Katalog

SAYFA CUMHURİYET 31 ARALIK 2000 PAZAR 10 HıJvUilVFİVJJ. / ekonomi@cumhuriyet.com.tr 2000'de hükümetin döviz kuru politikasından şikâyet eden sektör yeni yılda umudu istikrarlı iç pazar ve ihracatta anyor Otoıııotivcle ithalat dolııdizgiii 2001'deReel Ekonomiye Bakış Ithalatın 2000'in son aylannda yüzde 65'lere çıktığı bir dönemin ardından otomotiv sektörû 2001 yılında umudu istikrarh iç pazar ve ihracatta anyor. Otomotivciler, hükümetin uyguladığı döviz kuru politikası sonucunda ithalatta hızlı bir artış yaşandığma dikkat çekerek "Artık sadece iç pazara dayah olarak künsenin yaşaması mümkün değU" görüşünde birleşiyorlar. Euro bölgesinden yapılan ithalatın göreceli olarak yüzde 20 orarunda ucuzlamasıyla ithalatın "iyice" patladığına işaret ^•Euro bölgesinden yapılan ithalatın göreceli olarak yüzde 20 oranında ucuzlamasıyla ithalatın 'iyice' patladığına işaret edilirken 2001 yılında otomotiv satışlannın 2000yılının altında kalacağı vurgulanvyor. edilirken 2001 yılında otomotiv satışlannın 2000 yılının altında olacağı vurgulanıyor. Yüksek boyutlara ulaşan ithalatın dizginlenmesinin önemine dikkat çeken sektör temsilcileri, ihracatı arttırarak200l'i geçirmeyi planlıyorlar. 200 bin adetük ihracat hedefi Otomotiv Sanayicileri Derneği verilerine göre, 2000'de 480 bin adet otomobil satılırken 2001 'de ise 350 bin adet otomobil satılacağı öngörülüyor. 2000 yılının son aylannda yaşanan malı dalgalanmalar sonrasmda otomotiv satışlannın "bıçak" gibi kesildiğini belirten sektör temsilcileri "Herkes parasını tikide döndürdü. Bunun yarattığı tahribat var. Fabrikalar stoklan eritmek için tatilde" açıklamasında bulunuyorlar. 2000 yılmda 100 bin adetlik ıhracatın gerçekleştirildiğine dikkat çekilirken 2001 yılı için bunun 200 bin adede çıkmasının beklendiği belirtiliyor. Krediler yûkselecek Yeni yılda yeni projelerin devreye gireceği belirtilirken Türkiye'nin yaknı bir gelecekte 300-400 bin adet civannda ürün ihraç edecek bir noktaya geleceği öngörülüyor. 2000 yıhndaki ucuz kredilerin yerini yüksek kredi oranlannm alacağı söylenirken 2001 yılırun yeni projelerin devreye gireceği bir yıl olacağı belirtiliyor. Otomotiv Sanayicileri Derneği Genel Sekreteri Ercan Tezer, sektördeki yeni güçleri anlattı 'Ar-Ge ve hizmet, rekabetibelirleyecek'Otomotiv Sanayicileri Derneği (OSD) Genel Sekreteri Prof. Dr. Ercan Tezer, rekabet gücünün sürdürülebilir nitelikte olmasının önemine dikkat çekerek, "Arnk herkes ryi ve çok üretiyor. Üretimin dışında rekabet güçleri oltışmaya başladı. Rekabet, üretim öncesi Ar-Ge ve üretim sonrasındaki hizmetler bölümüne kayıyor. Bu iki konu, getecek 10 yılda rekabetin şekillenmesi için çok önemli olacak" açıklamasını yaptı. Türk ekonomisinin geleceğinin otomotiv ve elektronık sektörlerinde olması gerektiğini söyleyen Tezer, "Bulunduğumuz coğrafyada otomotiv sanayünde Türkiye kadar deneyimü olan bir ülke yok. Özellikle bu scktörde insan gücü bakımından çok Uerdeyiz" diye konuştu. 1994'te yaşanan krizin ardından 1996 yılında gümriik birliğine • Ercan Tezer, ucuz krediler ve ucuz ithalat ile geleceğin satın alınmasıyla sektörde talep patlaması yaşandığını söyleyerek sanayinin bu gelişmeye hazırlıksız yakalandığı için ithalatın patladığını belirtti. geçümesiyle sektörün ağır yara aldığını belirten Tezer, "Gümrûk birliğine girilince tüm vergiler sıfiriandL tthaJatın büyük rekabetiyle karşı karşrya kakhk. Avrupa pazannda bile bu derece rekabet yok. Türkiye pazannda bulunan Malezya. Çin ve Hint ûrünleri AB'ye giremiyor" görüşünü dile getirdi. 2000 yılında ıse otomotiv sektöründe, Türkiye'nin makro ekonomik verilenyle desteklenmeyen yüksek bir talep yaşadığına işaret eden Tezer, "Ucuz krediler ve ucuz ithalat ile geleceğin satın alınmasıyla sektörde talep patlaması yaşandh" dedi. Sanayinin bu gelişmeye hazırlıksız yakalandığını belirten Tezer, "Bu talebin arkasında yüksek oranda ithalat var. 2000 yıhnın dokuz ayında satmaz denilen ürünlerin yüzde 80'i krediyle sankü" dıye konuştu. 2001'de talep gerfleyecek 2000 yılının son aylannda gerçekleşen mali dalgalanmalar sonrasmda 2001 yılı için talepte gerileme yaşanacağına işaret eden Tezer, iç pazardan çok otomotiv sanayiinin ihracata yönelmesinin önemine dikkat çekti. Öte yandan Tezer, Türkiye'de Gümrük Birliği öncesinde yabancı sermayenin bazı parçalan yurtdışından getınp burada monte etmesının ucuza geldığıni, ancak böyle bir durumun artık söz konusu olamayacağını belirtti. Gûmrük biriiğinin etidleri OSD Genel Sekreteri Tezer, şöyle konuştu: "Gümrük birttği öncesinde otomotiv üzerindeki vergiler. otomobil parçalannın üzerindeki \ergilerin 2 kanydı. Parça getirip burada monte etme ucuza geliyordu. Artık gümrük büüğrvle böyle bir srratejinin yürümesi mümkün değü." Yabancılann bazı ürünlerini Türkiye'de üretme karan aldıklannı ve rekabet gücünün sürekli olmadığını ifade eden Tezer. "Otomotiv sanayii 'rekabet gücüm var' diye oruramaz. Yeni rekabet güçlerine ayak uydurmalT dedi. Sektörde küresel pazar / Otomotiv sektörü küreselleşmenin yoğun etkisinde ve birleşmeler 'dur durak' bilmeden devam ediyor. / Oretim ve pazarlama faaliyetleri ulusötesi şirketlerde toplanıyor. Otomotiv sanayünde giderek fırma sayısı azahyor. 10 yıl önce 40'a yakın fırma varken şimdilerde bu sayı 20 civannda. Üretimin yüzde 80'ini ilk 10 fırma yapıyor. Ilk 5 sıradaki şirketin yüTık üretimi 5 milyonun V izerinde. ttS Dünyada otomotiv sektöründe aşm kapasite yaşanıyor. Yaklaşık olarak 8 milyon adet civannda aşın kapasite var. • Aşın kapasite, güçleri birleştirmeyi getiriyor. Farklı kültürlerdeki şirketler bir araya geliyor. Fransız, Alman, Amerikan ve Japon şırketlen birleşiyor. Otomotivde farklı kültürlerdeki şirketlerin birleşmesi sıkıntı yaratırken, koşullar şirketleri birJeşmelere mecbur kılıyor. • Şirketler Ar-Ge faaliyetleri, saklama faaliyetleri ve platformlanru birleştiriyoriar. özellikle şirketlerin platformlannı birleştinneleri maliyetleri önemli ölçüde düşürüyor. Yeni yıl için sektörde yüzde 15 büyüme öngörülürken Türkiye'ye 12 milyonu aşkın turistin geleceği tahmin ediliyor Turizmci, 2001 'de pembe tablo çiziyor TÜRSAB Baskanı 'Olumsuz etkenleryok* TÜRSAB Başkaru Başaran Uhısoy, 2001 yılında Türk turizmini olumsuz etkileyecek herhangı bir durum bulunmadığını belirterek "Ancak 2001 yılmın önemK pazarlanndaki baa kaynaklara göre, bir kKim tur operatörlerinin kapasitelerinin daralması söz konusu. Ancak bu daralma, daha çok, uzak konaklama yerierini etkileyecek. Türkiye açısmdan oiumsuzluk söz konusu değü" dedi. 200 l'e turizm açısından ağır hasarlann görüldüğü bir kriz yıhnın ardından girildiğini ifade eden Başaran, "Tûm bunlara karşın ziyaretçi sayısı açtsmdan olumhı bir gelişim yaşandL İlk 10 ayhk verilere göre ziyaretçi sayısı 9 milyon 978 bin kişiy le rekor düzeye ulaşn. Arüş oranı geçen yıkn aynı dönemine göre yüzde 392 arttı. 1998 ydına göre de yüzde 10.1 yüksekti" açıklamasında bulundu. Başaran, yapılan araştırmalara göre, Türk rurizminin 2*20 vizyonunda Avrupa ve dünya ortalamasuun üstünde bir hızla büyümeye devam edeceğini kaydederek "2010 yıhnda 40 milyon turist ve 35 müyar dolar geHr hedefıne ulaşüabileceğine inanıyoruz. Ancak bunu yapabilmek için sürdürüleböir turizm Ukelerine uygun, kültürel ve doğal değerieri koruyan. ekolojik dengeye önem veren koşuUarm uygulanması gerekryor" diye konuştu. Turizm sektörü yeni yıla en umutlu bakan sektör olurken 2001 yılında turist sayısında yüzde 15 oranında artış ve 9 milyar dolan aşkın gelir bekleniyor. Petrol fıyatlanndaki artışın ve Euro'nun ABD Dolan karşısında değer yitirmeye devam etmesinin 2001 yılında turizmin gidişatını belirleyeceği vurgulanırken yeni yılda yakın ve iyi fıyatlı konakla- ma yerlerinin ön plana çıkacağma dikkat çekiliyor. Avrupa Birliği ülkelerinden tu- ristlerin Türkiye'ye ağırlıklı ola- rak geldiği göz önüne alındığında, Avrupalı tur operatörlerinin turist- leri yakın ve iyi fıyatlı Euro ile sa- tış yapan yerlere daha fazla yön- LJünya Ticaret Örgütü 'nün yaptığı bir araşürmada, Türkiye'nin iç seyahat harcamasının 2005 yıhnda yüzde 230 oranında artacağı tahmin ediliyor. lendirecekleri öngörülüyor. An- cak, Almanya'da zararda olan ba- zı büyük operatörlerin kapasite in- dirimine gitmesinin talepte bir da- ralmaya yol açabileceğine dikkat çekiliyor. Türkiye Seyahat Acenteleri Bir- liği'nin (TÜRSAB) verilerine gö- re 2001 yılında turist sayısının, ge- 2001 Tahminleri Turist Sayısında Turizm Gdınnde Kişı Başı (1998) 12.183.000 9.168.000 JL735s Değişım Değişim 2000 Tahmini Kişi Başı 2001 Tahmını ü%15 %23 700$ 752.5 Palmiye Tatil Köyü Muharras Azası isıkcı 'Mavibayrakhpbjlar artmah' 21. yüzyılda turizme yön verecek eğilimler # Gerek küreselleşme gerekse yereUesme turizm endüstrisinde anahtar rol oynayacak. # Insanlann dünyada keşfetmediİderi tatil beldeleri gün geçtikçe azalıyor. Özellikle çok yüksek yerler, denizlerin altı ve kutup bölgelerine turistler yoğun ilgi gösterecekler. Buralara gerçekleştirilen rurlarm çoğalacağı belirtiliyor. Hatta 21. yüzyılda insanlann uzaya turlarla seyahat etmelerinin olası oldugu belirtiliyor. Yakın bir zamanda insanlan, yerçekimsiz ortama alıştırmak için dünya yörüngesine yakm seyahatlerin gerçekleştirihneye başlanacağı söyleniyor. # Tematik turizm öne çıkacak. Temanın öne geçeceği, mekânın ikinci sıraya yerleşeceği tahmin edihyor. Disneyland, Hayvanlar Cumhuriyeti gibi belirü temalardaki yerlere ziyaretlerin artacağı öngörülüyor. Eğlenme. heyecan ile macera duy gularmı bu tematik yerlere giderek tatmak ön plana çıkacak. # Intemet, özellikle tatil yörelerinin seçiminde önemli rol oynayacak. Turistler, etkileşimli atlaslar, CD-ROM'lar ve pek çok teknolojik gelişmelerden yararlanacaklar. Bu gelışmeler turizm sektörünü yakından etkileyecek. # Tatil yerlerine gidisteki yolculuk süreci azalacak. # Pek çok ülke Asyalı turistlerin ülkelerine gelmeleri için peşinden koşacak. Turizm Yatınmcılan Demeği Başkanlık Divanı'nda bulunan ve Pabniye Tatil Köyü îşletmeleri Turizm ve Ticaret AŞ'nin Muharras Azası Yümaz Isıkçı, Tûrkıye'dc sahillerin pek çok Akdeniz ülkesine göre temiz, ancak mavr bayrakh plaj sayısının 78'le sırurh olduğuna işaret etti. Işıkçı, bu durumun Türk turizminin önümüzdeki sezonlarda önüne gelecek ciddi sonınlardan biri olduğuna dikkat çekerek şu açıklamalarda bulundu: "Avrupa ülkelerinin birçoğunda bu rakam 280 üe 380 arasuıda değişiyor. Yunanistan'da 280'in üzerinde mavi bayraklı sahil var. Mavi bayrakh sabjltec, turistin tesislere giderken önceuidi tercih sebebi hanne geliyor. Ancak Türkiye'de bu ofarya gercek anlamda sahip çıkünııyor.'' 2001 'de turizm sektörünün iyi bir yıl geçirmesinin beklendiğine, ancak en ufak bir olumsuz gelişmeden deetkilenebileceğine işaret eden Işıkçı, istikrara ihtiyaç olduğunu ifade etti. Turizmin riskli bir sektör olduğunu söyleyen Işıkçı, 14 Yabancı turist en ufak bir ohtyoba etküeniyor. Bu nedenle de turist gdsin diye fiyat kmhyor. Sektörün sigortası yerii turistten geçiyor. Tesisterin yüzde 35'i Türk turistie doklurulabUirse sektör olumsuzluklardan daha az etkilenir'" diye konuştu. çen yıla göre yüzde 15 orarunda artarak 12 milyonu aşacağı öngö- rülüyor. Aynca turizm gelirlerinin de bir önceki yıla göre yüzde 23 oranında artarak 9 milyonu aşaca- ğı belirtiliyor. Aynca 2001 yılmda Türkiye'ye gelen bir turistin kişi başına harcamasının ortalama 753 ABD Dolan olacağı söyleniyor. Bu arada, Dünya Ticaret Örgü- tü'nün yaptığı bir araştırmada, Türkiye'nin iç seyahat harcaması- nın 2005 yılmda yüzde 230 ora- nında artacağı tahmin ediliyor. Türk turizminin Akdeniz bölge- sindeki tesislerinin yenihğinin, di- ğer ülkelerle karşılaştınldığında rekabet açısmdan güçlü olmasını sağladığma dikkat çekiliyor. An- cak özellikle siyasi istikrarsızlıklar ve altyapı sorunlan turizm sektö- rünü olumsuz etkiliyor. 42 aya ysymak gerekiyor' Öte yandan, Türkiye'de yatak kapasitesinin büyük bölümünün "güneş, kum, deniz" turizmine gö- re yapılandığı göze çarpıyor. Yatak kapasitesinin bölgelere dağılımı- na bakıldığmda, Türkiye'nin 98 yılı verilerine göre 314 bin olan iş- letme belgeli yatak kapasitesinin yüzde 62'si Antalya, Muğla, Aydın ve Izmir'den oluşan 4 Ege ve Ak- deniz ilinde bulunuyor. Turizmci- ler, artık Türkiye'nin, önüne 12 ay sürdürülebilir turizmi koyması ve turizmi çeşitlendirmesi gerektiği- ni belirtiyorlar. DlE'nin 1998 yabancı ziyaretçi anketinde, Türkiye'ye gelen turis- tin yüzde 55'inin tatil ve dinlenme amacıyla geldiği saptanırken kültü- rel amaçla gelenlerin oranının yüz- de 10'larda kaldığı gözleniyor.