Katalog

«BEYLÜL1996PAZAR CUMHURİYET SAYFA EKONOMI / YATIRIMCIREHBERI BORSAVERİLERİ Hisse Senetieri Piyasası Jilem Hacmı (mılyar TL) §şlem Mıktarı (mılyon) Bileşık Ertdeks Endeks •Sanayi Endeksı Piyasası I ş e m Hacmı (mılyar TL) iMaftalık Faiz (Yıllık Ağırlıklı Ortalama %) >Vvlık Faız (Yıll'k Ağırlıklı Ortalama %) T a h v i l Piyasası Işlem hacmı (milyar TL) T e s c i l Piyasası Işlern hacmı(mılyar TL) Önceki Hafta 25.373 3.933 64533.36 57199.45 70776.72 290.185 74.44 73.42 38.444 50.361 Geçen Hafta 26.111 3.619 63438.83 56011.41 69681.51 335.269 71.02 74.97 58.639 92.230 Değişim 2.91 -7.97 -1.70 -2.08 -1.55 15.54 -4.59 2.11 52.53 83.13 BORSADA CEÇEN HAFTA Menkul Kıyntef UUJSAL PA2AR /Vdana Çım. A Adana Çım. 8 Artel Kalemc. Arfana Cım C Aital Tekstıl AJcfcank Akçımento AJctıf Fınans AJcsu Iplık AJtsa Airtas Etekt AiarkoHold /Utematrf B AJarko San. AJttfiyıMız Anadolu Cam Anadolu Bira Arçeiık Ardem ABematıf Y Asetean Afcsıgorta A-Dolu Sıg. AKm Tekstıl AMas Yat.O. Aöantıs Y.O Avrasya V O Aygaz Bagfaş Bekoteknık Bolu Çımento Bossa Bnsa Bıriık Mens Borusan Batı Çımento Bursa Çım Bugun Vayın. Bumerang Burçelık * rşı S Boya S. Ğelık Halat Çemtas Çelık Çımsa Çımenta$ Ç Kate Cım. CU&gorta Ç Ova Bek Çumra Kagıt Dardanel Demırbank Oenızli Cam Derımod Deva HoMmg Dşbank Dıtaş Dogan Demır V. O Do^an Hold. Doktaş Duran Ofset Ecz Başı llaç Eez Başı Yap Ecz Başı Yat. Edıp Ipfik Ege Bıracılık EGS Dış Tıc Ege Endustrı Ege Gubre Ege Profi! Ege Seramık Emek Sıgorta Emınış Amb. Emsan P.Celık Emsan B.Yıldız Enka Holdıng Egeplast Erbosan Ercıyas BSra. Ereğiı D. Ç. Esbank Esem Evren Yat.O. Factofınans Fenış Alumı Fınans F. K. Fınansbank Fınans Yat. Fngo Pak Garantı Bank Gedız Iptık Gentaş GloOal Men.D GloBal Yat.O Goltaş Çım. Good-Year Gubre Fabr Guney Bıra. Gunes Sıgor. Hektaş Hurriyet Haznedar Tu. IhlasHoMin ikt. F Kır. Intema Iş Bankası A Iş Bankası B Iş Bankas'? C 1 M Pıstoo iş Yat'r?m Izmır D. C Izocam Kaplamın Kartonsan Kav Koç Holdıng Koç Yatınm Kent Gıda Kepez Elktr. Kerevıtaş KetebekMob. Konfrut Gıda Konya Çım. Kordsa Komteks Koytaş Karsu Tekstıl Kutahya Por. Luks Kadife Marmans A.Y Makma Takım Maret Mudumu T. Medya Hold. MefKo Metaş Mıgros Mıllıyet G. Mılpa M.Martı Otel Maroın Çım. Marshall MutluAku M Yılmaz Yat Netgre Hold. Netaş Oysa Nıgde Net Holdıng Net Tunzm OkanTekstil Olmuksa OtoKar Ofosan 02 Fınans F. Parsan Peg Profilo Petkım Pımaş Pınar Su P.Kent Tur. Pınar Et Pjnar Sut Pına' Ün Polylen CBS Pnntas Petrol Ofısı Raks Ran- Fın Kır Raks Elk E A Saüah Yayın Sabah Pazar. SarVuysan ŞışeCam Sıemens S Pamuklu SonfTtez Ram. Tat Konserve Tuborg Tekstıib (BU A-Teletaş Bosfl Fren S. THY. Tire Kutsan T KaKınma B Tofaş Oto F Tofaş Oto T Trakya Cam Trarstürk H. TSKB T Demırdöküm Tukas Tumseks T Tupraş TureasPetr Tütünbank Usaş Uçak S. Ukl konfeks Unye Ctmento Usak Seramtk Vafe' Fın K. Vestel Vato* Yat.O. Vıkıı^ Kag?t Vasaş Yat3Ş Vap- Kredı V Kredı Y O. Yursa Işlem niHan 11)00) 10921 2916 30779 20190 36879 18544 22051 4782 9985 1358 3169 1370 5891 404 5340 40551 26909 12257 3778 1591 2938 4782 36878 127587 1158 2389 624 6734 5347 6480 15334 1961 357 9267 786 9879 626 18300 4604 1873 45509 31565 13629 4222 1000 397 548 5986 21973 8874 10418 13880 3228 457 64453 8284 9681 8444 96209 954 10184 48227 7208 3421 225 4365 10391 1363 2568 2504 10103 23695 1631 3059 543 275 22638 2188 293 88506 20486 30280 3214 10441 355 18741 7538 1688 7470 23375 11264 12526 10878 4241 1163 2442 77771 268 13019 36114 33572 219 9424 9551 37716 1 2912 192737 480 4976 30310 972 2435 15365 41475 27882 3655 2480 9978 2218 10046 40860 5598 3751 636 20706 1072 21866 4199 1752 116304 7853 12570 127681 15513 14400 11374 115425 19884 34224 7529 335 10514 2341 21696 2098 3050 61140 6402 88886 1896 6728 3421 53194 2905 2101 2600 528 977 3377 880 15985 3326 28251 16553 13916 14487 3952 22862 4682 18062 14830 11504 43527 1252 150 2083 651 997 21 2743 32280 1545 30515 13463 3210 41428 330 11274 27274 3704 1666 32878 12893 45008 38442 4514 1259 3012 57025 3714 97756 8051 858 68229 16724 1481 116029 4344 1619 Kaunıs Fiyılı 4600 3150 23500 980 5400 8600 5900 2325 4400 14750 440000 13000 1550 12000 9600 2850 5800 7800 8600 1350 3750 157S0 3150 9800 1125 730 680 8800 16500 5200 2325 6800 37000 2800 6000 7700 10250 11250 650 10500 27000 1875 3650 25500 7300 13750 8100 3250 65000 8000 1875 2650 3800 3750 1925 1360 3300 570 2450 4900 6700 3450 3000 6000 7600 26000 7300 4250 4200 19500 2700 780 13500 9000 15500 26000 8000 3850 44500 800T" 1008 6300 890 10750 21750 2325 1400 800 2800 3550 14750 4450 1050 1175 22500 35000 7000 15500 4150 4300 3400 16000 12000 2600 2450 2270000 132500 9100 10250 1625 670 5200 8700 5900 1950 11000 11000 45000 69000 4100 9300 5800 9200 26000 37000 7200 6000 2250 5100 3100 1225 8300 6900 1075 3650 2800 69000 1275 1350 3750 3850 6700 4150 640 3050 20250 3000 2075 22250 3300 8900 8800 23750 1300 8900 6500 36000 13000 3350 3800 9000 9500 8500 1575 6900 25500 20000 8700 28500 1550 1150 5300 1625 9800 4200 22500 3750 9100 12750 51000 1400 4900 83000 24000 2800 3100 3300 7500 3950 810 1800 3800 2850 1900 14000 6000 940 120000 20250 2600 3850 3600 16500 990 14250 6400 20000 1775 880 3550 Kaftaltk Yûzde -1.08 -4.55 5.62 -1.01 0.00 -1 15 •3 28 -1 06 -3 30 -1 67 -9.2B 000 -1 59 -2.04 -2.04 -5.00 -4.92 1 30 -3.37 -10.00 -2.60 -3.08 -1.56 13.95 •6.25 -2 67 000 -2 22 ~135 1 96 -1.06 -1 45 000 -3.45 -1.64 -128 -2.38 -6.25 o.oo -2 33 -6.90 -2 60 -3.95 •3.77 0.00 -1 79 -8.99 -7 14 -2 99 -1.23 -6.25 0.00 000 -1 32 -4.94 0.00 -7 04 -1.72 -3 92 208 6 35 -5 48 000 -3.23 •1 30 0.00 -3.95 -6 59 -4.55 -7 14 -5.26 -4.88 -8.47 7.14 3.33 0.00 000 -0.99 0.00 -6.32 -2 27 -8.42 0.00 -3 45 -5.88 -9 68 14.52 -7.81 -1.11 -2.33 -6 00 -2.17 1.45 -5.41 -3.13 -4.60 -1.15 4.62 1 59 -2.04 -1.89 -5.77 -1.73 1.92 ' -5.21 -8.89 -2 99 -2 90 -5 45 -3.33 -3.28 -4 88 3 28 -8.33 -5.26 -4 17 -2.38 -1.06 -15.94 -6.12 4.00 -1.33 -5.26 0.00 1.12 -3.77 -7.46 -5.77 -4.60 -4.17 2.3a -9.88 0.00 0.00 18.60 0.00 -7.41 -8.33 3.08 -4.60 1.59 -4.69 125 -6.25 -7.78 -7.29 4.76 3.49 1.15 -2.06 -1.89 1.14 3.17 -4.00 4.00 -5.63 7.04 -3.23 0.00 2.41 1.61 -4.17 -5.56 -4.76 -6.45 -3.39 -1.59 -4.17 -1.85 1.56 -5.77 1.20 -1.10 -7.41 -6.19 4 08 -3.77 -5.08 -3.92 -2.35 -12.73 -6.67 -3.13 -7.04 -11.76 -2 47 -2.41 -8.86 0.00 364 -3.80 -1.75 -3.23 0.00 -2 04 -4.71 -3.70 -4.94 -190 4 76 -1.98 16.33 000 -11.11 -1.39 -1 12 -4 05 rıiiıt YSnle 58.02 65.34 14 63 16.93 40.68 126 96 109.09 97.17 59.75 51.33 82.35 3.67 82 95 41.18 47 55 73 20 100.00 140 82 129.06 -10.00 22 28 238.32 159 79 81 48 12.50 1.39 -43 33 44.66 -6.67 93.90 101.36 62.07 158 31 -26.32 6.26 116 28 12.89 100.89 -5.80 50.00 17.39 127 40.53 3421 34 53 12.46 19 49 0 53 70 00 -5 38 -29 25 101.01 21 10 84.53 10 96 47.95 000 •8.06 34 25 27 24 24.07 100 00 -10.45 35 65 2 70 23.81 -13.10 45.00 506 13010 -8.67 83.88 105.68 200 00 181 82 115.10 89 07 21.69 62.81 73.05 49.93 73 79 2.30 526.09 2.91 89.89 28.66 -31.91 -18 05 58 24 55.26 137.33 -32.58 44.44 129.27 137.50 89.33 80.90 70.59 23.46 98 92 138.81 44-00 116.67 57.80 31 03 43 70 79 06 36.40 -5 80 -4 16 42.86 -9.74 18.75 49.50 112 44 39.62 30.56 152.63 -18.75 208.20 -10.77 90.51 95.71 46.15 143.67 27.59 12.68 79.20 49.40 22.50 32.83 -16 87 2 38 82.50 24.44 123 44 150.93 68 75 165 08 18.33 1864 78.92 -12.33 -4.81 23.94 25.44 67.31 186.14 26.92 -28.57 49.05 147.50 76.77 43.55 8517 37.70 317.66 74.04 46.15 16.31 66 38 61.40 -31 27 23.21 183.61 4815 222.22 123.53 29.17 10.00 23.33 -25.00 236.07 23.S9 84 31 0.00 -5.21 -33.79 49.57 15.90 46.27 33.87 196 30 -5.29 96.83 -2.12 21.94 71.31 11.00 2 61 -0.83 -21 86 -12.37 38.61 126.98 -18.06 65.95 153.13 72.47 57 19 184.89 187 24 -0.16 93.61 105.31 -18.37 113 00 18 92 20.33 Savaş, Borsa'yı da vurduEkonomi Servisi - ABD'nin Irak'ın güneyine düzenlediği operasyon, geçen hafta Türkiye pi>asalannahareketligünlerya- şattı. Hafta içerisinde düşüşe ge- çen İMKB bileşik endeksi. 63438.83 puanla haftayı kapa- tırken yüzde l.70'lik birgerile- me kaydetti. Buna karşın Irak operasyonu, döviz piyasalannda yükselişe neden oldu. Dolar, geçen hafta içerisinde yüzde 2.39'luk bir ar- tış yaşarken, Alman Markı da yüzde 1.72'likbirartışgösterdi. Pazartesi günü 1257.50 pu- anlık düşüş yaşayan Borsa, er- tesi gün operasyonun da etkisiy- le 714.86 puan daha diiştü. Bor- sada hafta ortasında yaşanan to- parlanmaya karşın düşüş hafta sonuna kadar sürdü. Haftayı 63438.83 puandan kapatan İMKB bileşik endeksi, toplam yüzde 1.70 düzeyinde bir düşüş gösterdi. Sanayi endeksi haftayı yüzde Yatınm araçlarmın haftaiık getirisi (%) Faızler. net ve dönem sonu olarak " " hesaplanmıştır Bepo fatzleri, İMKB ventendır Dovız ve altın, serbest pıyasa fîyatıdır. 1.55'lik bir düşüşle 69681.51 puanla kapatırken. haftayı 56011.41 puandan kapatan ma- )i endeks de yüzde 2.08 oranın- da geriledi. Döv izde uluslararası piyasa- lara benzer olarak yükseliş kay- dedildi. Haftayı 87.700"den ka- patan ABD Doları yüzde 2.39 oranında artarken. Ingiliz Ster- lini haftayı 137.300 liradan ka- patırken. yüzde 2.46'lık birartış gösterdi. Geçen hafta 24 ayar külçe al- tının fiyatı yüzde 1.48 oranında artış kaydederken, Cumhuriyet Altını yüzde 1.37'lik. 22ayarbi- lezik de yüzde 0.93'lük bir artış gösterdi. Yatınm fonlan geçen hafta or- talama yüzde 0.92 oranında de- ğer kazandı. A tipi fonlann haf- taiık getirisi yüzde 0.02 düzeyin- de kalırken. B tipi fonlann geti- risi yüzde 1.49 oldu. Hazine Müsteşarlıği, 3 eylül salı günü düzenlediği ihalede, ortalama yüzde 87.78 faiz ile 133.9 trilyon liralık 112 gün va- deli bono sattı. 234.9 trilyon li- ralık teklifin geldiği ihalede, en yüksek faiz yüzde 88.23. endü- şük faiz ise yüzde 86.66 oldu. Bu bonolann haftaiık verimi yüzde 1.69 dolayında bulunu- yor. Bankalann vadeli tasarruf mevduatlanna uyguladıklan fa- iz oranlannda geçen hafta da pek bir değişiklik gözlenmedi. Mevduat faizinin haftaiık net getirisi, 1 yıl vadelide yüzde 1.69, 6 ay vadelide yüzde 1.53, 3 ay vadelide yüzde 1.44 ve 1 ay vadelide yüzde 1.32 oldu. Haf- taiık reponun net getirisi ise yüz- de 1.37'dekaldı. Değeri olmayan hazine arazisi, sertifika karşılığı halka satılacak Metrekarelik sertifika formülü ESRA YENER ANKARA - Kaynak paketinden sonuç ala- mayan hükümet, değeri olmayan, talep bu- lunmayan geniş Hazine arazilerini 1 -5 met- rekarelik birimler karşılığı çıkaracagı serti- fikalaryoluyla halka satmayaçalışacak. Ge- cekondulara da bu sertifikalar karşılığında tapu verilmesinin planlandığı bildirildi. Kaynak gereksinimini karşılamak için çı- kardığı paketteki hiçbir projeyi gerçekleşti- remeyeceğini anlayan REFAHYOL hüküme- ti. değeri olmayan, talebi bulunmayan Hazi- ne arazilerini halka satarak gelir elde etme- ye çalışacak. Hükümetin şehir dışlannda, çorak olan. değeri belli olmayan ve talebi bulunmayan 10 bin hektarlık Hazine arazilerini 1 -5 metreka- relik parsellere bölerek sertifika karşılığı hal- ka satmayı planladığı öğrenildi. Sermaye Piyasası Kurulu(SPK)yetkilile- ri, hükümetin bu çerçevede boş arazüer için imar planı çıkararak, değeri olmayan bu ar- salan halka, "yüksekgetiri" vaat ederek ser- tifika karşılığı vermeyi planladığını belirtti- ler. Hükümetin, bu kâğıtları. hisse senedi, tah- vil gibi değerli kâğıt getireceği vaadinde bu- lunup. yeni bir tasarruf yöntemi olarak hal- ka tanıtacağını kaydetti ler. Hükümetin bu satışlardan 10 milyar dola- ra kadar gelir beklediğini belirten yetkililer. "Bu çok iyimser, daha doğrusu ütopik birdü- şiince. Bir kere bu arurilerin saüşından bu kadar yüksek getiri sağlanamaz" dediler. Yetkililer. halkın artık. hisse senedi. bono. bankalann çıkardığı fonlar gibi birçok de- ğerli kâğıt kullandığını, birçok tasarrufara- cını bildiğini de vurgulayarak "Halk, artık devlete de güvenmiyor. Bu sertifikatan kolay kolay satamazlar" dediler. Hazine yetkililerinden alınan bilgiye gö- re, hükümet bu sertifikalar yoluyla gecekon- dulara da tapu vermeyi planlıyor. Uzerinde gecekondular olan Hazine arazileri için de sertifikalar çıkanlacağını belirten yetkililer. "Bu kâğıtlart önce gecekondu sahiplerine sa- tacaklar. Sonra da tapuvla değiştirecekler. Ka- muoyu bu konuda çok duyariı olmalı" dedi- ler. " Yetkililer. hükümetin rantı yüksek olan Hazine arazilerini, sertifika yoluyla değil. doğrudan ihalelerle satmayı programladığı- nı da belirttiler. Türkiye, rishi seviyor • The Economist dergisinin 100 puan üzerinden yaptığı değerlendirmeye göre Rusya, 85 puanla dünyanın en riskli ülkesi olurken, Türkiye, 60 puanla riskli ülkeler arastnda* altıncı sırada yer aldı. Ekonomi Ser\isi - Türkiye. 1996 yılının üçüncü çeyreğinde, en riskli ülkeler arasında bulunuyor. The Economist dergisi tarafından hazırlanan risk sıralamasında Rusya başı çekerken Türkiye; Meksika, Venezuela, Arjantin ve Brezilya'nın ardından altıncı sırada yer aldı. Derginin. maksimum 100 risk puanı üzerinden yaptığı değerlendirmede. Rusya 1996 yılının üçüncü çeyreğinde 85 puanla dünyanın en riskli ülkesi olurken, Türkiye'nin 100 üzerinden puanı 6O'ı buldu. Risk puanı 40"tan 30'a düşürülen Polonya, Orta Avrupa'da. Çek Cumhuriyeti'nden sonra en güvenli ikinci ülke konumuna yerleşirken, Asya Pasifik ülkeleri ve Güney Avrupa 38-29 arasında değişen puanlarla en güvenli bölgeler oldu. The Economist dergisinin 24 ülkevi Ülkelerinriskdeğeıiemesi 1996'nın üçüncü çeyreğı 20 40 60 80 100 kapsa\an değerlendinnesine göre Singapur en gü\enilir ülke olurken Tayvan. Güney Kore. Portekiz ve Çin Singapur'u izledi. Yunanistan. yaklaşık 50 puanla, dokuzuncu sırada yer aldı. Vakıfibank BosııaMaANKARA (AA)- Bosna-Hersek"in ima- n için Dünya Bankası öncülüğünde yeni- denyapılanmaçalışmalandevamederken, yatınm aşamasında gereksinim duyulacak bankacılık hizmetlerinde Vakıfbank'ın da etkin bir rol alacağı bildirildi. Vakıfbank, bu amaçla. Bosna-Hersek'te 5 şubesi bulunan Vakufska Bank DD Sa- 'rajevo ile ortaklığa g\rdi. Iki banka arasın- daki ortaklığa ilişkin protokol, Vakıfbank Genel Müdürü Fehmi Cültekin ve Vakufs- ka Bank DD Sarajevo Yönetim Kurulu Üyesi Hılmo Nejımariija tarafından Anka- ra'da imzalandı. Imza törenine. Devlet Ba- kanı Sabri Tekir de katıldı. Devlet Bakanı Tekir'in verdiği bilgiye göre, Vakıfbank ile Vakufska Bank DD Sa- rajevo tarafından ortak oluşturulacak ban- kanın sermayesi 13 milyon mark olacak. Sermayenin 5"er milyon marklık bölümü iki banka tarafından karşılanacak, 3 mil- yon marklık bölümü ise İsviçre'de yaşayan Bosna-Herseklimüteşebbisler arasında da- ğıtılacak. SPK yapay fiyatlara geçit vermiyor ANKARA (.AA) - Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Türkiye Sınai Kalkınma B a n k a s ı (TSKB), Doğusan Boru Sanayi ve Ticaret, Aktif Finans Facto- ring hisseleri uzerinde yapay pi- yasa oluşumuna neden oldukla- n gerekçesiyle Mehmet Ergun AJtuner, Halil Güvener ve bera- ber hareket eden 5 kişi hakkında suç duv urusunda bulunacak. SPK'nin haftaiık bülteninde yeralan bilgilere göre. Aktif Fi- nans Faktoring hizmetleri hisse senetieri uzerinde karşılıklı ola- rak gerçekleştirılen işlemlerde. hisse senedinin fivatinı arttıncı şekilde etkide bulunarak yapay fiyat oluşumuna neden olduğu belirlenen Mehmet Ergun Altu- ner hakkında Cumhuriyet Savcı- lığı'na suç dyurusunda bulunul- masına karar verildi. TSKB hisse senetlerinde ger- çekleştirdikleri işlemlerle. his- se senedinin fiyatını etkilemek amacıyla yapay piyasa oluşumu- na neden olan Mehmet Ergun Altuner. Nihat Eşref Dargı ve birlikte hareket ettıkleri tespit edilen TemelTürk,AysunSunar, Ahmet Güvener ve tüm bu he- saplann kendi kontrolü altında olduğunu tutanakta beyan eden Halil Güvener hakkında Cum- huriyet Savcılığfnasuçduyuru- sunda bulunacak. Doğusan AŞ hisse senetieri uzerinde kendi aralarında ger- çekleştirdiklerı ve mülkiyetde- ğişikliği yaratmayan alım-satım işlemleri ile yapay fiyat oluşu- muna neden olan Halil Güvener. Mehmet Ergun Altuner. Aysun Sunar Güvener, Enver Fırat, İ'nal Demirtaş ve Nihat Eşref Dargı hakkında da kurul, Cum- huriyet Savcılığı'na suç duyuru- su yapacak. BORSA ŞİRKETLERİNİN 12AYUKKAR TAHMİNLERİ IRAK KRİZİ HANGi SEKTÖRLERi VURUYOR TAKASBANK'TAN YENİ YATIBIM ARACLARI SEKTÖR: DERİCİLİK TANSAŞ HALKA AÇILIY0R ALP YAMAN: "BORSAOAN UMUTLUYUM" B O R S A D A K i R E H B E R i N i Z 5 bin isçiye ücretsiz izin Çukobirlik'te kapanma sinyalleri ADANA (Cumhuriyet) - Çalıştırdığı işçi sayısı ve ekonomiye katkısı açısından Çuku- rova ekonomısinde çok önemli bir yere sahip olan Çukobirlik kapanma tehlikesiyle karşı ka- nya geldi. Finans krizini bir türlü aşamayan DYP'li birlik yönetimi. tesisleri kiraya verme, mevcut 5 bin çalışanı da "zorunJu ücretsiz iz- ne gönderme" planları yapıyor. "Siyasilerin arpahğı" olarak da değeriendi- rilen Çukurova Tanm Satış Kooperatifleri Bir- liği (Çukobirlik). tarihınin en büyük krizı ile yüz yüze. Son hükümet tarafından genel mü- dürlüğe atanan Aziz Oral ve ekibi kaynak bul- makta zorlanınca, entegre tesisleri içerisinde- kı ıplik, boya-basma ve yağ fabrikalan başta olmak üzere ne var ne yok kiraya verme çalış- ması yürütüyor. Sağlanan bilgilere göre genel müdiirOral'ın bu yöndeki girişimleri en azın- dan şımdilik sonuçsuz kaldı. Içıne düştüğü parasal krizi ne kendi olanak- lan ne de hükümet yardımı ile aşabilen Çuko- birlik'te, son iki ay içerisinde personele maaş ödenememişti. Ödenemeyen maaşlann vergi ve sigorta primlerini de ilgili devlet kuruluşla- nna yatıramayan Çukobirlik yönetimince bir rapor hazırlandığı ve krizin ulaştığı boyutlann vurgulandığı öğrenildi. Genel Müdür Azız Oral'ın imzasını taşıyan ve Sanayi Bakanı Yalım Erez'e sunulan raporda "İşçi sendikaia- nna ücret artış teklifi verilmemiş. u> uşma/Jı- ğa gidilmiştir. Kapsam dışı personele zam ya- pılamamıştır. 31 Ağustos 19% tarihi itibanyta 3 işlermedeki ünetimlere son verilerek çahşan personelin ücretsiz izne çıkanlnıası zorunlu ha- le gefmiştir" denildi. YORUM ÖZTİN AKGÜÇ Tüketim mi Savurganhk mı? Ekonominin temel amacı, kişilerin gönenç (refah) düzeyini, kıt kaynakları en iyi şekilde kullanarak uzun süreli olarak olabildi- ğince çoğunsamaktır. Gönenç düzeyinin yükselmesi de kuşku- suz tüketimin artması ile olanaklıdır. Tüketimi çoğunsamak, kı- sa süreli değil, uzun süreli olarak gerçekleştirilecek biramaçtır. Yannlann aleyhine, gelecek sanki yaşanmayacak'gibi, kısa sü- rede tüketimi artırmak, uzun sürede tüketimin azalmasına, gö- nenç düzeyinin düşmesine neden olur. Tüketimin de akılcı olması, gereksinimlerin olabildiğince az kaynak kullanılarak karşılanması gerekir. Tüketimin akılcı olma- ması, savurganlığa yol açmaktadır. Tüketimin belli bir sürede en yüksek düzeye çıkanlması ve sürdürülmesi, savurganlıktan ayn bir amaçtır. Tüketimin artırılması ile savurganlık birbirine kanştı- nlmamalıdır. Savurganlık, belli bir sürede kişilerin, toplumun gö- nencmi çoğunsamak amacına ters düşer. Günümüzde, debdebe, şatafat, gösteriş düşkünlüğü, kişile- rin toplumda bindikleri arabalara, oturdukları evlere, giyim-ku- şam ve törensel nitelikteki harcamalara göre değer ve saygınlık kazanmalan, savurganlığı şiddetlendiren, hatta etik ve insaf öl- çülerinin dışına taşıran bir etken olmaktadır. Türkiye'de çoğu davranış, başta siyasal tercihler, seçimler akıl- cı olmadığı gibi, tüketim harcamalan da akılcı değildir. Sağlık, eği- tim, çevrenin korunması gibi gelişmeye yönelik harcamalara ön- celik verileceğine gösteriş harcamalan ön plana çıkmakta, kişi- lerin kendilerinı gösteriş harcamalan ile kanrtlamaya çalışmaları savurganlığı artırmaktadır. Toplumumuzda, savurganlık yalnız varsıl kesimde değil, olanaklan ölçüsünde yoksul, düşük gelirli kesimlerde de gözlemlenmektedir. Beslenmede, giyimde, bann- mada dahi bilinçli ve akılcı davranamıyoruz. Kötu beslenme, kö- tü giyim, kötü bannma, temel özelliklerimiz gibi geliyor. Bir ülke düşünün ki vatandaşlannın önemli bir bölümü yok- sulluk sının altında yaşıyor, temel eğitim, sağlık, hatta adalet hiz- meti verilemıyor, ama o ülkede doğa öldürülerek, çevre kirletile- rek villalar yapılıyor, en pahalı ithal arabalara biniliyor, marka di- ye trilyonlar ödeniyor, mekân savurganlığı yapılıyor. Kişi ne ka- dar büyük odada oturursa, çalışırsa, zevksiz de olsa giyımine mil- yonlar, milyarlar dökerse, toplumdaki yen, saygınlığı yükseliyor. Bu durumun akılcı bir davranış, akılcı bir bakış açısı olduğu sa- vunulabilir mi? Toplumumuzda kişiler kendilerini geliştirmeye yönelik harca- malarda çok sıkı davranıyoriar. Okumaya, tiyatroya, konsere git- meye, hatta TV'de tek tük de olsa iyi program izlemeye zaman ayırmıyorlar. Dolayısıyla duygudan, düşünceden, yaratıcılıktan yoksun, affedersiniz kendibiten bir ot gibi (hüdayinabit) yaşıyor- lar. Davranışlar nazik değil, davranışlarda çıkarcılık, paragözlü- lük egemen, giyim pahalı da olsa zarif değil. Işgüdüsel bir ya- şam, bilinçli, duygusal bir yaşama ağır basıyor. Umanm yanılı- yorumdur. Kişilerin belki giremediğimiz, göremediğiniz zengin iç dünyaları vardır. Görüntü bizde yanlış izlenimler uyandınyordur. Mala, varlığa, insandan daha çok önem veriyoruz. Arabalan- mızı belirli aralıklarla muayene ettiriyoruz. 5 bin km, 10 bin km bakımına aldınyoruz. Ancak sağlığımıza, hem bedensel hem aıh- sal sağlığımıza gereken özeni göstermiyoruz. Taşrt araçlarında zorunlu olarak muayene, bakım var da insan sağlığında yok. Ba- na çok garip bir yaklaşım gibi geliyor. Kendimize, türdeşlerımi- ze, hemcinslerimize değer vermiyoruz. Olanaklarımızı kuşkusuz harcayalım. Eğitim, sağlık harcama- lanmızı artıralım, çevreyi, doğayı korumaya, geliştirmeye önem verelim. Görkemli ama sakil görünüşlü villalarla, yalılarta, yapı- larla doğayı bozacağımıza, kirleteceğimize, doğa güzelliğine in- san yaratıcılığını, begenisini de katalım. Kültür sarayları, sanat galerileri kuralım, anlamsız, büyük mekân savurganlığına yol açan, görgüsüzlüğümüzü ortaya koyan konutlarda değil, sağlık- lı, yeterli konutlarda yaşayahm. Bu tür olanaklardan tüm insan- lann yararlanması için çaba harcayalım. Savurganlık, görgüsüzlüğü, akılcı davranıştan yoksunluğu, hatta dengesizliği, birtüraşağılık duygusunu, kompleksleri yan- sıtıyor. Hele bu savurganhk kamu kesesınden olunca, toplumsal bir suç da oluşturuyor. 'Bizim gibi ülkeleyîn, belki de tüm insanhğın sorunu. yalnız kaynak yetersizliği değil, kaynaklann kötü kullanımı. Yalnız yatı- nmlarda yanlış yapmıyoruz. Tüketim harcamalannda da akılcı davranamayıp, gösterişe, savurganlığa, komplekslerimizi bas- tırmaya çalışıyoruz. Tüketelim, ancak tüketim harcamalannın ni- teliğini ve yönünü değiştirelim. Gelir dağılımının düzeltilmesi, tü- ketim harcamalannın akılcılık kazanması, daha sağlıklı bir top- lum yapısı için gerekli oluyor. DÖVİZ - ALTIN NE GETİRDİ? Jbnerikan Doları Unan Markı Infiliz Sterlıni Isvıçre Franjı HolUnda Florini Franstz f rangı Cumhuriyet Altını 24 ayar Külçe 22 ayar trilezıK (U) 61.750 42.200 97.000 53.400 38 500 12.600 5.250.000 773.000 758.000 (Tl) 85 650 57.900 134 000 71.500 51.650 16.925 7.250.000 1.076.000 1.065.000 (Tl) 87.700 58.900 137.300 72.100 52.500 17.225 7.350.000 1.092.000 1.075.000 2.39 1.72 2.46 0 83 1.64 177 1.37 1.48 0.33 42.02 39.57 41.54 35.01 36.36 36.70 40.00 41.26 41.82 YATIRIM FONLARI NE GETİRDİ? Vatırım Fonu Adı Haftaiık Yıhçı Degışım % Degışım % Iş Yatınm 2 Iş Yarırım 3 Iş Yatınm 7 Iktisat Yat.4 Garanti Yat.4 Garsnti Yat 5 Esbank Fon 3 Vakıf Hisse Dışbank Beya2 Oışbank Mavl Dışbank Pembe Tûtünfon.l Fınans Fon 2 Fınans Fon 4 Halk Fon 3 Emlak Fon 2 Emlak Fon 5 Sümerfon A Ege Fon-2 Kalkınma Fon-2 Demir Fon-1 Türfcbank Fon TSKB Uzman Fon Ahbank A Tipi Tekstıl Fon-3 Atafon-1 KoçbankFon-1 Koçbank Fon-3 Global Fon Körfez Fon-1 Tebınfon Ekofon Kentfon CU Sıgorta Fon AlternatifF-1 Hakfon-1 Şeker Fon-1 Oyakfon-1 Euacıbası F-2 Ekspres Fon-1 Gedık Hisse F. Toprakfon-2 TekfenFoft-1 BTM Iş Yatınm 1 Iş Yatınm 4 Iş Yatırım 5 Iş Yatınm 6 Interton 4 Interfon 5 Iktisat Yat.3 İkt. Atıhm F. Garantı Yat. 1 Garantı Yat.2 Garantı Yat.3 Yonca Fon-1 Esbank Fon 1 Esbank Fon 2 -0.40 0.25 0.68 0.81 -0.16 -2 20 041 -0.50 0.32 -0.08 0.36 -0.20 0.27 •0.13 0.40 -0.32 0.19 1.09 -1.30 -0.08 0.84 -0.71 0 17 -0.02 0.23 0.24 0.30 0.19 -0.56 -0.05 0 42 0 92 105 0.88 0.45 -1.69 103 -0.12 -1.93 -0.85 -1.17 0.93 0.66 1.48 1.45 1.03 1.49 1.56 1.57 2.05 2.09 144 1.39 140 1.43 1.41 137 78.61 71.45 69.55 76.97 83.52 40 94 49 85 49.80 72.99 64.51 55.08 47.56 68 73 8044 69.51 51.19 47.50 5.30 34.15 52.37 79.68 66.78 51.59 22.90 62.81 63.40 73.18 51.61 67.81 62.56 89.34 10.78 56.66 71.98 106.91 78.94 43.69 62.17 0.26 47.99 62.30 14.35 6.89 6813 63.54 38.34 70.82 87 66 85.60 82 77 80.87 76.08 69 80 74 04 78.60 65.63 64 51 Yatınm Fonu Adı Haftaiık Yıhçı Degışım % Dejışım % YKB Fon-1 YKB Fon-2 YKB Fon-3 YKB Fon-4 YKB Fon-5 YKB Fon-6 YKB Fon-7 YKB Fon-8 YKB Fon-9 Vakıf Fon 2 Vakıf Fon 3 Vakıf Dünya Vakıf Fon 6 Tütün Fon.2 Tütûn Fon.3 Fınans Fon 3 Fınans Fon 5 Zıraat Fon 1 Ziraat Fon 2 Zıraat Başak F Ziraat Fon 4 Halk Fon 1 Halk Fon 2 Pamuk Fon-1 Pamuk Fon-2 Emlak Fon 1 Emlak Fon-3 Emlak fon-4 Sümer Fon-1 Ege Fon-1 Kalkınma Fon-1 Demır Fon-2 Tarış Fon-1 Tariş Fon-2 Türhbank B Tip Etifon TSKB Fon-2 Akfon-1 Ak Karma Fon Tekstıl Fon-1 Tekstil Fon-2 Atafon-2 Koçbank Fon-2 Körfez Fon-2 Tebinfon-1 Alternatıf F-2 Alternatıf F-3 Eczacıbaşı Fon Ekspres fon-2 SYKB Yatınm 1 Gedik Fon-2 Ekın Fon Kapital Fon-1 Toprakfon-1 uRHao A A BİLEŞİK A.A |A) TİPİ A.A(B)T1Pİ 1.37 148 131 J44 1.36 1.45 1.46 1.45 -0.33 151 1.57 0.89 157 144 1.53 1.71 1.62 1.24 1.60 145 1.46 1.25 1.35 140 1.61 2 23 146 216 179 1.39 162 1.72 1.42 165 177 156 1.14 1.40 137 134 1.30 190 1.82 1.60 1.85 1.55 1.38 0.96 1.50 1.61 138 0.96 1.74 2 20 0 92 0.02 149 61.96 72 77 42 75 76.09 61.38 76.45 76.05 77 22 54 43 75.15 74.78 40.20 75.86 73.94 82 92 86.53 7319 79 38 83 65 76.48 73.46 67 78 68 46 71.27 7511 95.28 89 84 81.88 66 92 66.39 65.86 89.89 86.13 84.82 82.88 80.80 39.95 64.18 63.85 72.43 81.68 5.55 86.55 8949 88.30 84.87 37.75 76.54 28.29 82.04 17.18 70.21 44 55 22.51 69 68 66.31 7182