Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 HAZİRAN 1995 CUMA OLAYLAR VE GORUŞLER O tobüsftmuz Kaynaşlı'dan sonra onhkça sıkfOöne- meçlı yola»n diğa tır- manmaya bafladı Mart guneşı ağaçlann yukan dallannda yer yer donup kalmış kar parçalannı parlatıyordu - Bolu Ankara'dan yukseİctır dedım yanımda oturan AB Uhvi'ye Eşlenmız arkamızdakı sıradaydılar, konuşmaya dalmışlardı Ah Llvı - Alev'le Ankara'dan Istanbul'a gelı- yorduk, dıye anlattı, bır ara başım don- dü duştum kompartımanda, bayılmışım Alev trende bırdoktorbulup getırdı, ada- mın tansıyon aletı var çantasında, ölçtû, benım alçak tansıyonum dörde düşmuş meğer O gûnden sonra tansıyon aletı edın- dım, tansıyonumu denetım aitında tutu- yonım Surücumuz radyoyu açmıyor, kaset de dmletmıyordu Bu yüzden rahatrahatko- nuşabılıyorduk - Tansıyon aletı yanında mı9 dıye sor- dum - Getırdım, dedı Alı Ulvı, çantamda - Bende yuksek tansıyon var, dedım Abant'a vardığımızdabakanz.değılmı9 - Elbet bakanz, dedı Alı Ulvı sevıne- rek Yuksek mı, alçak mı, anlanz Çok memnunum, ıyı kı almışım Hergundok- tora gıdılmez kı' Ben sık sık olçuyorum tansıyonumu Çok güzel oluyor Sen de al bır tane Yenmden kalktım, tutuna tutuna suru- cunun yanına gıttım Hafıften bır turkü mınldanıyordu Gomleğının kollannı sı- vamıştı - Bız Abant'a gıdıyoruz, dedım surû- cuye Bızı Bolu'da mı bırakacaksınız9 - Yo, dedı surücu dıkız aynasından ba- karak Abant kav şağında ınersınız - Orada bır araç bulabılır mıyız7 - Var, dedı otobusümuzün surücusu Taksıler bekler orada Dondum. yenme oturdum - Taksı varmış sapakta, dedım Alı Ul- vı'ye Saarıme baktım - Öğle yemegıne rahat yetışınz AhUKı - Ben yemeklerden önce meyve suyu ıçıyonım, dedı Tansıyon ıçın Bol sebze yıyorum Epey yûkselmıştık. sağ yanımız or- mandı, sol yanımızdakı uçurum ıse dıp- te ormanlık bır vadıye uzanıyordu - Aşağıdakı ormanın guzellıgıne bak, dedım Alı Ulvı'ye Alı Ulvı aşağıya baktı - Gerçekten çok gûzel, dedı Yanımız- dakı ormandan daha guzel - Bılmem, dedım, tepeden baktığımız ıçın mı yoksa9 Ah Ulvı, - Ben hıç tepeden, yukardan bakma- mıştım bır ormana Çok guzel' Sonra başını arkaya çevınp, - Değıl mı Alev9 dıye sordu Konuşmaya dalmış olan Alev, - Efendım canım9 dedı - Aşağıdakı orman, dedı Alı Ulvı Alev, - Evet canım, çok gûzel, dedı Sonra Suna'yla konuşmasına döndü Ah Ulvı, - Ben her tansıyon aletıne guvenmem, dedı bana, sonra bır kez olçmekle de du- rum tam olarak anlaşılmaz On beş dakı- ka ara ıle bırkaç kez olçup ortalamasını alacaksın Yorgun ıken bakılmaz Dınlc- nıp öyle ölçeceksın Senın tansıyonun kaça çıkıyor9 - On sekızı buldu mu, yatak döşek ya- tıyorum, dedım - Tansıyon aletı alsana1 dedı Çok gu- zel oluyor - Alayım, dedım Dönemeçler bıttı, otobusümûz düzlu- ğe varmıştı Öyle sevenm kı bu ya> layı, çevrenaçıktırtaBoIu'yadeğın Ennçve- nr ınsana Başımı arkaya döndürüp. - Bak Alev, burası yayla, dedım O sırada Suna ıle konuşmakta olan Alı Ulvı'nm omuzuna dokundu Alev, - Bak Ulvıcığım, dedı, burası yayla ımış Ah Ulvı, - Evet dedı, sonra konuşmasını sürdür- du Suna ıle Artık yaklaşıyorduk ıneceğımız yere Bızı unutmasın dıye surucumuzun yüzu- nu anyordum dıkız aynasında Az sonra otobus durdu, surücumuz - Burada ıneceksınız dıye seslendı bı- ze Kalktik, aşağı indık, vahzlenmızı aldık yardımcıdan Kavşakta ıkı taksı duruyor- du Bunlardanbınnın surücusu ımış. kırk y aşlannda ıyı yüzlu bır adam - Ben gotureyım sızı, dedı Nereye9 - Turban'a, dedım - Buyurun, dedı Aldı valızlenmızı, koşaradım gıttı ara- baya Bız de ona yetıştık Temızbırhava,denn soluklarahpver- dık Sogukdegıldı Ben surûcünun yanı- na oturdum, otekıler arkaya yerleştıler Abant'a doğru >ola koyulduk Ikı yanımızda çam, koknar, kavak ağaçlanndan oluşan bır orman Yeşıl bı- zı buyülemıştı Ah Ulvı, - Değışık bır çam ağacı var, dedı bır koknan göstererek Surücumuz, - Köknardır o, dedı Ah Ulvı, Alev'e donerek, - Köknarmiş Alev bak, dedı Alev, - Evet canım, dedı Surücümuze, - Adını bağışla kardeş, dedım Adam cebınden kartını çıkanp bana uzattı Baktım, ıkı telefon numarası, ev adresı, durak yen yazılı kartta Ah Ulvı, - Burah mısın9 dıye sordu sürucuye Surucu, - Bolu'nun koyündenım, dedı Ah Ulvı, - Tansıyonun yuksek mı9 dıye sordu Surucu, - Hayır dedı AhUKı, - Olçturdun mu9 dıye sordu Surucu, - Hayır. olçtürmedım, dedı Ah Ulvı, - Olçturmedınse nerden bılıyorsun9 dı- ye sordu Surücu yanıtsız bıraktı bu soruyu Ah Ulvı, - Baktır tansıyonuna, dedı Burası yuk- sek Surücu, - Yok, dedı "Ölçtûrmem" anlamına mı söyledı, "tansıyonum yuksek değfl" anlamına mı, bellı olmadı Solumuzda, aşağıda bır dere akıyordu, şıkır, şıkır, ıkı katlı orman evlen vardı - Güzel memleket sızınkı, dedım suru- cumuze Surücu, - Guzeldır, dedı Vergi denetmenleri ve denetim gerçeği MEHMET F. ÖZÇELİK Malı Danışman M alıye Bakanlığı'nın bırbırlenn- den yapay sanlarla aynlmış ve bakanhk (malıye müfettışı-he- sap uzmanı), gelırler genel mu- durluğu (gelırler kontrolörlen), defterdarlıklar, vergı daıresı başkanhklanna (vergı denetmenleri) dağılmış dort ayn denetım bınmı bulunmaktadır Bu bınmler arasındakı "iletişimsizlik" yetmıyor- muş gıbı, ış akışını duzenleyen "eşgüdüm" de soz- konusu değıldır Daha da onemlısı, vergılendırme ışlemlennı yuruten, yukumlulere ılışkın her turlu bılgının kuyumlandığı v ergı daırelennın dışında ış- lemektedır denetım surecı Bu bakımdan guncel değıldır, sorunlan bınktınr, ıncelemelen beş yıllık zaman aşımı süresınde sonuçlandırdığı ıçın de et- kısızdır Uç buyuk kentımızde durağan, dıger ıllerde ge- zeğen durumdakı mufettış, uzman, kontrolorler ıle ulke genelınde ^erinden denetim" uygulamasmın tek orneğı sayılan vergı denetmenlennın bırbırle- nnden habersız yuruttuklen çalışmalar sonucun- da, "üç milyon" dolayındakı vergı yukumlusünun ancak yüzde ıkısı denetlenebılmekte, vergı denet- menlennın bu orandakı payı ıse yuzde doksanlan bulmaktadır Bakanhk denetçılen yuksek öğrenımlı adaylar arasından ozel yanşma sınavı ıle seçılmekte, vergı denetmenlenne "uç ajük", dığerlenne ıse "üç ytf- lık" meslek egıtımtnden sonra "yetertüik" sınavı uygulanarak atamalan kesınleştınlmektedır Yetış- melennde gozetılen bu "aynm", gorev venhp ış ıs- tenırken ılgınç bır çehşkıye donuşmekte, "yeterli" olmadıklan ılen surulen vergı denetmenlenne ın- celeme ve denetımın -neredeyse- tamamı yaptınl- maktadır înceleme yetkısmın kaynağı Vergı Usul Yasası, "yaolan raporlarhukuksalyonden eşdeğerotöuğıT halde, uzman-mufettış kokenlı malıye yonetıcıle- nnın bu gerçegı yadsıyan ozel çabalan ıle, - Yıllardır vergı matrahını "doğrudan etkileyecek incelemeler''* yenne, tepeden yonlendırılen taşra- dakı gelır bınmlennde, bakanhğın "eskimiş ıç ge- nelgelennındoğurduğu" venmsız ışlerle uğraştın- larak, - Defterdarlann vergı daıresı başkanlannın ve dı- ger denetçılenn "buyruğunda" -bağımsız denetçı kımlıklennın yok edıldığı umursanmadan- çalıştı- nlarak, - Gorev surecmdekı başanlan ne olursa olsun, Malıye orgütunde "konumlanm aşan hiçbir ustgö- reve" yükseltılmeyerek, - Bakanhğın dıger denetçılenne 657 sayılı yasa ıle tanınmış "bir derece yuksdme" ve 3568 sayılı yasa ıle \enlmış"yeminlidanışman" kımhğmı *sı- navsız ekle etme" haklanndan salt, meslege "özel yanşma ve yeteriilik sınavı"sonucunda alınmadık- lan gerekçesıyle yoksun bırakılarak, - (kı bını aşkın sayılan ıle Turkıye'nın herhangı bır ılmde ve ozellıkle de uç buyuk kentte >erleşme- len, buralarda "diledıkleri surece çaltşarak mali da- nışmanlık işinin gerektirdiği tecimsei çevreyi oluş- turup" kamudan aynlma olanağına sahıp merkez vergı denetçılennın pıyasalardakı çıkarlanna aykı- n bulunduğundan. sureklı atamalarla kentlerarası surgunde yaşatılarak, - Ozel uzmanlık, bılgı. sorumluluk gerektıren her turlu vergı ıncelemesını gerçekleştırdıklen halde. 213 sayılı yasaya eklenen ve yukumlulenn vergı ka- çırma eylemlennı, onlann "giderlerinin >a da biri- kjmJerinin kavnağmda ortaya çıkarmak" gıbı ol- dukça anlaşıhr, etkılı bır înceleme yetkısmın Tur- kıye'nın en yaygın denetım ağına v enlmemesı sağ lanarak. vergı denetmenleri "ikinci sınıf denetçi" konumuna duşurulmuşlerdır Batı orneğınde çagdaş vergı denetımı "bölgedü- zeyinde" orgutlenmıştır Ulkelenn coğrafyasını ekonomık ve toplumsal ozelhklenne gore dılımleyerek, "vergiyi doğuran olayı yerinde izleyip denetieyebilecek", eğıtılmış ın- san ve teknık olanaklarla donatılmış "yerieşik bi- rimlerin" oluşturduğu bolgesel bır denetım ağıdır sozu edılen Aralannda "kesintisiz bilgi iletişimi, uygulama birliği sağlanmış, denetimi sürekli kılan" yapılanmadır Ülkemızde kurulu denetım duzenıne "yüzde yüz karşı" bır ornektır kısacası Sonuç: Malıye Bakanlığı. buraya değın ozetledı- ğımız gerçeklen doğrulayan bır yasal belgeyı "543 sayılı KHK." adıyla ulkemıze armağan etmıştır Ba- kanhğın orgutlenmesı ve gorevlenne ılışkın bulu- nan soz konusu yasal duzenleme, "vergi yonetimin- deki başansızlığın kavnağı"nı oluşturan tum ku- rumlan koruduğu gıbı, vergı denetımındekı çok başhlığı daha da arttırmış, vergı denetmenlennı uç parçaya bolerek bu meslegı ve uyelennı yok say- mış, orgutun merkez ve taşradakı yonetım odakla- nnı behrlı burokrat kesıme "smavsK" sunarak, us- dışı, çağa yakışmayan bır yapılanma onermıştır TELEFON, ELEKTRİK, DOGALGAZ VE KABLOLU TV FATURA ÖDEMELERİNİZ AloBanka Ç A G D A Ş K O L A Y G U V E N L İ A L O B A N K A K O L A Y L I Ğ I Ü S T E L İ K Ü C R E T S İ Z Yapı Kredi'nin sunduğu bu büyük kolaylıktan yararlanmak için, size enyakın Yapı Kredi Şubesine gelip, Süper Hizmet Yetkilisi'yle görüşmeniz, Telecard'ınız yoksa, hemen bir Telecard sahibi olmanız ve tek bir taiimat vermeniz yeterlidir. BUYUK BIR KOLAYLIK. Telefon, elektrık, su. doğalgaz ve kablolu TV faturalannızı AloBanka'dan, gunun dıledığınız saatınde bır telefonla odeyebılırsınız. AloBanka'da, dığer tum ışlemlerde olduğu gıbı. fatura odeme ışlemı de telefonun tuşlarına dokunarak yapılır Odemenız sırasında AloBanka, sıze adım adım yol gostenr Sız degelın Yapı Kredı'ye, Super Hizmet Yetkilisi'yle goruşun, Yapı Kredı farkını yaşamaya başlayın. Burası Yapı Kredi. Fark burada. YAPI^CKREDi "hızmette sınır yoktur" • AloBankanummlan Istanbul (212)2800101 Iznur (232)4800101 Ankara (312)4800101 Mana (322)3590101 Bursa (224)221 01 01 Gazantep (342)231 01 01 Içd (324)23801 01 Amalya (242)24801 01 EsKışehır '222)221 01 01 Samsun (362)432 01 01 Trabzon (462)326 01 01 Konya (332)353 01 01 Kayserı (352)231 01 01 Bahkesır (266)244 0101 Aydın (256)214 0101 lımıt (262)322 0101 DıyarDakır (412)224 0101 • Istınbullular telefon elektnk (AKTAŞ TEDAŞ) su ve kablolu TV faturalarmı AnKaralılır telefon dojalgaz ve kablolu TV faturalarmı Izmlrlllcr telefon ve elektrik faturalarmı Bursaiılar telefon elektrık ve su faturalannı Adına Antalyı Aydın Balıkcslr Dlyarbakır Eskl^cMr Gaıiantcp lç«i Izmlt Kayscrl Konya Stmsun ve Trabzonlular telefon faturalannı AloBanka dan ödeyeb lırler PENCERE Gazeteciliğin Nankörlüğü... Çağdaş gazeteciliğin babası kımdır? Çoğu kışı bu soruyu herkesın tanıdtğı bır yazann adını vererek yanıtlıyor Danıel Defoe!.. Yaşamı çok dalgalı geçen Danıel Defoe, kendısını anlatmak ıçın şu dızelerı yazmış "Benım kadar kısmetı değışen kışı yoktur Tam on uç kezzengın oldum ve yoksul" Defoe'yu tanımayan çıksa bıle yazann unlu kahra- manı Robinson Crusoe'yu herkes bılır, ama, De- foe'nun, gazetecılığı yuzunden hapıslere duştuğunu bılır mıydınız'? Zamanın ıktıdan, unlu yazan "bır dı- reğe bağlayıp halka teşhır" cezasına çarptırmış, ama, yaptınm tersıne tepmış gelen geçen Defoe'yu alkış- lamaya başlamış Ingıhz Kılısesı'ne sırt çevırmesı de yazann ustune şımşeklerın yağmasına neden olmuş, 18'ıncı yuzyıl edebıyatının kıbar dunyasından dışlanmış, ama, Da- nıel Defoe, anstokratlara da vermış verıştırmış "- Soylu pıçler' " • Defoe'nun zamanında Ingıltere parlamentosunda Tory'ler ve Whig'ler vardı, daha sonra bu ıkı koldan Muhafazakârlar ve Lıberaller çıkacaktı Defoe her ıkı kola da hizmet etmış, çok duşman kazanmış, ıkıyuz- lulukle ve ruşvet almakla suçlanmış, yaşamı boyun- ca borç harç ıçınde yuzmuş, hangı ışe gırse batırmış Defoe "yayın yoluyla halkı ısyana teşvık" suçlama- sıyla aranırken şoyle tanımlanmış "Orta boylu, zayıf, esmer tenlı, koyu kahverengı saçlı, ama peruk takar, gaga burunlu, sıvn çenelı, gn gozlu, ağız kenannda buyukçe bır benı var" Yıl 1703 Aynı çağda bır Irlandalı yazar var, unlu "Güllıver'ın Seyahatlen"n\ yazan Jonathan Swift, adını bıle an- madığı Danıel Defoe'yu aşağılarmış "- Halka teşhır edılen henf " Svvıft'ın yaşamı da dalgalı, gelgrth, bır Tory'lerden yana, bır VVhıg'lerden yana Gullıver'ı yaratan kışı, tum servetını Avrupa'nın ılk tımaıtıanelerınden bınnın kuaılmasına adamış • Çağdaş gazetecılık 17'nci yuzyilda Batı'da ortaya çıktı Demek kı Gutenberg matbaayı ıcat ettıkten sonra uç yuzyıl geçmesı beklenmış Neden? Parlamento yaşamı oluşmadan çağdaş gazetecı- lık nasıl gundeme gırebılırdı'' Insanlık tanhınde her aşamanın gerekçesı belırlıdır Baskı makınesı bulunacak, kâğıt uretımı gelışecek, gazeteciliğin endustrı altyapısı ve sıyaset ustyapısı oluşacak, demokrası uç verecek ozguriukler savu- nulacak, oncu gazetecıler ve yazariar ortaya çıka- caktı kı bugun anladığımıza benzer bır basın, tanhın gundemıne gırsın 1 Ama bugunku nrtelığıyle gazetecılık surecek mû Yoksa uzun ınsanlık tarıhınde ancak bırkaç yuzyıl on- ce yaşama katılan gazete bılımsel teknolojık dev- rımle sılınıp gıdecek mı? Bu da çok sıcak bır soru- dur Kâğıt uretmek ıçın ağaçlann kesılmesıne yeşılcı- ler karşı çıkıyorlar elektronık basın dedığımız kâğıt- sız gazete, televızyon ekranlannda ve bılgısayar da- ğıtımlannda şımdıden yerını almaya başladı • Bugunden yanna, neyın tanhe gomuleceğını kes- tırmek kolay değıl 1 Danıel Defoe, Robinson Crusoe'yu yazmasaydı, adını bugunlere taşıyabılır mıydı? Iyı kı aklına gelmış de gemısı battıktan sonra ıssız adaya sığınan Robın- son'u yazmış Yoksa unutulup gıderdı PflNEL BANKA VE SİGORTA İ5K0LUNDA SENDİKAL SORUNLAR YE ÇÖZÜM ARAYIŞLARI KAT1LIMCIIAR: Sunuş Prof. Dr. A.Güven GURKAN Çalışma ve Sos Guv Bakanı Rıdvan BUDAK DİSK Genel Başkanı Yoneten H.Hulusi KARL1 Bank-Sen Genel Başkanı Ismail BAYER Çalışma ve Sos Guv Bakanlığı Çalışma Genel Muduru Prof. Dr. Toker DERELİ 1 U lktısat Fakultesı Prof. Dr Nazun EKREN M U Bank ve Sıg Ens Mud Yrd Şukran SONER Gazeten Yazar TARİH: 3 Haziran 1995 Cumartesi Saat. 13.00-18.00 YER: The Marmara Otelİ, Oper« Salotf/Tqk»im B A N K - S E N Kezban KARA (TOPKARA) ıle Ersin TOPKARA evlendıler. Mutluluklar dılerız 1 Haztran 1995 Fatıh-htanbul TEZGÜL-FÎKRET ÇAKIR KARABURUN ASLt\ E HUKUK HAKİMLlCt'NDEN EsasNo 1994'221 Davacı Selahatnn Pelık tarafuından davalı Hacı Osman Do- ğan alejhıne açılan K.araburun Bozkoy Değırmenaltı mevkıın de kavıtlı 19 pafta 922 m2 mıktanndakı 889 nolu parsele aıt ta- pu ıptalı \e tescil davasının yapılan yargılaması sırasında ven- İen ara karan gereğınce Davalı Ga7i Bulvan 96 C UOÇanka- ya-kmır adresınde oturan Hacı Osman Doğan ın yapılan arama lara ragmen teblıgata yarar açık adresı tespıt edılemedığınden duruşmanın bırakıldığı 9 6 1995 gunu saat 10'da mahkememız- de hazır bulunması \eya kendısını bır vekılle temsıl ettırmesı dava dılekçesı yenne ılanen teblığ olunur Basın 23668