Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
2 OCAK 1999 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI 13
ŞİRKETLERDEN
• BAYLNDIR
HOLDİNGe bağü
Sagra tarafından,
Tiirkmenistan 'da
kurulan Sagra Special
mağazası açüdı.
Türkmenistan'ın
başkenti Aşkabat
şehrinde yapılan açılışa
Tiirkmenistan de\ let
yetkilikri katıldı.
COMPAtL
• COMPAQ
Computer. 1998'in
dördüncü çeyreğınde
Avrupa. Ortadoöu ve
Afnka(EMEA)
bölgesinde 1 milyar
dolarlık satışla.
elektronik tıcaret yapti.
Compaq. elektronik
ticaret stratejisi,
distribütör fırmalan ve
yetkili sistem
satıcılanni
desteklemeyi
hedefliyor.
BESBANK
• ESBANK'tan "Akıllı
Bayi Kartlan'" projesi
geliştirildi. Projenin, çok
dağrtım ağına sahip
firmalann nakit akışını
düzenli hale getirecek ve
iş yükünü hafifleceği
belirtiliyor.
• PROFİLO-TELRA
renklı kasalı "Ultra
Line" serisi 37 ekran
televızyonlar üretmeye
başladı. Klasık siyahın
yanı sıra somon,
lacivert ve gümüş
renklerinde üretilen
televizyonlar
tüketicilerin beğenisine
sunuldu.
• MOTOROLA.
Rusya'nın ilk çift
kanallı GSM şebekesini
kuruvor. Motorola,
ayrıca, Moskova'nın iş
bölgelerinde %e
bavaalanı rotası
boyunca GSM 1800
sahalan kurarak ek
kapasite imkânı
sağlayacak
• DHL Wordwide
Express, yenilediği
acentelik hızmetiyle,
Konya'da yaygınlaşıyor.
Konya, Karaman ve
Aksaray'da acetıte
düzeyınde hizmet veren
DHL'nın. Konya şehir
merkezınde ve Nalçacı
Caddesi üzerinde
bürolan bulunuyor.
• ARİZONA Cafe,
Fener Kalamış
Cadde'sinde açıkİL
ArizonaCafe. 1950'li
yıllann Arizonası'nı
canlandınyor.
Miişteriler diledikleri
mfiziği kutuya para
atarak çalabiliyor.
Miizik kutusunun
gelirinin yansı Sokak
Çocukları Gönüliüleri
Demeği'ne
bağışlanacak.
• DYO, yeni bır
pazarlama projesi
başlattı. Tüketicilere
"Dyoshop" adıyla
hizmet veren satiş
mağazalanndan
ulaşılacağı belirtıhrken,
bu mağazalann her
birinde, 5024 renk
yapabilen "'Renk Pman
Sistemlen " yer alacak.
• KÖRFEZBANKdört
yeni şubesini hizmete
soktu. Kurumsal
bankacılık alamnda
hizmet sunan
Körfezbank şubelerinden
ilki Zincirlikuyu'da yer
abrken diğerleri Güneşli,
Bahçekapı ve
Gaziantep'te açıldı.
• HEVv'LETT-
PACKARD yeni ürün
ve stratejılenni açıkladı.
HP Türkıye Genel
Müdür Yardimcısı
Ahmet Aka. toplantıda.
şırketın 2000 yılına
yaklaşımını, fınans
stratejilerini aktardı.
Vergide yeııî döneme girdik
Her ne kadar rantiyeye ödün verilmiş olsa da Maliye Bakanı Temizel 'in girişimleri ile
çıkan vergipaketi son 50yılın en önemli reformlarından biri olarak nitelendiriliyor
Vergide yüzde 77.8 artıs Maiiyenin 13
Kasım 1998 tanhinde yayımladığı tebliğle 1998
yılı yeniden değerleme oranı yüzde 77.8 olarak
belirlendi. 1999 yılında ödenecek hayat
standartı göstergeleri. emlak. çöp. damga, harç,
motorlu taşıtlar vergileri, cezalar bu orana göre
yeniden saptandı.
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Ka-
muoyunda tartışmalan hâlâ süren. hazır-
lanışından itıbarenyasalaşması 9-10ayı
alan. 12 vergi yasasında değişiklik ya-
pan 4369 sa> JJI vergi reformunun 39
maddesi dünden ıtibaren yürürlüğe gir-
dı. Yeni vergı düzenlemelerı şöyle.
Vergi oranlarında indirim:
Vergı oranlan 5
puandaha indirili-
yor. Böylece 2 mıl-
yar liraya kadar yıl-
lık gelın kapsayan
altdılime yüzde 15:
5 milyar lıralıkge-
lirin 2 milyar lırası içın 300 mılyon lira.
kalani ıçın yüzde 20: 10 milyar liranın
5 milyar lirası ıçin 900 milyon lira, ka-
lanı için yüzde 25; 25 milyar liranın 10
milyar lirası için 2 milyar 150 mılyon li-
ra, kalanı ıçın yüzde 30: 50 milyar lira-
nın 25 mılyar lirası ıçın 6 milyar 650
milyon lira. kalanı için yüzde 35:50 mil-
yar liradan fazlasının 50 milyar lirası
için 15 mıly ar 400 mılyon lira. kalanı ıçin
yüzde 40 oranlannda vergılendirme ger-
çekleştiriliyor.
Kurumlar Vergisi:
Kurum kazançlan üzerindekı yükü
yüzde 40'a çıkaran düzenleme kaldın-
İarak, kurumlar vergisi oranı yüzde 30'a
indirilıyor. Kurum kazançlan üzerınden
yapılacak gelir vergısitevkifatındada.ka-
zançlann dağıtılmaması durumunda ver-
gi yükü yüzde 33 düzeyıne çekilıyor.
Kurumlar vergısıne mahsup edılmek uze-
re 3"eraylık geçicı vergı ödemesı geti-
riliyor.
Geçici vergi:
Basıt usul dışında çalışan ticari ka-
zanç sahiplen. serbest meslek sahıpleri
ve kurumlar vergisi yükümlülen3'eray-
hk dönemlerdegeçici vergi ödeyecekler.
Geçici vergıde gelır vergisi yükümlüle-
ri için yüzde 15, kurumlar vergisi yüküm-
Kurumlar vergisinde yüzde 30
İndİrİITI Vergi oranlan 5 puan daha indirildi.
Kurum kazançlan üzerindeki yükü yüzde 40'a
çıkaran düzenleme kaldınlarak. kurumlar
vergisi oranı yüzde 30'a indirildi. Basit usul
dışında çalışan ticari kazanç sahipleri, 3 'er
aylık dönemlerde geçici vergi ödeyecekler.
Vakıfların bağışıklığına sınırlama
Vakıtlara yapılan yardımlann vergiden bağışık
tutulması Bakanlar Kurulu karanna bağlandı.
Özürlülerin ödeyecekleri gelir vergisi ile
bakmakla yükümlü olduğu özürlü bulunan
serbest meslek sahibi ya da ücret gelirlilere
indirim olanağı sağlandı.
lüleri içın ise yüzde25 olarak uygulana-
cak. Geçici \ergıbeyanında yüzde 10'unu
aşan eksik tutar re'sen alınacak ve bunun
ıçin vergi ziyaı cezası ile gecikme faizı
uygulanacak. Geçici vergide dönemsel-
lik esas getirildı. Böylece 1 yıl içinde el-
de edilecek gelinn yalnızca 3 aylık dı-
limler halinde vergılendirilmesi söz ko-
nusu olacak.
Taşıt pulu kaldırıldı:
Arabaların canılanna yapıştınlan ta-
şıt pulu alımı yenne taşıtlann kayıt ve tes-
cilinin yapıldığı yerlere vergi ödemesi ya-
pılması veterli olacak.
Götürü yerine basit usul:
Gerçek gelirin vergilendirilmesini sağ-
layamayan ve kayıtdışını teşvık ettiğı
belirtilen götürü usulde vergilendirme
kaldınlıyor. Yaptıklan satış ve hizmet-
ler ile belge mal ve hizmet alışları içın
belge almak zorunda olan bu yükümlü-
lenn kayıtlan bağlı bulunduklan meslek
odalannca tutulacak. Basit usulde, bır
hesap dönemi içinde elde edılen gelir ile
giderler arasındaki somut fark ticari ka-
zanç olacak ve kullanılan sabit kıymet-
leri için amortisman uygulamasına gidil-
meyecek. Belgele-
rindesahtecılikya-
pan yükümlüler.
basit usulden bır da-
ha yararlandınlma-
yacak. Işletme he-
sabına-göre vergi-
lendirılecek. Basit usulden yararlanmak
ıstemeyenler. yazılı bildirimde bulun-
malannı ızleyen ay başından ya da yıl ba-
şından itıbarcn işletmeyadabilançoesa-
sına göre vergılendirilecek. Ortaklıklar-
da ise. bır ortağın bilanço ya da işletme
hesabına göre vergilendiriliyor olması
diğerlennin de aynı is.leme göre vergi-
lendirilmesı sonucunu doğuracak. Tica-
ri. ziraı veya mesleki faaliyetleri nede-
Enflaşyor^un erittiği ceza oranlan da yeniden belirlendi
Arhkce&darçokağıriaştıözel usulsüzlük cezalari: Enf-
lasyon nedenıyle çok düşük düzeylerde ka-
lan özel usulsüzlük cezalan arttınldı.
Vergi kimlik numarası gereken ışlem-
leri Maliye Bakanlığı'ncabelırlenen stan-
dartlarla yerine getirmeyenlere. belge ba-
sımı ile ilgilı bıldinm yapmayan matbaa
işletmecılerine. Maliye Bakanlığı'nmözel
işareth görevlisinin uyansına karşın dur-
mayan aracın sahibine 75'er milyon lira-
lık özel usulsüzlük cezası kesilecek.
Eskiden de varolan özel usulsüzlük ce-
zalan da. 10 milyon lırayla 5 milyar lira
arasında yeniden belirlendi.
Ancak bu miktarlar yüzde 77.8 olarak
saptanan yeniden değerleme oranına gö-
re arttınlarak 1999 yılmda uygulanacak.
Cezalar: Kaçakçıhk, kusur, ağır ku-
sur gibi cezalann toplandığı vergi ziyaı
cezasıyla kayba uğratılan vergınin bir İca-
tına, normal vade tarihinden ceza ihbarna-
mesirun düzenlendıği tarihe kadar geçen
süre için gecikme faiz oranının yansi esas
alınarak hesaplanacak mıktarda ceza ke-
silecek.
15 Ocak 1999Via sûresi dolan bin lira-
hkKDViçin 15Temmuz 1999'dacezaih-
barnamesi kesilmesi durumunda. yüzde
7.5 olan gecikme faizinin 6 aylık dönem
için uygulanmasıyla bu miktar 1450 lira
olacak. Ancak kaçakçıhk suçlanyla ılgili
vergi ziyaı cezası 3 kat arttınlarak uygu-
lanacak. Vergi ziyaı cezası alan 5 yıl, usul-
süzlük cezası alan 2 yıl içinde yine aynı
suçu işlerse. vergi ziyaında yüzde 50, usul-
süzlükte yüzde 25 oranında arttınlan ce-
zalarla karşılaşacak.
Kaçakçıhk: Defter ve kayıtlarda he-
sap hılesı yapanlar. gerçek olmayan ya da
ilgisiz kişiler adına hesap açanlar. matra-
hı azaltıcı sekilde tamamen ya da kısmen
başka defter ve belgelere kayıt yapanlar;
defter kayıt ve belgeleri gizleyen. tahrif
edenler, iceriğinde yanıltıcı düzenleme ya-
pan ve bu belgeleri kullananlar hakkmda
6 aydan 3 yıla kadar hapıs cezası verile-
cek. Hapis cezasının her bir günü. brüt as-
gari ücretın yansı üzennden, bu yılın ilk
6 ayı için 39 milyon liradan para cezasına
çevrilebilecek.
Cezalarda İndirim: Kaçakçıhk su-
çu için mdirım düzenlemesi kaldınlırken,
ihbarnamelenn tebliğınden sonrakı 30 gün
içinde vergi dairesine vadesinde ya da gü-
vence göstererek, vade bitiminden sonra-
ki 3 ay içinde ödeyeceğini bildirirse. ver-
gi ziyaında cezanın ılkinde yansı, devamın-
da'kesınlerde 3"te 1 'i oranında; usulsüz-
lük ya da özel usulsüzlük cezalannda ise
3'te 1 oranında indirim yapılacak.
REFORM.ADALETÎSAĞIAMAYIAMAÇUYORDU
Vergide rant ödünleri
ANKARA
(Cumhuriyet Büro-
su)-Gelir \ ergisinın
yansını çalışanla-
nn ödediği Türkı-
ye'de. vergi adaletı-
ni sağlama \e ver-
giyi tabana %ayma
ilkesiyle yola çıkı-
lan paket. sermaye
yanlısı ödünlerle
amacından uzaklaştı.
Yasayla ve tebliğlerle
sermayeye sağlanan yeni
olanaklar şöyle:
• Menkul sernıavege-
lirlerinde. venıden değer-
leme oranının bölüneceği
faız oranı de\ let tahvıli ve Hazıne
bonosu ıhalelerınde oluşan ortala-
ma bıle^ık faizin esas ahnmasıyla
bulunacak. Böylece, eski düzenle-
meye göre daha yüksek oranda bir
indinm yapılacak.
• Vergınin tanımmın genişletil-
mesiyle kay nağı ne olursa olsun di-
ğer kazanç \ e ıratların kapsanma-
sıyla rüş\et. kumargibi gelirlerde
vergilendirilecek. Ancak bu gelir-
ler, 1999 yılında gelir vergisi tari-
fesindeki 1. ve 2. dilimin toplamı
olan 7
milyar lirayı aşarsa vergi-
lendirilecek.
• Dağıtılmayan kârlar üzerinde-
ki yüzde 20'lik gelir vergisi stopa-
jının kaldınlmasıyla, Sermaye Pi-
yasası Yasası'na göre kârdagıtımı
yapma zorunluluğu bulunan halka
açık şirketler. aile şirketleri karşı-
sında haksız rekabete neden olabi-
lecek uygulamayla karşı karşıya
kaldılar.
• Vergi adaletini
sağlama ve vergiyi
tabana yayma
ilkesiyle yola çıkılan
paket. sermaye
yanlısı ödünlerle
amacından uzaklaştı.
• MaüyeBakan-
hğı, 1998 yılında
Hazıne bonosu.
devlet tahvili. özel
sektörtahvili, repo
ve TL mevduat fa-
ızlerinin vergiden
bağışık tutulacak kı-
sım ıçin yüzde 78.7
oranını açıkladı.
Böylece bu tür ge-
lirlerin yalnızca yüzde
21.3"lükbölümü\ergılen-
dirme kapsamına alınırken
bu da kurumlardan alınan
kârpaylan ilebırliktetop-
lam 2.5 milyar lirayı geçi-
yorsa Mart 1999'da beyan
edılmesi gerekiyor. İndirim oranı-
nın çok yüksek belirlenmesi nede-
niyle. özellikle gelirleri mevduat
faizinden oluşanlann yıllık beyan-
name vermeleri durumunda, vergi
ödemeleri söz konusu olmayacağı
gibi, stopaj kesintilerinden dolayı ia-
de almalan dahi söz konusu ola-
cak.
# Bankalar arası mevduata geti-
rilen yüzde 12'lik stopaj yüzdeö'ya
düşürülürken üzerinden 15 gün geç-
meden çıkanlan karamameyle ban-
kalar arası hem mevduat hem de
repo işlemlerindeki stopaj oranı
yüzde 0"a indirilerek kaldınldı.
• 1 Ekim 1998'den itibaren ka-
mu kâğıtlarına uygulanan yüzde
6'lık stopaj kesintisi de kaldırıldı.
- Yine geçici bütçeyle menkul
kıymet yatınm fonlan kâr payları-
na 1999 yılında uygulanacak vergi
alacağı oranı 3'te l'den 5"te l'e
düşürüldü.
Yarışma ve
çekilişlerde
yüzde 20 kesinti
Teblığe göre, futbol karşılaşmalanna ait müşterek ba-
hislerle gerçek \e tüzel kişilerce düzenlenen yarışma \e
çekilişlerde \erilen ikramiyeler üzerınden yüzde 20'lik
kesinti yapılacak.
Gerçek ve tüzel kişilerce düzenlenen yanşma ve çe-
kilişler sonucunda ödenen ikramiyeler, Veraset ve lntı-
kal Vergisi Kanunu kapsamında değerlendirilecek ve is-
tisna tutannı aşan kısım vergilendirilecek. Yanşma ve-
ya çekıhşın yardım toplanması. kamu hizmetlenne des-
tek olunması, eğlence, kültür, tanıtım, anma veya kutla-
ma amaçları>la düzenlenmış olması ya da kamu kurum
ve kuruluşlan. vakıflar ve dernekler, cemaatler. sporku-
lüpleri, okul aıle bırlıkleri, emeklı ve yardım sandıklan.
görsel ve yazılı basın kuruluşlan tarafından düzenlenmiş
olması, vergilendırmeye engel teşkil etmeyecek.
rarri03[D
mfflCDiI!
CDCDIDfrJ
Veni vergi
dönemi nde
Malive Bakaniığı
denetimlerini
sıklaşüracak.
Saptanan
usulsüzlüklere
yüksek cezalar
getirili\or.
niyle gelir vergisine bağlı olmayanlann
basit usulden yararlanabilmelen ıçın ken-
di ışinde çalışması, sahibi olduğu işye-
rinin emsal kira badelinin büy-ükşehirler-
de yıllık 420 milyon lira, diğer beledi-
yelerde ise 300 milyon lirayı aşmaması
gerekiyor. Mal alıp ışleyenlerin, yıllık
alımlarının 6 milyar lirayı, yıllık satım-
lannın da 8 milyar lirayı aşmaması; bu-
nun dışındaki ışlerle uğraşanlann yıllık
gayrisafi ış gelirinin 3 milyar lirayı geç-
memesi, her iki işi birden yapanlann ise
yıllık satış tutan ile iş hasılatı toplami-
nın 6 milyar lirayı aşmaması gerekiyor.
Serbest meslek:
Dava vekillen. müşavirlerdişprotez-
cileri. kurumlar \e tüccarlarla serbest
meslek sahibinin ticari ve mesleki işle-
rini takip edenler ve konser veren mü-
zik sanatçıları. nüfusu 5 binden daha
aşağı yerlerdc işyeri açan ebe, sünnetçi,
sağlık memuru. arzuhalci, rehber ser-
best meslek kapsamına alınıyor. Bu ki-
şilerin binek otomobilleri ve bunlara ay-
nlan amortismanlan ındırilecek giderler
kapsamında değerlendirilecek.
Yatırım indirimi:
Yatınm teş\ik bel-
gesiz yatınmlarda in-
dirim. harcamanın ya-
pıldığı yıl kazancın-
dan itibaren uygula-
nacak. Tican ve sınaı
yatınmlann indirim-
den yararlanabılmesi
ıçin yeniden değerleme oranı artışıyla
85 milyar lira, zirai yatınmlann ise 17
milyar lira olması yeterli görülürken,
kallkınmada öncelikli yörelerde bu tutar-
lann yarısı esas alınacak.
Esnaf bağışıklık belgesi:
Esnaflann vergi bağışıklığından fay-
dalanabılmesi için ilgili esnaf odasına
kayıtlı olduğunu bildirerek, belediyeler-
den "esnaf muafUğı bdgesi" almalan ge-
rekiyor. Bağışıklık için öngörülen alış
ve satış tutarlanna ilişkin sınırlama kal-
dınlıyor. Faaliyetleriyle ilgili satın al-
dıklan mal ve giderlere ilişkin belgele-
ri bulundurmayan ve belediye zabıtala-
n ile yoklamaya yetkililere bır yıl için-
de bir kez gösteremeyenlerin bağışıklık
belgesi iptal edilecek.
Vakıf bağışıklığına sınırlama:
Vakıflara yapılan yardımlann vergi-
den bağışık tutulması Bakanlar Kurulu
karanna bağlandı. Bilimsel araştırma ve
geliştirme faaliyetleri nde bulunan ku-
rum ve kuruluşlar, müzeler, sinema, ti-
yatro, opera, bale. klasik müzik, klasik
Türk müziğı ve plastik sanatlar alanın-
daki üretim ve etkinlikler ile bu alanda
kurulacak özel araştırma, eğitim ve uy-
gulama merkezlerine. Kültür Bakaniı-
ğı 'ncadestekJenmesi uygungörülen ulus-
lararası sanatsal organızasyonlara yapı-
lan yardım ve bağışlar vergi bağışıklığın-
dan yararlandırılacak. Özürlülerin öde-
yecekleri gelir vergisi ile bakmakla yü-
kümlü olduğu özürlü bulunan serbest
meslek sahibi ya da ücret gelirlilere in-
dınm olanağı sağlandı.
Yabancı kurumlar:
Dar yükümlü olan yabancı kurumla-
nn v ergiye tabi kazançlannın yalnızca di-
ğer kazanç ve iratlardan oluşması duru-
munda. iktisap tarihinden itibaren 15
gün içinde beyanname verilecek.
Veraset ve intikal vergisi:
Yeniden değerleme oranına göre vera-
set yoluyla intikallerde ilk 17 milyar li-
ra için yüzde !. sonra gelen 35 milyar li-
ra için yüzde 3. sonraki 71 milyar lira için
yüzde 5.142 milyar lira için yüzde 7,266
milyar lirayı aşan bölümü de yüzde 10
oranında vergilendirilecek. Bu oranlar
ivazsız intikallerde. aynı dilimler için
yüzde 10'dan başlayıp 5'er puan arttın-
İarak yüzde 30'a ulaşan tarifeye göre
vergilendirilecek. Miras hisselerinın 9
milyar 169 milyon lirası. ivazsız intikal-
lerde ise 213 milyon lirası vergiden ba-
ğışık olacak. Yine 213 milyon lirası ver-
giden bağışık olacak yanşma ve çekiliş
ikramiyelennde ise vergilendirme oranı
yüzde 20 olarak belirlendi.
İŞÇİNİN EVRENİNDEN
ŞÜKRAN SONER
Medya Düzenin Aynası...
Bızim medyada yeni yıl kutlaması geleneğinde
"Maaşına zam işine son" yaygındır. Genellikle bu
uygulamanın önemli bir bölümü kâğıt üstünde ka-
lırdı. Anlayacağınız aslında medya çalışanları işten
atılmaz, bir şirketten çıkarılıp diğerinde işe alına-
rak. meslek kıdemleri sıfırlanırdı. Yıl sonu ücret ar-
tışının istenildiği gibi ayarlanması kolaylıkla sağla-
nır, genel ücretlerin aşağı çekilmesi çaktırmadan
uygulanırdı. Bir yandan da holdinglerın akıl almaz
hesaplan içinde, kimi yayınlar kapatılır, kimileri açı-
hrdı.
Nedeni niçini anlaşılamadan, sorgulanamadan,
bırakınız tepkiyi, kimselerin olup bitenin bilincine
varmasına bile olanak tanınmadan, holding çıkar-
larına en uygun, çalışan toplum çıkarlarına en uy-
gunsuz sonuçlara sesiz sedasız ulaşılırdı.
Bu yıl da toplumun algılamasından uzak, ancak
çok daha köklü değişim yaşanıyor. Uygulama acı-
masız. Medyadaki değişim, holdingler açısından
dayandırılan çıkar hesaplarının mantığını asla öğ-
renemediğımız, az kâriı yayınlardan çok kârlılara ge-
çiş ile sınırlı değil. Çalışanlar açısından da yine öl-
çüsü gazetecilik değil çok farklı işlevler olan işve-
ren penceresinden bir temizlikle sınırlı kalmıyor.
Yayınlarda, programlardaçokbüyükbirtemızlikile
çalışanlarda hem sayısal büyük indirim, hem de üc-
retlerde damping uygulaması söz konusu.
Holdinglere bağlı bir sürü gazete, dergi birden
kapatılırken, televizyonlarda çok sayıda program
yayından kaldınlıyor. Doğal olarak datoplam sayı-
sını asla bılemedığimiz çok sayıda meslektaşımı-
zın, başka alanlarda çalışanın, sanatçıların işlerine
son veriliyor. Medyadaki tekelleşmenın, kartelleş-
meye geçiş sürecinde, gazetelenn, televizyonların,
her türlü yayının maliyetlerinde çok cıddi indirim,
damping karan alınmış. Pahalı kabul edılen herşe-
yın yayın dışı bırakılması, her tür yayının maliyeti-
nin çok ciddi ölçülerde aşağı çekilmesi gündem-
de.
Ister televizyon, ister yazılı yayınlarda olsun, re-
kabetın fiyatlan yükseltmesıni önlemek üzere sıkı
anlaşmalar yapılmış. Programlar, çalışanlar içın fi-
yattavanlan belirlenmiş. Doğrusu, kalitesi her tür
ölçü düzeyinin çok altında. "rating" maskesi ilefır-
lamış, programcılıkla ilgisi olmayan, sanatçılığı da
çok tartışmalı ellerdeki düzeysız kimi yayınların yok
olmasının toplumsal bir kazanım bile olabileceği-
ni düşünebiliriz. Arayış azıcık daha içerikli gazete-
cilik, sanat, etik değerler, halkın nitelikli yayına, ka-
litelı eğlenceye, sanata, gerçeğe ulaşma hakkı yo-
lunda olsaydı.
Medyadaki kutsal ittifakın(!) böyle kaygılar um-
runda bile değil. Sadece yıllardır gazetecilik, tele-
vizyonculuk anlayışı içinde yapılmayan, holdingle-
rin başka çıkariarında araç olarak kullanılan yayın-
cılıkta çıplak maliyetleri ciddi ölçüde aşağı çekme-
nin hesabı yapılıyor. Çünkü medyayı, siyası iktida-
n, siyasetçileri parmaklannda oynatma, büyük hol-
ding çıkariarı için araç olarak gören medya patron-
ları. medya ölçüleri içinde iş yapmamanın çıkma-
zına girdiler.
Siyasi iktidarlardan kopanlan akıl almaz ödün-
ler, holding ölçüleri içinde çıkar sağlama, vurgun-
lar, gazeteler ve televizyonlarda kötü işletmeciliğin
getirdiği zararları kapatmıyor. En avantajlı krediler,
özelleştirmelerden pay kapmalar, gazete ve tele-
vizyonların çıplak hesaplan içinde sıkışmayı orta-
dan kaldırmıyor.
Dün bırarkadaşımanlatıyordu; "Ne kadarbilsem
de, evlere temizliğe giden yoksul bir kadının, hiç
sayfasına bakmadan, birkaç tabak alma uğruna ay-
nı gazeteden tomaria evime gelmesi, sonra asıl ara-
dığı tabakların başka bakkalda olduğunu öğrenin-
ce, ona koşup bu kez gazetelen bakkalda bıraka-
rak, bir kucak dolusu daha tabakla dönmesi ger-
çeğinikabul edemiyorum. Bu gazete Türkiye'nın
en ciddilerinden biri. Oradakı yazarlan, çalışanla-
rı düşünüyorum. Kendilerini nasıl hissediyorlar? Na-
sıl çalışabiliyorlar?" bombardımanından sonra an-
cak yeni yıla iyimser girmek istediğini anımsaya-
biliyor, Istanbul'da dün sabah güneşin açmış ol-
masına sığınabiliyordu.
Onu daha fazla üzmemek içın, sözünü ettiği hol-
dingin yeni yılla birlikte kaç yayından, dergiden bir-
den vazgeçtiğinin, kaç kişiyı işten attığının, geri
kalan çalışanları da gazetecı kadrosundan, 212
sayılı yasadan ayırmak üzere işten atma tehdidı ile
zorladığının bilgisini vermedim. GazetecilerCemi-
yeti'nin yeni yıl mesajı ne yazık ki, gazetecilere uy-
gulanan bu çok yönlü baskılan protesto etme açık-
laması oldu. Ne yazık ki Türkiyeyi, sıyaseti, kamu-
oyunu yönlendirme iddiasındaki gazeteci arkadaş-
larımız, bizden TGS'den desteği ancak cemıyet
aracıhğı ile isteyebiliyorlar. TGS'nin, sendıkanın ka-
pısını, sadece işten olma değil, bir daha ış bula-
mama gibi bir korku ve kaygı ile çalamıyorlar.
Medya düzenin aynası. Bu düzeni değiştirmek
üzere yeni yılda da bır şeyler yapmaya çalışmayıp.
sızlanıp duracak mıyız? Nice güzel günlere mutlu,
umutlu, bu düzenin böyle sürüp gitmeyeceği yıl-
lara...
Krizler ve ambargo kötü etkiledi
G. Doğu'da
ihracat geriledi
GAZİANTEP (AA) -
Körfez knzi ve Irak'a uy-
gulanan ambargo ile Rus-
ya krizinin Güneydoğu
Anadolu Bölgesi'nin ih-
racatını olumsuz etkile-
diğı belirtiliyor.
Bölgeden 1998'in
Ocak-Kasım döneminde
yapılan ihracatın, geçen
yıla göre yüzde 6.7 ora-
nında gerileyerek 549.8
milyon dolara düştüğü-
ne dikkat çekildi.
1997'nin aynı dönemin-
de 75 ülkeye 589 milyon
482 bin dolarlık ihracat
gerçekleştirildiği kayde-
dildi.
Güneydoğu Anadolu
Ihracatçı Bırlıkleri Baş-
kanı AbduIkadirÇıkmaz.
Güneydoğu'nun ıhraca-
tının gerilediğini \ urgu-
layarak "Körfez krizi ve
Irak'a uygulanan ambar-
godan sonra Rusya krizi
ihracatı olumsuz etkile-
di. Buna rağmen ihracat-
ta sevindirici gelişmeler
yaşadık. Geçen >ılın 11
ayında ihracatı dikkati
çeker oranda artan ülke-
ler ilerisi için umur veri-
>or" dedi.
En çok ihracatın Irak,
Suriye ve İtalya'ya ya-
pıldığını. en çok ihraç
edilen ürünlen ise ma-
kine halısı. iplık ve ku-
ru kayısının oluşturdu-
ğunu kaydeden Çıkmaz,
- İhracatın yüzde 68'i Ga-
ziantep, kalan bölümü
bölgedeki 4 irtibat büro-
sundan alınan tescillerle
yapıldı" açıklamasını
yaptı.