Katalog

CumİHiriyet k ı t a p I a r ı AY SALLANIYOR P.E.N:inDepremKitabı ^ kitap kulûbü Çağ Pazariama A.Ş. Türiıocağı Cad. No:3SM1 :34334)Cağaloğlu-!sta<ibul Tel: (212)514 01 96 Cumhuriy"77. YIL SAYI: 27370 / 250.000 TL (KDViçinde) KURUCUSU: Y U N U S NADİ (1924-1945) BAŞYAZARI: NADİR NADİ (1945-1991) Cumhuriyet k ı t a p i a r ı KULE Nevra Bucak g Cumhuriyet ^ ^ kitap kulûbü Çağ Pazariama A.Ş. Tüftocağı Cad. No:39/41 (34334)Cağaloğlu-ls!anbut Tei: (212)514 01 96 13 EYLUL 2000 ÇARŞAMBA Alaattin DİNCER I A Eylül'ün eğitimdeki en büyük yıkımı eğitimin özüne yonelikti. Düzenin bekçilerini yetiştirme politikasi kısa sürede tuttu. Sokaklar ne idüğü belirsiz kıyafetli mollalara, okullar faşistlere, devleti koruma görevi bir örneği Susurluk'ta kazaya uğrayan çetelere bırakıldı. En ufak muhalefet şiddetle, kanla bastırıldı. Kısa sürede suskun bir toplum yaratıldı. Binlerce Kuran kursu açıldı. Erdal ATABEK /\rtık "üretim kültürünün değerleri" değil, "tüketim kültürünün değerleri" egemendir. İnsanlar, "topluma daha yararlı olmak için" değil, "daha çok paraya ve mala sahip olmak için" çalışmaktadtrlar. Eleştirel düşünceye dayalı, evrensel kültürün ortağı olan insanların yerini "düşünmeyen, duyarsızlaşan, basit ve sığ kültürlü" insan almaktadır. Nail GURELİ I Z. Eylül'ün uzantısı siyasal dönemde iktidar ile medyanın ilişkileri yeni bir sürece girdi. Medyanın yapısal büyüme atılımı, siyasal iktidarlarla ilişkileri (basın meslek kurallarının kabul edemeyeceği biçimde) içli dışlı duruma geldi, çıkar hesapları ağırlık kazandı. B u g ü n 6 . v e 7 . s a y f a l a r d a 1 L Eylül, Federal Almanya'nın desteği olmasaydı, istediği yörüngede gelişemezdi. ABD "çantada keklikti", ama gücü yoktu. Bonn ise yükselen yıldızdı ve Türkiye ekonomisi Federal Almanya'dan soruluyordu. Uönemin Bonn Büyükelçisi Vahit Halefoğlu, Türkiye'nin sorumluluğunun Federal Almanya'ya düştüğünü kabul ediyordu. Almanya'da her kesimin kendisine "Ordu bu kaosa ne zaman dur diyecek" diye sorduğunu yıllar sonra açıkça söyledi. Türkiye'deki krizin "ancak Almanya'nın uhdesinde" çözülebileceğini, dönemin Türkiye danışmanı ve IMF ile görüşmeleri ayarlayan, 1979'da dönemin Maliye bakanlarından Ziya Müezzinoğlu ve ekibi ile Zürih'te gizli görüşmeler yapan VValter Leisler Kiep de dünyanın ve VVashington'ın kabul ettiğini, yıllar sonra anılarında yazdı. Türkiye'nin "mutemedi" Federal Almanya'ydı. Vahit Halefoğlu'na göre ise "Ama sadece Avrupa'da". tvren ve arkadaşları, VVashington'ın bu darbeye taraftar olduğunu zaten biliyordu. Nitekim CIA görevlisi Paul Henze, yıllar sonra "VVashington'ın tercihinin darbe yönünde olduğunu" bir kez daha tekrarladı. O halde Tahsin Şahinkaya, "malumu ilam" için değilse, Bonn'a göz kulak olunmasını bir kez daha hatırlatmak için mi ABD'deydi? Osman ÇUTSAY yazdı. Cuma günü Cumhuriyet 'te. Ingiliz hükümetinin, sıkıyönetime geçme)7planladığı belirtiliyor Amıpa'da petml depremKamyonçular Öfkelİ Petrol thraç Eden Ülkelcı Örgütü'nün (OPEC), petrol üretimini arttırma karanna karşın öfkeleri dinmeyen kamyoncular, Batı Avrupa'nın çeşitli ülkelerinde trafiği engelliyor. Ingiltere'de, panik alımlanndan ötürü birçok akaryakıt istasyonunda pompalar yarıya yakın oranda kururken hastaneler, acil olmayan dummlar için araç hizmetini durdurdu. inglllz hükümeti zorda ingiiterede hükümetin, rafınerilere giden yollan keserek istasyonlara akaryakıt dağıtılmasını engelleyen protestoculara karşı asker ve polis kullanmayı, bir anlamda ülke çapında sıkıyönetim düzenine geçmeyi planladığı belirtiliyor. • 10. Sayfada ENERJİ SEKTÖRÜ BUNALIMDA Dışabağunhhk korkutuyor YanllŞ pOİİtİka Enerji sektöründe yıllardır süregelen yanlış politikalar nedeniyle doğal kaynaklar yeterince kullanılamazken Türkiye birinci enerji talebinin yüzde 65'ini ithalatla karşılar duruma geldi. Enerji Bakanlığı Müsteşan Yiğitgüden. gelecek 20 yılda enerjide dışa bağımlılığın daha da artacağına dikkat çekerek bu oranın 201U yılında yüzde 72'ye çıkmasını beklediklerini söyledi. Yiğitgüden, yeni rezervler bulunmaması durumunda, yerli petrol üretiminin 2010 yılında 1.1 milyon tona düşeceğini vurguladı. Enerji İçin yasa tasarısı Yurdakui Yiğitgüden, elektrik piyasasının yeniden yapılandınlmasını öngören yasa tasansmın, yıl sonuna kadar kanunlaşması halinde iki yıllık geçiş süreci sonrası 2003 yılında yürürlüğe gireceğini söyledi. Yiğitgüden, yasa tasarısı için DPT'nin onayını beklediklerini söyledi. • 13. Sayfada SABİT ÜCRET ZAMMI DANIŞTAY'DA • 13. Sayfada Cottarelli, memur ve işçilere tüm yıl için yüzde 12'lik artış yapılacağını yineledi IMF'nm ücretısrarı> IMF heyeti, 3. gözden geçirme çalışmalannı tamamlayamadan aynldı. Heyet, 2001 bütçesini görüşmek üzere bir ay sonra yine gelecek. Cottarelli, işçi ücretlerinin enflasyona göre arttınlacağım ve konunun ESK'te çözülebileceğini yineledi. ı Hazine Müsteşan Selçuk Demiralp. akaryakıttaki yüksek fiyatlar nedeniyle 500 trilyon lira kayıp olacağını açıkladı. Demiralp. yüksek fiyatlar sürerse zammın gündeme gelebileceğini bildirdi. ANKARA (Cumhuriyet Bûrosu)-Uluslararası Para Fonu (IMF) Türkiye Masa- sı Şefi Carlo Cottarelli, programın temelini ücret- lerin hedef enflasyon kadar arttınlması olduğunu ve bu konuda ikinci ek niyet mektubuyla güvence veril- diğini belirterek memur ve işçi ücretlerinin tüm yıl için yüzde 12'lik hedef enflas- yon kadar arttınlmasını ıs- rannı sürdürdü. Cottarelli, 2001 yılında ekonomıdekı aşın ısınmaya karşı önlem- ler konusunda kararlılığın devam edeceğini umdugu- nu söyledi. Hazine Müste- şan Selçuk Demiralp. akar- yakıttaki yüksek fiyatlar nedeniyle 500 trilyon lira kayıp olacağını açıklarken fiyatlann yeniden 25 dola- nn altına düşmesini bekle- diklerini, ancak yüksek fi- yatlar sürerse zammın gün- deme gelebileceğini bildir- MArkasıSa.8,SiL3'te LİDERLER ZİRVEŞİNDEN SOMUT ÇÖZÜM YOK. M 8. Sayfada COTTARELLİ MUHALEFETt DE BÖLDÜ • 8. Sayfada y Ekonomik Forumu'nun A\nsrrahada gerçek- l e ş ü r i l e n Asya4>asifıktoplantıs^ikincigünündedekü- reselleşnıe karşıü gösterilere sahne oldu. Zirvenin yapıldığı Crmvn Casino Plaza Oteli'ne delcgelerin girişini engelleyen göstericiler, polisin sert müdahalesiyle karşı karşıya kaldüar. Göstericiler, forumun yoksul ülkelere hiçbir faydası obnadığuiL, aksine zengin ül- kelerin belirlediği politikalarla yoksul ülkelerin daha da felakete sürüklendiğine dikkat çektiler. IMF'nin azgelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere dayatüğı prograniların krizlere yol açtığını belirten sendikal hareket lideri Sharan Burrow "Üçüncü dünya ülkeleri- nin içinde bulunduğu borç sarmalı. bu ülkeleri her geçen gün daha da yoksullaştınyor" dedi. • 12. Sayfada (Fotoğraf: REUTERS) Mezarevleritaşenm kazmtşHlZbllllah itİrafÇISI Çok sayıda insanın kaçırılarak işkenceye uğradığı, insanların bazen aylarca aç susuz tutularak ölüme terk edıldiği sığınaklann kazılmasında örgütün taşeron kullandığı, Diyarbakır 3 No'lu DGM'de öncekı gün yapılan Hizbullah ana davasının duruşmasında ortaya çıktı. Diyarbakır 3 NoTu DGM'de Hizbullah ana davasında yargılanan Abdulkudus Yersiz, para kazanmak için Hizbullah'a sığınak kazdığını itiraf etti. Çok sayıda cesedin çıkanldığı Diyarbakır'ın Balıkçılarbaşı semtindeki "mezarevi" de kendisinın yaptığını belirten Yersiz, sığınak işini Körfez Savaşı döneminde öğrendığini söyledi. Slğinak Çalişmasi Gızlılığe büyük önem veren örgüt. yıllar sonra ortaya çıkan "mezarevler"in yapıtnı için, "sığınak ve sığınak yapımında çahşanlann uyması gereken kurallar"ı da belirlemişti. Sığınaklann bu kurallara göre yapılmasını isteyen örgütün arşivlerinde ele geçirilen bir belgede sığınak çahşması şöyle anlatılmıştı: "Sığınak yapımında çalıştınlanlar başka bir il veya ilçeden getirilecek. Sığmağa yakın bir yerde gözleri bağlanacak, sığınak yapımı bittikten sonra da tekrar gözleri bağh vaziyette sığınak yerinden uzaklaştınlacaktır." M 4. Sayfada EVREN DARBEYt ANLATTI 'Bize sııikast yapılsaydı hepsi ölecekti' # 12 Eylül darbesinin lideri Kenan Evren, MHP'li Rıza Müftüoğlu'nun kitabında. Türkeş ve arkadaşlannın kendisine suikast yapmayı düşündükleri iddiasını yanıtladı. Evren. darbeyi yapan komutanlardan herhangi birine gerçekleşecek bir suikasta karşı siyasilerin öldürülmesi karan aldıklannı söyledi. Evren. binlerce insanın öldüğü dönem için 'geçmişin bir kenara bırakılmasınf istedi. • 8. Sayfada KOFİ ANNAN 6 Kıbrıs'ta taraflar siyasi açıdan eşit' # Kibns sorununun çözümü için başlatılan görüşmeler çerçevesinde BM Genel Sekreteri Annan. iki toplumun lıderleriyle dün bir araya geldi. Görüşmelerden sonra bir açıklama yapan Annan, "Daha ileri gitme zamanı gelmiştir" dedi. Annan'ın "Herkes sadece kendi tarafını temsil etmektedir" ifadesi Kıbns Rum yönetiminin. Kıbns Türk halkının hükümeti olmadığının BM Genel Sekreteri tarafından onaylanması şeklinde yorumlandı. • 11. Sayfada ORGENERAL BAŞER: HER ZAMAN TETİKTE OLMALIYIZ • 8. Sayfada ERBAKAN İÇİN YAKALAMA MÜZEKKERESİ GÜNDEMDE • 9. Sayfada TMJRSA. A •. J; Oün : : 11.630 j OıceM ; 11.562 i Doufy \ 3/Dur i 666.800 ; Ürcef. 668.000 Ak i • • Uxı i 295.400 \ Oncekı i 294.500 i L'.-KıSBlî TJDün i 5.896.000' O£6« ] 5.870.000 Galatasaray iyi başladı # G. Saray. Şampiyonlar Ligi'ndeki ilk maçında Monaco"yu Jardel. Hagi ve Capone'nin attığı gollerle 3-2 ycndi. • Spor'da GUNCEL CUNEYT ARCAYUREK 12 Eylül'ün Amacı' Evrensel Kenan Paşa'mın doğrusu maşallahı var. Medyamızın ünlü yazarlan 12 Eylül üzerine felsefe döktürür, övgü kanşığı darbeden hisse çıkarmayı yeğ- lerken Evrensel Paşam olaya başka açıdan bakıyor. "Bugünden 20 yıl geriye bakıldığında tabloyu na- sıl gördüğünü" soran gazeteciye Evrensel Paşam tumturaklı bir yanıt verdi: MArkasıSo.8,Sü. l'de C U M H U R İ Y E T ' İ N K Ü L T Ü R H İ Z M E T İ BAKU 1920 BIRINCI DOGU HALKLARI KURULTAYI ••.,•>; (Belgeleri-lll) Bu önemli kurultayın belgelerini okurlarımıza sunmayı tarihsel bir görev sayarız. Cuma günü Cumhuriyet 'le birlikte. Marmara faylan incelemeye alındı # Deniz araştırmalan alanında dünyadaki en gelişmiş cihazlarla donatılan Suriot gemisi Marmara Denizi'nin tabanındaki fay yapısını incelemek üzere denize açıldı. Fransız Deniz Araştırmalan Enstitüsü'ne ait geminin araştırmalan 4 ay sürecek. Araştırmalarda, Marmara'daki fay haritası ortaya çıkanlacak ve Fransız yerbilimci Prof. Dr. Le Pichon ile İTÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şengör'ün "tek fay" hipotezi test edilecek. • i. Sayfada