Katalog

SAYFA CUMHURİYET 7ARALIK1997PAZAR OLAYLAR VE GORUŞLER Evlere Şenlik Bir Sayım Prof. Dr. NURALKIŞ MımarSman In Eğ Bıl Bolumu S ajırn gunu olanları gor- runsorduklanvdıvenufusmemurlukla- dukten sonra duşunuvo- rum da oylesıne karmaşık sorunlar>aşı\oruzkı Bu sorunlar ovlesıne ınsana bağlısorunlarkı Çozum- lenmemesi olanaksız Insana bağlı ol- duğu ıçındır kı oyleMne zor Geçenlerde Sayın Prof Dr Çetin Yet- Idn guzel bır yazı yazmış makalesınde "8 ydhk eğitim için ülkemi/deki eğitim rakülteleri neden bu denli tepkJsiz?" dı- ye sormuş.tu Başka bır > azı gerekırdı ama bu da yanıt olarak kabul edılebılır Bır sayım vaşandı evlere şenlik Uç kışı ıkı ayn saatte savım yaptı llk ge- len seçim ıçınmış Nufus cuzdanına da- yalıbılgılenn aynısın\ sordu. ışledı Sor- duklan. nufus memurluklanndakı bılgı- lerden ayn degıldı Ola kı sonra gelen sorulmasını umduklanmı sorar dıye bekledım Bu kez ıkı kışı daha geldı bu gelenler seçım ıçın değıl sayım ıçın gel- mısler Beklentım 1990 savımındakı yanlışlan duzelten daha gelışmış bır nu- fus sayimıydı Ancak gozlenme kulak- lanma ınanamadım Sonra gelenler se- çım ıçın gelenın sorduğu sorulann aynı- sını sordular, bıttı devıp gıttıler Şaşıp kaldım Sorulanlar bırakın 199O'ı aş- mayı. kıyısından bıle geçmıyordu Kısa- ca, sorular tıpki seçım ıçın gelen memu- nnı denetlemekten oteye gıtmıyordu Anlayamadığım, nufus memurluğu bıl- gılennı bıze sormak \enne doğrudan bılgısayara ışleselerdı daha doğru \e ucuz olmaz mıydı0 Bır sonrakı gun, kendıme soruştur- macılann (anketorlenn) hata yapabıle- ceğı. örneğın banabır sayfayı atlayarak uvgulamış olabıleceklen gıbı bır avun- tu buldum Arkadaşlanmla konuştu- ğumda bana sorulmayan sorular olduğu- nu, onlara sorulduğunu oğrendım Bu da, bov le bır çalışmada başlı başma bır soruşturmacı hatasıydı Bıze gelenler eve ılışkın bılgılen kendtlenne gore ışa- retlemışlerdı Kendı ışaretledıklen tele- vızyondaballandıra ballandıra soylenen kentleşme ıle ılgılı bılgı elde edılmesı ıçın sorulanlardı Oysa arkadaşlanma sorulanlarda kentleşmeden o kadar uzaktaydılarkı Kentleşmeden buden- h uzak sorularda kenthleşmeyı aramak saflık olurdu. bu saflığı bıle yaptım. ama o turden sorular da bulamadım Oysa te- levızyon kanallannm bıldırdığme gore bu nufus sayımı ıle kentlıleşme. altyapı sonınlan, \b saptanacakmış' Istan- bul 'da tanhı bır gun yaşanıyormuş' Ger- çekten tanhı1 Sorulan olmayan bılgıle- n sanınm, masa başında ûretecekler Ulkemızde sayım yapılıyor. bomboş bır sayım1 Oldukça gecıkmelı yapıldığından, ın- sanla ılışkılı bılgı ureten bütün bılım adamlan planlamacılar ve uygulamacı- lann dört gozle bekledığı bu sayımda, en sınırlı nufus sayımında kesınlıkle sonıl- ması gerekenler bıle sorulmadı Gozle gorunen kızım, az daha nufus cuzdanı yanımızda değıl dıye yazılmıyordu Açı- lan bır telefonla memurlar yenıden gel- dı veyazdı Sayım öncesınüfiıs cuzda- nına ılışkın hıçbır açıklama yapılmadı- ğı ıçın yazılamayan pek çok çocuk ol- duğunu oğrendım Velısı olmayan, nü- fusa kaydedılmeyenler. sokak çocukla- n ya da kımsesız yetışkınleT ıçın msan olarak utandım Oysa onlar hıç değılse bır nufus sayımında ya da seçımde adam yenne konmanın sevıncını yaşamalıy- dı K.omşum,çalışanbırkadın Bızımev- de bunlar olur bıterken komşumda daha ınanılmaz bır durum yaşanmış Kocası, ev halkı baskanı (hane halkı reısı) kabul edılmış ve kadının çalışma durumu alın- mamış Sonra öğrendım kı, bu bır soruş- turmacı hatası değılmış. butun evlı ka- dmlara aynı ışlem uygulanmış' Duşu- nebılıyor musunuz9 Merak ettığım, na- sılsa ıstedıkJen gıbı yanıt yazdıklanna gore soruşturmacının o evdekı e\ halkı başkanını nasıl kestırebıldığıvdı, değıl- mış. soru yokmuş tkı gun sonra kâğıtbı- nktınmı nedenı ortaya atıldı Bu sayım ışlemlen vergılenmızle yapılmıyormu9 DÎE'nın, bütün çalışan kadınlara, hepı- mız vergılenmızle ne kadar katkıda bu- lunduysak. o kadannı gen odemesını onenyorum Insanlık onurumuzu kur- tarmasa da anlamlı bır gen odeme olur Haklar Kadın ve çocuk haklan, ığ- neyle kuyu kazılıp yapılmış çok değer- lı araştırmalar, bu uğurlarda canlanru yı- tıren ınsanlar, şımdı bunlann hepsı bom- boş mu'' Hangı haklar0 Kadın yandaşı olmaya gerek yok, ınsan olmak, ınsana ve emeğe sa> gı duymak yeterlı Ya da ul- kemıze ılışkın gerçek ve sağlıkh bılgı- lere gereksınım duymak yeterlı Ev hal- h.ı dışındakılenn hıçbır anlamuun olma- dığı bır sayımla aslında kadın ve çocuk- lann yanı sıra yannın ev halkı başkan- lannın da anlamının olmadığı belırtılmış olmadı mı9 Ya eğıtımde firsat eşıtlığı9 Var mı, yok mu dıye tartışmanın geregı bıle yok Nufusayazılmamış çocuk kay- da geçemezken, kaç çocugumuza, han- gı nıtelıklerde okul sorusuna bıle yanıt verecek gucumuz yokken, bu ışın rute- lığını tartışacak kadar mantıksız olma- malıyız Şımdı soruyorum sızlere Ulkemızde çalışan kadınlar. çocuklar, ozûrluler, ko- nuşulan dıller, etnık kokenler, dın hak- kında bılgıler nasıl elde edılecek9 Yıl- lardır sağlıksız kentleşmenın sonuçlan- nı yaşıyoruz, hangı bılgıyle, nasıl onlem alacağız9 Sokak çocuklanmıza ılışkın bılgıler, olu doğum >apan kadınlar, du- şukler, kurtajlar bu sonılar nerede7 Sağlık sıyasamızı nasıl oluşturacak, alt- yapı çahşmalannı nasıl gerçekleşnrece- ğız9 Açıkçası, sayım memurlannın so- ruşturmacı eğıtımınden geçmemış ol- ması, bu sorulann sorulmamış olması- nın yanında çok hafıf kalıyor Tnlyonlar gıden bır nufus ve seçım sayımı, bu sorulara yanıt bulunmaya- caktı da neden yapıldı9 Çok basıt Seçım ıçın1 Bu durumda bız sadece seçımde sa- yılacak kafalanz Hattahepımızsavıla- madığımıza göre o bıle değıhz Seçım ıçın sayımda bır sorun yok sayılır (18 ya- şayakınyaşlarsaptanabıhrdı) Ama nu- fus sayımında bence, kadınlara ılışkın sorular kısılarak yapılan bınktınm sayı- mın tumune uygulanabılır, nufus sayımı hıç yapılmasa da olurdu1 Kısacası. 2000 yılında yenıden nufus sayımı yapılacağı bır avuntu olmamalı Sayımın gecıkmesı, seçım kestınmle- nnde yanılmalar. eğıtım planlaması ça- lışmalanndakı yetersızlıklerle kendını yetennce gosterdı On bınlerce kışınm sayılmadığı bu ışlemle (sayım olmadı- ğı apaçık ortada) ılgılı olarak cmsıyet oranlan başta olmak uzere hıçbır bılgı- ye guvenmemelıvız Şımdı sormak ge- rek Insanlanmızın onurunu, bızım bı- lım adamı olarak bilgi edinmc hak ve bilgi üretme sorumluluğumuzu elımız- den almaya kımın ne hakkı var9 ARADABİR ARSLAN KAYNARDAG Profeşör Tütengil 18 Yıl Önce Öldürülmüştü Tütengil hocayı 7 Aralık 1979 gunu sabah sa- at8 30'davurdular Evınden çıkmış, unıversıtede- kı dersıne yetışmek uzere otobuse koşuyordu In- sanlık duşmanı, karanlık ruhlu kımselerın planla- dıkları bır cınayetın kurbanı oldu Boylece daha lyı bır yurt, daha lyı bır dunya ıçın çalışan bır ınsa- nı, aydınlık duşuncelerle dolu bır bılım adamını en verımlı çağında yıtırmış olduk Çalışkanlığın ozenın ve ozendırıcılığın sımgesı olan Tutengıl'ın 58 yıllık omru eğıtım ve bılım yo- lundakı emeklerle doludur Bırçok kıtap, yuzlerce yazı yazdı Bılgısı, aydınlık kafası ve çağdaş oğre- tım anlayışı ıle unıversıte hocalığının lyı bır orneğı ıdı Insanlığın ustun değeıierını ılke edınmıştı Ken- dını sureklı olarak gelıştırmeye, alanındakı her ola- nağı en lyı bıçımde değerlendırmeye çalışırdı Pa- ns'tekı, Londra'dakı ınceleme ve araştırmalan ka- dar, Dıyarbakır dakı, Adapazan'ndakı ınceleme ve araştırmalan da onun bu ozellığını gostermeye ye- ter Istanbul Unıversıtesı Edebıyat Fakultesı Felse- fe Bolumu'nu bıtırmıştı Daha sonra iktısat Fakul- tesı'nı de bıtırdı orada sosyolojı kursusune asıs- tanoldu 1970'deprofesorluğeyukseldı Koysos- yolojısı yanında gazetecılık ve Turk sosyolojı tan- hıne de onem verıyordu Ataturk devrımlerını sos- yolojık bakışla yorumladı Dergı yayımladı, yayım- lanan dergılerı destekledı Kısa omrunde verdığı urunun nıtelık ve nıcelığı, ınsanhk eğıtım ve dostluk anlayışı hepımıze, bız- den sonrakı kuşaklaraışıktutacakdeğerdedır Ya- pabıleceğı daha çok şey vardı, engelledıler Dost Tütengil ı acı olumunun bu yıldonumunde gıttıkçe buyuyen sevgı ve saygımızla bır kez da- ha anıyoruz (*) Kıtap ve yazılan konusunda bılgı edınmek ıs- teyenler şu bıblıyografyaya bakabıhrler Sami Özerdım, Perran Özben, Prof Cavıt Orhan Tu- tengıl Bıblıyografyası 1980, Istanbul CumhuriYet kitap kulübü TAKSİM Sergi Salonu YIL SONU KİTAP ŞENLİĞİPazartest hanç hergûn saat 10 00-19 00 İĞİ 0 »50İNDİRİM Taksim Sergi Salonumuza gelin indirim için ayırdığtmız bölümden kitaplarınızı seçin Adres: Istıklal Cad. (Aksanat karşıst) Taksım-lstanbul Tel:252 38 81/82 FATİH 4. SLLH HUKUK HAKİMLİĞİ'NDEN 1997/1075 Mahkememızden venlen 27 11 1997 tarıh ve 1997 1075 esas 1997 1048 karar savılı ılam ıle Çanakkale, Lapsekı Beyça>ırKovu,Cılt 008 01,Sayfa 27, Kütük 19'da nufusa kav ıtlı Hasan ve Hatıce kızı 20 5 1983 do- ğumlu Tugba Çelık e aynı yerde nüfusa kayıtlı kardeşı Kerem Çelık vaM tavın edılmı^tır İlanolunur 27 11 1997 Basın 57757 Koruma Kurulları DOÇ. Dr. ZEKÂI G Ö R G Ü L Ü Yıldız Teknık Um Mımarlık Fakultesı oğretım uvesı C ^"^^ tT Alanı" kavTamınm gıde- ^ ^ rek derınhk kazanması, ^ ^ ozellıkle buyuk kentlerı- mızde sıkça gundeme gel- mesı veguncelleşmesıbağ- lamında. ağırlıklı olarak ko- ruma kurullan bır kez daha tartışmaknn oda- ğında yer almıştır Ancak son yıllarda, hıç ol- madığı kadar sıyasal ıktıdarlann tercıhlen doğrultusunda koruma kurullarına yapılan atamalar ya da gorevden almalar, StT alanla- n tartışmasının da otesıne geçmıştır Kuşku- suz kurumsallaşmamış ve ılkelerı somutlaş- mamış vapılanma ıçensınde gorev yapan kı- şılenn karar surecındekı etkınlıklen yadsına- maz bır bıçımde onemlıdır Artık geleneğı- mız olan bu gerçek, doğal olarak koruma ku- rullan ıçın de geçerlıdır Ancak kurullar. gı- derek olması gerekenın de otesınde bu gerçe- ğı yaşar duruma gelmışlerdır, yanı sınır aşıl- mıştır Korumadan yana olanlar ve olmayan- lar aynmı keskınleşmış. tartışmalar kışısel- leşmeye, kışı haklan kışı çıkarlanna donuş- muş sıyasal ıktıdar. sıyasetçılerya da onlann temsılctlenvle ıyıden ıyıye butunleşme arayış- lanna gınlmıştır Gelınen aşama kamuoyunun korumaya ılış- kın ılgısını yıtırme tehlıkesını sergılemekte- dır Dedıkodu ıle ıç ıçe olan suçlamalar ve benzen soylemler oncelıkle ılgılı ve duyarlı kesımde yorgunluk yaratabılecektır Bu olum- suzluklann bılınçh ve programlı olarak gun- demde tutulduğunu varsayarsak -kı ben boy- le olduğuna ınanıyorum- tüm sorunlanna kar- şın elde edılen bınkımlenn kunımlann ve ya- salann yok edılmesı ya da ıçlennın boşaltıl- ması olasidır Çunku "koruma" kavramından dahı rahatsız olanlar ya da bu kavramı ıyıce anlamsız dunıma getırmek ıçın uğraş veren- ler yaşadığımız gelışmelerden hıç de rahatsız olmayıp tersıne memnunıyetlennı sıkça orta- ya koyan davranışlar ıçındedır Bu surecı hızla bıtırme zorunluluğu vardır Oncelıkle koruma adına venlen ahlaklı. ılke- lı, ama sınırlı uğraşlara nıcelıksel ve nıtelık- sel anlamdakı destekleryoğunlaşmalıdır Bu- radakı başat gorevı artık unıversıteler, öbür sıvıl toplum orgutlenyle ışbırlıgı ıçmde ust- lenmelıdırler Bu bağlamda Istanbul, Ankara ve Izmır dı- Onlar kalite için ÇALIŞTILAR TÜSİAD ve KalDer'in birlikte organize ettikleri 1997 Kalite Ödülü'nü alan ARÇELİK ve Başarı Ödülü'nü alan İPEK KAĞIT'ı kutluyoruz. Kalite'nin "Müşteriler" tarafından dile getirümesi, yani "Müşteri Memnuniyeti", Toplam Kalite Anlayışı'nın vazgeçilmez unsurudur. Biz kalite için ARAŞTIRDIK GALLU FOQUS "Müşteri Memnuniyeti Ölçüm Modeli" ile her iki kuruluşa da hizmet vermiş olmanın mutluluğunu yaşıyoruz. Kalite Yolculuğu'na çıkacak olan tüm kuruluşlara başarılar diliyoruz. şmdakı tum koruma kurullannı da kavramak zorunluluğu vardır Ağırlıkla Istanbul olmak ûzere uç buyuk kent özelıne temellenen çıka- nmlar ya da tartışmalar obur koruma kurul- lannın bır yandan ıhmal edılmesını getırmek- te. bır yandan da oradakı bırıkım. deneyım olumluluk ve olumsuzluklann oğrenılmesını. değerlendınlmesını. aynca kullanılmasını en- gellemektedır Gıderek konuyu sıyasetten soyutlamak an- lamında değıl, ancak sıyasal ıktıdarlann ken- dı yarattıklan ortamın olabıldığınce dışında değerlendırmek, tartışma platformlannı bu doğrultuda oluşturmak, koruma açısından hem kazanımlan hem de katılımı arttıracak- tır Yoksa koruyorum dıyerek hıçbır şey yap- mamak, sorumluluk almamak ya da koruma adına ışbıtıncı olmak uçlan, yarattığı ve ya- şanan kısır dongu ıle değındığımız tehlıkenın gerçekleşmesını hızlandıracaktır Kultür \e doğa varlıklannm korunmasmda bırbınnden bağımsız olmayan ıkı temel aşa- mayı somut bır bıçımde tartışmak. gundemde tutmak ve guncellığını sureklı korumak zo- rundayız Bu ıkı temel aşamanın bınncısı, mevcut yasalar, yonetmelıkler ve kurumsal ışleyış ıçensmde -belkı sınırlı değışıklıklerya da duzeltmelerle- kultür ve doğa varlıklannm ko- runması açısından daha ılkelı olabılmenın \e ka- rarlarda bunu sergıleye- bılmenın yollannı ara- maktır Yasal. ılkesel. ku- rumsal ve benzen bır yı- ğın olumsuzluk bağla- mında bu yollan bulabıl- mek doğal olarak guçtur Ancak başta mesleksel ahlaka sahıp olmak uze- re. yurttaşını, beledıyesı- nı, merkezsel yönetımını, yatınmcısını, yasalan, kunımunu ve sınırlannı ıyı bılen, teonnın yanın- da pratığe de sahıp \ e bı- nkımı güçlü olan bır ko- ruma kurulu uyesı tüm çelışkılere karşın daha sağlıkh ve daha kabul edılebılır kararlan ürete- bılecektır Boylesı bır yaklaşım, bır yandan koruma kurul- lannın daha ılkelı ve say- gın olabılmesıne katkı sağlayacaL bır yandan da temel amaç olması gere- ken ıkıncı aşamaya geçı- şı hızlandıracak ve kolay- laştıracaktır Ikıncı aşama ıse yenı bır yasal v e kurumsal ya- pılanma ıçensınde bu- günku olumsuzluklann olmadığı bır koruma an- layışını egemen kılmak bıçımınde tanımlanabılır Bu konuda çok şey one- nlmekte \e onenlecektır Ilgılı kışı ve kunımlann çok sozu vardır Ama başta da değındığım gıbı, korumaya ılışkın karar surecınde kışılenn bu denlı etkın olmaması ıçın oncelıkle u kamu >aran" kavramının ve "kaynak yaratma" ıle ona ılışkın araçlann mutlaka one çı- kanlması gereğı vardır Son soz olarak aynntı- lan bır başka vazıda ya da ortamda tartışmak umudu ıle koruma adına yaşanan bu ortamın hızla terk edılmesı gereğının altmı bır kez daha çızmek ıstıyorum Daha uretken, tum yaklaşımlan değerlendı- ren ve katılımın olabıldı- ğınce genışledığı yenı duzlemlerın kurulması, bu bağlamda da konu ıle ılgılı her kesımın anlam- lı uğraşlar vermesı zorun- ludur PENCERE Geçmiş Her Zaman Nostaljik midir?.. Bembeyaz banyo kuvetının eğrımsı duvannatır- manmak ısteyen orumceğı bırdenbıre gordum. Pufdesenuçacakturdendı,ıncecıkbacaklannın buluştuğu mercımektanesı buyukluğundekı bede- nı yaylanıyor, ama kuvetın dık duvanna tırmanma yolundakı her çabası başansızlıkla sonuçlanıyor, tam tepeye ulaşacakken son anda aşağıya doğru kayıvenyordu Sısıfos soylencesı orumcekleşmıştı Kımbılır nereden gelıp duşmuştu banyo küvetı- nın ıçıne7 Oldurmeyı duşundum Rahmetlı annem karşıma dıkıldı - Sakın ha1 Evın demırbaşı Dudu Hanım guzel yufka açar, saç boreğı yapardı, kayan başortusunun kenarın- dan gorunen ortadan ayrılmış sıyah saçlannı ortup kalın kaşları altında akı karasına karışmış gozlen- nı açtı - Gunaht/r'. -Neden? - Peygamber Efendımız düşmanlanndan sak- lanmak ıçın bır mağaraya sığınmış, orumcek he- mencecık mağaranın ağzını ağıyla kapatmış, kâ- fıriergelıp bakmışlar, 'Bu mağaranın kapısını orum- cek ağı sarmış, ıçerde kımse olamaz' deyıp gıtmış- ler, orumcek mubarektır • Çocukluğumun bılıncıne ışlenmış soylence be- nı durdurdu, ama orumcek durmuyor, çabalıyor Mubarekmış1 Pekı, akrep de orumcekgıllerden değıl mıydı? Çocukluğumda yaşadığım kımı Anadolu evının avtusunda, ağaca asılı bır kuçuk şışe zeytınyağı- nın ıçınde olu bır akrep bulunurdu Akreplı zeytınyağı sozumona panzehırdı Ya kasaba eczanesının rafında duran bır kava- noz sıvının ıçındekı duşuk bebek1 Suyun ıçınde- kı ganp yaratığa bakamazdım, zeytınyağında yu- zen akrebın yeşılımsı sanlığına donuşmuş rengın- den kaçırırdım gozlerımı Yoksulun da yoksulu Anadolu'da bortu bocek, çıyan, akrep, tahtakurusu, sıvrısınek, karasınek, bıt, pıre, ınsanlaria ve hayvanlaıia ıç ıçe yaşariar- dı, bıt yığıtte, pıre ıtte bulunmaz mıydı? Tahtakurusu geceyarısı uyandınrdı ınsanı, em- dığı kanla şışmış, tıkınmaktan devınmesı zoıiaşmış bır vampıre benzerdı pıs kokulu yaratık Çıyan her taşın altından çıkabılırdı Okulda bıtlenmek ışten değıldı Orumceğebaktım hıçyılmıyordu, usanmıyordu, banyo kuvetının duvanna bır daha tırmandı, yıne tam doruğa ulaşacakken aşağıya duşuverdı Be- yaz tuvalet kâğıdını aldım kopardım, tırmanan orumceğı alttan tuvalet kağıdıyla destekledım, banyo kuvetının açık hapıshanesınden kurtulan "mubarek hayvan" meçhul bır yone doğru kaçma- ya başladı Sevap mı ışlemıştım? • Sıfonu çektım Su gürultuyle aktı, çağnşımla bırbırr ardına aklı ma takılan anı artıklarının kırıntılannı aldı goturdu, akreplerı, tahtakurulannı, bıtlerı, pırelen, orumcek- len anaforunda yok ettı temızledı belleğımı Çocukluğumun Anadolusu'nu anmak, eskı Is- tanbul'un kıbar semtı Osmanbey'de akşamustu pıyasaya çıkanların Suna Pastanesı'nden yansı- yan "Mazı ıçımde bır yaradır" tangosuna kulak venmesıne mı benzemıştı? Oyıllannlstanbulu'naozlem,yaşamdanyoksun taşrada oylesıne dayanılmaz bır tutkuydu kı . Geçmiş her zaman nostaljik değıldır Banyo kuvetıne baktım Bembeyazdı ECumhuriYet kitap kulübü TAKSİM Sergi Salonu ARALIK AVi ETKİNÜKL RI SÖYLİSİUİMZA GUNU 7 Aralık Pazar Saat 17 00-19 00 MAHMUT MAKAL Kıtaplarını ımzalıyor. Adres Istıklal Cad (Aksanat Karsısı) Taksim Tel 252 38 81/82 Aydın Karlıbel 'den Piyano ve Org Resitali Çağdaş Vaşamı Destekleme Derneği 15 12 1997 Pazartesı Saat 20 30 0 212 293 12 86 ATATURK KULTÜR MERKEZİ KONSER SALONU Yaşam. kalbın ıkı vuru^u arasındakı zamandır Kalbınızı koruvun TURK K.ALP VAKF1 19 Mayıs Cd. No: 8 Şışlı/İSTANBUL Tel: (0 212) 212 07 07 (pbx) 10 Hat