanayi Odası Başkanı Zafer Çağlayan: Çok fazla abartmayahm. Mucize de beklemeyelim. BDDK'nin hukuken bir bakanlığa bağlı olmayacağını düşünüyorum, bunda bir yanlışlık var. Izmir Ticaret Odası Başkanı Ekrem Demirtaş: Olumlu bir gelişme. Türkiye'de ekonomi yönetimine güven yok olmuştu. Ekonomide kurtuluş savaşı başlatılması gerekıyor. EgeBölgesi Sanayi Odası Başkanı Aül Akkan: llükümet böyle uygun görmüş, hayırlı uğurlu olsun. Daha bu insanlan tanımıyoruz. Yeni tanıyacağız. Caziantep Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ncjat Koçer: Dervış'in atanması beklentilerimize yanıt veren bir gelişme. Yeni programın temel öğesi üretim ve ihracat olmalı. Fedakârlık ve tasarruf önce devletten başlamalı. Derviş liderler arvesine kataldı Hilton Oteli'ndeki temaslannın ardından Dünya Bankası Ankara Temsilciliği'ne giden Derviş, daha sonra liderler zirvesine de katıldı. Liderler zirvesinden önce düzenlenen Bakanlar Kurulu'nda Derviş'e nasıl bir statüyle görev verilebıleceğinin tartışıhnası bekleniyordu. Ancak alınan bilgiye göre 10 dakika süren toplantıda Ecevit, yalnızca bakanlarla bayramlaştı ve ekonomiyle ilgili çalışmaların bayram boyunca süreceğini açıklamakla yetindi. Derviş, Bakanlar Kurulu toplantısının ardından yapılan Jiderler zirvesine katılmak üzere Başbakanlık'a gelişinde, gazetecilerin sorulan üzerine, çağn üzerine buraya geldiğıni açıkladı. Derviş, zirvenin ardından da Başbakanhk'ta, Hazine Müsteşar Vekili Ferhat Emil, Merkez Bankası Başkanlığf na atanan Süreyya Scrdcngeçti, DPT Müsteşan Akın lzmirüoğlu ve SPK Başkanı Doğan Cansızlar'la bir Parçalı ekonomiyönetimi Hükümet, ekonomi yönetimini tek bakanda toplama anıacıyla Kemal Derviş'i 36. bakan yaparken dağınıklık halen sürüyor. Ekonomi ıle ilgıli kurumlar 6 bakana bağhlığını sürdürüyor.Ekonomi yörieâmi ile ilgili bakanlar ve bağlı kurumlar şöyle: SümerOntl: Maliye Bakanlığı. Tunca Toskay: Dış Ticaret Müsteşarhğı, Eximbank Genel Müdürlüğü. Ytiksei Yakmı: Özelleştirme Idaresi Başkanlığı. Türkiye Vakıflar Bankası Genel Müdürlüğü. Devlet Bahçeli: Devlet Planlama Teşkilatı, Tarutma Fonu Kurulu Sekreterliği. Faruk Bal: Emlak Bankası Genel Müdüfluğü, Toplu Konut Idaresi Başkanlığı, Arsa Ofisi Genel Müdürlüğü. Kemal Derviş: Merkez Bankası Başkanlığı, Hazine Müsteşarhğı, Bankacılık Düzenleme Denetlemc Kurulu, Sennaye Piyasası Kurulu Başkanlığı, Ziraat Bankası, Halk Bankası, Kalkınma Bankası. Yıllardır 'Dünya Bankası'yla' yönetilen ekonomiyi 'krizden kurtaracak' tek seçenek var Merkez Bankası Derviş'in engeli 'Dünya Bankası OKTAY EKİNCİ Hükümetin istikrar programının "kıize dönüşmesi" üzerine ekonomiye çekidüzen vermesi için davet edilen Kemal Derviş'e deyiş yerindeyse "tek kurtancı adam" gibi dört elle sanlmış durumdayız... "Ekonomiden Sorumlu (Koordinatör) Devlet Bakanlığı'' görevine getirilen Kemal Derviş, 1970'lerdeki Ecevit'e olan yakınlığı nedeniyle "sosyaldemokrat kökenli bir uzman" şeklinde tanıtılıyor. Ne var ki, Türk ekonomisinı aslında "belirlemekte'' olan en zengin işadamlanndan her görüşten siyasetçilere kadar hemen herkesin adeta yalvar yakar "bizi kurtar" dedikleri Kemal Derviş'e gösterilen bu büyük "güvenin" temelinde elbette ki "eskiden solcu olması" yatmıyor... Derviş için asıl referans, "Dünya Bankasrndaki çalışmalannda "Başkaıı Yardııııcıhğı" gibi çok önemli bir makama kadar yükselmiş olması... Kuşkusuz bu, Derviş'in aynı zamanda "Dünya Bankası pnlitikalannT da çok iyi özümsedığı, bcnunsediği, dahası "hiç ödünsüz savunduğu" anlamına da geliyor... O halde Derviş'e güvenenler, krize soktuklan Türk ekonomisinin de, yine ancak Dünya Bankası politikalanyla düze çıkacağına inanıyorlar... 9 Serdengeçti başkan oldu ANKARA (( umhuriyet Bürosu)Merke7 Bankası Başkanhğı'na, Başkan Yardımcısı Süreyya Serdengeçti gctirildi. Hazine Müsteşarhğı görevini ise Hazine Müsteşar Yardımcısı Ferhat Emil vekâleten yürütmeye devam edecek. ODTÜ Ekonomi Bölümü'nden nıezun olan Serdengeçti, ABD Vanderbilt Ünivcrsitcsi'nde ekonomi dalında yüksek lisans yaptı. Merkez Bankası'nda 1980 yılından bu yana 21 yıldır çalışan Serdengeçti'nin bankadaki ilk görevi dış borç ertelemeleri oldu. Ardından döviz rezervlerinin yönetimi alanına geçen Serdengeçti, 1990'da Döviz lşlemleri Müdürü, 1992'de Açık Piyasa lşlemleri Müdürü oldu ve 1994'te Genel Sekreterlik Basın Danışmanlığı'na Genel Müdür Yardımcısı olarak getirildi. Aynı yıl Dış llişkiler Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcılığf na atanan Serdengeçti, ödemeler dengesi ile uluslararası kuruluşlar alanlarında çahştı. Mayıs 1996'dan itibaren Para Piyasalan ve Fon Yönetimi Genel Müdürlüğü'nü yapan Süreyya Serdengeçti, 2 O c a k l 9W d e başkan yardımcısı olarak atandı. Böylece, 22 Şubat'ta dalgalı kur kararının açıklanmasınm üzerinden yaklaşık 1 hafta geçtikten sonra yeni Merkez Bankası Başkanı belli olurken Hazine Müsteşarhğı Kemal Derviş'in tercihine bırakıldı. • Türk ekonomisinı krize sürükleyen temel tercihlerin kb'keninde hep, Dünya Bankası'nın "planlama yerine piyasa" slogamyla dayattığı politikalar var... Aynı politikalan savunduğu için Dünya Bankası Başkan Yardımcısı olan Kemal Derviş 'in bu krize karşı sunacağı reçete acaba ne kadar "geçmişi de sorgulayan " türden olacak?.. kıp sadece karayolu ve "otoyolprojelerine" kredileri açarken ülke sanayisine ve kalkınmasına hiç bir katkısı olmayan "otomotiv sektörünün tükctim pazanna hizmctten" başka ncyı amaçlamıştır? Dahası, özellikle de şu "krizin hazırlandığr son yıllardaki raporlannda, Prof. Dr. Ruşen Keleş'in hemen her fırsatta dile getirdiği gibi, "planlamadan piyasaya" (From Planning to Marcet) başlıklannı atarak; "geleceğinizi planlamak yeT rinerckabetiyaşayın 'anlayışınıdayatmamış. mıdır?.. 2030 yaşlar arasında "soteu" olarak Ecevit'e destek veren Kemal Derviş, şimdi de 5060 yaşları arasında ışte bu anlayışın "başanlı uluslararası bürokratj" olarak yine Ecevit'in yardımına koşuyor. Bu tarihsel yeniden buluşmada hiç kuşkusuz Ecevit'in de, Derviş gibi artık 30 yıl öncesinin sosyal fikirlerini değil, Dünya Bankası çizgisini savunması, "asribefirleyid"oluyor... Son 20 yıluı özeti Dilerseniz şimdi, işte bu çizginin "kriz yaratan" serüvenine de kısaca göz atalım. Dünya Bankası politikalanyla son 20 yılda nereden nereye geldiğimizi bir kez daha ammsayalım... Türkiye'deki toplam yaünmlarda "kamunun payı" 1980'lere girer Tlanlamadan piyasaya' Peki, acaba yaşadığımız şu krizin de temelinde, yıllardır izlenen "aynı çizgi'' yok mudur?.. Orneğin "planlı kalkınmayı", hatta "planlı kenticşmcyi" terk etmemiz; böylece sağlıklı, dengeli ve ulusal kaynakların sorumsuzca tüketilmediği bir üretim ekonomisinden sadece yağmaya ve talana dönük bir "rant ekünomisine" geçişi hızlandırmamızın gerekçelerinden biri de "Dünya Bankası'nın desteklediği tereihler" olmamış mıdır?.. Aynı Dünya Bankası, söz gelimi yıllardır demiryollarına soğuk ba ECEVİIDERVİŞ TOKALAŞT1 Kemal Derviş, Başbabanlık'taki zirvenin ardından Başbakan Bülent Ecevit'le birükte basın mcnsuplannın karşısına çıktı. Ecevit ile Derviş basın mensuplanna birbiriertyle tokalaşarak poz verdL Derviş, "Allah'ın izniyle ülkeme yararlı olabileceğim için çok muthıyum" dedL ken yüzde 45 iken 2000'lere girerken yüzde 20'ye düştü. Aynı kamu yatınmlannda KİT'lerin payı da yüzde 52'den yüzde 22'ye geriledi... Dahası, "ulusal bütçenin" içinde yatınmlann payı da yüzde 20'den yüzde 4'lere indi... İşte bu "gerileme" Türkiye'nin krizleri göğüsleyebilecek "üretim ekonomisinden", sürekli krize dönüşebilecek "rantekonomisine''hızla geçişinin de temel nedeni değil midir?.. Nitekim, yine son 20 yılda, "üretken yaünmlann" toplam yatınmlar ıçindekı "payı" da aynı hızda azalıyor: TMMOB'nin hazırladığı, ancak bugünlerde Kemal Derviş'e umut bağlayanlann hiç dikkate almadıklan kapsamlı raporda bakın bu azalmanm seyri nasıl: • 19781982 döneminde yüzde 30'un üstünde. • 1983'ten 1996'ya kadar yüzde 20'ye düşüyor. • 1999'da üretime dönük yatınm payı sadece "yüzde 15". Yani şu kriz günlerinde, ekonomiyi belirleyen yatınmlann yüzde 85'ten fazlasını "üretim dışı getirler" oluşturuyor. Acaba Kemal Derviş, bu oranı yeniden "üretime doğnı" geriye dönüştürmesi için mi ekonominin direksiyonuna aday gösteriliyor?.. Dahası var: DİE'ye göre bu yüzde 85'lik rant ekonomisiyle elde edilen gelirden devletin aldığı verginin bütçedeki payı da sadece "yüzde 6", GSMH'deki payı ise *vüzde2". Özellikle, yine Dünya Bankası'nın "planwb$" öngören politikalanyla da doruğa çıkan "arsa ve arad ranündan" elde edilen denetım ve vergı dışı gelirler birçok "büyük firnuuun" bile fınans girdilerinde yüzde 60'lık, yüzde 70'lik paylara ulaşırken "imar ranonın kamuya transfcrini" öngören yasa önerıleri de 20 yıldır siyasilerin bir kulağından girip öbüründen çıkıyor... Evet.. Gerçekten ekonomiyi kurtarabilmesi için Kemal Derviş'in önünde tek seçenek var: O da; "Dünya Bankaa'na Dumetednek"!.