Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 9 ARALIK 2000 CUMARTESİ
HABERLER
DÜNYADA BUGUN
ALİ StRMEN
Devlet İstediği Yasayı
Çıkarabilir mi?
Eğer bır devletın yargı erkı mahkûmıyet karan
verırken kamu vıcdanını yaralıyorsa, aynı devle-
tın yurutme erkı mahkûmıyetın ınfazı sırasında
kamunun yureğını kanatıyorsa, yıne aynı devle-
tın yasama erkı af yasası çıkarırken toplumun
duyguiannı ısyana surukluyorsa, o ulkede çok
cıddı bır <*orun var demektır
Turkıye den soz ettığımı anlamışsınızdır
Yargı, baklava çalan çocukları ağır btçımde
mahkûm ederken, Manısalı gençlenn bunca za-
man nafıle yatmasına neden olan kararları venr-
ken kamu vıcdanını yaralamıştır
Bu yaralanmaya neden olan etkenlenn arasın-
da, yasaların yapısının bulunması da fazla bır şe-
yı değıştırmıyor Kaldı kı aynı yasalar daha gelış-
mış, daha demokrat ve ozgur duşuncelı bır yar-
gı mekanızmasında çok daha ınsancıl sonuçlar
doğurabılır
Devlet Ulucanlar'da ınfaz gorevı sırasında yar-
gısız ınfazla kamu vıcdanını kanatmıştır Ve F tı-
pıne karşı gosterılere bıgâne kalan devlet, bu ha-
reketıyle olduğu kadar katıllere, lupçulere, hor-
tumculara, Ağca'lara af çıkarırken kamuoyunu
sessız bır ısyana ıtmektedır
"Teronstı affetmıyorum" derken trafik terorıs-
tını affeden devletın yasama organına duyulan
ofkeyı anlamamak mumkun değıldır
• • •
Af yasası henuz son şeklını alıp parlamentodan
geçmış değıl geçene kadar da ne gıbı değışık-
lıkler ve surprızler olacağını soylemek çok guç,
hatta olanaksız
Af yasasını kapnslı bır hanımefendının ınanıl-
maz ınadı ıle kocasının ona aşkının, ınsanların
yazgısına bıle yansıyan tutkuya donuşmuşluğu-
nun sonucu olduğunu soyleyenler haksız degıl-
lerdır
Ama burada yasanın şekıl şartına uyularak ya-
pılmakta olduğu ıçın her şey, olay artık bu ıkılının
tutkularının tahlılını aşıp devletın kendısını ılgılen-
dıren bır sorun halıne gelmış demektır
Burada sormamız gereken soru, devletın ıste-
dığı her yasayı ıstedığı bıçımde çıkarıp çıkarama-
yacağı sorusudur kı çağdaş demokrasıtenn en
onemlı sorunlanndan bırı de budur
Şekıl şartına uygun olduğu takdırde, devletın
her turlu yasayı çıkarabıleceğı goruşu artık gen-
de kalmıştır
Şımdılerde, toplumsal mutabakatın belgesı ola-
rak kabul edılen anayasalara uygunluk da aranı-
yor yasalarda, her demokrasının gelışmışlık du-
zeyıyle orantılı bır anayasal denetleme mekanız-
ması var
Ama çağımız bununla da yetınmıyor, aynı za-
manda uluslartopluluklannın kabul ettığı, antlaş-
malara donuşturduğu evrensel kurallara uygun-
luk da aranıyor
Bu alanda artık hıçbır devlet "Benım ıç ışıme
kanşma
1
" defısını suremıyor one
•••
Butun bunlann yanı sıra başka bır ölçut daha
var kı bunun yazısı, belgesı yok O da devletın ya-
sama erkının çıkardığı yasalann kamu vıcdanın-
da yaratacağı etkıdır
Aynı etkı, yukarıda da belırttığım gıbı, yurutme
ve yargı ıçın de geçerlıdır
Şımdı olaya bu açıdan baktığımızda, çıkanla-
cak olan af yasası, zayıf bır olasılıkla, Anayasa
Mahkemesı tarafından onaylansa bıle, halkın vıc-
danını yaralamayacak mıdır'?
Boyle bır yaralamanın hukukı yaptınmı olmaya-
bılır, ama meydana getıreceğı zarar yıne çok bu-
yuk olacaktır
Çunku boyle bır uygulama, devletıne zaten kır-
gın ve dargın olan halk ıle gucun arasını çok da-
ha fazla açacak, devletın kalan ıtıbannı da yerie
bır edecektır
Ceza yasalan devletlenn ıtıbariannı koruyacak
hukumlerle donatılmışlardır Ama ne yazık kı dev-
letın her ıstedığı kanunu çıkaramayacağı kuralını
bır turlu anlamayan başbakan eşlen ve başba-
kanlar ıle onlan kuzu kuzu ızleyen mılletvekıllen-
ne uygulanamıyor bu yaptırımlar
Gerıye kalıyor polıtık yaptırım
Ne yazık kı o da, çabuk unutan tepkısız toplum-
larda, pasıf ofkelen aşıp yaptınma donuşemıyor
Yazıki Çok yazık'
Hukukçulardan değerlendirme
'Afta kapsam
genişleyebüir'
ANKARA / İSTAN-
BUL (Cumhuriyet)- Hu-
kukçular bır kategonde-
kı suçlar atfedılırken dı-
ğerlennın kapsam dışı
tutulmasının vanlış ol-
duğunu belırttıler Dev-
letın ancak sıyasal suç-
lan affedebıleceğını vur-
gulayan hukukçular ya-
sanın Cumhurbaşkanı
tarafından onansa bıle
Anayasa Mahkeme-
sı'nden donebıleceğıne
dıkkat çektıler
Şartlı salıverme tasa-
nsını değerlendıren ana-
yasa hukukçusu Prof
Dr Ibrahim Kaboğtu. ta-
sannın nesnelhk genel-
hk ve eşıtlık ılkelenne
aykın olduğunu belırte-
rek "Parlamenterler, si-
yasal partiler, öngoru ve
beklentüerine gore biri-
lerini serbest bırakma,
diğerienni hapistetutma
yönunde. pazarhk sonu-
cu tercıh orta> a kovmuş-
tur" dedı kaboğlu ılk
olarak Cumhurbaşka-
nı'na takjlması gereken
vasanın, ıkıncı olarak da
Anavasa Mahkeme-
sı'nden donmesı gerektı-
ğını belırttı Kaboğlu,
Anayasa Mahkeme-
sı'nın gerekçesının ozel-
lıkle eşıtlık ılkesıne da-
yanabıleceğını behrttı
Eskı A\Tupa Insan
Haklan Mahkemesı Yar-
gıcıProf Dr FeyyazGöl-
cûklü de konuyla ılgılı
şunlan soyledı "Bu tür
bir afifa karşıyım.Cezala-
nn ca>dıncı yönu kalmı-
yor. Devletin şahıslara
karşı ışlenmış suçlan af-
fetme yetkisi var mı?"
Yurttaş Gınşımı Soz-
cusu Avukat Ergjn Cin-
men de "Affin siyasi ve
hukuksal fefeefesi yok"
dedı Cı»ımen konuyla
ılgılı görüşlenm şoyle
açıkJadı "Adama gore
ceza indinmı ayarian-
maya çahşıhyor. Kırcı,
Erbakan gibi. Sol hep
unurulduğu için Eşber
Yağmurdereh içın çıka-
nlmryor. Affin sıvasi ve
dıişunce suçlan için de
olması gerekli. 169.
maddeyı kapsryor ama.
168, dışında tîıtuluvor.
Eşiteizfikvar."
Af tasansından memnun olmayan bazı MHP'liler, Bahçeli'nin uyanlan karşısında direnemediler
'Kıdiste erkek, oylamada ürkek*
TUREY KOSE
BÜLENTS4RIOĞLU
ANKARA - Bır buçuk yılda ıkıncı
kez af yasası çıkaran TBMM, Emnıyet
Genel Muduru Turan Genç ıle kaçak
ulkuculen aynı çatı alUnda buluşturan
renklı kulıslere sahne oldu UlkuOcak-
lan'nın yoğun baskısı altında kalan
MHP mıllervekıllen sıkıntılı saatler ya-
şarken, MHP'lı Idare Amın AhmetÇa-
kar "Gencl baskaıumızın imzası olma-
sa bu tasanyı paramparça ederdik" de-
dı Oylama dakıkalannda kulısten ge-
nel kurul salonuna kufrederek gıren
MHP'hlenn tavn, bazı muhalefet mıl-
letvekıllen tarafından "Kuliste erkek,
oylamada urkek" dıye nıtelendınldı
Tasannın komıs\onlar \e genel ku-
rulda goruşulmesı surecınden ılgınç
bazı notlar şovle
• Geçen yasama y ılında da ışkence-
cı memurlara af getınlmesıru ısterken
"Pblisimizin çahşma şev kini kırmayın "
dıyen Turan Genç yıne kulısteydı
Genç'ın anayasa korrusyonundan baş-
layarak ıkı gun ve gece suren çalışma-
lan, Adalet Bakanı Hikmet Sami
Türk'un "isrifa ederim" dıye rest çek-
mesı nedenıyle sonuç vermedı
• Emnıyet Genel Muduru'nun kulıs
yaptığı kondorlarda, fıran ulkuculenn
de dolaştığı soylentılen yaygınlaştı
Yurtdışında kaçak yaşayan ulkucu sa-
yısının 120'den fazla olduğunu vurgu-
layan bır MHP mılletvekıh, kendısıne
zıyaretçı geldığını kabul ederken "Bu-
rada ild tane torunu olmuş, artık kaçak
girip çıkmaktan bıknuş" dedı
• Af konusu ılk gundeme geldığın-
de MHP'lı mılletvekıllenne mektup
yazan Haluk Kırcı'nın, bu kez bazı
MHP mılletvekıllennı bızzat aradığı
soylentılen kulıslerde yayıldı
• MHP mılletvekıllen "sonuç alama-
salar da" mesaj vermeye ozen goster-
dıler Komısyonlarda tasan goruşulur-
ken Orhan Btçakçıoğhı, "Bu tasanyla
Kırcı'ya birtelgraf çekıyorsunuz, oğlum
sen bu vatanı se\dın diyeyat, diyorsunuz.
Apo'va taahhutiu mektup gönderiyor-
sunuz, senın idamın \na\asa Mahke-
mesı'nde kalkar, diye" sozlenyle Ada-
let Bakanı Turk'u hedefaldı Bıçakçı-
oğlu "defikanhüğa" vurgu yaptığı ko-
nuşmasının ardından Bahçeh'den talı-
mat alınca tasanya "kerhen" oy verdı
• Oğlunun kurban gıttığı cınayet ay-
dınlatılamayan eskı mılletvekıh Erol
Güngör de dunku gonışmelen ızledı
Gungor affa tepkısını, "Mecüslojman-
lanndakicinayet aydınlanlamazken bu
Mectis'in afçıkarma yetkisi yoktur. Oğ-
lumun oldurülmesi oiayuu ortbas etti-
ler. Bır yurttaş olarak isyan etmemek
mümkün mü?" sozlenyle dıle getırdı
Gungor, "düsünce suçlulannın affin-
dan yana olduğunu" sozlenne ekledı
• Goruşmeler suresınce MHP'liler
pek ortalıkta gorunmedı Idare Amın
Ahmet Çakar, "Bu tasan ülkücü cami-
aya azapnr. Genel başkanunızm imza-
sı olmasa bu tasanyı paramparça ede-
riz" dedı Mesut Türker, hıçbır ulke-
nın anayasasmda affın olmadığmı be-
lırtırken, "Sadece Rahşan ve Bulent
Ecevıt'in anayasasmda af var, durup
durup getinvorlar" dıye konuştu Bır
MHP'lı mılletvekıh de *Şu anda bir
deprem oba ya da savaş çıksa da bu ya-
sa çıkmasa diye düşünüyoruz" sozle-
nyle affuı kendılen ıçın ne kadar ka-
bullenılemez olduğunu ortaya koydu
• Gergın hava genel kurula da yan-
sıdı FP Grup Başkanvekıh Biilent
Annç, ışkenceden ceza alanlann af
kapsamına gınnedığını, buna karşıhk
10 kışıyı doğrayan, densını yuzen, vah-
şıce cınayet ışleyenlenn DSP ve
MHP'ye teşekkur edeceklennı soyledı
1ĞNELİ FIRÇA ZAFER TEMOÇİN
####•###•••••#•»#
ımm
Cumhuriyet d.öneminde çıkanlan aflar önemli tarihsel olaylan izliyor
ŞarBı satvemıe 52TafyasasıANKARA (Cumhurijet Bûro-
su)-Ankara'da 23 Nısan 1920'de
toplanan ve çalışmalanna başla-
yan TBMM, başlangıçtan bugu-
ne değm genel, kısmı ve bellı ko-
nulara ılışkın olmak uzere toplam
51 af yasası çıkardı Meclıs'te
dun kabul edılen şartlı salıverme-
ye ılışkın yasa, geçen yıl Cum-
hurbaşkanı'nca veto edılen yasal
düzenlemeyle bırlıkte "afveceza
indirimT konusundakı 52 yasal
duzenleme oldu Aflann vaşama
geçınldığı tanhlere bakıldığında,
cumhunyetın ılanı, 10'uncu,
50'ncı yılı ve çok partılı doneme
geçış gıbı tanhsel donemeçlerde
çıkanldığı gonıluyor
23 Nısan 1920'de toplanan TB-
MM'nın bugune değm çıkardığı
aflardan bazılan şoyle
5 Arahk 1921: Ilan edılen
ılk genel af yasası 5 Arahk
1921 tarıhlı esasa yonelık
tek maddelık bu af yasası ıle
Fransızlar tarafından ışgal
edılen yerlerde ışlenen tum
suçlar ıçın çıkanldı
19 Arahk 1921: Hıvanetı
Vatanıy e Kanunu kapsamın-
dakı bazı suçlar affedıldı
31 Mart 1923: Asken ve
sıvıl esırlenn affi
26 Arahk 1923: Cumhun-
yetın ılan tanhı olan 29 Ekım
1923 tanhıne kadar ışlenmış
olan tum suçlann faıllen
hakkında hukmolunmuş ve-
ya olunacak cezalann affi
16Nisanl924: l Ağustos 1914
ıle 1922 tanhlen arasında ışlenen
sıyası ve asken suçlar affedıldı
28 Ekim 1933: 28 Ekım 1933
tanhınde Resmı Gazete'de ya-
yımlanarak yururluğe gıren af ya-
sası, Cumhunyet'ın 10'uncu yılı
nedenıyle çıkanldı
29 Haziran 1938: Ataturk'un
olduğu yıl olan 1938 yılı ıçınde
çıkanlmış olan af yasasıyla, daha
once çıkanlmış olan af yasalan-
nın kapsamı dışında tutulan 150
kışmm de affi ongoruldu
14 Haziran 1946: Çok partılı
doneme geçılen 1946 yılında ka-
bul edılen af yasası ıle gazete. kı-
tap ve dergı aracıhğıyla Matbuat
Kanunu na aykın hareket edenle-
nn suç ve cezalannın ortadan kal-
dınlması sağlandı
14 Temmuz 1950: 14 Mayıs
1950'de yapılan genel seçımlenn
sonucunda, ıktıdara gelen De-
mokrat Partı, ıktıdara geldığı gu-
nu esas alarak duzenledığı af ya-
sasıyla. 15 Mayıs 1950'den once
ışlenen suçlara ılışkın soruştur-
ma yapılamayacağı kabul edıldı
28 Ekim 1960: Genel af nıtelı-
ğındekı yasayla 27 Mayıs 1960
tanhıne değın ışlenmış olan bır
kısım suç ve cezanın tamamen af-
fi ve 5 yılı aşan humyetı bağlayı-
cı cezalann affi kabul edıldı
9Ağustos 1966:5 Haziran 1966
tanhıne kadar ışlenen bazı suçla-
nn affına daır olan yasa ıle taksır-
h suçlar, para cezasnıı, zoralımı,
meslek v e sanatın yapıhnasını ay-
Ankara DCM Cumhuriyet Savcısı Talat Salk
'Öcalan dayararlanabitir'endişesi
ANKARA (Cumhuriyet Bfirosu) -
Abdullah Öcalan hakkındakı ıdam
ıstemlı ıddıanameyı hazırlayan ve
Imralı Adası'ndakı mahkeme
beyetınde yer alan sav cı Talat Şalk,
şartlı salıvermenın Anayasa
Mahkemesı'ne gıtmesı durumunda
öcalan'ın da kapsama gırebıleceğı
endışesını dıle getudı Ankara DGM
Cumhunyet Savcısı Talat Şalk,
katıkhğı bır yemek sırasında
gazetecılenn Kürtçe televızyon
tartışmalanyla ılgılı sorusuna."]VIİT
MüstEşan'nm dediği gibi o bölgede
herkes Kürtçe konuşmuyor. Orada
çoğunluk Tfirkçeyi çok güzel
konuşmaktadır. Kürtçe tekvizyonun
hiçbir faydast ofanaz, PKK'ye faydası
oJur. Kürtçe televizyon ohnasmı
istemiyonız'' dıye konuştu. Savcı
Şalk, olum oruçlan konusunda ne
duşunduğunun soruhnası uzenne de
"Terör örgûtfcri gözden çıkardıklan
adamlan öhlm orucuna jtivor" dedı
nca gerektırsuı veya gerektırme-
sın, yukan haddı 5 yıh hurnyetı
bağlayıcı cezayı gereknren suçlar
hakkında soruşturma yapılama-
yacağı, olum veya müebbet ağır
hapıs cezasına mahkûm edılen
veya edılecek olanlann olum ce-
zalannın muebbet ağır hapse,
muebbet ağır hapıs cezalannın
ıse 30 yıl ağır hapıs cezasına çev-
nlmesı kabul edıldı
26 Arank 1%7: 20-21 Mayıs
1963 olaylanndan dolayı mah-
kûm edılen kışılenn cezalan af-
fedıldı
18 Mayıs 1974: Meclıs tarafın-
dan cumhunyetın 50 yıh nede-
nıyle genel af yasası kabul edıl-
dı Yasa, butanhe kadar çıkanlan
yasalardan en kapsamlısıydı
12 Nisan 1991: Terorle
Mucadele Kanunu'nun
geçıcı4 maddesı uyann-
ca ongorulen şartlı sah-
verme
6 Mayıs 1993: Öğren-
cıaffi
28 Ağustos 1999: Ba-
sın yoluyla ışlenen bazı
suçlann ertelenmesıne
daır kanun (Anayasa
Mahkemesı'nce kısmen
ıptal edıldı)
28 Ağustos 1999: Ce-
zalann ınfazı hakkında-
kı kanuna bır geçıcı
madde eklenmesıne da-
ır kanun (Cumhurbaş-
kanı veto ettı)
SlFIR NOKTASI /ORAL ÇALIŞLAR
Banka batıranlar kapsam dışı kaldı
Af Yasası'yla
getirilen
düzenlemeler
ANKARA (Cumhuri-
yet Biirosu) - 23 Nısan
1999 tanhıne dek ışle-
nen suçlardan dolayı
şartlı salıvenlmeyle da-
va ve cezalann ertelen-
mesıne ılışkın tasan dun
yasalaştı Yasayla getın-
len düzenlemeler şöyle
• Venlen olum cezala-
n yenne getırdmeyecek
• Omur boyu agu ha-
pıs cezasına hukumlu
olanlann çekmelen ge-
reken toplam cezalann-
dan, şahsı hurnyetı bağ-
layıcı cezaya mahkûm
edılenler ıle aldıklan ce-
za herhangı bır nedenle
şahsı humyetı bağlayıcı
cezaya donuşturulenle-
nn toplam hukumluluk
suresınden 10 yıl ındın-
lecek On yıl yatmış
olanlar cezaevınden çı-
kacak
• Indınm, venlen her
bır ceza ıçın ayn ayn de-
ğıl, toplam ceza uzenn-
den bır kereye mahsus
olacak Boylece Haluk
Kırcı, aldığı her olum
cezası ıçın ayn ayn onar
yıl ındınmden yararla-
namayacak
• 23 Nısan 1999 tan-
hıne dek ışlenmış ve ust
sının on yılı geçmeyen
suçlardan dolayı hakla-
nnda henuz takıbata ge-
çıhnemış, dava açıhna-
mış, hukum venhnemış
veya venlen huküm ke-
sınleşmemış olanlann
davasının açıhnası, ke-
sın hukme bağlanması
ertelenecek Erteleme
konusu suçun mtelığıne
gore 1-5 yıl ıçınde bu
suçla aynı tur cezayı ge-
rektıren bır suç ışlendı-
ğınde erteleme konusu
suçtan dava açılacak ya
da daha once açılan da-
vaya devam edılecek
• Kapatılan RP'nm
yasaklı lıden Necmettin
Erbakan, hapse gırmek-
ten kurtulacak Ancak
sıyası yasağı sûrecek
Tasanda kapsam dı-
şında bırakılan suçlar da
şöyle
• TCY'nınl25 mad-
desmden (devlete karşı
ışlenen suçlar) 157
maddeye (cumhurbaş-
kanına karşı ışlenen suç-
lar) kadar olan suçlar,
161 ve 162 maddeler
(savaş suçlan), 168,171
ve 313 maddeler (çete
oluşturmak), 172 mad-
de (halkı tahnk), 188
madde (zor kullanma,
tehdıt), 191 ve 192
maddeler (tehdıt), 202,
205,208,209,211,214,
216 ve 219 maddeler
(zımmet, ıhaleye fesat
kanştırma, ırtıkap, nış-
vet), 240 madde (gore-
vı kotuye kullanma),
243 madde (ışkence),
264 madde (ruhsatsız
bomba yapımı), 298,
301, 303 ve 305 mad-
deler (fırar ve fırara yar-
dım),312 madde (halkı
kın ve duşmanlığa tah-
nk etmek), 314 madde
(çetelere yardım ve ya-
takhk), 339 ve 349
maddeler (evrakta sah-
tekârhk), 366 ve 367
maddeler (ıhaleye teh-
dıtle fesat kanştırmak),
383 madde (tedbırsızlık
veya dıkkatsızlık sonu-
cu olume neden olmak),
394 madde (halkın yı-
yecek ve ıçeceğıne zehır
katmak), 403 ve 408
maddeler (uyuşturucu
suçlan), 414 ve 418
maddeler (tecavüz), 503
ve 506 maddeler (do-
lanlı ıflas)
• Banka batıranlar,
hortumlayanlar kapsam
dışında bırakıldı
• Cezaevımn dısıplı-
nuıı bozucu hareketler-
den dolayı dısıplın ceza-
sı alanlar aftan yararla-
namayacak
• Daha once şartlı sa-
hvenbne hukümlenn-
den yararlandığı halde
yemden suç ışleyıp hu-
kum gıyenler ıle daha
önce çıkan bır aftan ya-
rarlananlar yem yasadan
yararlanamayacak
• Haklannda yakala-
ma, mahkûmıyet karan
bulunmasına karşın fı-
rarda olanlar, yasanın
yurûrlüğe gırmesmden
sonra bır ay ıçınde tes-
lım olmazlarsa aftan ya-
rarlanamayacaklar
oralcalislar@yahoo.com
Sovyetler Bırlığı deneyı, dunya sol
hareketı ıçın bırçok onemlı ven ıçenyor
Bunlar arasında belkı de en onde ge-
lenı, devletle solun ılışkısıdır Sovyetler
Bırhğı, tek partı yonetımı surecı ıçınde
ekonomıdekı devletleştırme ıle sıyası
tekelını daha genış bır alana yaydı Sos-
yalızmın ınşası, sıyasette, ekonomıde,
hayatın tum alanlannda devletçılık ola-
rak yurudu
*••
Benzertecrubelerı Cumhunyet'ın ku-
ruluş yıllannda farklı boyutlarda da ol-
sa Turkıye yaşadı Turkıye de tek partı
yonetımı altında ekonomıde devletçılı-
ğı gelıştıren bır yol ızledı Ekonomık
alandakı devletçı yatınmlann Sovyet-
ler'den gelmesı dıkkat çekıcıydı Teks-
tıl, demır-çelık, şeker uretımı gıbı bırçok
alanda devlet yatınmlan ulkenın dort
bır yanına yayıldı
•••
Sosyalızmın kuruluş donemı, devlet-
çılıkle sosyalızmı ozdeşleştıren bır go-
runum kazandı Ekonomık ve sıyası gu-
Türk Solu ve Devlet
cun devletın elınde bulunması, bu gu-
cun halkçı bır çızgı ızlemesı butun dun-
yayı etkıledı Kapıtalıst dunya bu do-
nemde, sosyalızmın ekonomık alanda
emekçılerden yana yaptığı uygulama-
ların baskısını yaşadı, sosyal devlet fık-
n yaygınlık kazandı
Çoğunluğun çıkartannı savunmak ve
onlann haklannı korumak açısından
devletçılık onemlıydı Ancak zaman
ıçınde ekonomık ve sıyası gucu elınde
bulunduran tek partı yonetımlen tekle-
meye başladı Demokrasının yokluğu,
eleştın mekanızmalannın ortadan kalk-
ması, partı yonetımlennın astığı astık
kestıgı kestık bır çızgıye gırmesı sıyası
despotızmı berabennde getırdı
Ekonomıde tekelcılık ve sıyasette
despotızm, sosyalızmın tıkanmasını da
berabennde getırdı Baskıcı sıstem
halkçı karaktennı de adım adım yrtırdı
Sosyalızm, sonunda uretken olmayan
bır ekonomık sısteme ve burokratık bır
kabuğa donuştu
Solun devletle ılışkısı, sosyalızm de-
neyınde bır husranla sonuçlandı Kıtle-
ler, sosyalızmın nımetlennden yararlan-
maktan çok acısını çektıler Ancak ya-
şanmtş 70 yıllık deney, sosyalızmın
devletçı bır sıstem olarak algılanması-
na neden oldu Solcular, devletçılığı
KJeolojılennın bır parçası olarak kabul
ettıler
Sosyalıst ıktıdariann kurulmadığı ul-
kelerde ıse devletçılık solculuk olarak
algılandı Devletçılık, Turkıye gıbı gen
kalmış ulkelerde kaba bır bağımsızlık
anlayışıyla bırleşınce despotık bır mıllı-
yetçı devletçılığe donuştu Son yıllarda
Turkıye'de çapaçul ozelleştırmenın de
etkısıyle solia mıllıyetçı-devletçılık ara-
sında sınır kalmadı
ömeğın "mtllı mesele" olarak kabul
edılen bazı konutarda Islamcılann, ulku-
culenn ve solculann aynı cephede bu-
luşup, "ulusal devlet" bırlıkte savun-
maya başlamalan gıbı ganp ve acıklı
bır tablo ortaya çıktı Kureselleşmenın
kuzey guney farkını açması, yoksul ul-
kelenn daha da yoksullaşması, guney-
de yenı mıllıyetçılığın doğmasını bera-
bennde getırdı Bu yenı mıllıyetçılık, bır
yonuyle kureselleşmenın tekelleşme-
sıne tepkıyı rfade ederken, bır yandan
da ıçıne kapanık, tutucu devletçılığın
gelışmesıne neden oluyor Devletle sol
arasındakı mesafenın, sağcı devletçı
despotızmle solcu devletçılık arasın-
dakı aynmlann sılınmesını veya sılıkteş-
mesını berabennde getınyor
Batı, sosyalızmın ıçıne duştuğu buh-
randan yararlanarak egemenlığını da-
ha da arttırdi Ekonomık refah Batı'da
buyurken, bu ekonomık refahın bır par-
çası olarak ınsan haklan, demokrası,
ozgurlukler yenı boyutlar kazanmaya
başladı Gen ulkelerdekı despotık yo-
netımlere, yenı dunya duzenı ıçınde es-
kısı kadar ıhtıyaç hıssetmeyen Batı,
demokrası ve ınsan hakları konusun-
da daha olumlu bır tutum ıçıne gırdı
Işte bu noktada kafalar karıştı Gen
ulkelerdekı tutucu yonetımler, ınsan
haklannı Batı'nın emperyalıst oyunu gı-
bı gostermeyı yeğledıler Zaten, sol da
kureselleşmenın etkısıyle Batı'ya tep-
kı gosterdığı ıçın, kendı ıç tutucu dev-
letıyle bır ıttrfak ıçıne gırdı Sol, geçmış-
ten kalan devletçı geleneğını de bu ge-
lışmenın uzenne oturtunca tablo ta-
mamlandı Sol bır olçude devletı elın-
de tutan, statukocu sağa farkında ol-
madan eklemlendı
Son yıllardakı gelışmelere bır de bu
açıdan bakmakta yarar olduğunu du-
şunuyorum "Ya devlet başaya kuzgun
leşe" artık gerıde kalmadı mı? Sol, ar-
tık halkın ınıstyattfinın gelıştığı bır oz-
gurluk anlayışına sahıp çıkfnak zorun-
da değıl mı, yoksa zaten neden sol
var'?