Katalog

SAYFA CUMHURİYET 9 TEMMUZ 2000 PAZAR 14 l. L I K kuttur@cumhuriyetcom.tr Isviçreli arpçı Andreas Vollenweider son albümü 'Cosmopoly'nin tanıtımı için îstanbul'daI Geniş ufukhı 'dünya mi CUMHURCANBAZOĞLU 7. Uhıslararası tstanbul Caz Festivali aşın sıcaklara rağmen temposunu yitinneden devam ediyor. Bugün, festivalde llhan Erşahin ve Wax Poetic 2000'in Babylon konseri dışında diğer mekanlar tatil yapıyor. Yann ise Açıkhava Tiyatro- su'nda önemli müzikçiler bir araya gelecek. Konserde baş- rol ünlü Isviçreli arpist ve kom- pozıtör Andreas Vollenwe- Mer'ın, yanında ise bazı parça- larda, enstrümanlannın en iyi- lerinden, Carlos Nunez (nefes- lıler), DivanGasparyan (düdük) ve yıllar önce Isviçre'de ortak çalışmalar yaptığı, yakın arka- daşı Burhan Oçal (vurmalılar) olacak... 47 yaşındaki Vollenweider, sekiz milyonluk albûm tirajı, new age, doğaçlama caz ve dün- ya müziği türlerinde verdiği ör- neklerle tam yirmi yıldır Avru- pa müzik pazannın en önemli isimlerinden biri. Özellikle Whi- te Sands (1984), Down To The Moon (1986) ve Dancing With The Lion'la (1989) seksenler- de uluslararası alanda kabul gör- müş kompozitör daha sonra bu ünün verdiği gûçle deneysel iş- lere yöneldi ve magazini bol yardım organizasyonlannda yer aldı. Öraeğin Moskova'da Kı- zıl Meydan'da Chemobyl kur- banı çocuklar için konser ver- dı, Pavarotti'nin yardım konse- nnde Modena'da sahneye çıktı ve 1994'te Andreas Vollenvve- İSTANBUL 7.ULUSLARARASI » K T İSTANBUL mıı CAZ FESTIUALI ider&Friends-Live 1982-1994 adıyla bir albüm yayımladı. Doksanlann ikinci yansında ilginç gelişmeler oldu ustanın kariyerinde. Sondan bir önceki albümü Kryptos'ta da tek başı- na hareket etmek yerine Zürih Senfoni Otkestrası'yla çaldığı- nı, enstrümanlannda virtüöz düzeyine çıkmış önemli isimler- den destek aldığını gördük. Temalar ve seçilen enstrü- manlar açısından dünya çevre- sinde gerçekleştınlen birmüzi- kal yolculuk esprisı taşıyan al- bümde, hep elektronik seslere tutkunluğuyla tanınmış Vollen- weider'ın akustik enstrüman- lann canlı çalınmasını isteme- si sürpriz bir adım olarak nite- lendi. Sonra Andreas Vollenvveider bu yılın başında, sadık dinleyi- cilerini yine hayli şaşırtacak bir albümle listelere geri döndü. Yapıtın adı Cosmopoly'di. Vollenvveider : ın geçmışteki yapıtlanndan farkı, bir bütün- lük taşımak yerine değişik tat- lan, duygulan bir araya getirme- si ve renkli kültürlere ait farklı müzik adamlanndan yardım görmesiydi. Bu geceki konserin büyük bölümünde icra edilecek par- çalan içeren Cosmopoh/'den kı- saca söz edelim: Isviçreli kom- pozitörün arpıyla Carlos Nu- nez'ın nefeslisinin birleştiği araı Açıkhava Tiyatrosu'nda önemli müzikçiler bir araya gelecek. Konserde başrolünlü arpist ve kompozitör Andreas Vollenweider'ın; yanında Carlos Nunez (nefesliler), Divan Gasparyan (düdük) ve yıllar önce Isviçre'de ortak çalışmalar yaptığı, yakın arkadaşı Burhan Öçal (vurmalılar) olacak... MomJng Poem'le açılıyor yapıt Ardından Bobby McFerrin'ın sesiyle Çinli Gu Chang'ın ar- pıyla zenginleşen üç kompo- zisyon, Elle Chelle, Capriccio ve The Fishbirdiree var. Aynca Hush My Heart Be StiU'de Di vanGasparyan düdüğüyle, Cor de Amor'da Miryon Nasdmen- to sesiyle destek veriyor Vol- lenvveider'a. Albüm ilerledikçe CariySimon'ın sesiyle, Ray An- derson'ın trombonuyla, Abdul- lah İbrahim'in piyanosuyla kar- şılaşıyorsunuz... Vollenvveider, bizde de çok seveni olan ve müzik sahnesin- de görüldüğünden bu yana new age sanatçısı olarak değerlendi- rilen birmüzik adamı. Ancakal- bûmünün tanıümı için yaptığı bir televizyon söyleşisinde ar- ük bu unvanı kabiıl edemediği- ni, hiçbir kilise ve ideolojiye bağlı olmadıgını, her türlü enst- rümantal yapıtın bu kulvara so- kulması sonucu "new age"in yozlaştıgını beürtti Vollenvve- ider. Bu sayfalarda albümünün ta- nıtımını yaparken yapıtın han- gi kulvarda değerlendirilebile- cegine tam olarak karar vereme- miştik. Afro-Amerikan çalış- malardan Brezilya'ya, Erme- nistan'dan Çin'e, Iskoçya'ya, Galler'e kadar geniş bir ufku var soundun. Bu nedenle dün- ya müziği, yani vvorld music raflanna konulabilır demiştik sonunda. Vollenvveider, klasikçi yönüy- le bu etnik tatlan son derece isabetli şekilde bir arada yogu- rarak bizce en renkli yapıtla- nndan birirü veriyor. Hatta caz da var diyebüinz işin içinde. tlk solo albümü A Form Of Snite In XHI Parts'ı 1979da yapan, Türkiye'de ise 1984 al- bümü White Sands'ınbirTV di- zisinde kullanılmasından son- ra geniş kitlelerce tanınan Vol- lenvveider'ın eksiksiz koleksi- yonu bizim piyasada buluna- biliyor. AvignonFestivali'ndezenginpmgnm Ticari mantıktan uzak olan etkinlik çok sayıda sanatçıyı ve izleyiciyi bir araya getirmeyi başanyor LEMANYILMAZ Avignon Festivali, Fransa'nın en es- ki, ama aynı zamanda en ünlü sanat festivallerinden biri... 1947 yılında Je- an Vilar tarafından başlatılan festival, bu yıl 30 Temmuz'a dek izleyicisiyle buluşacak. Avignon Festivali nasıl doğdu? Sanat eleştirmeni ve koleksiyoncu Christian Zervos, Palais des Pape Ki- lisesi'nde bir çağdaş resim ve heykel sergisi düzenledi ve Jean Vilar da bu etkinliğe T. S. Eliot'ın "Katedralde Cinayet" (Meurtre dans la Cathedra- le) adlı oyunu ile davet edildi. Genel- likle küçük sahnelere alışık olan Vi- lar için kilisede kurulan mekân son de- rece büyük ve görkemliydi. Bunun üzerine Vilar, izleyici için de yeni olan üç oyun önerdi. Bu oyunlardan biri, o zaman Fransa'da pek tanınmayan Sha- kespeare'in II. Richard'ıydı. Diğer iki oyun ise PaulClaudel'in "TobieveSa- ra"sı, Maurice Ctavel'in "La Terasse de Mi<n""siydi. 1947 yılında düzenle- nen ilk festivalden bu yana festival programı dünya repertuvannda yer alan, az tanınan eserlerle çağdaş me- tinlerden oluşan eserlere yer vermek- tedir. Festivalin gelişiminde üç önemli evreden söz edilebüir Festivalin 1947-1963 yıllanm kap- sayan 17 yıllık ilk dönemine tek bir ada- mın, tek bır ekibin, tek bir yerin, kı- sacası tek bir ruhun hâkim olduğu söy- lenebilır. Jean Vilar daha genç, daha dikkatli yeni bir izleyici kitlesine, o dö- nemde Paris'teki izleyici kitlesinden farklı bır kıtleye ulaşmayı istıyordu: "Tiyatroya, bu toplumsal sanata' Giz- li Oturum'dan farklı bir yer vermek gerekir, bu sanaü odalann. sakmlarm dışına çıkarmak gerekiyor; böyieükle ona nefes akürmamız, mimari ve şiir ile buluşturmamız mfimkün olabitir." O dönemde Jean Vilar her yıl tem- muz ayında Avignon'da bir araya ge- len, sayılan gün geçtikçe artan aktör- ler grubunu yaratmayı başardı. Avig- non yeni Fransız tiyatrosunun önem- li buluşma noktalanndan biriydi artık. Festivalin ikinci dönemini oluşturan 1964-1979 yıllarında Avignon Festi- vali büyük bir patlama yaşadı. Jean Vı- ı, Paristeki görevinden aynlaraktü- müyle Avignon Festivali için çalışma- ya başladı. Artık festivalin kapılan sa- dece tiyatroya değil, dans, sinema ve müzik gibi başka sanatsal çahşmala- ra da açılmıştı. Festival bu arada yeni gösteri mekânları da kazanmıştı (1967'de Carmes Manastın, 1968'de C'elestins Manastın). 70'li yıllarda festivale katılan isim- ler arasında Georges VVUson, Antoine Bourseiller,MarcelMar echalGabri- an Garran, Guy R'etor e, Benno Bes- son,OtomarKrejca,Bob \YDson(Eins- • Yeni çalışmalara açık, farklı kuşaktan çok sanatçıyı bir araya getiren festivalde Didier Galas, Olivier Py gibi yönetmenlerin oyunlannın yanı sıra dans bölümüne Pina Bausch 'Cam Temizleyicisi' adlı gösterisiyle katılıyor. tein on the Beach), Ariane Mnoucb- kine(Mephisto) ve AntoineVHez(Les Moliere) bulunuyordu. Bu dönemde yine festivale paralel olarak, festival- dışı anlamına gelen "off-festrval" ka- tegorisi de ortaya çıktı. Böylelikle fes- tival yönetimitarafmdan çağnhnadan ya da resmen davet edilmeden yapıt- lannı izleyicilerle buluşturmak isteyen çok sayıda sanatçı bu kategori çerçe- vesinde eserlerini sunmaya başladı. Festivalin üçüncü dönemine denk düşen 1980 yılında Avignon festivali bir dönüm noktasma gelmişti. Festi- val artık Avignon'a katılmayı kabul eden kurumlann oyunlan ile ayakta ka- lamazdı. Devletten yardım almaksızın ayakta durabilmeliydi. Avignon Fes- tivali'nin modernleşmesi ve profes- yonelleşmesi, yeni kuşak yaratıcılara kapılanm açması gerekiyordu. Böy- lelikle festival bağımsızlığını kazan- dı. 1982 yılında Anane Mnouchki- ne'in "Theâtre du Soleü"i için me- kânsal düzenleme yapıldı. Dans gibi tiyatronun da yeni kuşak temsilcileri artık bu festivalde yeric- rini almaya başlamıştı. Daniel Mes- guish, Jean-Pierre Vincent, Georges Lavaudant,Jean-CIaude GaDotta, Pi- na Bausch bu isimlerden sadece bir- kaçı. 1985 yılında Alain Crombec- que'in festival yönetimine gelmesiy- le birlikte çağdaş şairler, müzik prog- ramı ve festivalin Avrupa dışından ge- len gruplara açılması da gerçekleşmiş oldu. Avignon Tiyatro Festivali bugün ar- tık her şeyden önce halk tiyatrosu ola- rak yerini almıştır. Festival, ticari man- tıktan uzak, yeni çalışmalara ve eser- lere açık, farİdıjenerasyondan çok sa- yıda sanatçıyı ve izleyiciyi bir araya getirmeyi başanyor. Önceleri bir tiyat- ro festivali olarak organize edilen Avig- non Festivali, günümüzde tiyatronun dışmdaki gösteri fbrmlarma da, özel- likle müzikallere, dansa ve çağdaş mü- ziğe yer vermektedır. Gösteri mekânlan Avignon kenti özellikle ttalyan et- kisinın hissedildiği tarihi bir kent. Fes- tivalle birlikte kentin ünü giderek art- mış. Çok sayıda ziyaretçiyi kabul eden Papalar Sarayı'nın avlusu yaz ayla- nnda 2 bin 250 kişilik bir açık hava sahnesine dönüşmektedir. Mimari de- ğerlen olan diğer sahneler arasında "Carmes Manastın" ve "Celestins Manasön" da yer almaktadır. Bazı gösterilerin kapalı mekâna gereksi- nim duyması nedeniyle festivalde Avig- non Belediye Tiyatrosu, BenoîtXII sa- lonlan da kullanılmaktadır. Festival programı Avignon Festivali'nin "in" progra- mı içinde yer alan tiyatro gösterileri arasında Euripides'ın Medea'sı (yönet- men Jacques Lassafle). Ahredde Mus- set'nin "Lorenzaccio''su (yönetmen Jean-Pierre Vincent), Zingaro Tıyat- rosu'nun "1riptyk''i (yönetmen Bar- tabas). PbilippeCaubere'ın yazıp oy- nadığı "daudinevçTryatro'', Laurent PeUy ve Aganthe MeKnand'ın yönet- menliğini yaptığı müzikal komedi "Bu Hayat Değü mi?" (C'est pas la vie?), Belçıka'dan "Tous des Indiens'', Ha- noch Levin'in "YacobietLeidenthal''ı (yönetmen MkbdDidym). ValereNo- varim'nın "L'OrigineRouge"u, yönet- menliğini Jacques Nkhet'nin yaptığı "Bir Daha Dünyaya Geldiğunde™", Rusya'dan Peter VVeiss'ın "Marat-Sa- de"ı, yönetmenliğını Didier Galas'ın yaptığı "Monnaie de Singes", Ital- ya'dan "Genea", metni OBvier Py ta- rafından yanlan ve yine Py tarafından yönetilen TApocalypseJoyeuse* (Ne- şeli Kıyamet), Kanada'dan "Küçûk Köchel" (yönetmen Normand Cha- urette), Erk Lacascade'ın yönetmen- liğüıi yaptığı "ÇehovÜçkmesi'', Pas- cal Rambert'ın uyarlamasıyla "Ql- ganuş" ve Gogol'ün u Müfettiş''i (Fo- otsbarn Travelling Tiyatrosu) yer alı- yor. Festivalin dans bölümüne ise Pi- na Bausch "Cam Temizleyicisi'' adlı gösterisiyle katılıyor. Aynca bu bö- lümde KarineSaporta'nm "Le Vif du Sujet" adlı gösterisi de izlenebilir. "Fransız Kültür Avignon'da" baş- hğı altında yer alan bölümde ise bir ku- rum olarak Fransız Kültür Merkezi tarafından gerçekleştirilen oyunlara ve gösterilere yer veriliyor. Bu yıl 54'üncüsü düzenlenen festivalin bir di- ğer özelliği de Avrupa'nm doğusun- da kalan ülkelerin oyunlanna yer ve- riliyor olması. Bu bölümde Bulgaristan, Fransa, Letonya, Litvanya, Makedonya, Polon- ya, Rusya, Slovenya, tsveç ve Yugos- lavya ortak yapımı "Hotel Europa", Çehov'un "VışneBahçesi'' (yönetmen Laszlo Hudi). VVrtold Gombrowicz'ın "Burgonya Prensesi Yvonne''u (yö- netmen GrzegorzJarzyna), Dostoyevs- ki'nin "Budala"sından uyarlanan "Prens Mychkine'', koreografisini Lenka Fk>ry ve Simone Sandroni'nin yapüğı, Çek-ltalyan ortak yapımı "Aria Spinta", Imre Madach'ın "İnsanın Trajedisi" adlı yapıtı (Macaristan), Litvanya-Fransa yapımı "Le Maîtreet Marguerite", Pip Simmons'ın yönet- menliğıni yaptığı "An die Musik'' (Ro- manya-lngıltere) ve Sfumato Tiyatro Laboratuvan'nın yapımı olan "LaTo- ison Noire* (Siyah Post) yer ahyor. Y A P I Y O R L A R ? Tina Turner l ' kariyerini noktalıyor • Tina Turner, geçen günlerde Zürih'te verdiği konserde 75.000 hayranına, bunun son turnesi olduğunu açıkladı. Altmış yaşındaki sanatçı kırk yılı aşan kariyerini, turnenin son durağı olan San Francisco'da kasım ayında vereceği konserle bitiriyor. • Harrlson Ford, Steven Spielberg ve George Lucas'la Indiana Jones'un yeni bölümünü çekmeye hazırlanıyor. Filmin senaryosunu 'Altmcı His'in yönetmeni Night Shymalan'm yazması bekleniyor. • Robert Downlngjr., uyuşturucu kullandığı için tedavi altına alınmıştı. Tedavinin bir işe yaramadığını belirten aktör, şimdi de aldığı ilaçlardan dolayı depresyona girmiş. • Bruce springsteen, 'American Skin' adlı parçasına video klip çekiyor. New York polisinin tepkisini çeken şarkının klibini, Jonathan Demme yönetiyor. Şarkı, polis tarafından suçsuz olduğu halde öldürülen Amadou Diallo'yu anlatıyor. • Al Paclno Corleone'nin avukatı Pippo Cipriani'nin daveti üzerine, şehir onur ödülünü almak için Palermo'ya gidecek. Bu ödül, on yıl önce 'Baba 3'ün çekimleri için Palermo'ya giden aktörün, o dönemde Corleone ailesinin ilgisizliğine karşı bir özür niteliği taşıyor. • splke Lee Mel Gibson'ın oynadığı 'Patriot' adlı filmini ağır bir dille eleştirdi. Filmi 'tarihin temize çıkanlması' olarak tanımlayan yönetmen, Amerikan tarihının yüzkarası olarak nitelenen kölelikten hiç bahsedilmemesini şaşırtıcı buldu. Amerika'nın kuruculanndan George Washington ve Thomas Jefferson'ın bile kölesı olduğunu belirten yönetmen, filmin 'Amerikan Hollyvvood propagandası' yaptığını sözlerine ekledi. Gişe hasılat rekorlan kıran 'Patriot'un yönetmenliğini Roland Emmerich üstlenmişti. • woody Alien m 'Bullets Over Broadvvay' fıhni müzikal oluyor. Allen'ın arkadaşı Jean Doumanian tarafından yenilenecek olan yapım, genellikle müzikallerden film yapıldığı Hollywood geleneğini bozuyor. • Cerard DepardleU, yeni bir televizyon projesi için Carole Bouquet ile Vatikan'da Kardinal Paul Poupard'ın karşısına çıktı. Aziz Agostino'nun hayatmı konu alan filmin, yönetmenliğini Cezayirli Rachid Benhadi'nin yapmasının sorun yaratmaması için Kardinal'e danışılması gerekiyor. • Robble VVIIIIamS yeni single'ı 'Rocks DJ'i ilk olarak tnternet üzerinden yayımladı. *•; îngilizpop'''^' şarkıcısının yeni solo albümünün yıl sonuna kadar Amerika listelerine girmesi bekleniyor. • ivan Reltman, bılimkurgu komedi olan 'Evolution' adlı bir filmin yönetmenliğini üstleniyor. Daha önce 'Ghostbuster', 'Twins', 'Dave', 'SpaceJam've 'Beethoven' gibi filmlere imza atan Reitman, filmin çekimlerine önümüzdeki sonbaharda başlayacak. • Dave Matthews Band, ikinci büyük konserini, soul efsanesi Al Green'le Chicagofc Soldier Field'de verdi. Ancak tüm biletleri satılan konserden memnun aynlmayan seyirciler de vardı. • Richard Dreyfuss. bu yıi_ dördüncüsü yapılan - Hollyvvood Film Festivali'nde 'Ömürboyu Başan Ödülü' alacak. Dreyfuss, 'Goodbye Girl'le Oscar kazanaı en genç aktör unvanının da sahibiydi. Dreyfuss ödülünü ağustosta Beverly Hotel'deki törende alacak.