Katalog

SAYFA CUMHURİYET 20 NfSAN 1997 PAZAR 12 KÜLTÜR şey sevgı ' ESRA ALİÇAVUŞOĞLÜ Tunç Başaran, 1970'lerde küstüğü sinemaya 1987'de çektiği •Biri\ebiğerieri' ıle geri dönmüştü. Sonra 'Lçurt- mayı Vurmasnlar" ve 'Pi- ano Piano Bacaksız' ıleTürk sinemasının seks kokan ka- relen yerinı, unutulmaya yüz tutmuş sevgı temalanna bı- raktı onun filmleriyle. Başaran şimdilerde ise ey- lülde gösterime girecek olan 'Sen de Gitme' adlı son fil- miyle izleyıcileri sevginin o anlaşılmaz anlamıyla baş ba- şa bırakıyor. Antalya'da en iyı yönet- men, en ıyi yardımcı kadın oyuncu ve en iyi müzik 'Al- tm Portakal'lannı; Adana'da en iyi film. en iyı yönetmen, en iyı kadın oyuncu ve en iyı senaryo 'Altın Koza'lannı; AnkaraFılmFestıvairndede en iyi fılm ve en ıyi kadın oyuncu ödüllerini alan film, 16. Uluslararası Istanbul Film Festıvali Ulusal Yanşma Bö- • Yönetmen Tunç Başaran, festivalllerde ödüller toplayan son filmi 'Sen de Gitme'de yine seyirciyi sevginin o anlaşılmaz anlatımıyla baş başa bırakıyor. 1970 öncesinde de sevgifilmiyaptığını vurgulayan Başaran, "Keşke, 'Tunç Başaran yine sevgi filmi çekti' deseler. Inandığım tek şey sevgi, belki de onun için" diyor. Tunç Başaran Türkan Şoray'la yeni fılmine hazırlaıuyor. 'Sen de Gftme'de Fikret Hakan, Oihia Bonamy ve Işık Yenersu oynuyorlar. lümü'nde bekledığı sonucu alamasa da fılminin gösterime gırdıkten sonra hal- kın beğenısini kazanacağtndan emın yö- netmen. Tunç Başaran. Ayla KuuVnun 'Sen de Gitme Triyandafiüs" adlı öykü kita- bını Izmir'den tstanbul'a gelirken bir va- pur yolculuğunda okumaya başlamış ve fılm yapmayı kafasına koymuş.u lzmir'> e döndükten sonraAyla KutiıTvu aradım, övküsünü film haline getirmek istediği- mi betirrtim veöykünün fihn yapma hak- kını satın aldım. Sinema çok pahalı bir sanat Bir filmi dfişünmeye başladtğuuz zaman para yemeye de başuyorsunuz. 4 yd kadarbir süreiçindesenarrovutamam- ladık." Başaran, 'Sen de GiOne Triyandafi- lis'i okuduğunda dilleri. dinleri, ırklan ayn iki insanın, dünyada ortak olan tek şeyın sevgi oldugunu göstermesinden çok etkilenmiş. Bu yüzden de öykünün arka planında kalan sıyasal olaylan sı- lik aynntılar olarak bırakmayı yeğlemış. "Bir öyküyü her yönetmen başka tiirlii çeker. Benim kafamda kurguladıgun öy- kü, çektiğim filme tıpabp uydu. 'Uçurt- mayı Vurmasınlar'dan da on tane fark- b film olurdu. Eğer politik birfilmyap- mak isteseydim başka temalan ön plana çıkanrdım. Ama beni öyküde cezbeden, Trh-andafıKs Ue Sultan araandagecen sev- ginin anlaümı\dı." "Keşke, 'Tunç Başaran yine sevgı fil- mi çektı' deseler. 1970 öncesinde de sev- gi filmi yapryordum. Inandığım tek şey sevgi, belki de onun için." Fılmın çoğu sahnesı Hatay'da 1800'ler- de yapılmış 50 odalı bır rahibeler oku- lunda çekılmış. Mekân düzenlemesı ise Hatay eşrafının dedesinden veya baba- sından kalma eşyasını film için getir- mesıyleoluşturulmuş. Triyandafılis ro- lü için, ttalya ve Yunanistan'da yapılan araştırmalar sonuç vermeyınce Fran- sa'daki ajanslara başvurulmuş ve seç- melerde, pek yeteneğıni göstermeyen genç ve güzel bir oyuncuda, Ofivia Bo- namy'dekararkılınmış. "Olivia Bonamy btd hayal kınkbğına uğratmadL Aksine başta göstermediğj \ etenegini fılmde so- nuna dek kullandı. Zaten Ankara Film Festrvali'nde en iyi kadın oyuncu ödülü- nü ahnası da bunun en büyük gösterge- s. Filmde Sultan rolünüoynayan IşıkVe- 'Arabistanlı Lawrence'ın kayıp metni bulundu 'Lawrence of Arabia - .Arabistanlı Lavvrence' adlı yapıtın "Seven Pillars of NVisdom - Aklın Vedi Dayanağf adlı bölümü daktiloya çekilmiş haliyle ortaya çıktı. Kiiltür Servisi - Bırinci Dûnya Sava- şı'nda Türklere karşı Araplann direnişini konu alan 'Lawrence of Arabia - Arabis- tanlı Lawrence' adlı yapıtın 'Seven Pillars of \Visdom - Akhn Vedi DayanağT adlı bö- lümü daktiloya çekilmiş haliyle ortaya çık- tı. Chıcester Müzayede Salonu'nda ilk kez edebiyat çevresine tanıtılan kayıp metin, uzmanlara göre T. E. Lawrence'ın eserinm bugüne dek gizli kalmış bölümünü oluş- turuyor. Aynı zamanda Lawrence'ın Arap isya- nında bizzat yer alıp almadığı konusunda- ki şüphelere de yanıt veriyor bu eser Law- rence, ısyan sırasındaki politik tavnnı kı- mi bölümlerde çok açık şekilde ortaya koy- muş. Metinde, Lawrence'ın Arap liden Faysal ile yaptığı söyleşıler de yer alıyor. Lavvrence'ın bıyografısinı yazan Jeremy VVilson'ın da onayladığı bu metin "gerçek bir keşjf". Adının açıklanmasını istemeyen Yorkshırelı bir koleksiyoncuya aıt olan daktiloya çekilmiş eser, üç yıl önce Yorks- hıre'da düzenlenen bır müzayedede satın alınmış. Adını gizli tutan esrarengiz kışı Chicester'a elindeki hazineyı satmaya gel- miş. 79 sayfadan oluşan 'Seven Pillars of Wisdom\ üzerinde 'Ralph M Robinson Grey GaUes,Great Missenden, Bucks' ad- resı yazılı olduğu halde postaya verilm\ş. Zarfın içinde yer alan bir başka zarfta da 'L. Curtis, 175 PkcadOy' adresı yer almak- taydı. Zarfın arkasında elyazısıyla önem- li birbölümü silinmiş halde şu cümlelerya- zılıydı: "Sevgili Ralph, L.sen çıktıktan 10 dakika sonra geldi... Buradaki metni gör- meBsin. Metnin bemen daktüo edilmesi ge- rek. Bu yüzden en iyisi sana göndermek. Okuduktan ve gerekli nottan aldıktan son- ra postayia bana geri gönder." Wılson'm ıddiasına göre zarfin arkasın- daki el yazısı Lawrence'a ait. Robinson adındakı kişi ise büyük olasılıkla Birincı Dünya Savaşı öncesinde 'Encylopedia Bri- tannica'daçalışanbirmernur Wilson'ınid- dialan bununla dabitmiyor. "Elyaası 1919 yılmaaitounab" diyor Wîlson. "Lawren- ce 'Seven Pillars'ın orijinalini kaybetnuş- ti ve bütön metni yeni baştan yazmaya ka- rar verdL Kısa süre sonra vazgeçip metnin taslağını daktOoyaçekmesi için Piccadfflyide bir ofısi olan Lionel Curtis adındaki arka- daşına gönderdi. Curtis ise metni, o sıra- larda Ortadoğu ûzerine bir araşürma ya- pan Ralph Robınson'a gönderdi. Robinson, metni daktiloya çekti, ama kcndisi için de ayn bir kopya hazırladı. Orijinal metin bü- yük olasılıklaCurtis'de kaklı. Çünkü Cur- tis, metni Lavvrence'ageri gönderseydi, bu- gün böyle bir şeyortaya çtkmazdı. Lawren- ce yeniden yazmaya başladığı taslağı yaka- rak yok etmişti çünkü." Söz konusu metin 2 mayısta satışa su- nulacak. Yıllar sonra ortaya çıkan esere 20- 30 bin pound tutannda değer biçiliyor. nersunun üa iyi bir seçim oldugunu belırtiyor. "Sultan hizmetkâr olmasına rağmen aslında aristokrat bir kişiliğe sahip. Hatay "ın herhangi bir köyüne gitseniz orada hiç um- madığınız insanlar Fransizca konuşuyoriar. Hatay çok ge- niş bir mozaiğe sahip. cami UekifeeninduvanavTiLİmam Ue papaz kol kola dolaşıyor. Aynca oradaki insanlar böy- le bir ailenin \anında alelade bir kadmıçalrçOrmaziar. Han- gi hizmetkâr. ağa> a ders ve- rebüir? Ama Sultan, Antuan Ağa'yı yanhş bir hareketyap- âğı zaman uyanyor." Sınemada ınandığı bazı değerler var Tunç Başaran'm. Yönetmenhk kanyerinı iki döneme ayınyor. 87 yılına kadar yaptığı hiçbir filmin- den hoşnutsuzluk duymadı- ğıru belirtırken hepsıni çocu- ğu olarak gördüğünü vurgu- luyor. Ama ikinci dönem filmlerinı. Türk sinemasını daha ileriye götürmek ama- cı güden fılmler olarak de|er- lendiriyor. 'Biri ve Diğerleri', 'Uçurtmayı Vur- masınlar' ve 'Sen de Gitme'de mekân- lar oldukça sınırlı. Seyirci sanki bir ti- yatro sahnesindeymiş gibi hissediyor kendini. Oysa bu durağanlık fazla etki- lemıyor. Başaran, bu teknıği anlatmak- ta biraz zorlansa da ınsanlann sıkışmış- lıklanm göstermekten hoşlandığını ıti- raf edıyor. Yönetmenlığı de bıraz faşi- zan bir sanat olarak tanımlarken hıçbir demokratik yöntemmin olmadığmı da vurguluyor. Yanşma sonuçlan onun için fazla önem taşımıyor. "Yönetmen filmi ya- nşmayasoktuktan sonraondan çıkmışnr arnk. Yargılar değiş- kendir." •Uçurtmayi Yurmasın- lar'ın Türk sınemasında bir dö- nüm noktası oluşturduğunu ile- ri sürert Başaran, bu fılmle baş- layan farklılığın bugün 'Eşkı- ya'nın mucizevi patlamasına yol açtığını savunuyor. "Dünya si- neması öldüğü takdinfc.Türksi- neması da ölür. Sinema hiç ölür mü? Dünyanm gelmiş geçmiş en büyük sanaü. Bundan daha he- yecanverici bir sanatyok ki Bu- gün bütün Avrupa sineması sı- kmO içinde. Türk sineması öjdü gibi söv lentiieri ciddive alouyo- rum." Smemanın entelektüel değil, sınıfsız bır toplumun sanatı ol- dugu görüşündeki Başaran, onun gücünü de şöyle açıklıyor: "Sinema, halkonun içindeol- duğu için çok önemli bir sanat 65 milyon insan Türkfilmlerin- de oturup ağhyor. Amerika ken- di kültür emperyalizmini sine- mayla veriyor. Amerika. yıllar- dır pis kokan sığır çobanlannı bize kahraman diye yutturdu." Başaran, son olarak Ayşe NO'in 'Kaçıkhk Diploması' ad- lı kıtabını fılm yapmaya hazır- lanıyor. Başrolünü Türkân Şoray'ın oynayacağı filmın hazırlıklan önümüzdeki gün- lerde tamamlanacak. Her çağın bir dansı vardır. Ve dansçağının rulıvıııu yaıısıtır. Ritmini ve şeklini çağa ve toplunılara göre değiştirerek varhğuıı korusa da, insanhğm ortak tutkusudur dans. Müzikle yoğunlaşan duygularm harekete yansıması... Coşkunun, tutkunun, söze dökülemeyen o ince anlamlarm beden diliyle ifade edilişi. Klasik stiBnden ödün vermeden her zaman yaşamın içinde yer almayı başaran Dufy, "97 koleksiyonlarmda yine ağın ruhu"nu yansıbyor. Çünkü Dufy bir yaşam klasiğidir. / ( DUFYB i r y a s a m k l a s i ğ i • Yol Arkadaşım Rl Yönetmenliğini Hovvard Franklin'in yaptığı fılmde Bill Murray rol alıyor. (Beyoğlu Fitaş 249 01 66, Etiler Akmerkez 282 05 05, Bakırköy Carousel 571 83 80, Altunizade Capitol 391 19 35, Kadıköy Bahariye 414 35 05) • Alaska Filmin yönetmeni Fraser C. Heston. (Suadiye Movieplac 385 24 49, Beyoğlu Lale 249 25 24, Çemberlitoi Şafak 516 26 60, Bakırköy İncirli 572 64 39, Bakırköy 4vşar 583 14 97, Kadıköy Holfynood 338 90 76, Fenerbahçe Pyramit 348 01 50) • Cenaze Töreni Abel Ferrer'nın yönetttiği fılmde başrollen Chnstopher NValken, Chris Penn, Annabella Sciorra ve Isabella Rosselını paylaşıyor. (Beyoğlu Alkazar 293 24 66) • Koyu Kırmızı lıturo Ripseinın yönettiğı fılm Venedik Fılm Festıvalı'nde En İyi Müzık, En İyi Senaryo ve En İyı Çevre Düzenleme; Küba Film Festivali'nde En İyı Film, En İyi Yönetmen ve En İyi Müzik; Portonko Film Festrvali'nde de En tyi Film Ödülü'nu kazandı. (Beyoğlu Beyoğlu 251 32 40) • Star Wars George Lucas'ın filmi 20 yıldan sonra yeniden de\ ekranda (Suadiye Movieplex 385 24 49-, Beyoğlu Lale 249 25 24, ÇembeHitaş Şafak 516 26 60, Bakırköy İncirii 572 64 39, Bakırköy Avşar 583 14 97, Kadıköy Hakan 337 96 3?) • İmparator Fılm Star Wars üçlemesinin ikincisı. (Suadiye Movieplex 385 24 49, Şişli Kent 241 62 03, Beyoğlu Sinepop 251 11 76, ÇembeHitaş Şafak 516 26 60, Bakırköy tncirli 572 64 39, Bakırköy Avşar 583 14 97, Galeria Prestige 560 72 66, Atrium Prestige 559 80 63, Kadıköy Bwadway 346 14 81, K. Reks 336 01 32) • 101 Dalmaçyalı VValtDisney Pıctures ürünü olan yapımın yonetmenı Stephen Herek. 101 Dalmaçyalı mınık ızleyıcıler ıçın Türkçe seslendırilmiş. (Etiler Akmerkez Braun 282 05 05, Beyoğlu Fitaş 249 01 66, Teşvikiye AFM 224 05 05, İstanbul Princess 285 06 95, Ortaköy Princes 227 91 47, Harbiye As 247 63 15, Fatih Feza 63116 08, Çemberlitaş Şafak 516 26 60, Etiler HİUside 263 18 38, Bakırköy İncirii 572 64 39, Bakırköy Carousel 571 83 80, Altunizade Capitol391 19 35, Kadıköy Moda 337 01 28, Suadiye Cinemax 46744 67. Erenköy Apollon 362 51 00, Bakırköy-74 572 04 44, Pendik Güney 354 13 88, Ümraniye Princess 461 03 83) • Çılgın Marslılar Yönetmenliğini Tim Burton'un üstlendıği filmde başrollen Jack Nicholson, Glenn , C İ Q ^ AnojÇtte Benüıg,,Pierce Brosman ve Danny De Vito paylaşıyor. (Beyoğlu Fitaş 249 01 66, Osmanbey Gazi 247 96 65, Akmerkez Ford Mondeo 282 05 05, İstanbul Princes 285 06 95, Pariiament Cinema Club 263 18 38, Teşvikiye AFM 224 05 05, Çemberlitaş Şafak 516 26 60, Altunizade Capitol 39119 35, Bakırköy Avşar 583 14 97, Suadiye \fovieplex 302 44, 17, Kadıköy Reks 336 0112) • Relic Termınator ve Alıens fılmlennın yapımcılanndan bır gerılim filmi. (Beyoğlu Atlas 252 85 76, Şişli Kent 241 62 03, Altunizade Capitol 39119 35, Kadıköy As 336 00 50) • Jerry Maguire-Yeni Bir Başlangıç Yönetmenliğini Cameron Crovve'un yaptığı filmde Tbm Cruise rol alıyor. (Beyoğlu Emek 293 84 39, Beyoğlu Fitaş 249 01 66, Osmanbey Gazi247 96 65, Akmerkez Ford Escort 282 05 05, İstanbul Princes 285 06 95, Çemberlitaş Şafak 516 26 60, Bakırköy Avşar 583 14 97, Bakırköy Renk 572 18 63, Galeria Prestige 560 "2 66, Şaşkmbakkal Cinemtvc 46744 67, Kadıköy Süreyya 336 06 82, Altunizade Capitol 391 19 35) • ingiliz Hasta Yönetmenliğini Anthony Mınghella'nın >aptığı, Ralph Fiennes, Juliette Binoche ve Krıstin Scott Thomas'ın rol aldığı fılm 9 dalda Oscar kazandı. Film Mıchael Ondaatje'nin ünlü romanından uyarlanmış. (Beyoğlu Alkazar 293 24 66, Harbiye As 247 63 15, İstanbul Princess 285 08 95, Ortaköy Princess 227 91 47, Bakırköy Avşar 583 14 97, Şaşkmbakkal Cinemax 46 7 44 67, Altunizade Capitol 3911935, Kadıköy Kadıköy 337 74 00, Ümraniye Princess 461 03 82) • Eşkıya Yavuz Turgulun yönettıği, Şener Şen, Uğur Yücel ve Yeşım Salkım'ın rol aldığı film, Cumali ile 35 yılını hapıshanede geçiren Baran'ın tuhaf bir şekilde birleşen kaderlerinın öyküsiinü konu alıyor. (Beyoğlu Fitaş 249 01 66, Osmanbey Gazi 247 96 65, Çemberiitaş Şafak 516 26 60, Bakırköy Avşar 583 14 97, Bakırköy Carousel 5 71 83 80, Bahçelievler Zafer 554 06 54, Avcüar Standart 695 36 45, Altunizade Capitol39119 35, Kadıköy Ocak 336 37 71, Kadıköy As 336 00 50, Suadive Movieplex 302 4417, Erenköy Apollon 362 51 00, Pendik Oscar 390 09 69, Kartal Kartal 389 06 16, Ümraniye Princess 461 03 82) • Shine Scott Hicks'in yönettiği film Avustralyalı pıyanıst Davıd Helfeott'un yaşamını konu alıyor (Şişli Kent 241 62 03, B. Beyoğlu 25132 40, K. As 336 00 50) • Metro Thomas Carter'ın yönettıği filmin başrolünde Eddıe Murphy yer alıyor. (Teşvikiye AFM 224 05 05, Osmanbey Gazi 247 96 65, Beyoğlu Atlas 252 85 76, Altunizade Capitol 391 19 35, Kadıköy Moda 337 01 28, Bakırköy Carousel 571 83 80, Bakırköy İncirii 572 64 39, Çemberlitaş Şafak 516 26 60, Pendik. Güney 354 13 88, Florya Prestige 663 28 86, Ümraniye Belediye 443 66 46) • Dalgalan Aşmak Lars Von Tner'in yönettiği fılmde Emıly VVatson, Stellan Scarsgard, Katrin Cartlidge, Jean Marc Barr ve Udo Kıer paylaşıyor (Ortaköy Feriye 236 28 64, K. Bahariye 414 35 05) • Fargo Joel ve Ethan Coen yapımı filmde başrollen Frances McDorman. NVılliam H. Marcy ve Steve Buscemi payla^ı>o>. (KadıköyAtlantis 418 26 56)