Katalog

2 2 ARAUK 1996 PAZAR CUMHURİYET SAYFA EKONOMI / YATIRIMCIREHBERI BORSA VERlLERf Işlem Hacn l ntHyar TU Işlem Mcktan .mılyonj Bıleşık Endete Ma/ı Endefc Sanayı Endeks B e p o P t y a s n ı Işlem Hacmı (mıı>ar IU Haftalık Faız (Yıil* Agırfıkh Ortalama %) Ayhk Faiz İYıüıV AfırMlı Ortalama %; TahvH Piyasası Işlem hacmı (milyar TLJ Tsscti Piyasası Işlem hacmı(mıfyar TLj Önceki Hafta Geçen Hafta 70660 104 399 8 915 9 707 89336 85 94879 14 86365 60 88309 91 94437 06 101982 08 611092 696 250 75 07 76 35 76 99 77 90 76.662 65.17S 160.546 224.075 Değjşim % 47 75 6.20 2 25 7 98 13 94 170 118 -14.96 39.57 Meı Aselsan ttbıttn r 0 «asYatO AvrasyaYO. lafic'mento Biffık Mens lısas/etetı loiuÇıımnto Bonısan lannanYat. ksdıFmS loss» Insa iugün Yayın. Bmefanj Çelebı H S CelılıHaiat lemtas Çelık lımenfaş lımsa CU Sıjorta TOvaEtefc. umra Kagıt lardanel DemvY 0 Demırbank Oenızfı Cam lerımod leva Hokfıng Dısbank Drfas Doğan Dogan Hold Doktas Duran Ofset cıBsyll a Başı Yap EcıBası Yaf Edıp Iplık ge Bıraclk ge Ertdistn ge Gübre Ege Profıl je Seraroık mek Stgorta mHiış Amb EmunBYIıb PÇd BOR&UMGEÇBVIMFia «a rtrn Adana Çım A 4cana Çım 8 ManaÇım C Me! Kalemc MalTekstıl JUbank Mcansa Mun Tekstıl »tsıeprta Aksu Iplık AklasOekt. MıtıfFınans AarkoHokf «-Tetetas «tematırr MenutrfB MtımıMB Amdolu Bıra * < 1 O J I J Cam feıadolu Gıda A.OoluSıj Bu lurçelık Sursa Çım fBS?Bo»a S Priî g rbosan trtıyas Bıra i/eglı 0 Ç isbank [semSporG Evrefi Yat 0 actofmans Feni} AJûmı •ınans F K. r mans V 0 Hnansbank Fngo Pak Garantı Bank Gaıantı Y 0 Gedız Iplık Geotaş GtotarMenO a f c l Y O lli' GJttas Çın GoBf-Year iûbıe Fabf GûneşSıgOf GtayBıra HaznedarTu Hektaş tömyet hlasHoJd tt FKır ntenta ş Sankası A f Bankası B ; Bankası C r Yatınm VPıston OÇ Mcam Kaplamın Kjfsu Tefcstı Kartonsan Kav felebekMob Kent Gıda fepezFJIftr Kerevttas Koç Hotfing Itoç Yatırım Konfrut Gıda Kuııteks 18138 1741 50008 31520 İ52S8 89067 37315 42111 15365 60685 9384 164746 58728 2268 -A 11 3 1 11 ; si a1 3 « 26 H n amaM M a3» ııN ı; ı«9431 i^'94062 62405 11273 61672 »165 615 9&M 1190 9011 063 2038 607 2949 58909 47604 76577 84342 »63 3706 9636 8288 89751 39629 22413 5112 17488 32402 18209 167425 12476 51462 245468 31963 8434 58123 94519 13459 3013 4087 32923 11807 3217 67625 29973 151625 23101 M a : <r« a m 44 W1* 472 nI i I ! : . . 1 t 1 i 2 "0 14 24 6134 «63» m13566 191645 1736 480 1674 33915 11975 27913 636 20018 8403 86583 20365 452990 1 467 231367 5095 12324 116114 3928 18133 371 51224 4967% 12731 2346 49670 2369 145325 18904 33190 748 72295 21660 64551 43443 18361 189340 22096 324S3 4222 33195 4334 514202 2S617 9290 3745 197511 U/t42$ M 1 29*6/ USK7 112163 50762 1265 327(9 6432 31679 2M6149SS 874 MMf 747 38644 5294 52156 8207 20769 9161 135250 32318 10435 1548 25190 15890 30794 67957 14643 63395 52933 7331 7277 10030 15721 9096 8425 8042 31960 4337 4755 8546 102855 1371 230569 42824 78275 34098 54583 163567 23429 62809 11111 2264 33716 15430 2959 18367 6593 6208 9241 24264 389035 32569 S?13 6506 5200 3400 950 22500 6900 12750 9000 14500 13000 2700 6100 73000 2550 16250 13250 7100 1375 1500 13250 2900 2550 33000 3900 9500 14000 5300 850 1425 1050 15000 22000 7900 8700 3950 5800 2700 6400 5000 145000 ttOO 4İS3B 11$M 700 1İ25Ö 12000 30000 8300 34500 5100 33500 11250 9500 4200 84C00 9000 1900 680 3450 7100 6700 2350 2100 3550 2000 12000 10000 4800 3400 8400 12000 26500 7000 4500 24000 3100 12000 14250 780 13750 2850 1950 35000 5700 11250 10500 1000 6700 1300 8700 8900 2600 1025 1900 310O 4750 820 19000 5600 1000 1350 19500 45500 8800 5300 6500 15750 4500 4600 15500 $36310000 14500 1925 13750 820 6900 9750 85O0 9300 2150 10000 69000 85000 6200 16500 16750 12000 60000 11250 36000 12000 3000 11750 1850 3150 10000 2900 1875 7900 790 4700 6000 107500 1100 2100 9000 630 4350 4800 2900 26500 23250 3000 2900 16000 38500 4150 1475 21250 7500 40000 4500 25000 11250 2050 3900 3200 8600 2700 19250 33000 6600 1425 1350 6300 6800 24500 2950 9500 5900 12000 4200 7500 5500 2200 4200 18500 14250 2700 7300 3500 7900 3850 5200 830 2950 2150 19750 6900 20750 960 21750 2900 4900 195000 3900 1250 21500 11500 1125 2500 6500 30500 4000 185 479 250 400 2 78 727 4.17 323 000 7 02 4 76 2179 18 52 -147 3 57 132 000 328 3 70 3 33 3 57 -2 86 125 750 000 3 45 5 81 000 4545 •159 4 35 4 49 4 17 000 14 52 000 152 000 500 1136 109 000 2 70 213 000 000 366 1136 2Oİ7 -3 51 000 -4.26 238 -341 48 88 750 -127 -147 •135 000 22 22 200 000 9 46 •2 35 -7 55 4 76 392 10 81 345 -3 77 714 12 35 211 -300 462 000 11)1 -122 •6 56 -161 120 800 000 OM 8 51 -238 000 14 81 74S 4^5 370 -2 22 250 000 000 -«60 7 59 •167 714 169 0.00 8 51 2.0B 000 303 -147 000 5 88 448 -175 18 60 25 89 392 156 2.47 1552 5 75 143 488 -114 8 59 2135 2 27 000 33 52 -6 06 -135 1143 784 -161 -2 00 6.58 3.85 909 -5 88 000 000 1905 167 -2 56 -244 128 196 -2 99 -108 0.00 13 04 000 156 319 566 806 •172 5.26 000 3000 -411 353 000 -149 -220 1500 1 19 109 5 45 2.08 115 63 64 615 25 00 14 29 12 35 000 000 -4 92 -182 -143 000 1176 000 606 161 200 353 1818 6.78 -108 -341 3.70 000 702 000 1026 000 123 -3 64 -110 0 00 -2 08 17 65 14 08 5 49 -101 104 3 28 192 244 3 70 566 1183 208 417 000 4 41 -3 03 -(40 88 21 9184 25 01 2683 9153 287 39 25170 196 30 43 73 29200 14225 37549 170 96 34 29 70 59 1298' -667 85 90 113 96 82 62 76 79 000 234 02 23112 29316 9565 2639 6500 3333 152 94 33 33 212 86 269 51 789 2241 145.20 1769 -545 15403 13103 222 71 123İ1 1014 7027 335) 3913 13 92 7500 72 82 11175 84 21 -754 9962 3118 243.08 2419 -2642 806 17534 154 94 350 32 45 Zl 143 84 22 73 13877 215 71 103 70 207*5 2239 104 54 72J0 45.24 14000 20 00 18288 1933 197 77 108 33 9095 11653 294 53 26267 233.47 8784 7158 16805 53 72 98.62 78.16 121 n -638 95.67 -1.95 117 79 -19 02 123 68 214 67 -2416 73 33 102 44 237 50 164 00 123 53 40 45 150 00 33 02 207 03 11000 133 33 25171 282 46 18618 213 97 20.29 11198 44 82 93 75 809 83 45 109 69 105 75 27213 11667 322 81 18 75 25133 147 50 11154 138 46 152 76 199.29 353 67 8873 317 50 87 50 664 9623 46 99 134.58 4068 3106 16000 18889 27989 14109 22500 14 46 -10 96 113 49 74 77 16538 26145 5148 23 08 23 93 19405 350 00 83 78 16710 258 87 16232 58 67 7885 220 46 910 75 56 79 244 23 10944 105 26 3964 68 52 182 35 144 44 7000 12 50 58 89 000 13137 47 69 260 07 87 09 32 81 1733 13167 30000 2907 66 23 100 00 -23 40 154 16 20142 43 24 3161 2161 129 25 2333 -19 07 1082 147 52 20316 19630 -14 83 20313 10810 11640 17310 23289 64 92 35103 69 52 68 92 218 00 12719 30 61 75 84 Borsa, <;al>ıık toparlandı SABİHASEMERCİ Borsa, Slandard and Poors'un Türkiye'nin uzun vadeli kredi notunu düşürmesinin etkisini üzerinden çabuk attı. Beklentiler daha önceki hafta satın alındığı için bir günlük olumsuzluk ya- şayan borsa, cuma günü tekrar 95 bin puana yaklaştı. Standart and Poor's'tan sonra haftanın son iş gûnünde IBCA da uzun vade- li döviz borcu notunu kırdığını açıkladı. Ancak hazırlıkh olan borsa buna da sert tepki göster- medi. Borsa bu hafta yüzde 6.20 getirisiyle yatınmcısına en faz- la kazandıran araç oidu. Istanbul Menku] Kıymetler Borsası oldukça hareketli bir hafta geçirdi. Standard and Po- or's'un not düşürmesinden son- ra pazartesi günü düşüşe geçen borsa, sah günü Hazine'nin yap- tığı ihaleye yüksek katılım ol- ması i)e birlikte toparlanmaya başladı. Hafta ıçinde Teie- kom'un özelleştirilmesinde son aşamaya gelinmesi beklentisi enerji ve kamu sektörü hıssele- rinde yoğun talep oluşmasına neden oldu. Çarşamba günü ba- zı enerji hisseleri tavan yaparken bu hısselere olan talep perşem- be günü de sürdü. Endeks hafta- yı 5 bin 542 puanhk artışla 94 Yatırem araçlarının haftalık getirisi (%) Faızler, net ve dönem sonu o/arak hesaplanmıştır. Repo fazleri, İMKB verileridir. Oövız ve artın, serbest piyasa fiyatıdır. bin 879 puanla kapadı. Hisse se- netlennin haftalık ortalama de- ger artışı yüzde 6.20, mali grup hisse senetlerinin değer artışı yüzde 2.25, sanayi grubu hisse- lerinin değer artışı ise yüzde 7.99 oranında değer kazandı. Borsa uzmanlan, endeksin orta vadeli göstergelerinin olumlu olduğuna ışaret eder- ken, bir olumsuzluk yaşanma- sı durumundan kışa vadede bir düzeltme hareketininin olabi- leceğini belirtiyorlar. Bu arada Hazine, salı günü 13 ayhk ihale açö. Verginin 1999 yılında ödenecek olması nede- niyle bankalann ihaleye ilgisi ol- dukça fazla oldu. 478 trilyon li- ra teklifin geldiği ihalede 181 rrilyon liralık satış yapıJdı. Geri ödeme tarihi 14 Ocak 1998 ola- rak belirlenen tahvıllerin yılhk faızi yüzde 128.09, bileşik faizi yüzde 123.66 oldu. Bu tahville- rin haftalık net verimi yüzde 2.19 dolayında oldu. Hazine'nin daha önce sattığı bir yılhk tahvil- lerin haftalık net getirisi yüzde 2.34, 9 ayhk bonolann haftalık net getirisi yüzde 2.07, 6 ayhk bonolann haftalık net getirisi de yüzde 1.93 dolayında seyretti. Öte yandan dolann haftalık getirisi yüzde 1.67, markın geti- risi ise yüzde 1.55 olarak ger- çekleşirken Cumhunyet Altı- nı'nın getirisi de yüzde 1.80 ola- rak gerçekJeşti. Kredi notunun düşmesinin borçlanmaya engel olmadığını söyleyen Yılmaz 'Iç piyasa dengelenmeli 9 ANKARA (Cumhunyet Bürosu)- Dev let Bakanı AyferVılınaz, uluslararası kredi de- recelendirme (raring) kuruluşlannın Türki- ye'nin kredi notunudüşürmesini, "ülkeeko- nomisinin dış piyasalarda birdenbire borç- fauıamayacağı" anlamında yorumlamanın yaniış oidugunu söyledı. Yılmaz, "1995 eyliilünden temmuza ka- dar 5 hükümet değiştinnjş bir ülkede yiz ve son derece sıkı bir tstikrar programı uygula- dık, ama yapısal değişikliklerde bir eksikii- ğünizdeoldu^dedı. De\let Bakanı Yılmaz, Hazine Müsteşarlığı'nın kuruluş yildönü- mü dolayısıyla önceki akşam verilen resep- sıyonda, gazetecilerin, M merkeziLoodra'da bulunan rating kuruluşu IBCA'nın, Türki- ye'nin uzun vadeli kredi notunu düşürmesi- ni nasıl jorumJadığmı" sormalan üzenne, Türkiye'nin, raring kuruluşlannı kullanma- yı 199O'lı yıllarda öğrendiğmi söyledi. Kre- di derecelendirme kuruluşlannın kriterleri- ne göre Türkiye'nin bazı eksilennin ve ar- tılannın olabileceğini belirten Yılmaz, söz- lerini şöyle sürdürdü. "Ancak dı$ piyasaJardaki borçlanma açt- • Ayfer Yılmaz uluslararası kredi derecelendirme (rating) kuruluşlannın Türkiye'nin kredi notunu düşürmesini, "ülke ekonomisinin dış piyasalarda birdenbire borçlanamayacağ]" anlamında yorumlamanın yanlış olduğunu söyledi. sından baktığınız zaman, konuyu bir faiz ve vade seçimi içinde değertendirnıek ve 'Tür- kiye'nin borçlanma kapasıtesı durdu' diye bakrnamak lazım. Önemli olaa, bu süreç içinde hem phasalan canlı tutmak, bem de dunımunu/udeğerlendirerek vadeyidüşür- meden dış phasalara gitmektir." Özelleştirmenin kesm sonuçlannın alın- ması ve bunun piyasalara yansımasıyla bir- likte, piyasalardaki gelışmelenn hemen dü- zeleceğini ileri süren Devlet Bakanı Yılmaz, "Ama o güne kadar, sabırlı ve iç pivasamızı dengeü tutmakzorundayız bep birlikte'' de- di. Yılmaz, kredi derecelendirme kuruluşla- nnın siyasi istikrarsızlıklardan etkilenip et- kilenmedilderine ilişkin bir soruyu yanıtlar- ken de bir ülkede makro dengelerin siyasi istıkrara dayalı olduğunu, kararlann alın- masına ilişkin olaylann siyasi istikrardan kaynaklandığını anlattı. Ayfer Yılmaz şun- lan söyledi: "1995 eyiülünden temmuza kadar 5 hü- kümetdeğiştirmiş bir ülkedeyiz ve son dere- cesıkı bir istikrarprogramjnı uyguladık. An- cak yapısaJdeğişikliklerdebir cksikliğimizde oldu. Vani özelleştirme>i yapamadık, sosyaJ güvenlik kuruiuslanna ilişkin tedbirleri za- manındaalamadık. Bütün buniann üzerine, sivasi ortam/n belirsizliği geldiğinde, doğal- dır ki bu durumlar da çıkacaktu-. Ama bun- lan,Türkiyeekonomisinin birdenbiredış pi- yasalarda borçlanamayacağı anlamında yo- rumlamak doğru degiİdir. AJınan tedbirleri piyasaya anlatarak sonuca ulaşmaya çalış- malıvız," SPK'dan bir kapatma ckha ANKARA (ANKA) - Serma- ye Piyasası Kurulu (SPK), Öz- han Oral Menkul Değerler AŞ'ninfaaliyetlen nıdurdurdu. Özhan Oral Menkul Değer ler'in ızinsız sermaye piyasa sı faaliyetlerinde bulunan Birikim Menlcul Kıyrnet Acenteliği Li- mıted Şirketi'nin müşterilenne olan nakit ve hisse senedı borcu tutarındaki kıymetini teminat olarak Takasbank'ta depo edil- mesi yükümlülüğünü yennege- tirmediğini belirleyen SPK, söz konusu yükûmlülük yenne ge- tirilene kadar Özhan Oral Men- kul Değerler'ın faaliyetlerinin durdurulmasma karar verdi. SPK, OKİ Yatınm ve Men- kul Değerler AŞ'nın ödenmiş sermayesinin 125 milyar liraya çıkanlmasj ve bu tuta nn 100 milyar liralık bölümünün Takas- bank'ta kamu ıç borçlanma se- nedi şeklinde bloke edilmesın- den sonra faahyetlerine izın ve- rileceğini bıldirdi. Ak«aıyakıt bayilerine yeni diizenleme Yeni kurulacak akaryakıt dağıtmıı ve pazarlama kuruluşlannın sermayeleri en az . . 1 trilyon lira olacak. Firmalar, yatınm projelerine ÇED raporunu da ekleyecekler. ANKARA (Cumhuriyet Büro su)- Petrol ürünJe- rinin alım ve satımmı yapmak üzere yeni kurula- cak akaryakıt dağıtım ve pazarlama kuruluşlannın sermayeleri 1 trilyon liraya çıkanldı. Yatınm proje- lenne ÇED raporunu da ekleyecek firmalarda, akar- yakıt ıkmallennin en az yüzde 6O'ı oranjnda yurti- çi rafinenlerle anlaşmalı ya da rafıneri ortakJığına sahıp olmalan koşulu aranacak. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın, akar- yakıt bayilerine getirdığı yeni düzenleme Resmı Ga- zete'nin dünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bakanlığın tebliğine göre, sıvılaştınlmış pet- rol gazı (LPG) dağıtımı yapan kuruluşlar hariç ol- mak üzere, yeni kurulacak akaryakıt dağıtım ve pa- zarlama kuruluşlan, akaryakıtın temını, depolan- ması ve dagıtımı konusunda öncelikle bir fizibilite raporu hazırlayacaklar. Yeni kurulacak akaryakıt dağıtım şirketlennin verecekleri fizibilite raporla- nna, öncekilerden farklı olarak çevresel etki değer- lendırme (ÇED) raporu da eklenecek. Aynca, ikma- lin en azyüzde 60'ının yurtiçı rafinenlerle ikmal an- laşmasma veya rafineri ortakhğına sahip olmak ve- ya yeni rafineri projesi için belgeler eklenmesi ge- rekecek. Yeni kunJacak akaryakıt dağıtım ve pa- zarlama kuruluşlannın sermaye miktan da 250 mil- yar liradan 1 trilyon liraya çıkanldı. Eski akaryakıt dağıtım ve pazarlama şirketlennin de 2 yıl içinde ye- ni düzenlemelere uymalan gerekiyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 'nm bir baş- ka tebliğı ile sıvılaştınlmış petrol gazı (LPG) dağı- tımı vepazarlaması yapmak üzere kurulacak şirket- lerde aranacak koşullarda da değişildik yapıldı. Ye- ni düzenlemeye göre, LPG dağıömı yapacâk şirket- lerin, asgari 150 milyar lira sermayeye, ayda en az 500 ton LPG'yı pazarlayabılecek sayıda standartla- ra uygun tüplere, bir yıl içinde sahip olmalan gere- kecek. BANKALAR NE FAİZ VERİYOR? (Yüzde) BANKA ADI ZJ'M!5W lnlülmt Aktast raıaM Va«fhan> Hamam fmııuetık TaJttan* 'itinmt Ebtan* Estmk ŞetefM» C M i « f o * 1£B E«efcrt R/ıaKDam iteüt OtjOank DeımtMt HörteMı Merbnlı ftaj-Iürt SıimKtera Ntnutıfbaıilı SMüsım ıma* ftırtiani IurfcMıBjnt Bıray Vadel IL 59 75 65 n h 69 £9 75 75 V n n 79 75 75 75 78 75 76 77 73 75 50 75 75 75 76 70 75 77 76 80 76 Uç ay vadelı TL 76 30 76 SC 80 76 76 e 82 82 85 79 85 S5 Sl 81 U 82 79 82 79 il 60 82 83 80 83 75 SC 85 83 88 85 us$ 3 55 35 45 5 4 35 66 55 7 8 5 5 5J 55 5 75 7 65 7 75 65 7i 6 31 75 4 6 7 8 4 75 5 8 65 OM 35 45 45 3 4 5 35 6 4 6 7 1 45 5 45 4.25 6 5 65 5 6İ5 35 5İ 6 55 5 t 7 35 65 45 85 5 Altı ay vadeli n. 82 90 50 90 SC K a 90 95 90 96 85 J5 90 92 92 95 91 ıs X 90 95 70 94 93 96 93 87 90 96 90 96 95 us$ 4 575 4 4 75 55 45 45 725 £ 75 85 55 7 5 75 6 625 9 7 t 1 775 65 43 8 55 7 8 825 5 8 55 10 7 0M 4 4 75 5 375 4i 55 4 675 45 65 85 45 55 575 5 475 73 6 {75 55 65 45 64 65 65 i 65 725 45 7 5 11 5 Bır yıl vadeli TL 88 95 89 96 95 89 89 93 99 95 1M 90 100 * 95 95 102 102 H» 95 95 102 80 95 9! 97 97 % 90 101 95 102 100 us$ 45 6 45 5 5 75 5 5 t 625 8 Ifl 5 75 6 6 5 6 75 10! 75 85 75 8 72 51 85 6 S 9 85 6 9 6 12 7 0M 45 5 5 4 5 6 5 75 5 7i 10 <5 8 65 55 5 5 6 75 75 6 7 5 71 7 7 7 8 75 55 8 £5 12 5 Hazine zorunlu tasarrufîı ımutturmaya çahşıyor ANKARA (ANKA) - Hazine, zorunlu tasarruf nema ödemelen- nın gelecek yıl da şubat ayında ya- pılmasını sağlamak için henüz Yüksek Planlama Kurulu'na ka- rar tasansı sunmadı. Zorunlu tasarrufhesabının, ge- rek daha sonra Özelleştirme 1da- resi'ne dönüştürülen Kamu Or- taklıği fdaresi tarafından yönetıl- diği dönemde, gerekse de Hazine tarafindan yöne- tilmeye başlandı- ğı geçen yıl, üçte bır oranındaki nema ödemeleri- nin gerçekleşti- rilmesıne yöne- lık karartasanla- n aralık ayı içeri- sinde Yüksek Planlama Kuru- lu'na sunuluyor- du. Yüksek Plan- lama Kurulu, ka- ran imzalama- dan önce Maliye • Hazine'nin YPK'ye karar tasansı sunmaması, bu nedenle YPK sekretaryasmın da karar oluşturma sürecini başlatmaması çalışanlar tarafından, "Hükümet bizi uyutmaya çahşıyor" şeklinde yorumlanıyor. rar oluşturma sürecıni başlatma- ması çalışanlar tarafından, "Hü- kümet bizi uyutmaya çauşryor" şeklinde yorumlanıyor. Yılda bir kez ödeme Yasa, hesapta biriken nemanın üçte birinin 24 ay ve daha fazla sü- reyle tasarrufta bulunanlara yılda bir kez ödenmesinı öngörüyor. Ancak bu ödemenin yapılabiime- sı için Yüksek Planlama Kuru- lu'nun her yıl ko- nuyla ilgili olarak bir karar alması gerekiyor. Ekim ayı sonu ıtibariyle nakit bazda 310 trilyon 907 milyar liralık nema birikmiş bu- lunuyor. Ancak bu nemanın bir bölü- mü,heryılyaptlan üçte bir oranında- ki nema ödemele- ri sırasında hak sa- Bakanhğı, Devlet Planlama Teş- kılatı ve Hazine Müsteşarlığı gibi kuruluşlardan, ödeme konusunda görüş alıyor. SÖz konusu görüşler toplandıktan sonra karar, Yüksek Planlama Kurulu üyelerinin im- zasına açıhyor. Hazine'mn YPK'ye henüz bir karar tasansı sunmaması, bu ne- denle YPK sekretaryasının da ka- hiplerine ödendı. Bir bölümü de emekli olanlarla ölenlenn vâris- lerine yapılan ödemelerde kulla- nıldı. Şubat ayında yapılması gereken ödeme ise aralık ayı sonunda bi- riken nema üzerinden gerçekleş- tirilecek. Nema oranı da yine ara- lık ayı sonundaki seviyesinden he- saplanacak. YORUM ÖZTfNAKGÜÇ KayıtDışı Ekonomi Türkiye'de abartılan bir konu kayıt dışı ekonomi. Kuşku- suz diğer ülkelerde olduğu gibi Türkiye'de de kayıt dışı eko- nomi var. Ama boyutu bazı yazarlann, akademisyenlerin, eko- nomistlerin, işadamlannın savunduğu büyüklükte değil. Res- mi ulusal gelirin yarısı kadar kayrt dışı ekonomi, dışsatımın önemli bir bölümünün kayrt dışı ekonomiden kaynaklandığı savlan, ciddi kanıtlarla desteklenmeyen, olsa olsa yöntemi- ne göre dahi sağlıklı olmayan aşın iddialardır. Kayıt dışı ekonominin boyutunun abartılması, bazı kesim- leri de rahatlatıyor. Ömeğin vergi vermesi gereken kesimler, önce kayıt dışı ekonomiyi vergileyin savını ileri sürebiliyor, böylece vergj artışını ve vergi iyileştirici önlemleri engelleye- biliyor, en azından erteletebiliyorlar. Ekonomik gidişi olumlu göstermek isteyenler, ekonomiyi çıkmazlara sokan 1980 son- rası politikalardan yana olanlar rahatlıkla, "Siz Türkiye'nin ulusalgelirinın resmen 180 milyar USD olduğuna bakmayın, aslında 300 milyar USD düzeyinde. Kişi başına gelir de 5 bin USD'ye yaklaştı" diye biliyorlar. Kayıt dışı ekonomi, halkımızın ekonomik dinamizminin bir göstergesı olarak yorumlanıp "resmidış ticaretaçığı rakamı- na bakmayın, Türkiye'ningerçekdışsatımı 30milyar USD dü- zeyinde" savlanna gerekçe oluşturabiliyor. Hatta Türkiye'nin derin bir bunalıma girmemesi veya bunalımdan çıkışı, kayıt dışı ekonominin varlığına bağlanıyor. Bir düşünün, Türkiye'nin GSMH'si gerçekten 300 milyar USD olsa, kamu kesimı finansman açığının GSMH'ye oranı, dış borç stokunun GSMH oranı, can ışlemler açığının GSMH oranı düşecek, Türkiye ekonomik açıdan olumlu görüntü ve- recek, kredi notunu düşürmek için gerekçe de kalmayacak. Kayrt dışı ekonominin boyutu dışında GSMH tahminlerin- de tümüyle dikkate alınmadığı savı da hatalıdır. GSMH, işlet- melerin mali tablolanna dayanılarak, oradaki bilgıler dikkate alınarak kayrt içi yaratılmış katma değerlerin toplamı yapıla- rak hesaplanmıyor. Genelde üretim tahminlerinden hareket edıliyor. Bu tahminler tümüyle olmasa bile kayıt dışı ekono- miyi de kapsıyor. Kayrt dışı ekonomiye ilişkin başka bir abartma da dış öde- meler dengesine ilişkindir. Kayıt dışı ekonominin, tümüyle resmi dış ödemeler dengesi hesaplan dışında kaldığı iddiası da geçerlı değıldir. Kayıt dışı ekonominin dış ödemelere yap- tığı katkı, "diğer görünmeyen" gelirler ve/veya "nef nafa ve noksan" kalemleriyle yansrtılmaktadır. Gerçi "diğer görün- meyengelirler" naviun, sigorta gelirierini, sarbest meslek hiz- met ge/ıflenni, bankacılık hizmetlerini, dış müteahhrtlik gelir- ierini kapsar. Ancak bu kalem bir ölçüde de tahmınlere da- yanır. 1996 yılırtibariyle"diğer görünmeyen gelirler", tanmi- ni 11.600 milyon USD'dır. Bu tutar, yaklaşık olarak turizm ge- lirlennin ikı katı, dışsaöm tutannın da yansıdır. Cari işlemler dengesinin en hızlı büyüme gösteren diğer gelirler kalemi 1994 yılında 6.480 milyon USD düzeyindeyken iki yıl gibi kı- sa bir süre içinde katlanmıştır. Aynca dış ödemelerde gelirler, giderler ve rezerv degişmelen arasında denge kuran "net ha- ta ve noksan kalemi" resmen kayrt içinde yer almayan ışlem- leri yansıtmaktadır. Bir kalemin boyutu, 1996 yılında artı 2.130 milyon USD olarak tahmın edilmektedır. Rakamın büyüklü- ğü, kayrt dışı ışlemlerin de en azından dolaylı olarak ödeme- ler dengesinde dikkate alındığını göstermektedır. GSMH tutarı tahminıdır, ama bütçe gelirinın kamu harca- malan,finansalsısteme ilişkin veriler gerçektır. Bu verilere da- yanılarak da GSMH tahminınin gerçekçi olup olmadığı irde- lenebilır. Türkiye'nin GSMH'sinin 180 milyar USD oluşuna gö- re vergi gelirlerinin GSMH oranı yüzde 17, toplam mevduatın (dövız tevdiat hesaplan dahil) GSMH oranı yüzde30 dolayın- dadır. Söz konusu 180 milyon USD'lik GSMH tahmınine gö- re dahi Türkiye'de finansal sektör, Batı ölçülennegöre son de- rece küçüktür. GSMH'nin en az yüzde 50 oranında daha bü- yük olduğu varsayıldığında vergi gelirlerinin oranı, finans sek- törünün büyüklüğü, komık sayılacak düzeylere inecektir. Türkiye'de kuşkusuz kayıt dışı ekonomi vardır. Ancak bu- nun boyutu abartılmamalı; tümüyle ulusal gelir hesaplan ve resmi ödemeler dengesi kalemleri dışında tutulduğu şeklin- de yanıltıcı olabilecek savlardan kaçınılmalıdır. DÖVİZ - ALTIN NE GETİRDİ? Vnorikjn Oolan Alman Markı Inplız Sterlını isriçra Franp Holtanda Flonnı Fransö Frangi Cumhuriytt Ubnı 24ayarkûlçe 22wrW«i* (Tl) 61 750 42.200 97060 53.400 38.500 12.600 5 250.900 773.000 758.000 01) 104.(00 87.500 173.500 79100 60.200 20.000 8 300 0M 1 243.000 1225.000 (Tl) IM350 68 550 177.750 79.700 61.000 70300 8 450 000 12S6.000 1.245.000 > •Nfttaft) 1.67 1.55 2.44 0 75 132 1.50 180 1.85 1.63 »10* 72.22 62.32 83 24 49.25 58.44 (III 60.95 63 77 64.24 YATIRIM Yatırım Fonu FONLARI NE GETİROİ? Aylık Mı Değışım % Iş '/atırım-2 İş Yatırım-3 Is Vatınm-7 Garantı Fon-4 Garantı Fon-5 tsbank fon-3 Vakıf Hisse Oışbank Beyaz Dışöank Pembe lütûn fon-1 Finans Fon-2 Fınans Fon-4 Halk Fon-3 Emlak Fon-2 Emlak Fon-5 Sûmertûn A Ege Fon-2 Kalkınma Fon-2 Oemır Fon-1 Türttank Fon-1 TSKB Uzman Fon AkbankATİpı Tekstfl Fon-3 Atafon-I Koçbank Fon-1 Koçtank Fon-3 Koçbank Fon-5 Global Fon Korte Fon-1 Tedrnfon Ekofon Kentfon CU Sıgorta Fon AltematıfF-i Hakfon-1 SekerFon-1 Öyakfon-1 Eczacıbaşj F-2 Ekspres Fim-1 Gedık Hisse F KapıtaJ Fon-2 Toprakion-2 Tekfen Fon-1 Hurol Fon-1 Isık Fon-1 Alfa Fon-3 rKTFon-3 BTİPİ Iş Yatırım-1 Iş Yatırım-4 Iş Yatmm-5 Iş Yatırım-6 lnterfon-4 lntBffon-5 Iktısat Yat.3 Iktısat Atılım Garantı Fon-1 Garantı Fon-2 Garantı Fon-3 Yonca Fon-1 Esbank Fon-1 Esbank Fon-2 YKB Fon-1 5 63 0 33 172 2 53 2 09 2 69 105 2 77 2 50 133 12! 231 210 IM 136 111 190 100 2 40 2 02 198 156 164 150 181 2 52 218 3 45 514 4 06 311 5 54 2 20 190 122 5 43 101 1.15 5 71 364 1.80 2 78 211 170 121 1.50 123 3 39 135 132 134 137 131 1.56 !30 131 1141 125 140 132 110 124 122 Yılıçı Jegışım % 155 50 100 78 109 37 145 78 13083 104 75 11102 93 52 13683 10441 85 39 113 06 127 74 129 89 75 67 8001 4188 74 92 103 47 118 43 122 45 6105 49 73 105 35 124 64 132 80 94 90 5 42 145 69 100 83 134 73 80 39 98 74 115 34 140 47 15185 5761 9174 5117 104.76 136 22 9 52 47 5! 37 60 16 55 590 157 744 103 09 99 53 65 53 10709 137 82 127 99 134 82 13131 114 48 104 26 11201 12154 100 66 9948 93 91 Yatınm Fonu Ayhk Adı Değışım % WB Fon-2 YKB Fon-3 YKB Fon-4 TKB Fon-5 YKBFwı-6 YKB Fon-7 YKB Fon-8 YKBFon-9 Vakıf Fon-2 Vakıf Fon-3 Vakjf Diırrya VakıfFon-6 Dışbank Mavı Tûfan Fon.2 lütûn Fon 3 Finans Fon-3 Finans Fon-5 Zıraat Fon-1 Zıraat Fon-2 Zıraat Başak F Zıraat Fon-4 Halkfo/ı-1 Halk Fon-2 Pamuk Fon-1 Pamuk Fon-2 Emlak Fon-1 Emlak Fon-3 Emlak Fon-4 Sumer Fon-1 Ege Fon-1 Kalkınma Fon-1 Oemır Fon-2 tanş Fon-1 Tanş Fon-2 rürklank Fon-2 Etrfon TSKB Fon-2 Akfon-1 Ak Karma Fon TeksMFm-l Tekstıl Fon-2 Atafon-2 KoçbankFofl-2 Koçbank Fon-4 Kfirfez Fon-2 Tebmfon-2 Altematıf F-2 Altematıf F-3 Şeter Fon-2 EczacıbasıF-1 Eksores Fon-2 SYKBYatınm-1 Gedık Fon-2 Ekın Fon KapıtaJ Fon-1 Toprafcfon-I MYZ Fon-1 Alfa Fon-1 YKYFon-I YKY Fon-2 AJ\ BİLEŞİK AJ»W7İPİ AA (B) TİPI 146 243 137 122 137 140 137 4 40 1183 147 142 134 168 134 148 159 131 2 05 157 149 139 170 145 124 127 151 162 130 161 127 132 1.33 134 164 1.33 171 138 152 1.75 092 0.69 151 124 3 54 157 158 170 2.52 2.60 1.32 323 1.41 1.73 1.04 1.61 1.34 131 145 114 179 168 217 140 Yılıçı Değışım % 11124 79 59 11640 92 93 11682 116 78 117.25 106 04 12197 119.20 68.75 11304 103 94 112.48 12446 132.04 110 79 131.91 127.25 116 55 11227 114 78 11069 105 48 115 83 14184 13849 134.00 11015 100.35 103 69 13635 124.98 12863 124 63 127 24 7389 98 68 98 39 10843 118.27 3119 126 98 896 135 46 13162 124 06 54 25 3 00 112 51 60 95 130 12 46 47 106 83 90 77 56 82 588 3 66 4 21 6 25 11148 114 44 10948