Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
31 AĞUSTOS 1999 SALI CUMHURİYET SAYFA
DEPREM
ABD'li uzmanlar
Karadeniz
haritası
degişti
• Depremde
Karadeniz'in ,
haritasının
. değiştiğini ileri
süren ABD'li bilim
adamlan,
" Türkiye'de
meydana gelen
sarsmtı, deprem
ötesi; daha önce
görülmemiş bir
doğa olayıdır"
dediler.
WVSHINGTON (AA) -
Tiirkiye'deki deprem
felaketini yakından
izleyen Amerikalı iki
bilim adamı, korkunç yer
sarsıntısının,
Karadenız'in îstanbul ile
Zonguldak arasında kalan
kıyı şeridinin haritasını
değiştirdiğini söyledi.
Minneapolis kentindeki
St. CloudDevlet
Cniversitesi'nden jeolog
Ricbard Rothaus, yaptığı
açıklamasmda. depremin
Karadeniz'in kıyı
tabanında yol açtığı
kınlma nedeniyle, denize
dık inen bınlerce ton
kayanın denize
döküldügünü belirtti.
McMaster Cniversitesı
öğretim üyelennden Ed
Reinhardt da, depremin
etkisiyle kıyıda,
denizaltında kalan toprak
parçalannın da yer
değıştırdiğini kaydederek,
"Karadeniz'in haritasının
bir kısmının değiştiğinj
söylemek yanlış olmaz*
dedi. tki bilim adamı,
deprem nedeniyle ortaya
çıkan dev dalgalann da,
bazı kara parçalannın
denize dökülmesinde
önemli rol oynadığını
ifade ettı. Rothaus,
"Deprem meydana
geldiğinde Karadenız'in
altında, Tiirkiye kıyısmda
yer alan faylar toprağın
daha derinliklerine doğru
indi" dedi. İki bilim
adamı, 17 Ağustos'ta
meydana gelen
depremin, kendilerini
tarihte en fazla hayrete
düşüren yer sarsıntısı
olduğunu söyledi.
Rothaus, **!Vleydana
gelen, bir depremin çok
ötesinde, muhtemelen
daha önce görülmemiş bir
doğa olayu toprak
karmanlannın
birbirinin içine geçmesi"
diye konuştu. İki bilim
adamı. depremden önce
de Türkiye ve
Yunanistan'da deprem
incelemelerinde
bulunmuşru.
Tehlike uyarısı
Japon
uzmanlar
harekete
geçti
DJŞ Haberier Ser\isi -
Marmara Bölgesi'nde
yüksek can kaybına ve
büyük hasara yol açan
deprem feiaketi. deprem
riskinin çok yüksek olduğu
Japonya'da da uzmanlan
harekete geçirdi. Ortak bir
basın toplantısı düzenleyen
Japon bilim adamlan
depreme karşı yüksek
teknolojik önlemlerin
abndığı Japonya'da
şiddetli bır depremin
başkent Tokyo'yu büyük
ölçüde yerle bir
edebileceği uyansında
bulundular.
. Japon deprem uzmanlan.
1995yılındaKobe
• kentinde meydana gelen ve
6 bin 400'den fazla insanın
ölümüne neden olan
depremin bir benzerinin
Tokyo'da da
yaşanabileceğini
bildirdiler. Yeryüzü
Bilimleri Araştırmalan
Enstitüsü Genel müdürü
Tsuneo Katayama,
"Kobe'de yaşananlar
Tokyo'nun da başına
gelebilir" dedi.
Japonya'nın en önde gelen
deprem uzmanlanndan biri
olan Katayama, şiddetli bir
depremin "tıpkı
Kobe'deki gibi eski
binalann tamamen
yıkılmasına ve kentte
birçok vangmın çıkmasına
yol açacağı" uyansında
bulundu.
Bütçenin yüzde 23'ü personele aynlırken yardımlara yalnızca yüzde 5 kalıyor
Kızılayı sağ politika vurdu
Ketnal Demir
MLTLUSERELİ
ANKARA - Dep-
rem felaketinin ardın-
dan afetzedelere yar-
dımda yetersiz kalan
Kızılay'ın içine düş-
tüğü açmaz, "rantı
hedefleyen ve özelleş-
tirme" ekseninde yü-
rüyen sistemin köklü
kurumlara yönelik
darbesinin son örneği
olarak değerlendiriliyor. Asli gö-
revi insani yardım hizmeti olan
Kızılay, bütçesinin yalnızca yüz-
de 5'ini yardıma ayınrken, dün-
yadaki benzer kuruluşlarda bu o-
ran yüzde 82 ile yüzde 92 arasın-
da değişiyor. Kızılay konusunda
uzun süredir çalışmalar yapan
CHP Genel Başkan Yardımcısı
Cevdet Selvi, Kızılay'ı sağ poli-
tikalann çökerttiğini söyledi.
_ Kızılay 2. Başkanı Nurettin
Özdemir ise 55 trilyon liralık
bütçenin yüzde 5'ini değil,
24'ünü yardımlara ayırdıklannı
bildirdi.
Dünyadaki Kızılay ve Kızılhaç
örgütlenmelerinin büyük bölü-
mü, gelirlerinin tamamına yakı-
nını insani yardım ve hizmet
amacıyla kullanıyor. Bütçesinin
yüzde 23 'ünü personel giderinin
oluşturduğu Kızılay. asli görevı için büt-
çesinin sadece 20'de birini "yüzde 5'ini"
ayınyor. ABD, İngiltere, Rusya. Slovak-
ya gibi ülkelerde bu oranın yüzde 80 ile
95 arasında değişiyor.
Kızılay yönetiminin, bütçenin 4'te bi-
rinin aynlmasına karşın ücretlerin yine de
düşük olması nedeniyle kalifiye eleman
banndıramamaktan yakındığı da belirtil-
di.
Gelirinin yüzde 81 'ini yardımlardan,
yüzde 12.6'sını kan satışından, yüzde 6'sı-
nı da bağışlardan sağlayan Kızılay'da
uzun vadeli program ve proje de hazırlan-
madığı bildiriliyor.
Kızılay'ın 55 trilyon liralık bütçesinin
1998 yılı harcama planına göre personel
giderleri 7 trilyon 157 milyar, yolluklar
249 milyar, hizmet alımlan 568 milyar,
malzeme alımlan 13 trilyon 551 milyar,
demirbaş alımlan 295 milyar, makine ve
taşıt alımlan 7 trilyon 149 milyar, bina ar-
sa alımı ve inşaat giderleri 3 trilyon 925
milyar, afet-sağlık yardımlan ve fakir öğ-
rencilere verilen burs 7.5 trilyon, transfer-
ler 8 trilyon 200 milyar, stok mal harca-
Butcelerinin yüzde90a yakın bölümü yardıma gidiyor
Yurtdışında Kvzjlay örgüilenmeleri
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Yurdışın-
da pek çok ülkedeki Kızılay ve Kızılhaç örgüt-
lenmeleri, butcelerinin yüzde 90'a yakın bölü-
münü yardım çalışmalan için ayınyor. Yurtdı-
şındaki yardım kuruluşlannın çalışmalan ve
yardıma ayırdıklan paylar şöyle:
ABD: 1 milyon 330 gönüllü üyeye karşılık
29 bin 850 maaşlı çahşanı bulunuyor. 50 kişi-
den oluşan bİT yönetimi var. Gelirinin büyük
bölümünü öncelikli olarak halkın desteğinden
ve bağışlardan sağhyor.
fcNGİLTERE: Toplam gelirinin yüzde 82 si
yardımlar için aynhyor. Bu oran, uluslararası
yardımlar ve yurtiçi çalışmalar olmak üzere i-
ki alanda kullanıhyor. Bu oranın yüzde 32.5'i
uluslararası yardımlar, yüzde 49.5'i de yurtiçi
yardımlar için aynhyor. Kurum içi harcamala-
ra aynlan oran yüzde 5, pazarlama ve iletişim
için aynlan oran ise yüzde 13 olarak belirieni-
yor.
RUSYA: 6.9 milyon gönüllüsü ve üyesi var.
Gelir, merkezi komiteden bölgesel komitelere
gönderiliyor. Personel maaşlan dışındakı bötü-
mün tamamı yardıma aynhyor.
SLOVAKYA: 21'i personel, 44'ü bölge bü-
rolannda çalışan sekreterler olmak üzere top-
lam 65 çahşanı var. 180 bin gönüllüsü ve 5 bin
de genç üyesi bulunuyor.
malan 6 trilyon 200 milyar lira olarak be-
lirlendi.
'insana önem
vermeyen poHtfkalar'
CHP Genel Başkan Yardımcısı Cevdet
Selvi, Kızılay'ın yıllardır uygulanan sağ
politikalar ve çürümüş sistemin çarklan
arasında ezildiğini söyledi. Kızılay'da ya-
şananlann Türkiye'de politikalann insana
önem venneyen yaklaşımının bir sonucu
olduğunu belirten Selvi, Kızılay'ın yasa-
da sıralanan görevlerinden büyük
bir bölümünü yerine getiremez
olduğunu anımsattı. Kızılay'ın
repoda parası olduğu iddialanna
gönderme yapan Selvi şunlan
soyledr "Tarihi bir kuruluş olan
Kızılay. son yülarda Yeni Dünya
Düzeni"nin etkisi altında kalarak
imkânsız dönemde yaptıklannı
bile yapamaz hale, sorunlan unu-
tur hale gebniştir. Görevleri ara-
sında bulunan dispaıtserler, saglık
ocaklan arük yapılmıyor. Çünkü
hepsi özel sektöre devredildi. Ka-
sıtb politikalar nedenh le görevle-
rini yapamaz hale gelmiş, örgüt-
lülükten uzaklaşmış ve kendi or-
ganizasyonunu yitirmiştir. İnsani
hizmede yükûmlü olan bir kuru-
luş bile paraya mahkûm olmuşsa
bu, uygulanan politikalann yan-
bşuğını gosterir."
İzmir
'îmarı özerk
kurullar denetlesin'
İZMİR (Cumhuriyet
Ege Bürosu) - Izmır 1
No'lu Kültür ve Tabiat
Varlıklannı Koruma Ku-
rulu Başkanı Prof. Dr.
Ömer Özyiğit imar ve
planlama vetkılennin be-
lediyelerden ahnarak öz-
erk kurullara verilmesıni
istedi.
Marmara Bölgesi'nde
meydana gelen deprem
feiaketi sonrasında yıkı-
lan binalann büyük bir
bölümünün, 3 Mayıs
1985 tarihınde çıkanlan
3194 Sayılı Imar Yasası
sonrasında yapılmış ya-
pılar olduğunu anımsatan
Prof. Dr. Ömer Özyiğit.
yasanın imar ve planlama
yetkilenni belediyelere
vermesınin, yıkımda bü-
yük payı olduğunu söy-
ledi.
Büyük aldatmaca
Özyiğit, yasayı, "Yerel
Yönetim Yasası adı alün-
da yapılan büyük bir al-
datmaca" olarak tanım-
layarak şunlan söyledi:
"Bu son deprem bize
açık olarak göstermiştir
ki 1985 yasasıyla beiedi-
yeler ellerine geçirdikleri
yetkilerle kentterimizi çir-
kin ve çarpık vapılaştır-
mış, kıyılanmızı yağma-
latmış,yeşil alanlarunızm
da birçoğunu ortadan
kaldırmıştu". Arsa ve in-
şaat mantıgı büyük bir
hızla ileıieme kaydeder-
ken, kaçak yapüara göz
yumularak, tüm ülke be-
tondan yapılmış çok kat-
lı gecekondularla dolmuş
ve bu evler binlerce insa-
nımıza mezar oünuştur."
Özyiğit, deprem fela-
ketinde en büyük sorum-
luluğun 3194 Sayılı imar
Yasası'nı kabul eden mil-
letvekilleri ile bu yasayı
bueüne kadar değiştir-
meyen. günümüze kadar
gelmesini sağlayan par-
lamenterler ve siyasi par-
ti temsilcilerine düştüğü-
nü vurguladı. Özyiğit,
yapılması gerekenleri
şöyle sıraladı:
-TBMM ivedi olarak
toplanarak, belediyelerin
elindeki imar ve planla-
ma yetkilerini eUerinden
ahnalı ve çıkaracağı ya-
sa> la yetkileri tamamen
özerk bir kurula vermeli-
dir. Bunun için özerk ni-
telikte olup, Ankara'da
görev yapacak' Bayındır-
lık ve İmar Yüksek Kuru-
lu' ile böigeferde çauşa-
cak 'Bayındırlık tmar
Kurullan' oluşturuhnao-
dır. Ankara'da çahşacak
yüksek kurul, bayındıruk
ve imar konulannda ilke-
leri beliıiemek. nâzım i-
mar veç evre düzeni plan-
lannı onavlamak. bölge
kurullannca yapünlarak
onavlanan 'uygulama i-
mar planlannı' kontrol et-
mek, bölge kurullan ara-
sında ilefişimi sağlamak
ile uygulamadan doğan
sorunjarda Bayındırhk ve
Iskân Bakanlığı'na yar-
dımcı olmak gibi görevle-
ri yerine getirmelidir.*'
ÇİZMEDEN YUKARI MUSAKART
ÇETELER DIŞARDA, EŞBER ÎÇERDE!..
BZNtM P& BAŞBAKAh! OLAf&K
İmar planlanndan ilkyardıma dek alınacak önlemler gündeme geldi
Belediyelerde depreme karşı önlem
ÖZCAN ÖZGÜR
ML'ĞLA-Marmara Bölgesi'nde yaşanan dep-
rem feiaketi, diğer kentlerde imar planlanndan
yapılaşmaya. kurtarmadan ilkyardıma dek alına-
cak önlemleri gündeme getirdi. Bu anlamda Tür-
kiye'nin bü>öik bölümünde şimdilik de olsa ça-
hşmalara başlandığı, belediyelerin ilgili birimle-
rinin yanı sıra bilim adamlanyla konuya ilişkin
görüşmelere başladıklan gözleniyor. Deprem böl-
gesinde yaptığı iki günlük ziyaretin ardından de-
ğerlendirmede buîunan Muğla Belediye Başkanı
Op. Dr. Osman Gürün de, deprem bölgesinde
yaptıklan incelemelerden sonra. "mevcut duru-
mu saptamak\egeieceğe dönükönlemleralınma-
sı yönünde kararlar oluşturmak" üzere meslek
odalannı toplantıya çağırdı. AKUT'la ilişki kur-
duklannı da belirten Gürün, benzeri bir grubun
Muğla'da da oluşturulacağmı bildirdi.
Muğla Belediyesi, yapı stoklannı değerlendır-
mek üzere çalışma başlattı. Gürün, deprem fela-
ketinin hem devlet hem de yerel yönetimlerin, si-
vil toplum kuruluşlan ve meslek odalanyla işbir-
liği içinde olma zorunluluğunu ortaya çıkardığı-
nı vurgulayarak "Bu anlayış içinde meslek odası
yönetidleri ile yapacağunız toplanüda önce Muğ-
laiçindurum saptamasıyapacağız. Aynca olası bir
depreme karşı alınması gereken önlemler konu-
sunda biriikte kararlar oluşturacağızn
dedi.
Depremzedelenn zaman geçirilmeden psikote-
rapiye alınmalan gerektiğini vurgulayan Gürün,
bölgeye ulaşan yardımlar konusuna da değinerek
şu izlenimleri aktardı:
u
Kurtarmaçalışmalannda
yaşanan koordinesizük, yardımlann yerine ulaş-
masmdada yaşanıyor. Yardımlann yerel \önetim-
lerden yerel yönetimlere gönderilmesinde yarar
var. Biz bundan böyle yanhmlanmızL talepleri
dogrultusundadirektolarak KocaeüBelediyesi'ne
sevk edeceğjz."
ZLENİMLER /SERDAR KIZIK
Deprem derslerine kimse aldınyor mu?YALOVA - Katliamın ardından
geieceğe ilişkin çıkanlacak ders-
ler konusunda kamuoyunda ortak
umutlar yaratılmıştı. Ancak daha
şimdiden ortaya çıkan kimı uygu-
lamalar. bu umutlan karartıyor.
Örneğin depremin ağır daibele-
rinden birini alan Yalova'daki Ha-
cımehmet Ovası'nın yeni imardü-
zeninın ne olacağı konusunda be-
liren ilk işaretler, hiç de ders alın-
madığını gösteriyor. Yetkilerin
Bayındırlık Bakanlıgı'na ait oldu-
ğu dönemlerde çeşitli sakıncalar-
dan ötürü imara açılmayan. ancak
daha sonra, 1985'li yıllarda yerel
yönetimin çabalan sonucu yapı-
laşma onayı verilen. zemini son
derecede yumuşak bu ovanın du-
rumuyla ilgili gelişmeler ıç açıcı
değil. Bu bölgede ünlü MES A ev-
lerinin bulunduğu Malazgirt Cad-
desi'ne bakan ilk sıradaki evler-
den ayakta kalan ve sağlam görü-
nenler yıkılacak, bir daha bu ku-
şağa imar verilmeyecek. Bu,
olumlu bir yaklaşım. Peki ilk sıra-
sının arkasında bulunan yüzlerce
konut ne olacak? Bu alanda yeni-
den yapılaşmaya olanak sağlana-
cak mı? Mimarlar Odası Yalova
Şubesi Sekreteri Savaş Dinçer'in
değerlendirmesi şu dogrultuda:
"Bavındırhk Bakanlığı uzman-
lan büıalarda hasar tespiti yapt-
yor. Birincisi bu tespiüer çok sag-
hkh değfl.Neredeysegöz karan ra-
porlardüzenleniyor.Bu tespitlerin
ışığında cadde üstündcki Ûk sıra-
nın tümüyle yapılaşmaya kapaül-
ması karan olumlu. Ancak ilk sı-
ranın arkasına ilişkin tıh eder.ders
almnıadığını gösteriyor. Bizce bu
alandaarükyapılaşmay a son veril-
meü, tümüyle yeşil alan ilan edih
meü. Çok ryi degerlendirme \ap-
mak gerekiyor. Bir de prefabrik
konut için seçilen TİGE.M arazisi-
nin, yani tanm alanuun imara açıl-
ması yönünde gmşimlerden söz
edilivor. Yeter arük, bu kadan da
olmaz. Yerleşim için zemini sağ-
lam olan, dağyamaçlan kullanıla-
mazmı?"
Bu arada Yalovalı Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanı Yaşar
Okuyan'ın, deprem molozlannın
döküldüğü dolgu alanının çay
bahçesi ve kafelere imara açılaca-
ğını. böylece yeni yaratılan bu
alandan para kazanılmış olacağı-
nı söylemesi anlaşılır gibi değil.
Dinçer'e göre bu yaklaşım da ders
alınmadığını gösteriyor:
"Deniz dolgusunun yanhşhğı
deprem bölgesinde ortaya çıkan
gerçekle gün gibi ortada. Buna
karşın sanki hiçbirşey olmamışgi-
bi Sayın Bakan, deniz dolgusun-
dan para kazanılaeağmı sö>1üyor.
Bu, korkunç bir şey.
n
Ders alınmadığına ilişkin taze
bir ömek daha duruyor karşımız-
da. Eski tzmir Belediye Başkanı
Burhan Özfatura kentin son kalan
yeşil alanını, yani Inciraln'nı gide-
rayak gökdelenlere açmıştı.
(Kentte olası bir depremde bura-
dan başka çadır kurulacak alan
yok.)
Izmir 1 No'lu Kültür ve Tabiat
Varlıklannı Koruma Kurulu ise
bölgeyi SİT ilan ederek bu girişi-
mi durdurdu. Ancak depremin 3.
günü yüksek kurulu toplayan Kül-
tür Bakanı İstemihan Talay ve
Müsteşar Osman Tekin Aybaş.
sanki tanm alanlanna, bataklık ve
sazlıklara kurulan evler yıkılma-
mış. binlerce insan ölmemiş gibi
rantçılann çıkanna bir yaklaşım-
la, sonuçta bölgenin SÎT özelliği-
nı deldi. Ostelik StT karanna im-
za atan bir kurul üyesi ile kurul
müdürünü görevden aldı. Derse
bak!
Dln tadrlerl
Bu arada din isrisman da dikkat
çekiyor. Yurttaşlar bu istismarcı-
lardan yakınıyor. Yalova'da dep-
rem sonrası sokaklarda şortlany-
la dolaşan bayanlara, "Kâfirler,
gazabı gördünüz işte" diyenleri
düşünün. Bosna'da, Çeçenistan'da
ve Afganistan'da " ümmetimize
yardun" diye para toplayan ama
bir biçimde yardımlan iç eden ya
da şaibeye sokanlan anımsayın.
Neleryazıyorlaryayın organlann-
da, neler anlatıyorîar? Çoluğunu
çocuğunu, eşini, akrabasını, dos-
tunu yitirmiş insanlar acı çeker-
ken "28 şubat kararlannm alımb-
ğı Donanma Komutanhğı kalbin-
den vuruldu" diyorlar. Efendim,
îstanbul'da, Marmaris'te, Bod-
nım'da ve burada (deprem bölge-
si) zina. fuhuş, çıplakhk bu düze-
ye gelince * soouç böyle ohırmuş".
POLİTİKA GÜNLÜĞÜ
HİKMET ÇETİNKAYA
Gediz'den Lice'ye...
1970yılıydı...
Uşak üzerinden Gediz'e gitmiştim...
Otomobili Gediz'in girişinde durdurduk...
Evler cayır cayır yanıyordu...
Yalova'ya bakarken, 29 yıl örtceyi anımsadım...
Yalova yıkılmıştı, Adapazan, Izmit, Gölcük ve
Değirmendere de öyleydi...
İnsanlar günlerdir acı içindeydi...
Bir hüzün yumağı körfezi kuşatmıştı...
29yıl önce, Gediz'egirerken radyodaSüleyman
Demirel'in konuşmasını dinlemiştim:
"Yaralar sanlacaktır..."
29 yıl sonra, Başbakan Bülent Ecevit konuşu-
yordu:
"Yaralar sanlacaktır..."
Kafamda bir dizi soru işareti vardı. Vurgun ve
kapkaç düzeni sürüyordu. Yalova'da, Çınarcık'ta,
'deniz manzaralı zeytinlikler' alıcı bekliyordu.
Oralara da birkaç yıl sonra villalar dikilecek, 6-7
katlı apartmanlar oturtulacaktı...
Izmit'ten Yalova'ya dek tüm körfezde yaşam ya-
vaş yavaş hareketleniyordu. Çadır kentler kurul-
muş, insanlar aşevlerinin önünde kuyruğa girmiş-
ti.
YİMTAŞ, Kombassan fırsat bu fırsat tüm olanak-
lannı körfeze yığmış, 'devletin yapamadığını' yap-
mıştı...
Anlı-şanlı medyamız, 'Kızılay' gibi önemli ku-
rumları Kemal Demir'in kışiliğine dönük saldırıy-
la yerden yere vururken, mafya babalarının 'Kon-
yalı mutfağı'nı deprem yöresine getirmesini ayak-
ta alkışlıyordu...
Kimse düne dönük bugünün eleştirisini yapmı-
yor; kurban derilerinin toplanmasının Türk Hava
Kurumu'nun elinden alınıp 'dinci vakıflara' veril-
mesıni nedense unutuyor; Kızılay gibi bir kurumu
'dinozor' olarak görüp, aşağılıyordu...
Güneş körfeze vuruyordu...
İnsanlar hüzünlüydü...
Enkaz yığınları denize boşaltılıyordu...
• • •
1976yılıydı...
Lice depreminden 7 ay sonra 'deprem konut-
lan'nı incelemek için Diyarbakır'dan yola çıkmış-
tık...
Yol arkadaşım Lice Belediye Başkanı Halil Ak-
gül'dü ..
Diyarbakır'dan ayrıldıktan hemen sonra hava
kapandı, Sitvan kavşağında kar yağmaya başla-
dı...
Lice kar altındaydı...
İnsanlar deprem evlerinin önlerine kurdukları ça-
dırlardayaşıyorlardı...
Aynı görüntülere 6 yıl önce Gediz'de de tanık
olmuştum. 1971 'de Burdur depreminde de 'soy-
gunun ayak izleri'riı görmüştüm...
Gediz'de bir yurttaş, önümüzü kesip şöyle de-
mişti:
"Çay, şeker, pirinç geliyor, bu yardımlan üçkâ-
ğıtçılar toplayıp parayla bize satıyor..."
Lice Belediye Başkanı Halil Akgül de, aypr§ey-
leri söylüyordu... -r , - ^ g
Kar altında deprem evlerini dolaşıyorduk...'
Lice depremi 6 Eylül 1975 günü olmuştu...
Yolsuzluk diz boyuydu...
Kulp ilçesinde de Lice örneği yaşanmıştı...
Müteahhrtler Adalet Partisi Genel Merkezi'ne
bağışta bulunup, ihaleleri almışlardı. Narlıca kö-
yünde Finlandiya firması tarafından monte edilen
400 konut, Zülfü Akarsu adlı müteahhidin yaptı-
ğı iş gibi gösterilip, kendisine 10 milyon lira öden-
mişti...
Ağa Ceylan Limitet Şirketi'ne de usulsüz ola-
rak ihale verilmiş, konut yaptırılmıştı...
Deprem evlerini tek tek gezmiştim...
Hiçbirinde temel yoktu...
İmar Iskân Bakanlığı yetkililerine LJce'de sor-
dum:
"Bu evlerin temeli yok!"
Yanıtı ilginçti:
"Bu evleri, nasıl olsa ahıryapacaklar..."
• • •
Gediz ve Lice depremindeki tüm yolsuzluklar
Meclis'e getirildi...
Tam 29 yıl önce şöyle yazdık:
"Bir de Ağa Ceylan adlı kişiden söz edilir. Res-
mi kayıtlara göre Ceylan firmasına şimdiye dek Li-
ce'de 30 milyon liralık ihale vehlmiştir. Oysa, bu
şirketin ihaleler üzerinde düzettme yaptığı uzman-
larca saptandığından 15.5 milyon liralık belgenin
iptaline ilişkin Bayındırlık Bakanlığı Yüksek Fen
Kurulu Daire Başkanlığı'n/n 8.7.1975 a-O/1775
sayılı yazısı vardır. Bu yazıda Ağa Ceylan'a ihale
verilmemesi istenmektedir. Üstelik bu yazı tüm
resmi kuruluşlara göndehlmiştir.
Yetkililehn açıklamaktan kaçındıklan gerçekler
nasıl ortaya çıkacaktır. Eğer Sayıştay denetçile-
ri biruğrarlarsa Lice'ye, sanınzbizim bu dizide öne
sürdüğümüz savlann ne denli doûru olduğunu
göreceklerdir. Eğer Lice Deprem İnşaat Amirli-
ği'nde muhasebe dosyalanna, ihale dosyalanna
el koyariarsa çok şey ortaya çıkacaktır. Bu arada
kimi dosyalann ortadan kalktığını görünce belki
şaşıracaklardır Sayıştay denetçileh. Dosyaların
nasılyitirildiğini LJce'de yaptıklan soruşturma sı-
rasında öğreneceklerdir denetçiler. Yalnız, şeytan
aldı götûrdü demezlerse orada görevli sorumlu ki-
şiler..."
Gediz ve Lice depreminde Hollandalılar, Al-
manlar, Fransızlar ve diğer ülkeler, "yardımlann
nasıl iç edildiğini" unuttular mı bugün?
Hiç sanmıyoruz!..
Yalova'dan enkaz yığınlanna bakarken, dünü
değerlendirmekte yarar var!.. . . .
hikmet.cetinkaya(« cumhuriyet.com.tr
Faks numaramız: 0212/ 513 90 98
Kaçak yapılar
hâlâ devam ediyor
îstanbul Haber Servisi
- Depremin yarattığı bü-
yük can ve mal kaybına
karşın, kaçak yapılardan
vazgeçilmiyor. Okmey-
danı Mahmutşevketpaşa
Mahallesi Güney So-
kak'ta Ömer Bozyokuş'a
ait 2 katlı binanm üzeri-
ne önceki gece yapılmak
istenen kaçak katın ko-
lonlan yandaki tek katlı
gecekondunun üzerine
çöktü.
Gecekondudan geriye
sadece yıkık duvarlarka-
lırken, 6 kişilik ailesini
geçindiren emekli RaşK
Gök (50), bacaklanndan
yaralandı. Kaçak kat,
projesiz yapıldığı için
dün öğleden sonra Şişli
Belediyesi ekiplerince
yıkıldı.