Katalog

CUMHURİYET 16 EKİM 1999 CUMARTESİ HABERLER etkisini giderecek program için ilk yılda 1998 fiyatlanyla 11 milyar dolar gerekiyor şiler depremin etldsiııi artbracaket Bürosu) - Bilkent )r. Erinç Yeldan ıle hazırladığı deprem nin giderilraesi için nasının ekonomide- a yüksek boyutlara u. Araştırmada, ka- turulmaması ve dış nnın karşılanması hasılanın(GSYlH) Ie2.2'si,üçûncüyıl ışandan kaynak ak- tandı. ,*n Prof. Yeldan ve 'Ağustosl999Dep- sefalet reminin Türk Ekonomisine EtkUerinin Değer- lendirilmesi ve Politika Önerileri" başhkJı ön çalışmada geliştırilen modellere göre, hûkü- met politikalan ve dışandan gelecek yarduna bağlı olarak depremin GSYİH üzennde oluş- turacağı olumsuz etki, eksı yûzde 4.5'le yüz- de 0.8 arasında değişiyor. Araştırmada, 'artan kamu harcamalanru karşüamakiçin tartışılan dolaylı >ergi oranlan üzerindeld arDşın. bozu- lan ekonomi üzerinde yeni daralncı etkikrde bulunacağı, bunalımı daha da derinleştireceği' vurgulandı. Deprem sonrası sermaye kayıpla- nnnı karşılanmasına yönelik en ıyi modelin, üretim sektörlerine dış yardımJa karşılanacak teşvik uygulaması olacağı kaydedildı. Rapor- da 4 değışık senaryoya göre depremin ardın- dan ekonomıde oluşacak durum şöyle ortaya konuldu: Politika değtşikügi olmaması durumunda: Depremin ardından hıçbir uvgulamada değı- şıkliğe gıdilmezse kısa erimde GSYlH'de yüz- de 1.3 düşüş olacak. Ancak uzun dönem den- gesi yıllık yüzde 1.2'lik bır kayıp içerecek. Toplam yurtiçi tüketim, depremin ardından yüzde 1.4 daralacak. Toplam yatmmlar ise ön- ce yüzde 0.8 düşecek ve ilk çizgisıne göre yüz- de 1.3 daha düşük düzeyde gerçekleşecek. Deprem, dış ticaret açığmda yüzde 4.2'lik anı bır artışa yol açacak. ilk etapta dış açıklar, özel sektör dış borçlanmasıyla karşılanacak ve özel sektör dış borçlanmalan depremin ardından yüzde 3.3 oranında artacak. Ancak ekonomı- nin yeni durumunda yüzde 1.2'lik eksi borc- lanma oluşacak. Dolayh vergilerin artûnlması durumunda: Hükümetin aktif bir kamu yaünm projesi uy- gulaması için yeni yatınmlann kaynak gerek- siniminı karşılayabilmek üzere tüm sektörler- de yüzde 1 'lik ek vergi uygulamasına gitmesi öngörülüyor. Bu durumda. dolaylı vergilerin depremin ekonomıye olan etkisini büyütece- ği, ulusal ekonomidekı daralmanın daha da ağırlaşacağı ortaya çıktı. GSYlH'dekı genle- menin yüzde 4.5'e ulaşacağı hesaplandı. GSYtH'nin başlangıç çizgisinin yüzde 5.8 al- la /a si le r- ı- a- Î- r e ı- 1- la c- r- ı- arsu yurttaş >ekRyorEgitim ve öğretimdeki sı- kıntılan aşabilmek için, ha- sarlı okullann Öğrencileri- nin bir araya getirildiğine de değinen Yazıcıoğlu, Gölcük Ilköğretim Okulu bahçesm- de kurulan çadır dershane- lerde, 3 okulun öğrencileri- nın birlikte eğıtım gördüğü- nü bıldırdı. Afet Bölgesı Koordınatör Valisi Kuüua> Öktem. dep- remzedelerin kış mevsimin- de daha ıyi ve sağlıklı or- tamlarda yaşamalannı sağ- Iamak ıçın çalışmalar yap- tıklarını belirttti. Öktem "Bugüne dek 1050'si Koca- eli, 65O'$i Adapazan, 300'ü Yalova. 700'ü de Göicük ve civannda olmak üzere. böl- gede. 2 bin 700 loşlık çadır kuruldu. 40 bin kışlık çadır siparişi daha verildi. Bu ça- dıriann hepsL, özcllikle Pa- kistan olmak üzere yurtdı- şından tedarik edilmekte- dir"dedi. .-, Gölcük'ün TJeginnende- re beldesındeki depremze- deler için. Lüleburgaz 65. Mekanize Piyade Tugay Ko- mutanlığı'nca kurulan "Mehmetcik ÇadırkentT hizmete açıldı. tzmıt Doğukışla Çadır- kenti sokaklannın. yağışlar- la çamur ıçinde kalmasının ardından harekete geçen tz- mıt Büyükşehır Beledıyesı Fen Işlen Dairesi ekipleri, çadırkentte parke döşeme çalışması başlattı. Yalova Cumhuriyet Sav- cıhğı'nın, "dikkatsizb'k ve tedbirsizlik sonucu ölümese- bebiyet vermek suçundan" hakkında gıyabı tutuklama karan çıkardığı Yalova Be- lediye Başkan Yardımcısı Birol Arslan, yıllık izninin bitmesinden sonra adalete teslim olacağını söyledi. Arslan. Hacıahmet Ova- sı'nda yıkılan kooperatifte- ki teknik sorumluluğun ken- disine aıt olduğunu belirte- rek, "Bu kooperatif binası problemliydi. Depremden aylar önce bu binadald hata- lan yöneticilere ve dönemin yereİ yönetimine bildirdim. Suçumun oiduğunu sannu- yonım. Şu an irinliyim. Ben Yalovalıyım. Elbette gelip adalete teslim olacağmT diye konuştu. u toplantısı tzedeye ızminatı nin kararlaştınldığını bil- dirdi. Toskay, Sağhk Sandığı Kurumu Genel Müdürlüğü Kurulması Hakkında Yasa Tasansı'mn da ele alındığı- m kaydederek tasannın il- gili bakanlann oluşturaca- ğı bir komisyonda yeniden değerlendirilmesinin be- nimsendiğini bildirdi. Deprem komisyonunun çalışmalan konusunda Içişleri Bakanı Sadettin Tantan'ın bilgi sunduğunu anlatan Toskay, deprem bölgesindeki ekonomik yaşama canlandırmaya yö- nelik önerilerin ele alındı- ğını kaydetti. Toskay, bun- lann hepsinin önemli mik- tarda ekonomik kaynağı gerektirdiğini vurguladı. Ölüm tazminatının mik- tan üzerinde komisyonun çalışma yapması kararlaş- tmldı. 8 Ağustos 1930'da raylar üzerinde kaydınlarak Atatürk'ün Yatova'daki köşkünün taşmmas gerçekJeştirOdi Yalova'darant uğruna Atatürk'ün vasiyetine karşı çıkılıyor Millet Çiftliği yağmalanıyor FARUKKmTAY YALOVA- Atatûrk'ün 14 Eylül 1929 yı- lında bizzat ihaleye girerek kendı parasıyla satın aldığı, 11 Mayıs 1938 günü Çankaya Tapu Sicili'ne bağlı resmi senetle halka ba- ğışladığı Yalova sahüindeki 1335 dekarlık Millet Çiftliği deprem bahanesiyle imara açılıyor. Atatürk'ün tanm alaru amaçlı kul- lanılmasını vasiyet etmesine karşın çiftlikte üzüm bağlan kesildi, Yalova Devlet Hasta- nesi'nin temeli de bu arazi üzerinde attldı. Üzerinde kurulan çadırkentlerde 20 bin kı- şinin yaşadığı çiftlik arazisinin bir bölümû de defterdarlık binası için tahsis edildi. CHP Yalova II Başkanı Muharrem tace, Atatürk'ün gelecek kuşaklara bıraktığı ku- rum ve kuruluşlann yıllarca tahrip edildiği- ni, bugün ıse Atatürk'ün kendi parasıyla sa- ün aldığı çifthgin talan edılmeye başlandı- ğmı beiirtirken. TMMOB Genel Başkan Yardımcısı Celal Beşiktepe. kamu kuruluş- lannın yapılmasıyla başlayan yapılaşma ile alanın ileride tamamen imara açılacagını ve kalan son yeşil alanın Yalovalılann elinden böyiece almacağıru öne sürdü. Atatürk, satm alarak tarana dayalı mo- dern bir çiftlik haline getirdiği ve kendisine bir köşk yaptırdıktan sonra 11 Haziran 1937'de halka bağışladıgı araziye *Mfflet Çiffl^" adını verdi. Büyük Önder, 11 Ma- yıs 1938'deburayı DevletÜretme Çiftliği 'ne dönüştürdü. Atatürk, 1930 yılmda köskün T*İM*tfS • Atatürk, 1930 yılında köşkûn büyütülmesi sırasmda çmar ağacımn daJlannın kesümesine karşı çıkmış, köşkün kızaklarla 5 metre ileriye taşınmasını sağlamıştı. Çiftliğin bugün imara açılması Yaloya'da büyük tepkiye yol açtı. büyütülmesi sırasında çınar ağacının dalla- nnm kesilmesine karşı çıkmış, köşkün kı- zaklarla 5 metre ileriye taşınmasını sağla- mıştı. Atatürk'ün 1930 yılında bir tek çınar ağa- cının dalının kesilmesine karşı çıktığı çift- liğin bugün imaraaçılması Yalova'da büyük tepkiye yol açü. CHP Yalova ll Başkanı Muharrem Ince, Atatürk'ün gelecek kuşaklara bıraktığı ku- rum ve kuruluşlann yıllarca tahrip edildiği- ni, bugün ise halka tanmsal amaçlı olarak bağışladıgı arazinin de yağmalandığını söy- ledi. Ince şöyle konuştu: "Atatûrk'ün bizfere bıraktığı çifUikler ta- SÖM TELGRAFLAR GaziHz. Millet çiftliğin- deki köşkün nakline nazaret ettiler tına kadar düşmesine neden olabilen dolayh vergıler, toplam yatınmlan yüzde 18 düşüre- cek. Dolaylı vergiye tüketim de ilk aşamada yüzde 0.8'le düşüşle tepki verecek ve bu dü- şüş yüzde 1.9'la süreklilik kazanacak. Bu du- rumda dış açık yüzde 48 düşürülürken özel sektör dış borçlanmasmda da yüzde 47'lik ge- rileme olacak. Vergi teşvikleri uygnlanırsa: Depremin yol açtığı sermaye kaybımn tamamıyla geri alm- masının öngörüldüğü bu modelde, deprem sonrası sermaye bınkıminin ve üretim kayıp- lanrun giderilmesmde dolaylı vergilerin arttı- nlmasının tersine üretici sektörlere yönelik do- layh vergilerin azaltılması gerektiği belirtili- yor. Hükümetin tüm sektörlere yüzde 3.3'lük bir vergi indırimi uygulaması üzerinde duruluyor. Bu durumda GSYlH'de çok cid- dı bir değişim olmayacağı hesap- lanıyor. Buna karşuı toplam tüke- timde depremin hemen ardından yüzde 2.7'lık düşüş oluşacağı, uzun dönem dengesinde ise bu düşüşün yüzde 1.1'le süreklilik kazanacağı saptanıyor. Toplam iç yaünm harcamalannın depremin ardından yüzde 17 artnnlması ge- reği ortaya çıkıyor. Ekonomi, ser- maye kaybını bü>ük ölçüde dış borçlanmayla karşılamaya başvu- racak, dış açıklar yüzde 84 ve özel sektör dış borçlanması yüzde 65 artacak. Ancak bu da zenginlik kaybımn ortadan kalkmasını sağ- lamıyor. Sermaye kaybuun dış yardımb karşılanması durumunda: Dep- rem sonrası yapılacak teşviklerin kamu bütçesine ek yük getirme- mesi ve gerekli kaynağın dış yar- dımla sağlanması amaçlanırsa, tüm sektörlere vergi ındinmı uy- gulanması modelinden farklı ola- rak tüketim başlangıçtaki yüzde 1.3 'lük düşüşün ardından birden- bıre canlanacak. Bu senaryo, dep- rem sonrasında zenginlik kaybı- mn bütünüyle karşılandığı tek uy- gulama oluyor. Böylesi bir teşvik ve dış yardım için kamu kesimin- de aktif bir yeniden yapılanma programınm gerektiği ve bu prog- ramın ilk yıluıdaki mali tutann 1998 fiyatlanyla 11 milyar dolar olacağı belirtiliyor. Yani ekono- miyı deprem öncesi duruma geri döndürmek ıçın GSYİH'nin yüz- de 5.6'sına denk gelen 11 milyar dolarlık dış yardım gerekiyor. Dış yardımlann iküıci yılda GSYİH'nin yüzde 2.2'si, üçüncü yılda yüzde 1.1'i düzeyinde ol- ması gerektiği hesaplanıyor. rihe nıal olmuştur. Evleri yiküan ve hasar gören 20 bin insanımız bu arazkieki çadır- kentkrde barmmakta. Çünkü Yakf«'da baska >esil alan kalmadL Geçen yıl bu ara- zideuzüm bağlan kesflerek talan edildi. Rant çevreteri depremi bahane ederek bu alanı etimizdeD almak istiyor. Buna asla inn ver- meyeceğiz.'" TMMOB 2. Başkanı Celal Besıktepe, JTI- larca bırinci derecede tanm ve sulama ala- m olarak kullanılan çiftliğin imara açıbna- sının son derece yanlış olduğunu belirterek şunlan söyledi: "Burası yıHardır Yakıva'nın akdğerleriııi ohısturmuşrur.Kamuknruluslanwprefab- rik konuüaria başlayan yapılaşma ile birlik- te Yalova'nın yaşam kaynağı oian bu alanlar deprem sonrası tamamen imara açümak is- tEnmekltdir." Çiftliğin, ülkemizde tanmsal ürünlerin araştırılması vegeliştirilmesı açısından çok önemli bir işleve sahip olduğunu belirten T- MMOB Yalova Temsilcısı Hannan Öngü de, " YaknB birinci derecede deprem kuşa- ğında olmasına rağmen birind derecede ta- ran aianı oko bölgede yapılaşmay a gitınek bir cinayet oiduğu gibi. Atatürk'ün vasiyet- terine de karşı çıkmak demektir' > diye ko- nuştu. Atatürk'ün millete bağışladıgı çiftlikte, üzüm bağîarımn yok edMğıni. devlet has- tanesinin temelinin göstermelik olarak atıl- dığını, defterdarlık hizmet binasırun da bu- raya yapılmak istendiğini belirten Öngü "Bu aiana kamu kuruluşlarnun binalan in- şa edilerek giritmek isteniyor. Böyklikle atemn tümü ileride imara açdacak" dedi. 6 Türkiye depreme hazırhksız 9 İZMtR (Cumhuriyet Ege Bü- rosu)-TBMM Deprem Araştırma Komisyonu Başkanı DSP tzmir Milletvekili Atilla Mutman. Tür- kiye'nin depreme hazırlıksız ya- kalandığını, koordinasyonsuzlu- ğu gidermek için yeni biryapılan- maya gerek olduğunu belutti. Izmir Valiliği'nde, depremde alınacak önlemlerle ilgili yapılan toplantıda konuşan Mutman. lz- mir'de de kınk fay hatlan bulun- duğunu belirterek "tzmir'de ko- nuüann yüzde 10'u depreme da- yanıklı, yüzde 90'sı dayanıksız. Ül- kemizde de yapı stoğunun yüzde 95'inin depreme dayanıksız oldu- ğu belirtildi. tzmir'in eski bir kent olması, yollannın dar oiması bizi burada acil önlemler almaya sevk ediyor. Depremden çok büyük ders akbk. Imar Yasası, betediye kanunlaruu gözden geçirmeliyiz. Çünkü Türkiye'nin yüzde 98'i bi- rinci ve ikinci derece deprem ku- şağuıda. Sanayinin de yüzde 75'i deprem bölgelerinde kurulmuş durumda" dedi. Izmir Vali Yardımcısı Mehmet Baydar da Marmara'daki deprem- den sonraki organizasyon bozuk- luklannı takip ettiklerini kayde- derek arama kurtarma için tz- mir'de 30 ekip oluşturduklanm, 2 bin 800 makine araç gereç par- kından yararlanılacağmı söyledi. Baydar. deprem anında iletişim sağlanamaması nedeniyle uydu telefonu alımı için Başbakanlığa başvurduklannı, itfaiye, sağhk, emniyet, sivil savunma ve jandar- ma arasında telsiz haberleşmesi kurduklannı kaydetti. Izmir Büyükşehır Belediye Başkanı Ahmet Piriştina da Bır- leşmış Milletler'in öncülüğünde yürütülen deprem felaketlenyle ilgili "RADIUS" projesinm ta- mamlandığım, bu raporun daha da geliştirileceğini vurguladı. Iz- mır itfaiye Müdürlüğü'nün Hol- landa ile kurtarma konulannda çalışma yürüttüğünü bildiren Pi- nştina. bu konuda koordıneli ça- lışma yürüttüklerini, dere yatakla- nnı temizlediklerini anlattı. Türk-Rus İş konseyi Rııskır depremi önceden büecek ANTALYA (AA) - Rus bilim adamlan depremi uzay fotoğrafla- n sayesınde kısa süre önce kesin olarak tespit edebildiklerini iddia ettiler. Antalya'nm Kundu köyündeki Topkapı Palace Otel'de gerçekleş- tirilen, Türk-Rus İş Konseyi 7. Or- tak Toplantısı kapsamında düzen- lenen "Doğal Afederde Alınacak Onkmler ve SKil Savunma Alanın- da İşbirliği Imkânlan" konulu pa- nele katılan Rusya Federasyonu Si- vil Savunma ve Olağanüstü Du- rumlar Enstitüsü Başkanı General Profesör Vlikhafl A. Shakhramani- an ile Afet lşleri Bakanhğı Olağa- nüstü Durum Tahmin ve Takip Ajansı (MCS) Başkan Yardımcısı Gennady NigmetDv'un iddialan pa- nelı ızleyenlen hayrete düşürdü. Gennady Nigmetov, mensubu bulunduğu ajansın, depremi önce- den tahmm edebilmeye yönelik ça- lışmalannı sürdürdüğünü ve bu ko- nuda olumlu sonuçlar almaya baş- ladıklannı anlattı. Gehştirdikleri, ancak tamamen olgunlaşması için 6 ay kadar bir süreye ihtiyaç duy- duklan teknoloji sayesinde, uzay teknolojisinden de yararlanarak, dünya genelindeki fay hava fotoğ- raflannın çekildiğinı kaydeden Nigmetov, yine fay kınklan üzerin- dekı atmosfer basıncının belli ara- hklarla ölçüldüğünü söyledi. Mar- mara ve Tayvan depremlerinden hemen önce elde ettilderi hava fo- toğraflannda, bulutlann kınk hatlar üzerinde (V) harfi şekhnde yoğun- laştığını ve aynı bölgede atmosfer basıncının düştüğünü kaydeden Nigmetov, ban meteorolojÜc deği- şiklikler yanmda, yeraltı sulannın yükselmesi gibı olaylann da depre- mi önceden haber vencı unsurlar olarak ortaya çıktığmı ıfade etti. 16 Ağustos'ta, saat 19:00'da el- de ettiğı hava fotoğraflannda da bu- lutlann Marmara"da, deprem böl- gesindeki fay kınklannın üzerine hücum ettiğini ve saat 19:00'dan iti- baren bulutlann yoğunlaşöğıru da ilen sürdü. Depremden sonra bu- lutlann tamamen dağıldığını söy- ledi