Katalog

13 ŞUBAT 2000 PAZAR CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ / ^ATIRIMCIREHBERİ 13 Cumhuriyet Altını (t>m TD 38.200 34.650 24A/U 7OcaJ< 14Ocak21 Ocak 4Şub 11 Şub Dolar (serbest pıyasa satış) 549.000 c 539.500 24 « a 7 Ocak 14 Oc?k 21 Ocak 4 Şub 11 Şub. M a r k (serbest pıyasa satış) 283.500 280.400 24 Ara. 7 Ocak 14 Ocak 21 Ocak 4 Şub 11 Şub 40 24 24 Ara Gecelik 38 JO p ^ 3 7 34 faizler <%) Oflepo 46 ^ÎÎÖ*%W. 34 7 Ocak 14 Ocak 21 Ocak 4 Şub 11 Şub ı1 5 & 24 Ara. Borsanın 19.110 17.258 7 Ocak 14 Ocak 21 seyrf 172 1&87T^^ ıa Ocak 4 Şub. 11 Şub Ak Yat Ort Akal Tekstrl AkbanK Akçansa Akm Tekstıl Aksa Akstgorta Aksu Enerjı Aksu Iplık Aktastlekt Aktıf Ftnans AJarko Came Alarko GMYO AJarko Hold Alfa M ^ u l D Attematjf VO Alternatif B Altınyıldız Anadolu Btra Anâdolu Carn Anadolu Gtda Anadl Isuzu A Do*u Apeks Arat TeÂraî Tekstıi Arçeiık Arean Tekstıl Aselsan Ata Yatınm Attantıs Y O Atlas Yat O Avrasya Y O - -az Ambaia) Banvıt îatı Çımento 3ayrak!i Boya ieko Elekt Berdan Teks îıhık Mens 5o4u Çtmento Jorova Yap* iocusan îorusan Yat îosch Fren S îossa însa JSH Profılo îuroerang lurçolık y BORSADA CEÇEN HAFTA MenkuT Kıymtt :mek Imek SgYE •mınıs Arnb Inkrn Hofdıng Jrbosan EB SpkrG îvreft Yat O: actofinans enış AJumı ınans F K jnans Y O ınansbank: Mtzmıt Pist ord Otosan Fngo Pak Garantı Bank Garantı Y O Gecfck Yat Ort Geckz Ipftk Gentaş GkJbafMon.D Global Yat.O aotdas Kuyum îood-Yoar Ev Ai hlas Finans hlas GMYO hlas Ho*d kt F Kır ntefna B k a s j A kası 8 kast C zocam Captemın Cardemır ( Çardemır (D) Karsu Tekstıl Cartonsan Ceie K CeiebekMob Kent Gıda iorevrtaş <ipİ YENİ „ . ıfrut (_ Konıteks <onya Çım Gıstaf Kola Kütahya Por uks Kadrfe A Yılmaz Yat Aakına Takım A Takım YENİ Mardın Çım 4aret A Martı Otei «Aarshall ' • Hold Boya Mensu ûieternteks G yîüdumu Tavuk ^utluAku •iet Holdıng >4etTunzm GMYO Okan Tekstıl Otmuksa \nlt GMYO arsan *astavrila =*enguen Gıda Pettam =>etroi Ofisı Tac YatOrt Tansas Tat Konserve T Demırdökum Tekstılbank TireKiitsan Tofaş Oto T To*aş Oto F Toprak Factor Toprak Fır K Toprakbank Trakya Cam Transturk H TSKB Vakıf Yat O Vakko Tekstıt VanB.Van Et VartkYat Veste* . Kofay Y Kredı V O Yapı Kredı B Yasaş Y a t ^ Yatınm F Y O YOnsa 2779 29730 Kapanış Fıyatı Haflalık Yiinltı BOLGES6L PAZAR A Yunus veş^n Eoıp IpJık Gfna Gortx>n Işıl Ha*Sıgotta L Asian Çtm Pef rokenf Tur Tu-cas Petroi Y <rediFKır VENI ŞIHK. PBZT K' Zpru Hold GOZALHPAZgHT Aca'-a ETekt^m Bsaş Tekstıl Boyasan Tekst CeytaşTekst Çicurova Elk Doğusan DuanOfset Ensar. B Yıldı Ensan P Çelık KepezEJk Metas Raks Bektrmk Raks Ev Alet S«vgı Sağl* Tezsan TT5 3546 500895 14733 189803 275 467 96203 165 6201 15342 9282 12519 2269 13050 2299 4960 47785 556 6092 619463 14247 59601 8676 20ÜUÜ 6600 13250 13250 10000 270000 17500 28000 12500 56000 3700 1400 1875 540000 16000 7500 2000 970 550000 8800 4300 4150 1875 2300 TİITİk rizde -1011 -12 00 -10 17 10 42 -2 91 -5 26 -4 11 -8 20 -9 09 -5 08 000 -13 85 1 35 -20 59 18 52 -3 85 -35 48 -15 65 -12 70 -26 67 4.88 -1 19 -8 54 -8 00 1594 6 45 600 59 64 38 89 45 95 1 1 1 ' 3 70 38 89 55 56 70 11 33 33 63 04 -16 92 131 88 -7 41 11 11 19 75 -1 79 4 76 97 70 33 87 29 31 16 46 UNCTAD'ın Bangkok'taki toplantısında global ticarette radikal değişiklik istendi Küresel uzlası kandırmacası • "Küreselleşmenin meyvelerinden herkesin faydalanmasının yollannın" araştınlacağı UNCTAD toplantılan ile dünyada giderek artan küreselleşme karşıtı seslerin de ikna edilmesi amaçlanıyor. Ekooomi Servisi-Küresel ekonorruninyalni2ica gehşmiş ülkelenn çıkarlan doğrultu- sunda yönlenduümesınin yo- ğun şekılde protesto edıldı- ği Seattle ve Davos zırvele- rının ardından dün Bang- kok'ta başlayan Birleşmiş Mılletler Ticaret ve Kalkın- ma Konferansı'nın (UNC- TAD) 10. olağan toplantısın- da bu kez de küreselleşme- nin "meyveterinuT dünya- ÜJTDJMF,fîDa BM binasma girmekiste\en bini aşkm protestocunun eytemi potistarafmdan engeüendi nın her kesınune yayılması- nın yollan araştırılacak. Kı- milen tarafindan ^yoksulûl- kderinavukaû",kınulen ıçin- se "gelişmiş ülkeierin ve ço- kutushı^rkederingüdüıııün- de" kabul edilen UNC- TAD'nın bu toplantılan ile dünyadagiderek artan küre- selleşme karşıtı seslerin de ik- na edilmesi amaçlanryor. An- cak 19 Şubat'a kadar sürecek olan zırve ilk gününe bını aş- kın protestocununyoğun gös- terileri ile başladı. Türkiye'nin de üyesi bu- lundugu UNCTAD toplan- tısında, küreselleşmeden ye- terincepay alamayan ülkeie- rin temsilcileri, global tica- ret sistenunde radikal değı- şiklikler talep etti. BM Ge- nel Sekreten Kofi Annaıı, UNCTAD toplantısının açı- lışındaki konuşmasında, zen- gin ülkeierin yoksul ülkele- re yardım elini uzatıp "glo- bal yeni düzen" kurulması çağnsında bulundu. Annan, gelışmış ülkeierin. yatınmJa- n teşvik ve küreselleşmenin olanaklannın halka yayılma- sını garanti eden ülkelereyar- dım etmeleri gerektıgını vur- guladı. BM Insan Haklan Yüksek Komısen MaryRo- binson da "Açıkçasu ortada geniş ve giderek büyüy-en bir uçunım var ve bu kapatıl- makKüresdleşıneninnimet- leri eşitsiz dağmiageünekte- dir" görüşüne yer verdi. ABD'den yine çifte standart • Davos zirvesine 300 kişiyle kaölan ABD Başkanı Clinton'ın, •• . gelişmekte olan ülkeierin sorunlannın tartışılacağı UNCTAD'ın toplantısına, yalnızca alt düzey bir bürokratını göndermesi tepki doğurdu. Yatınm araçlarının haftalık getirisi (%) p Fatzler, net ve donem sonu olarak hesaplanmıştır Repo faızien, İMKB venlendır Oovız ve altın, serbest pıyasa fiyatıdır. Borsa beklentileri tükettiEkonomi Servisi - Borsa, şubat ayının ıkınci haftası- nı da düşüşle kapattı. His- se senetleri ortalama yüzde 7.54 değer kaybederek ge- çen haftayı 15 bin 598'den tamamladı. tMKB'ninbek- lentılennı tüketüğinı ve pa- ra gınşının olmadığını be- Kıbrıs 'ta bankalar sorunu LEFKOŞA(AA)-KKTC Başbakanı Der\iş Eroğhı, fa- alıyetleri durdurularak hü- kümet tarafindan yönetici atanan ve mali durumlannı düzeltmelen ıçin 11 Şubat'a kadar süre verilen Everest- bank ve Kıbns Yurtbank'ın durumlarını düzeltemedik- lennı belırterek 2 bankanın. pazartesı günü hükümet kont- rolünde açılacağını bildirdi. Eroğlu, 2 bankanın, hü- kümet tarafindan atanan 3 yönetim kurulu üyesi, bir mudi temsilcisı ve geçmiş- te yönetim kurulunda görev almamış banka ortaklann- dan binsinden oluşan bir yö- netim kurulunca ıdare edil- mesinin kararlaştınldığını açıkladı. •• * Ozçelik-Iş Isdemir'e lirten uzmanlar. düsüşün ne- denlerinı şöyle açıkladılar: "Şirketierin 12 ayük kârla- n dûşflk geldL Bankacılık sektörünün 15 Şubat'taya- pacağı geçici \ergi ödemesi düşüşte önenıli rol o> nadı." Endekste en \iiksek değer kaybıyüzde 1127"le hizmet sektöründe gerçekJeşirken mali sektör hisseJeri vüzde 739 ve sanavi sektörü >-üz- de 627 değer kaybettTUz- manlar, banka ve kamu hıs- selerinde gerçekleşen sanş- larla yaşanan gevşemenin pıyasa açısından sağlıklı ol- duğunu belırttiler. EMtNE KARAKtTAPOĞLU CENEVRE - "Zenginler Kulübü" oiarak bilinen Dünya Ekonomik Foru- mu'nun yıllık Davos top- lantısına berabenndekı 300 kışıyle katılan ABD Başka- nı Bill Clinton, gelişmekte olan ülkelenn sorunlannın tartışılacağı UNCTAD'ın (Birleşmiş MiIIetler Kalkın- ma ve Ticaret Konferansı) Tayland'dakı 10. hükümet- ler arasındakı toplantısına, alt düzeyde bir bürokratuu ^ğönderdı. Davos'ta "Globalleşme- ye devam" mesajı veren ABD'nın, "dobaDeşmeiçin Dünya Parlamantosu" oluş- turulması planlanan UNC- TAD toplantısına bu kadar alt düzeyde katüması, ev sa- hibi Tayland tarafindan tep- kiyle karşılandı. Japonya'nın ve birçok ül- kenin başbakan düzeyınde temsil edıldiği UNCTAD toplantısma, Fransa, İngil- tere ve Isveç gıbı batı ülke- leri de bakanlanyla katılıyor. Uluslararası toplumda "ge- Kşmekteolan ülke" statüsü- nü koruyan, Davos'taJa top- lantıya ıse Başbakan Bülent Ecevit ve 20 kışilik heyetle giden Türkiye'yi Bang- kok'ta Dışışlen Müsteşan Mhnat Balkan temsil edıyor. Merkezı Cenevre'de bu- lunan ve Birleşmiş Millet- ler'in (BM) en etkın organ- lanndan birisı konumunda- ki UNCTAD ın dört yılda bir yapılan hükümetler ara- sındaki toplantısmda, Av- rupa Birliği (AB) adayı Do- ğu Avrupa ülkeleri ile Arap dünyası ve Uzakdoğu ülke- leri de kalabalık kadrolarla tılımına tepkı 'gosteren ev sahıbi Tayland'ın Dışişleri Bakanlığı Ekonomik tşler Bölümü Başkanı Kobsak Chutikul, geçen hafta bir açıklama yaparak "ABD'nin, sadece buraya gelerek kimin neye ihti\-acı olduğunu izlemesi değil, di- ğer ülkelerie daha fazla kar- şüıkhdiyalogiçinde olduğu- nu görmek Lsterdik" dedi. Bangkok'taki ABD elçiliği sözcüsü ise UNCTAD top- lantılanna katılan kişinin bakan yardımcısı düzeym- de olduğunu ileri sürdü. talip İSKENDERUN (AA) - Özçelik-îş Sendikası Genel Sekreten Cengiz Gül, "Is- denıir Özelleştirme Müte- şebbis Hejeti" olarak İsken- derun Demır Celik AŞ'yı (Isdemir) satın almaya talip olduklannı açıkladı. Isde- mir'in özelleştırilme kapsa- mına alınmasından sonra ku- nılan "lsdemirOzeBeştirme Müteşebbis He>«ti" yenı yı- lın ılk toplantısını yaptı. Oz- çelik-lş Sendikası Genel Baş- kanı Recai Başkan üe heyet- te yeralan Iskenderun Tica- ret ve Sanayi Odası, Denız Ticaret Odası temsilcileri ve sanayıcılenn katıldığı top- lantıda, fabnkanın özelleşü- nlmesı hakkındaki son geliş- meler gözden geçirildi. SPK ve Türk Ticaret Kanunu gereği yayımlannıası zorunlu ilanlannız için Cumhuriyet size özel bir fiyat sunuyor: Türkiye Baskısı Brütst/cm 20$ Bilgl Içln: (0212) 513 84 60-61 513 95 80 514 07 53 FakS: (0212) 513 84 63 Cumhuriyet YORUM ÖZTİN AKGÜÇ Tehlike Nerede? Dikkatler fiyat artış hızında odaklanmış olduğundan, Ocak/2000 ayına ilişkin fiyat artış hızının beklenenin üstünde gerçekleşmesi, yıllık fiyat artış hızının toptan eşya fiyatlannda yüzde 66.4, tüketici fiyatlannda da yüzde 68.8'e yükselmesi, "enflasyonu düşürme prog- ramı" konusunda iyimser olanlarda dahi en azından bir duraksama doğurdu. 2000 yılına ilişkin enflasyon he- defini tutturmak zaten olası değil. Köşemizde sık sık için- de bulunduğumuz yılda ortalama fiyat artış hızının bir önceki yıl düzeyinde tutulmasının dahi iyi bir sonuç ola- cağını yineliyoruz. Yirmi yılı aşkındır süreğen ve hızlı bir enflasyonist süreç yaşayan Türkıye'de bu yıl dafiyatar- tış hızının hedeflenen düzeylere çekilememesi, kanımız- ca büyük tehlike değil. Asıl tehlike TC. Merkez Banka- sı'nın ilk uygulama ayında küçümsenmeyecek boyut- ta rezerv kaybına uğramasıdır. Programın en can alıcı yönü: 1 USD+0.77 Euro'dan oluşan döviz sepetinde yıllık döviz kuru artışının yüzde 20.0 düzeyinde tutulmasıdır. Döviz kuru sepetinin her- hangi bir sapma olmadan hedeflendiği biçimde geliş- me göstermesi, TCMB'nin en önemli para ve döviz ku- ru politikası aracıdır. TCMB, açıkladtğı döviz kuru üze- rinden döviz satın alma ve satma yükümlülüğü altına girmiştir. TCMB, sadece döviz alarak karşılığında do- laşıma TL çıkaracaktır. Başka bir deyişle TCMB, 2000 yılında TL yaratma işlevini döviz satın alarak yerine ge- tirecektir. Döviz kurunun, önceden uzun süreli olarak belirien- mesinin, moda deyimle döviz kurunun çıpa olarak kul- lanılmasının nedenleri, geteceğin belirsizliğini azaltmak, ekonomideki yüksek enflasyon beklentisini kırmak, ya- bancı yarınmcılar açısından nsk pnminin döviz kuru be- lirsizliğinden kaynaklanan bölümünu ortadan kaldır- mak, yabana sermaye girtşini hızlandırmak, reel faiz oran- lannı düşürmek şeklinde özetlenebilir. Döviz kurunu be- lirlemenin, TCMB'nin açıklanan kuriar üzerinden döviz alıcısı oluşunun, yatınmcılann aldıklan pozısyonu daet- kileyeceği beklentısıyle, yabancı para ya da yabancı pa- ra üzerinden çıkanlmış yatınm araçlannı portföylerin- de tutanlann, dövizin getirisi düşeceği ıçin TL'ye, TL ya- tınm araçlanna yönelecekleri düşünülmüştü. Uygulamanın ilk ayının sonuçlan, bu beklentilerte uyumlu olmamış, TCMB, döviz alıcısı değil döviz satı- cısı olmuş, bunun sonucu rezerv yitirmiş, ekonominin likiditesi daralmıştır. Gerçekten Ocak/2000 ayında TCMB'nin haftalık dönemteri kapsayan analitik bilan- çosu izlendiğinde, 7 Ocak 2000 tarihı itibariyle banka- nın brüt döviz rezervi 23.995 milyon USD, net döviz po- zisyonu da artı 6.132 milyon USD iken bu tutarlar 28 Ocak 2000 tarihi itibariyle sırasıyla 23.180 milyon USD ve 5373 milyon USD'ye düşmüştür. TCMB bu dönem- de 700 milyon USD dolayında rezerv yitirmiş, döviz satmıştır. Bunun sonucu olarak dolaşıma çıkanlan bank- not miktan 1999 yıl sonu itıbanyle 2.390.7 trilyon TL iken 28 Ocak 2000 yılı itibanyle yüzde 9.0'a yakın bir aza- lışla 2.123.7'ye gerilemıştır. Yılın ilk üç haftalık mevduat gelişmelerine bakıldığın- da, TL mevduatta belirgın bir değişme gozlenmezken Döviz Tevdiat Hesaplan'nda yurtiçı kaynaklı 500 milyon USD üstünde bir artış olmuştur. Tüm bu rakamlar alt alt konulduğunda, bektentinin tersine, yatınmcılann po- zisyonlannda bir değişme olmamış, hattaTL'den dövi- ze kaymalar olmuştur. Piyasaya, yatınmcılara, döviz kuru ve enflasyon hedefleri inandıncı gelmemiştir. Ba- zı kuruluşiar, tasarrufçular, bekle gör politikası izleye- rek pozisyonlannda değişiklik yapmamışiar, spekülatör- lerin bir bölümü kurlann açıklanan düzeylerde tutula- mayacağı bektentisi ile yabancı para yatınm araçlarnı yeğlemişler ve yatınmcılann bir ktsmı da TL'den dövi- ze yönelmişlerdir. Kanımca tehlıkeli gelişme budur. TCMB rezerv yetirmeyi sürdürürse açıklanan kur poli- tikası uygulama olanağı, programın temel aracını kul- lanma olanağı, tümüyle ortadan kalkacak, dövize yö- neliş hızlanacaktır. Önceki yazılanmızda da vurguladığımız gibi Türkiye, IMF'nin kılavuzluğunda tehlikelı bir serüvene atılmıştır. Ülkede, 1997 Asya knzine yol açan koşullar oluşmaya başlamıştır. Zayrf, sorunlar ağıriaşmış, içsel kaynak ya- ratamayan bir bankacılık sektörü, şişkin bir menkul kıy- metler borsası, finansal variık fiyatlannda aşın yükse- liş, her türlü ölçünün üstünde gelişen kamu kesimi fi- nansman açığı, rezerv yitiren bir merkez bankası, den- geleri daha da bozma eğiliminde olan spekülatif oyun- lar... Türkiye'nin durumu, 1997 krizi öncesi Asya ülke- lerine benzemeye başlamıştır. Tehlike, fiyat yükselişin- de değil, butürgelışmelerdeyatmaktadır. Budagenel- de çeşitli çıkar beklentılenyle gelıştirilen iyimser senar- yolardan farklı, kuramsal temeli de olan rakamlara da- yanan bir uyan senaryosu. YATIRIM FONLARI NE GETİRDİ? Yatınm Haftaiık Yılıçı Yatınm Haftalık Vıiıçı ForaıAdı Oegı$ım % Değışım % Fonu Adı uegışjm % Dejifim% ss/s ıRm BBJ , : •