Katalog

•4 -6AYFA CUMHURİYET 7 MAY1S 1999 CUMA HABERLER DUNYADA BUGUN " ALt StRMEN 1856-1999 ^ 18 Nisan seçimlerinden, DSP ile birlikte MHP'nin de oylannı arttırarak çıkması ve bu iki partinin ağır- lıklı kanatlarını oluşturacağı bir hükümetin, ülkeyi hiç r değilse, şimdiden kestirilmesine olanak bulunmayan t, birsüreyönetecekolması, Avrupa'yı endişelendirmiş gibi görünüyor. Şimdi önde gelen başkentlerde hep aynı soru so- ruluyor. "Türkiye Avrupa'dan uzaklaşıyor mu?" Soruya anlam vemnek güç. Avrupa, kimi de haklı olan nedenlerte Türkiye'yi kendine yaklaştırmadı ki şimdi biz oradan uzakiaşıyor olalım. Daha son seçimlerden önce de Ecevit, Avrupa ^konusundaki politikasını, bu konuyla ilgili Devtet Ba- şkanı Şükrü Sina Gürel'in ağzından açıklamıştı. "Av- ' 'rupalıların bu tavrı karşısında, Türkiye'nin yeni yak- laşım girişimleri yapmasının anlamı yok. Top onlar- dadır. Kendileri adım atmak istediklerinde bize ha- ''ber veririer" şeklinde özetlenebilirdi yeni politika. Ama Avrupa yeni adımlar atmak yerine, Türkiye'yi, "Mçinde yer aldığı NATO'da bile dışlamayı, NATO'nun "Avrupa konusunda silah kullanmaya kadar varacak t girişimlerinde, Türkiye'yi karar dışında bırakmayı ön- görüyordu. VVashington zirvesindeki bu girişim, An- kara'nın büyük direnişi ile suya düştü. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in son Paris gezisinde Chirac'ın "Aman Avrupa'ya küsmeyin" sözünü bu çerçeve içinde ele almak gerekir. Cumhurbaşkanı Demirel deyanıt olarak, diploma- tik konuşmalarda kullanılan formüllere uygun olarak "1856 yılında bu güzel şehirde yaptlan bir banş konferansında, mirasçısı olduğumuz ve bu yıl ku- ruluşunun 700. yılını kutlamakta olduğumuz Os- manlı Imparatoriuğu, Avrupalı devletlerce siste- minin bir parçası olarak kabul edilmiştir" diyerek "• zaten neredeyse 1.5 yüzyıldır Avrupalı olduğumuzu ima etmiş. Bu sözlerbizim oldukçafazlakullandığımczbirsav- dır, diplomatlanmız, konuyu fazla bilmeyen gazete- cilerimiz tarafından da sıkça yinelenir. Gerçekten de Osmanlı'nın Fransız ve Ingilizler ile birtikte savaştığı Kınm Savaşı'ndan sonra 1856'da Paris'te hem de o günden bu yana Fransız Dışişleri Bakanlığı'nın merkezi olan Palais d'Orsay'da topla- -nan Paris Konferansı ile Osmanlı'nın toprak bütün- lüğü Avrupa devtetlerinin güvencesi altına alınıyordu. Olayın siyasi nedeni basitti. Rusya'nın sıcak deniz- lere inmesini istemeyen Fransa ve Ingiltere, Rusya'ya -karşı Osmanlfyı destekliyorlardı. Ancak bu politika on beş yıla kalmadan değişecek, biriiğini tamamla- -,yan ve Fransa'yı dize getirip Avnjpa'da ve dünyada -kendisine yaşam sahası arayan Almanya ortaya çı- .kınca Londra ve Paris bu tehlikeye karşı Rusya ile iş- birtiğini yeğleyeceklerdı. Kısacası, Paris Anlaşma- sı'nın tarihte fazla bir kıymet-i harbiyesi olmadı. Öte yandan, Paris Anlaşması'nı başka türlü de :6kuyabilir ve Avrupa devletlerinin Osmanlı'nın iç iş- .Jerine dilediklerince karışma koşullannı elde ettikle- .fjni de görebilirsiniz. . - Paris Anlaşması'yla gelen Avrupalılık, tabii ki ya- ,'fariı sonuçlar da doğurdu, ama genel bilançonun ne ölduğunu anlamak için Boğaz'ın kıyısındaki sarayla- ra, Düyun-u Umumiye'ye bakmakta yarar vardır. Eğer Paris Anlaşması'yla girdiğimiz Avrupahlaşma sürecine bugün de girmeye hazırsak, bütün kapılan açarsak, bütün istekleri yerinegetirmeye amade olur- _ sak, bugün de Avrupa ile ilişkilerimızı düzeltebiliriz. Şunun koşulu basittir. PKK sorunundan ekonomik konulara ve her noktaya AB'nin dikte ettiklerini ka- bul etmek. Yok, Avrupa ile ilerde, kendimize değin yanlışlan da düzelterek sağlıklı bir ilişki kurmak istiyorsak, onun jjıodeli hiç kuşkusuz 1856 Paris Anlaşması değildir. îl genel meclisinde FP-ANAP ittifakı İstanbul Haber Servisi * Merve Kavakçrnın ' "Meclis'e türbanla girme- sine sessiz kalan ANAP, tstanbul il genel meclisi başkanvekilliği seçimle- rinde de FP ile işbirliği yaptı. İstanbul il genel mec- lisi birinci başkanvekilli- ğine ANAP'ın desteğiy- " * FP'li Hilmi Demirci. ikinci başkanvekilliğine ise FP'nin oylarıyla ANAP'lıllldnTaştanse- •çîldiler. "" istanbul il genel mec- lisi dokuzuncu dönem, •birinci çalışma yılı birin- ci oturumu dûn yapıldı. Başkanlığını İstanbul Valisi ErolÇakır'ın yap- tığı meclisin seçimlerin- de FP ile ANAP birlikte hareket etti. 18 Nisan 1999 seçimleri sonucun- da oluşan il genel mecli- sinde FP'nin 82, DSP'nin 73, ANAP'ın 48 ve CHP'nin 9 üyesi bulunuryor. FP'nin iki kadın üye- sinden ikisi de Meclis'e başlan açık gelirken FP de "sorun çıkarmayan" kadın üyelerini katip gös- tererek bir anlamda ödül- lendirdi. Köşeye sıkışan Fazilet Partisi, İstanbul Milletvekili Merve Kavakçı'dan kurtulmanın yolunu anyor Menderes'ten türban istiiasıANKARA (CumhuriyetBü- rosu) - Türbanlı milletvekili Merve Kavakcı'nın TBMM de türbanla yemin etme ısran FP'yi kanştınrken Genel Baş- kan Yardımcısı Aydın Mende- res. "gerifimin düşürülmediği'' gerekçesiyle partısinden istifa ettı. FP'nin türban konusunda duyar- stz davrandığını ifade eden Mende- res. "Konuyla ilgili taşıdığunendişele- rin FP tarafından paylasılmadığını ve sükût içinde geçiştirildiğini gördüm. Bu şartlar altında FP'nin mensubu oiarak hareket etme şansına sahip de- ğüdim" dedi. TBMM'de türban soru- nunun kilitlenmesi ile birlikte FP'nin Kavakçı'yı milletvekilliğmden istifa- ya zorlayacağı Ueri sürüldü. Merve Kavakçı'mn 2J. yasama dö- nemi ant içme törenine türbanlı ola- rak katılması üzerine Türki- ye'de ve FP'nin kendi içinde ortaya çıkan bunalım tırma- nıyor. Menderes, dünöğlesa- atlerinde 20. dönem milletve- kili Ahmet Bilge aracıhğıyla Genel Baskan Recai Kutan'a "duruma netlik kazandıracak bir açıklama yapması için 1 saatiik süre tanKBğT mesajı iletti. Menderes, bu süre için- de herhangi bir açıklama ya- pılmazsa gerekeni yapacağıru da ICutan'a iletti. Bu süre için- de Kutan'dan herhangi birya- nıt ve açıklama alamayan Menderes, Bilge aracıhğıyla TBMM Başkanlığı'na istifa- sını iletti. Menderes, istifasının TB- MM Başkanlığı'na iletildiği saatlerde TBMM lojmanla- nnda bir basın toplantısı dü- zenledi. Kavakçı'mn türbanla yemin etmesi konusundaki görüşlerini değişik zaman ve zeminlerde dile getirdiğini kaydeden Menderes; konu- nun gerek FP, gerek demokra- si, gerekse başörtüsü açısın- dan daha dengeli bir çözüme kavuşabilmesi açısmdan kay- gılannı da defalarca dile getir- diğini söyledi. Menderes, "FP'nin hiçolmazsa bu konu- >ıı daha fazla tırmandırma- dan giderek gerilimi düşürü- cü yollarda adımlar atm&sını hep arzu ettim. Sann Kavak- • Türban bunalımına çözüm arayan FP, Kavakçı'yı istifaya zorluyor. Bunahmda partisinden farklı tutum alan ve daha önce 'Pazara kadar değil, mezara kadar RP'liyim' diyen Aydın Menderes, Kutan'ı uyardıktan sonra FP'den istifa ettiğini açıkladı. çı'ya atfen bugün basındayer alan ko- nuşmayla ilgili olarak, ne Kavakçı ne de bir başka» tekzip etmedT dedi. Menderes. kendisiyle birlikte par- tıden istifa eden eski Ankara Millet- vekili Ahmet Bilge'nin Kutan'la gö- rüşerek kaygılannı ilettiğini ancak bir yanıt bulamadığını söyledi. Kutan'a tanıdıklan bir saatlik süre içinde de herhangi bir gelişme olmadığını belir- tetı Menderes. "EndişeierinTvedmar- hhklanmın FPtarafından pa>taşılma- dığını ve sükûtla geçiştirildiğini gör- düm. Busonderecederin birgörüş ay- rıugıdır'" dedi.Menderes. bu koşullar altında FP'nin bir mensubu olarak ha- reket etme olanağı kalmadığını ifade ettı. Menderes'in istifası ve Kavak- çı'nın uluslararası bazı toplantılarda yaptığı cihat çağnsı için siyaset yap- tığı yolundaki açıklamalarının da ortaya çıkmasınm ardından FP, bu işten nasıl kurtulacağınm yollannı aramaya başladı. FP'nin bundan sonra da. kamuoyu önünde " ^ r i adım attı" denilmesi pahası- na *rejimi zorlamadılar" iz- lenimi vermek için Kavak- çı'yı istifa ettireceği iddia edildi. Menderes'in istifasını TBMM Başkanlığı'na sunan Bilge, gazetecilerin Mende- res'in RP'ye katılırken "Pa- zara kadar değil mezara kadar" de- diğinin anımsatması üzerine, "Bu- nu söy lerken RP vardı. FP'ye böyle bir sözûmüz yok" dedi. Kutan, Menderes'in istifasıyla il- gili sorulara "Öyle düşünmüş, öyle kararvermiş" karşılığını verdi. Ku- tan. "Ka\akçı istifa edecek mi" so- rusuna da. "Bu mesele, onun kişisel meseiesidir. Meseie FP'nin meselesi olmaktan çıktı. Görüşürler, TBMM Başkanı'nın ta%rınagöre oda tavnnı beBrler" yanıtını verdi. Kitle örgütleri İĞNELİ FIRÇA ZAFER TEMOÇtN Kavakçı'mn Kuzey Amerika Islam Birliği'nde de konuşma yaptığı belirlendi Islam baymğıaltımlabMeşmeçağnsıHaber Merkezi - Fazilet Parti- si'nin türbanlı milletvekili Merve Kavakçı'mn Filistin Islami Birliği konferansmdan önce Kuzey Ameri- kâ'daki Islami kuruluşlardan olan Kuzey Amerika Islam Birliği 1S- NA'nin kurultayında Müslümanlan tek bir Islam çatısı altında toplanma- yaçağırdığı belirlendi. Kavakçı, IS- NA'nin Ohio eyaleti Columbus ken- tinde 30 Ağustos-2 Eylül 1996 ara- sında düzenlenen kurultayına katı- larak yaptığı konuşmada, Refah Partisi'ni Türkiye'nin tek Islam par- tisi olarak tanımladı. Kavakçı'mn babası YusufZiy^Kavakçı'mn ABD vatandaşı oldufu ve oturduğu evin kirasımn 1SNA tarafından ödendiği de ileri sürüldü. Kavakçı 1996 yılında ISNA ku- rultayında şunlart söyledi: " 1995Araük seçinilerinde Türki- ye'de lider olan Refah Partisi, artık Müslümanlann tek bir İslam çansı ahında bir ama geunelerinin zama- • Kavakçı 1996 yılında ISNA kurultayında yaptığı konuşmasında, Refah Partisi'ni Türkiye'nin tek Islam partisi olarak tanımladı. Kavakçı'mn Müslümanlan tek bir Islam çatısı altında toplanmaya çağırdığı belirlendi. nı geküğine inanmaktadır. Kemalist laikçilik tarafından yerle bir edilen ve o zamandan beri Baa'nuı sıkı gö- zetiminde tutulan Türkiye'de, Re- fah'ın seçim başansu şimdiki Baş- bakan Necmertin Erbakan'uı Kder- liğinde. yaklaşık 30 yıldır süren ka- rariı çalışmanın ürünüdür. 1970'li yıllann başında başlavan Refah ha- reketi,Türkleri giderek olgunlaşnra- rak kanatlan altına aJdı \e son 8 yıl- dır bu destek, gerçekten bir patlama gösterdi. Batı yanhsı ordu tarafın- dan desteklenen bu kinci laik yasa- lara karşin halk, 1991'de Refah'uı 40 adayını Meclis'e soktu. 3 yü son- rada Refah, tstanbul, Ankara, Kon- ya. Kayseri ve Erzurum gibi strate- jik şehirler de dahil, 400'ün üzerin- de bekdiy ede seçimleri alarak zafer kazandL" Refah Partisi 'nın "cuntanın mu- halefetine ve Ban entrikalanna kar- şın" hayret verici bir başan sergile- diğini anlatan Kavakçı. 1995 seçim- lerinin sonucunun kazanılan güve- ni ortaya koyduğunu belirtti. Kavak- çı şöyle devam etti: "Ordu ve diğer menfaat çevrefe- ri. Refah'ın hükümet dtşı bıraküma- sınızoria kabul ettirdiler \t- laik Doğ- ru Yol ileAnav^atan patileıi aralann- da koalisyon oluşturdular. Bu grup- lann kamçılanmasıyb» oluşan med- yanın öfkesi ve yapılan gizli anlaş- malararağmen koalisyooun ömrü 3 aydan fazla olmadı. Haziran ayında laikler yenilgjy i kabul ettiler ve Re- fah Partisi'ni bir koalisyon ohıstur- mak için çağu-dılar." Refah Partisi üyesi kadınlann Türkiye'nin nabzını değiştirmeye yardımcı ölduğunu anlatan Kavak- çı, "Refah, tek tslam partisi'' dedi. RP'nın çalışma şeklinı diğer ts- lamcı örgütlere örnekolarak anlatan Kavakçı şunlan söyledi: u Parti. seçmenlerin bannma ve gıda ihtivaçlannın karşılanması gi- bi sosyal yükümlülüklerini de göz ardı etmiş değildir. Çekirdek gnıp, çeşith' eğitim programlan Ue daha iyi çalısıp sorulara daha iyi cevap ver- meye de hazır hale getirilir. Bu eği- tim, başta Islam dünyası olmak üze- rt, uluslararası hususlan da içer- mektedir. Refah Partisi Kadınlar Komisyonu. yalnızca Türkiyc'deki Müslümanlara değil, riinı düny ada- ki Müslümanlara da hiznıet etti. Bu amaç doğrultusunda konusyon, Su- dan kadın organizasyonlan Ue de bağlanO kurdu." 'Türban esaretin simgesi'Haber Merkezi -FP'li Merve K«akçı'mn TB- MM'de türbanla yemin etme girişimine tepkiler ar- taraksürüyor. Kavakçı'nın, laik Cumhuriyetin ka- zanımlarına karşı türbanını simge olarak kullana- rak Cumhuriyete savaş açan anlayışın maşası ol- duğu vurgulandı. Atatürkçü Düşünce Derneği, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği. Eğit-Der, Türk KadmlaT Bir- liği, KADER, Hacı Bektaş Veli Anadolu Kültür Vakfı, Anadolu Çağdaş Eğitim Vakfi, Edebiyatçı- lar Derneği, Hacı Bektaş Veli Kültür Derneği, Pir Sultan Abdal Derneği. TMMOB Ziraat Mühendis- leri Odası, Tüm Öğretim Üyeleri Derneği, Tüke- tici Haklan Derneği, Öğretmen Dünyası dergisi, Altı Nokta Körler Dernegi gibi kitle örgütleri ile CHP Genel Merkezi, DSP, ÖDP ve İP il ve ilçe merkezlennden temsilcileT dün ortak bir basın açıklaması yaparak "*esaretin simgesi olan türba- nınTBMM'yetaşınmasına'" tepki gösterdıler. Sa- yılan 4O'ı bulan kitle örgütlerinin ortak açıklama- smda, Kavakçı'nın girişimı Cumhuriyetin temel değerlerine karşı küstah bir saldın olarak nıtelen- dirilerek •'Türkiye'nin önünde ulusal birtikle çö- züiebilecek bunca ağır soruniar varken gericüik. halkı din. milliyet \<e mezhep çatışmalan içine iö- yor. Faalct Partisi'nintürbanlı milletvekili veonun arkasındaki güçler. Cumhuriyet çocuğu değil, laik Cumhurivetin düşmanıdııiar.Kimse Cumhuriyet- le hesaplaşmaya kalkmasın. Gerçek Cumhuriyet çoeukları Cumhuriyete sahip çıkaeaknr 7 " denildi. Maltepe Ünıversıtesı'nce yapılan açıklamada ise "Cumhuriyet düşmanlannın bu temel anlayv şa aykırı yorumlarla. TBMM gibi kutsal bir foru- mu devlete karşı meydan okurna aianına çevirme girişjmini nefretk kınıyoruz" deniidı. CHP Ankara İl Başkanı LeventGök, Meclis'te- ki türban eylemi sırasında sessiz kalan partilerin tutumunun kaygı verici ölduğunu kaydederek "Sessiz kalan partilerin laik Cumhuriyetin güveor,^ cesiobunayacaklan daha ilk günden kamtlanraifjfıo nr. CUPounayınca Meclis'te bu ayıp >asannıışûr r ''i,t> dedi. "Cumhuriyetin Geoç Kadınlan" adına yapüan açıklamada da "Bizler Kavakçı ile aynı kuşağın kadınlanyız. Bizlcr her dakika geri kalmış tavır ve düşüıtceierle mücadele ederken böyle bağnaz bir düşünce yaptsına sahip. üstelik bi/jnık- aynı ku- şaktan genç bir kadııun bizi temsil etmek üzere Meclis'egurnesiniaslaha3[Tnedemiyonız r denildi. Türk Eğitim Derneği (TED) Yönetim Kurulu Başkanı Baran Asena, 1986 yıhnda derneğin An- kara Koleji'nden mezun olan Merve Kavakçı'ya sert tepki gösterdi. İstanbul Teknik Üniversitesi (tTÜ) Senato- su'ndan yapılan yazılı açıklamada, TBMM'deki yemin töreni sırasında yaşanan ''Hirban hareke- ti"nin şiddetle kmanarak "Laik cumhuriyet ilke- leriyte bağdaşmadığı açık. beHi bir eğUimi oldu- bitti ile kabul ettirmeve yönelik. yüce Mecüsimia bu tutarsız, kasıtlı tutum \t dav raruşlara ortak et- meyeçabşan türban hareketinişiddetie kmryoruz" denildi. Türk Sanayicileri ve tşadamlan Derneği (TÜ- StAD) Yönerim Kurulu Başkanı Erkot Yücaoğ- to, Washington'da gerçekleşen Türk-Amerikan îş Konseyi toplantılan sırasında yaptığı açıklamada, Türkiye'nin kısırtürbantartışmalanylavakitkay- bedecek lüksü bulunmadığını söyledi. İstanbul Kız Lisesi Eğitim Vakfı Başkanı Bir- nur Özümert de yaptığı açıklamada, laik ve çağ- daş Türkiye Cumhuriyeti'nin bekçıleri olduklan- nı kaydederek "Konu mankeni Merve Kavakçı olayında olduğu gibi, bu tür görüşlerin karşısında olduğumuzu büdiriyor ve kınıyoruz" 1 dedi. 1 8 N i s a n s o n r a ı n b a z ı k e s i t I - a Seçmeıı politikayı az düşünür könüma getirücli rfRHAN K.\RAESMEN , MHP ve DSP, iki büyük kazançlı taraf, faralı seçim kampanyalan geçirmedi- MHP genç tabanını küçük gruplar ha- llinde taşra kentlen ve kasabalannda koş- ıturdu. Büyük meydanlarda kalabalıklan jtoplama yoluna gitmedi. t Örgütü ve klasik anlamda tabanı bulun- |mayan parti özelliğiyle DSP'nin ise koştu- ı racak adamı da yoktu. Liderleri üç-beş mi- 'tingde konuştu. Birbölümünün de sönük olduğu söylendi. Her iki parti de televiz- yonda gözükmedi. Kaybedenler (büyük oy düşmesiyle DYP \e ANAP ile aslında çok küçük bir oy azal- ,ması, ama baraj trajedisiyle CHP) cenahı- na gelince. son bir ayda varhklan bol mik- tarda hissedilmişti. ANAP'ınkiler sazlı sözlü. CHP'ninkiler aslında canh ve dıri, ama tümü eksik imgelem yaratacak cins- tendi. Hatta yanlış imgelemden söz bile ledilebilirdi. ' Meydanlara biriken topluluklar, özellik- le CHP'nin mitinglerinde coşkuylabirara- ya gelenler. partilerinin en gönüllü yoldaş- landır. Bunlann coşkusu, köklerin kuru- madığının işaretidir. Olumlu bir şeydir. Ancak o kritik seçim sabahı sandıklardan dökülen oylann sahiplerinin sadece onda jhiri meydanlara koşuşrurmuştur. Geri ka- Cpın ilgisini-ilgisizliğini ya da coşkusu- nu-coşkusuzluğunu sezmek, siyasal yöne- timde basiretli olmanın ilk koşuludur. Aynca seçim, dört yıllık dönemin dökü- müdür. Günümüz yurttaşı, seçmeni politi- kayı az düşünür bir konuma sokulmuştur. Öte yandan, çabuk tüketici hale getirilmiş- tir. Ama bu depolitize süratli tüketim süre- cinde bile, sadece son bir aya bakmaz. Dört yıl boyunca kafasmda birikmiş imajlan ha- tırlar. Bir siyasi parti de, dört yıl boyunca sü- rekli düşünce, tavır, plan, proje üretmek zorundadır. Bu düşünce ve tavırlann dört yılhk toplamıdırki yurttaşı partinin yanm- da ya da karşısında bir pozisyon almaya sevk eder. Yoksa siyasal parti denen oluşumu üç ay dokuz ay boyunca kaparsın, son üç ayda açar, reklam, koşuşma falan, yurttaşa sela- ma durdurtursun. Olur biter. Kaybedenler. bir günde, sadece drama- tik bir hatanın kurbanı olarak kaybetmedi- ler. "Ah o gün o önergeyı vermesevdik, ah keşke o televizyon konuşmasuu yapmasay- dık" hayıflanmalan çok boşuna ve amatör- ce tavırlardır. Yurttaş samldığı gibi o gün- kü o tek bir tavırdan rahatsızlık duyduysa, o zaten üç sene bilmem kaç aydır sana gü- ven duymuyor oluşunun sonucudur. Eğer Antalya'da, ilin toplam politik eği- liminin anlamlı göstergesini oluşturan kent merkezinde belediye başkanı CHP'den se- çilebiliyor, ama il toplamında CHP Türki- ye ortalamasındaki 1995'e göre yüzdeiki- lik puan azalmasının çok üzerinde yüzde 10'a yakın bir gerileme kaydedebiliyorsa, bu "çok konuskan" bir durumu sergile- mektedir. KenÜi seçmen Antalya Belediyesi örneğinden söz et- mişken, "kaybedenler'' ile ilgili diğer ko- nulara atlamadan, 19 Nisan'ın yerel yöne- timsel boyutuna değinelim. Burada kentli seçmene, yöneticisinin kişiliğiyle ilgili ir- deleyici ve seçici tavnndan dolayı "bravo" demek gerekiyor. Ankara'da mevcut belediyeden hoşnut olmayanlann, sonunda seçimi az farkla kaybetmiş de olsa, bir Karayalçuı'a güçlü destek çıkması bu söylenenlerin bir kanı- tıdır. CHP ülke ölçeğinde gerilerken, G. Antep'te, Izmit'te, Çanakkale'de. CeUd Do- ğan, Sefa Sirmen ve tsmail Özay hâlâ bü- yük farkla seçimi kazandıysa, seçmen ir- deleyicilıği faktörünün önemi daha iyi an- laşıhr. Özellikle Izmit'te seçmen güvenilirkent yönetimini bir ekipte görmüş ve anakent çevre belediyelerinde Hikmet Erenyol'u, FikretToker'i ile büyükşehirde yüzde 41 'e ulaşmış rekor bir destek verdi ği Sefa Sir- men'i birlikte görevlendirmiştir. Çok an- lamlı bir kentlilik bilinci göstergesidir. Dökülmüş CHP. 80 il merkezi belediye- sinden 10 (seçimin büyük galibi DSP sa- dece 9 başkanlık kazanabilmiş iken) top- lam 2900 belediyenin de 320'sini kazana- rak bir ölçüde teselli bulmuştur. Diğer kayıplılardan DYP, yerel seçimle- ri de çok başansız kapatmıştır. DYP sade- ce 3 il merkezinde mevcuttur. Daha bir kentli partisi olarak tanımlanabilen ANAP. başta Adana olmak kaydıyla, 1994'ün bir eksiğiyle 13 il merkezinde başkanlığı elin- de tutmuştur. Ağn, Bingöl, Diyarbakır. Hakkâri, Siirt, Van, Batman belediye baş- kanhklan HADEP'e giderken. geri kalan başkanlıklar ise MHP (21) ve FP (15) ara- sında pay edilmiştir. Bu tabloya göre 18 Nisan'ın yerel galip- leri. küçük il merkezlerinin çoğunu süpü- ren MHP ile iki büyük kenti elinde tutma- yı becermiş olan FP'dir. Bu çerçevede FP'ye genel seçim kayıp- lılanndan biri olarak biraz yakından baka- biliriz. Anlamlı bir bölümü MHP'ye ka- yanlardan oluşmakla birlikte. 1995'in RP'sine göre FP yüzde 21.4'ten yüzde 15'e. milletvekili sayısı olarak da 157'den 110'a düşmüş bulunmaktadır. Toplumda şeriatçılık tehlikesine, sekiz yıllık eğitim ve başörtüsü olaylanndaki bıktıncı direnişe belli bir duyarhlık oluştuğu gözleniyordu. Buna karşın oy kayıplannın bir milyonu bulamayacağı ve oransal oy düşüşünün ise 3-3.5 puan mertebesinde olacağı kestirili- yordu (Bu satırlann yazannm çeşitli oy da- •ğılımı seçenekleri içinde MHP'ye önemli kayışı da öngören bir uç değer incelemesi olarak FP'yi yüzde 16.8'e kadar inmiş. MHP'yi ise yüzde 14'e kadar yükselmiş kabul eden bir şıkkı tasarladığı da oldu. Başka gözlemciler ve değerlendirmeciler nasıl açıklarlarbilemiyorum. ancak içten- likle dile getirmek isterim ki MHP'nin FP'yi geçerek yüzdel8'e çıkabileceğini açıkçası tasarlayamadım). Ancak FP'nin önümüzdeki ilk koalis- yonlara girme şansı bulunmayan parti olu- şu aslında kendileri için lehte bir durum- dur. Gerilemeyi durdurma ve MHP'ye kap- tırmaya başladıklan genç kent insanlannı yeniden kontrol etme yolunda dikkat çek- meden aktif olabilirler. Ancak yaygın bir yurttaş temennisi olarak, FP'nin kontrol eylemini daha çok kendi içlerindeki şeri- atçı tarikat kesimine yöneltmesi umulur. Kendi içine dönük kontrol kavramından bakarak ANAP'ın ve DYP'nin değerlendi- rilmesinde ise durum farklıdır. Bu partiler in 1995'te içlerindeki din özlemcileri RP'yi beslediler. 1999'daise aşınmilliyet- çi bir bünye parçasmın yanı sıra akçalı iş- lerde kirlenmemış, daha zinde ve denene- bilecek bir yeni sağ arayanlardan kayma ile bir miktar MHP'yi, kısmen de Ocalan'ın hamasileştirdiği ve zaten bir ölçüde sağa yalpalamış bir DSP'yi beslediler. Kendile- rine sadece hüsran kaldı. Mevcut liderlerle bir yere vanlması ola- nak dışı gibi gözüküyor. Ancak göçmüş sağa güçlü lider adayı bulunabilmesi de zor gözüktüğünden, ANAP ve DYP, pres- tijli liderler Ozal ve Demirel'den kalan mi- rasın kınntılannı bile. hele Elazığ ve Ma- latya'da bağımsız adaylardan yedikleri to- katlar da düşünülürse, yok etmeye mah- kûm gözükmektedirler. Öte yandan yüzde 5 civan oy, çok özel konumdaki HADEP'e ve yüzde 1 'e yakı- nı ÖDP'nin payı olarak toplam % 1.5 'e ya- kın oy da küçük sol partilere gitmiş bulu- nan oylan da değerlendinneye almak ge- rekir. Buraya gitmiş toplam iki milyon ka- dar oyun belli bir anlamı elbette vardır. An- cak HADEP çok özel, değişik bir adrestir. Diğerlerine giden toplam yanm milyonu bile bulmayan oy miktan ise maalesef ulu- sal dengelerde ağırhklı bir yere sahip gö- zükmemektedir. Türk solu, TÎP'in otuz kü- sur yıl önceki yüzde 3'lerinin henüz epey- ce uzağında durmaktadır. BİTTİ