Katalog

SAYFA CUMHURİYET 4 TEMMUZ 1999 PAZAR 14 JVLJI_JJL LJ1\ kultur@cumhuriyet.com.tr Politik konularda çizmelerine karşm uluslararası jüri, evrensel temalı karikatürleri seçti '21. yüzyıhn rotası aşk olacak' GÜLERÇETİN/ NURDAN CİHANŞÜMUL 16. Aydın Doğan Uluslararası Kari- katür Yanşması'nın uluslararası jiirisi. Antalya zıyaretlerinin ardından Istan- bul'la tanıştılar. Yanşmada dereceye gi- ren ilk üç karikatür. alışılmışın tersine politik konulu karikatürler değildi. Bi- rinciliği kazanan Romanyalı sanatçı Mi- hai Ignat'ın kankatürü ise aşkın denge- si(zliği)ni konu alıyordu. Dün ülkeleri- ne dönen jün üyelenyle yanşrna ve ka- nkatür üzenne görûştük. 'Binyıiın sonunda hâlâ umutluyum' Jürinin en genç üyesi, Fransa'dan ka- tılan Serguei Goizauskas. Aılesi Rus stepleri ve Baltık kıyılanndan Arjan- tin'e göç etmiş sanatçının. Kendisi de gençligi boyunca Avrupa özlemi, nos- taljisi içınde yaşamış. Askeri rejimin uyguladıgı sansür nedeniylc de Avru- pa'ya göç ederek Fransa'ya yerleşmiş. Bu nedenle göç olgusu çok büyük Önem taşıyor sanatçının yapıtlannda. Karar verirken kendisi ıçin en önem- li ölçütün dürüstlük olduğu belırtiyor. "Ödüllerin tahmin edilenden daha faz- la etkisi var sanatçılann üzerinde. Ben de daha önce ödül kazandım. Kazana- masaydım kendimi haksızhğa uğramıs hissedebileceğim durumlar vardL Bazı \anşmalarda kazanmadığun hakle jü- rinin karannı takdir ettim. Mne de ödü>- lerin sanatçıları çok mutlu ettiği unutul- mamalı. Bu nedenle çok adil, çok dü- rüst olmak zorundaydım. Karan ver- dikten sonra rahat uyumak isriyordıyp. Kazanan yapıt gerçekten benim en çok beğendiğim, hak ettiğine inandığım ka- rikatürdü." Goizauskas, aşk temalı karikatürün kazanmış olmasını, 21. yüzyılın ana te- masını aşkın oluşturacak olmasına bag- Jüri başkanı Hermenegildo Sabat lıyor. "21.yüzyıhn rotası aşkolacak"di- yor. Binyıiın sonunda da pek çok sanat- çı dostunun tersine oldukça umutlu. 'Apokalips' ruhuna kendımizi çok kap- tırmamızın bir anlamının olmadığını düşünüyor. Çünkü sanat ve karikatürün önemi ve değeri her geçen gün artacak. 'Karlkatüre verllen ttnemden etfcllendlm' Amerika'da son yirmi yılın en önem- li karikatüristlerinden biri Daryl Cage. Bizler kendısını tanımasak da Muppet Sov ve Susam Sokağı için çizdiği domuz- lan, kurbağalan, çeşitli karakterleri iz- ledik yıllarca. Jürideki seçimi sırasında ikı özellik ara- dığını belirtiyor karikatürlerde: "En ko- mik ve çiziın bakımından en iyi olanı aradım. Banlan kumikti ama i>i çiziime- gelen karikatürün konusunun aşk olmasının şaşırtıcı olmadığını vurgulayan jüri başkanı Hermenegildo Sabat, içsel ve evrensel bir duygu olan aşkın yüzyıl sonra da mesajını koruyacağını belirtiyor. (Fotoğraflar: KADER TUĞLA) Serguei Goizauskas Ronald Libin DarvlCagJe BiULeak mişti, bazılan i>i çizUmtsti ama komik degUdi." Türk sanatçılanndan oluşan ön jüri- nin elemeleri sonucunda ellerine ula- şan 150 karikatürün zaten çok ince bir elemeden geçmiş olduğunu belirtiyor. Bir Amenkalı olarak kendilerine sunulan karikatürlerin hiçbirinde söz olmaması. portrelere yer verilmemesi ve dizi kari- katürler yerine tek karikatürierin yeğlen- miş olması dikkatini çekmiş. Kendisine en çok etkileyen şey ise Türkiye'de karikatüre verilen önem. "Türkiye'de karikatüre verilen önem beni çok etkiledi. Vanşma çok nitelikli bir yarışmaydı. Amerika'da bu kadar saygın bir yeri yoktur karikatürün. Ka- rikatürler sadece para için çizilir ve ya- vnnlamr." Karikatürleri lnternet aracıhğıylabin- lerce kişiye ulaşan Cage, önümüzdekı yı 1larda karikatürün insanlara ulaşaca- ğı ortamlann büyük değişiklık göstere- ceğını vurguluyor: "Dünya üzerindeki karikatürculer daha yakın bir îlişki için- deoiacaklar. Karikarürün içeriğinde na- sıl bir değişikük olur tam olarak bilemi- yorum ama sınırtan ve pazaruun değt- şeceğikesmr Ölçütüm sanatsallıktı. demokratlK bir seçlm oidu' Arjantın'den gelen jün başkanı Her- menegldoSabat, Güney Amerika'nın en ilginç ve en yetenekli sanatçılanndan biri oİarak gprülüyor. Karikatürleriyle as- keri diktatörlük döneminde ülkesinin alternatif sesi olan Sabat, yanşmaya ka- tılan kişilerinr ve ülkelerin isimleri ka- palı olduğu ıçin çok demokratik bir se- çim yaptıklannı söylüyor. Kişisel seçi- Doğumunun 190., ölümünün 150.yılmda Edgar Allan Poe özel sayısı Güzeüiğin karşvsında uyarattL..Kühür Servisi- Adam Öykü dergisi, doğumunun 190.. ölümünün 150. yıhnda Edgar Allan Poe sayısı hazırladı. "Poe öldü... ve bir ayyaş, bir başansızhk olduğu soylendi ve başanlı bir Amenkalı kadar içip içmediği hiç vorumsuz bırakıMı...Poe, kendi dönemindekilerin yarattığı •'güzellığın" karşısında "büyü"yü yarattı... Kendi içindeki üstünlüğü kendi ününü sağladı... Hepsinden öte özgür aşkı, yurtseverügi, kavgayı, züppeüği, hassasiyeti. oburluğu, adiliği ve daha pek çok prim yapan şeyi bünyesinde banndırdr demiş George Bernard Shav*. Jorge Luis Borges'in kaleminden Edgar Allan Poe"nun özgeçmişi ise şöyle: Edgar Allan Poe (1809- 1849) Boston'da doğdu. Annesi de babası da yoksul tiyatro oyunculanydı. Allan soyadını, kendisini evlat edinen John Alİan adlı bir tüccardan aldı. Virginia'da ve tngiltere'de öğrenim gördü. lngiltere'de okuduğu okulu. kahramanı öteki benini, ikincı benliğini öldürerek can veren "VVUliam \VUson" adlı düşlemsel öyküsünde anlatır. VVest Point Askeri Akademisi'nden atılan Poe gazetecilik yaparak savruk bir yaşam sürdü; döneminin bir çok ünlü kişisinin düşmanlığını kazandı; Longfellow'u aşırmacılıkla suçladı. Gençliğinden başlayarak alkol ve nevroz yedı bitirdi Poe'yu. 1836'da 13 yaşındaki kuzini VTrgina Clemmle evlendi, ama Clemm 1847 "de veremden öldü. Poe ise Baltımore'da bir hastanede ölecek, ölüm döşeğinde can çekişirken, The Narrative of Arthur Gordon Pym of Nantucket (1838; Nantucket'lı Arthur Gordon Pym'ın Öyküsü) adlı kitabında geçen korkunç bir öyküyü yeniden yaşayacaktı. Mutsuzluk kısa olmaz, ama kısa ve mutsuz bir yaşamı oldu. Adam Öykü'nün bu özel temmuz ağustos 23. sayısmda, Edgar Allan Poe'nun ' Kalabahklann Adamı', 'Çalman Mektup'. 'Peri Adası', 'Öval Portre', 'Usher Konağı'nın Çöküşü', 'Valdemar Olayındaki Gerçekler' başlıklı öykülerinin yanı sıra Gökçen Ezber'in 'Öyküler Konağı", Uğur Kökden'in 'E.A.Poe'nun Karanlıktaki Yüzü". 'Komedi ve Yergi öyküleriyle Poe', SevinçOzer'in 'Tek Etki' Kuralı, NedretTanyolaçÖztokat'm 'Fransız Yazınmda E.A.Poe tmzası' başlıklı yazılan yer alıyor. Orhan Koçak ile Dünden Bugünc bu sayının konuşması. Dergide aynca Sezer Duru'nun 'Komşular', Ali Cengizkanın 'Suç', Nafia Amnok trenin Rapor'. Hürriyet Yaşar'ın 'Konuşma'. Murat Güboy un Ekici'. Gülay Talash'nın 'Evet' ve Eylem Handan Yılmaz'ın 'Mavi Marmara' başlıklı öyküleri de var. Semih Gümüş'ün 'Öykünün Dünyası ve Eleştirisi', NedimGürseTin 'Pınar' öyküsü ile 'Bir Öykünün Öyküsü'nü anlatan yazısı. Orhan Barias 'Okur' Yazar", DemirÖzlü 'Tarçın Dükkanlan başlıklı yazılan ve Gültekin Emre'nin Yusuf Ziyn Bahadmlı'nın öykü kitaplanna ilişkin yazısı da bu sayının içeriğini oluşturuyor. Adam Öykü dergisi Edgar Aflan Pbe için özel sajıhaarladı. 'ÖNCEKİ GÜNLER, ölüm, yıkım & detroit'in galası New York'ta yapılacak Tiyatro festivali, Wflson'ın yapımcısı KültürServTSİ-Uluslararası Istanbul Ti- yatro Festivali, Robert W0sön'un dünya prömiyeri 7 Temmuz çarşamba günü New York Lincoln Center'da gerçekleşecek olan 'ÖNCEKİ GÜNLER, ölüm, yıkım & det- roit' adlı oyununun yapımcılan arasında yer alıyor. Oyunun diğer yapımcılan ise Change Performing Arts (ttalya), Lincoln Festival New York ve MC93 Bobigny Pa- ris. Robert Wilson'ın Umberto Eco'nun ÖncekiGünün Adası' adlı felsefi mace- ra romanından, Edgar Allen Poe'nun bir kısa öyküsünden ve evlat edinmiş olduğu otistik Christopher Knowtes'un şiirlerin- den yola çıkarak kendi minimalist tiyatro anlayışı içinde yorumladığj ve oniki sah- neden oluşan 'ÖNCEKJ GÜNLER, ölüm, yıkım & detroit' mahşer gününden başla- yarak. geri dönüşlerle, tarihsel süreç için- de yıkım ve yeniden- yapım olgusu üze- rinde duruyor. Oyunun özelliklerinden biri de öykünün bir süreklilik içinde sunulmayışı. Olaylar sürekli olarak zamanın gerisine gidiyor ve yeni bir binyıiın eşiğinde insanın mah- şer günü kâbuslanna ayna tutuyor. Kısa- cası uzam içinde sonsuz bir gezi 'ÖNCE- Kİ GÜNLER, ölüm, yıkım & detroit' 16. Yüzyılda bir gemi kazası geçirmiş olan denizci Roberto deUa Griva'nın bu- günü dünden ayıran meridyeni arayışıdır. Roberto, önceki adasını görür ama asla ona ulaşamaz.. Asil sevgilisine yazdığı mektuplan okuyarak onu sonsuz denizler ve zamansız uzarnlar içinde izleriz. Eco'nun r unya prömiyeri çarşamba günü gerçekleşecek oyunun konuk sanatçısı Semiha Berksoy, Tristan ve Isolde'den bir arya söyleyecek. olmayan bir zamanın adasında mahsur ka- lan ve yeni günün peşine düşen kahrama- nı Roberto biraz Robinson'u, biraz Peter Pan'ı. biraz da ABce Harikahr Diyannda'yı anımsatıyor. 'ÖNCEKİ GÜNLER, ölüm, yıkım & detroit'in müzikleri genç Japon besteci Ryuichi Sakamoto'ya ait. Koreografı de yine Japon bir sanatçı olan Suzushi Hana- yagi'nin. Bu zengin kadroda yer alan sa- natçılar arasında Tony Randall. Isabella Rossdlini, Stephanie Roth, Fiona Shaw. Bu büyük yapımın New York'u büyüleye- cek bir de konuk sanatçısı var. Semiha Berksoy Berksoy, 'Tristan ve Isolde'den söyleyeceği bir arya ile dikkatleri üzerine çekecek. Bu yıl Uluslararası Istanbul Tiyatro Fes- tivali Onur Ödülü'nü almak üzere Istan- bul'a geldiği sırada Semiha Berksoy'la ta- nışan Robert Wilson adeta büyülenerek kendisiyle bir projede çalışmak istemiş ve önerisi sanatçı tarafından kabul edilmış- ri. ' ÖNCEKİ GÜNLER, ölüm, yıkım & detroit', 2001 yılında Avrupa turnesi çer- çevesinde Uluslararası Istanbul Tiyatro Festivali'nde yer alacak. Istanbul Kültür ve Sanat Vakfı'nm bu önemli girişimde temel amacı dünya sa- nat platformunda Istanbul ve Türkıye'nin de sesini duyurmak. Bu bağlamda Festi- vaün 'ÖNCEKİ GÜNLER, ölüm, yıkun & detroit' projesinde yer alması 11. Ulus- lararası Istanbul Tiyatro Festivali'nde baş- latılan yurt dışına yönelik açılımlar zinci- rine eklenecek yeni ve önemli bir halka. minin tek ölçütü ise sanatsallık olmuş. Kendisi de sadece politik karikatürler çiz- mesine karşm bu kez politik olmayan bir kankatürün kazanmış olmasından hoş- nut Sabat' "Ödül alan her üç yapıtan da ödülü hak ettiklerini düşünüyorum. Bi- rinci gelen karikatürün konusunun da aşkohnası kimsevi şaşırtmamaü. Içsel ve aynızamanda evrensd bir duygudur aşk ve bu karikatür bundan on, \irmi, eDi, hatta yüz yıl sonra mesajını konıyacak, insanlara bir şey söyleyecek." Karikatürün gücü görselllk' Avustralyalı jüri üyesi Bill Leak, sa- nat öğreniminin ardından Londra ve Al- manya'da çahşmalar gerçekleştirdi, 1982'de ülkesine döndü. Karikatürün yanı sıra kendi atölyesinde resim çalış- malan da yapan Leak, yapıtlannı kibar olaniar ve olmayanlar diye ikiye ayın- yor: "The Australian gazetesi için poli- tik ekştiri içeren karikatürterçiziyonım. Bunlar kibar olmayan çalışmalanm, çünkü burada politik olanı yakalama- ya çahşryorum \« insanlann duygula- nyla ügiienmiyorum. Kibar çahşmala- run ise stüdyomda yaptığım çahşmalar. Portreler çiziyvrum. Daha saygılı bir iş, çünkü portresini çizmek istedigim insa- na soruyorum >a da o insan bana soru- yor. Kişisel iüşkUerim ön plana çıkrvor." Ressam olarak çalışmalanm ölüm- süzleştirdiğini. ancak karikatür aracılı- ğıyla da resim çalışmalanyla da dalga geçtiğini söylüyor Leak. Yanşrna seçimleri sırasında öncelik- le karikatüristin kullandığı çizim tekni- ğinin ve işlediği konunun ilginç olma- sına önem veTdiğini belirtiyor. "Kari- katürde konu çekki ounab ve insanı gül- dürmeiLÖzgün fiküierie ortaya çıkmak zor diye düşünüyorum." Elemelenn oldukça adil oiduğunu vurguluyor "Jüri üyesi obrakgördüğüm karikatürleri kimin yapüğını ya da hangi ülkeden katıldıgını bü- miyorduk. Herkeskendi ötçütk- rine göre yapıtlar seçti. Eğer bu bOgSeri bflsey dim etkilenir miy- dim bihniyorum. Eğer yanşma- da bir arkadaşımın kankatürü olsaydı ve ben de bunu bOseydim bu karanmı etldlemezdi, ancak objektifbir değertendirme yap- mamı engeUerdi." Yanşmaya katılan karikatür- lerin büyük çoğunluğunun ev- rensel konulan işlediğine dik- kat çekiyor Leak. Karikatürist- lerin kendi ülkelerinde yasa- dıklan politik sorunlan eleşti- ren yapıtlardan çok evrensel te- malan seçmelerinden de olduk- ça memnun. Karikatürün yeni bir yüzyıla gırerken hâlâ önem- li bir noktada olduğuna inanan Leak. insanlann görsel imgele- ri daha kolay hatırladığına dik- kat çekiyor. Görselliğin karika- türün elindeki en büyük güç ol- duğunu söylüyor. Çizim teknlgi ve renkler önemli' Belçikalı jüri üyesi Ronald Libin. daha çok Bing adıyla ta- mnıyor. Libin, 30 yıldır ilan ve grafık tasanmı üzerine çahş- malar yapıyor. Çizim tekm'ğine ve renklere büyük önem veri- yor: "FHdrne kadar özgün olur- sa olsun, çizgi tekniği zayıfsa ka- rikatür bütün özeüigmi yitirir. Birkaç dakikada çizilen kari- karüriere karşıyun. Ben gere- Idrse bir karikatür üzerinde beş gün çalışabüirim." Kum üzerine 24 kişiyle çiz- diği 300 metrelik karikatürle Guinnes Rekorlar Kitabı'na gir- di Libin. Gerçekleştirdiği ilgi çe- kıci projeler arasında Begian sahilindekı 40'tan fazla tramva- yın dekorasyonu, Belçika'nm 150. yıldönümü dolaytsıyla bir yük mavnasını deniz kızına dö- nüştürmek yer alıyor. Karikatür çizimlerinin yanı sıra uluslararası karikatür ser- gilerinin organizasyonunda ve FECONEWS'ın yayımlanma- sında görev aldı. Libin, Aydın Doğan Karika- tür Yanşması'nın katıldığı en iyi yanşmalardan biri olduğu- nu söylüyor. Karikatür dünya- sında her gün yeni şeylerin keş- fedildığine dikkat çekiyor Libin: "Bundan yıllar önce uısanlar karikatürün ne olduğunu bil- miyoıiardı. Şimdi ise herkesin bu konuda farklı görüşleri var. Aynca bu tür yanşmalaria fark- h ülkelerden insanlar ve görüş- ler bir araya geüyor." 1997 yılında Avrupah Kari- katüristler Federasyonu'nun (FECO) başkanı seçilen Libin, halen bu görevini yürütüyor. Libin Avrupalı Karikatüristler Federasyonu'nun ismini "Ulus- lararası Karikatüristler Fede- rasyonu" olarak değiştirmeyi planlıyor. Yanşmada yapıtlar arasında eleme yaparken karikatüristin kullandığı temaya, çizim tekniğine ve kullandığı renklere önem verdiğini belir- tiyor. Siyah beyaz karikatür- lerin etkili olmadığını söylüyor. Jennifer Page ülkemize geliyor • Jean Reno ve Vincent Cassel. Mathieu Kassovitz'inyeni fılminde başrolleri üstleniyorlar. Jean- Christophe Grange'm romanından sinemaya aktanlan filmin adı 'Les Rivıeres pourpres" • Burt Reynolds 14 yıl sonra yönetmenliğe dönüyor... Reynolds 'The Last Producer'da, son fılmini çekmek isteyen yaslı bir sinemacınm piyasadaki genç yapımcılara karşı verdiğı mücadeleyi anlatacak. • Pldel Castro, Rio de Janeiro Üniversitesi'nde yaphğı konuşmada Hollyvvood sinema endüstrisini ve Amerikan kültür istılasını eleştirdi. Yaklaşık üç bin kişinin izlediği konferansta Amerikan sınemasının dünyanm büyük bir bölümünü zehirlediğini ve aldattığını söyledi. Şiddet içeren Amerikan filmlerini eleştiren Castro, Amerika'nın sinema ve televizyon endüstrisindeki hâkimiyetine dikkat çektı. Avrupa ve Latin Amerika'dan liderlerin, sanatçılann, akademisyenlerin katıldığı konferans büyük ilgi gördü. • HollyVVOOd. genç kuşaklara tanıtmak amacıyla klasikleri popülerleştirerek beyazperdeye aktarmayı sürdürüyor. Tim Blake Neldon'ın Otello versiyonu 'O' ve David Ryan'ınCyranode Bergerac versiyonu Tll Be You'nun ardından şimdi de yönetmen Rob Schmidt, Suç ve Ceza'yı çekmeye hazırlanıyor. Filmde Ellen Barkin rol alacak. • Nell La BUte kendi yazdıgı tiyatro oyununu New York'ta sahneliyor. 36 yaşındaki yönetmen aynca şu günlerde ilk yüksek bütçeli filminin hazırlıklan içinde. 'Nurse Betty' adlı filmde, kocasının öldürülmesine tanık olan bir kadının öyküsü anlatılacak. • Monlca Lewinsky şimdi de sinemaya anlıyor. Lewinsky, yıl başında gösterime girecek olan bir seks komedisinde rol alacak. • Alexander Zlnoviyev, 21 yıl aradan sonra ülkesi Rusya'ya döndü. Yazdığı hiciv romanlarıyla tanınan yazar, 1978 yılında komünist lider Leonid Brejnev'i eleştiren kitabı yüzünden Sovyet vatandaşlığıru yitirmişti. 1991 yılında vatandaşhğını geri ahnasına rağmen AJmanya'nm Münih kentinde yaşamını sürdüren yazar, 76 yaşında yeni bir hayata başlamak üzere Rusya'ya döndü. • Superman Yaşayacak mı? Warner Bros. Stüdyolan tarafından çekilmesi planlanan Superman Lievs projesi 1997 yılından bu yana tamamlanamıyor. Stüdyo- şu günlerde yeni bir senaryo yazması için VVİlliam Wisher'la anlaştı. Bugune dek birçok yönetmen ve senarist değiştiren Superman Lives adlı filmde Superman'i Nicholas Cage canlandıracak. • Uv Tyler ve Matt Dillon, 'One Night at McCool's' isimli filmde başrolleri paylaşıyorlar. Birkaç adamın, aynı kadınla ilgili anılannı konu alan filmin yapımcısı Michael Douglas. Douglas, komedi niteliğindeki filmde küçük de bir rol üstlenecek. • Jennifer Page Türkiye'ye geliyor. Geçen yıl tüm dünya listelerine giren ve Türkiye'de en çok çalan şarkı haline gelen "Crash"la müzik dünyasında büyük ilgi uyandıran Jennifer Page, çıktığı dünya turnesi çerçevesinde Istanbul ve Bodrum'da 6 ve 7 Ağustos tarıhlerinde iki konser verecek. Page'e, ön grup olarak listelerde ilk 10'a girmeyi basaran "More than this" isimli şarkısıyla Emmie eşlik edecek. Konserlerin gerçekleştirileceği mekânlar ve bilet satış noktalan ile ilgili bilgiler 10 Temmuz'dan itibaren " www. fabrikaproduction .com" adresınden öğrenilebilecek. • NİCk NOlte. James Ellroy'un romanından sinemaya aktanlan 'White Jazz' isimli filmin yapımcılığını ve başrolünü üstlenıyor. Filmi Bob Richardson yönetecek. • Steven Spielbergün de kuruculan arasında yer aldığı DreamWorks SKG, Los Angeles'ta 250 milyon dolar değerinde yeni bir stüdyo kurmaya hazırlanıyor • BrlanLevantTaş Devn'ni 'The Flınstones Viva Rock Vegas' adıyla beyazperdeye aktanyor. Mark Addy. Kristen Johnson, Stephen Baldwin, Jane Krokowski ve Joan Collins'in rol alacagı film 2000 yıh bahannda gösterime girecek. • Zhang Jialin, Pans Uluslararası Şarkı Yanşması'nda birincilik ödülünü kazandı. Çinli soprano Jialin, Gustave Carpentıer'nin Loise ve Giacomo Puccini'nin Madam Butterfly operalanndan seslendirdiği aryalar ile bu ödüle değer bulundu. lkincilik ödülüne, Güney Kore'den tenor Kim Sung- Jun, trlandalı soprano Sinead Mulhera, üçüncülük ödülüne ise Türk tenor Buletit Berduz değer görüldü.