Katalog

2 HAZİRAN 1996 CUMA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 Barzani • ANKARA (A-A) - Irak Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) Hderi Mesut Barzani, yine kuzey Irak'ta faaliyet gösteren Kürdistan Demokrat Partisi (PUK) ile aralanndaki çatışmalan kesmek için ılan ettiği tek taraflı ateşkesi, 15 Temmuz'a kadar uzattı. KDP'nin 7 Nisan'da tek taraflı olarak ıki haftalığına ilan ettiği ve ardından 1 Haziran'a kadar uzattığı ateşkesin süresi bugün sona ermişti. BrezHya'da şMdetli yağışlar • RIODEJANEIRO (AA)-Brezilya'nın Salvador kentinde 10 gündür etkili olan şıddetli yağışlar, gecekondulann yer aldığı kent yamaçlannda toprak kaymasına neden oldu. Kayan çamur deryasının çok sayıda gecekonduyu silip süpürdüğü ve en az 25 kişinin öldüğû bildiriliyor. Globo gazetesinde kaydedüdiğine göre ölü sayısımn 200'e çıkmasından endişe ediliyor Graçov: Lebed ghterse gitsin • MOSKOV'A(AA)- " Rusya'nın Moldova'daki 14'ûncü ordusunun komutanı General Alexander Lebed'in ordudan istifa talebi, Savunma Bakanı Pavel Graçov tarafından onaylandı. Istifanın geçerli olması için Devlet Başkanı Boris Yeltsin'in de kabul etmesı gerekiyor. Graçov, istifa talebi konusunda gazetecilerin sorulannı yanıtlarken "Lebed'in ordudan aynlmasından duyduğu memnuniyeti" dile getirdi. SriLankada çatışma: 77 öfci • KOLOMBO(AA)-Sn Lanka'da gûvenlik güçleri ile Elam Tamil Kurtulus, Kaplanlan gerillalan arasında meydana gelen çatışmalarda ölü sayısımn 77'ye yükseldiği bildirildi. Ordudan yapılan açıklamada, ülkenin kuzeydoğusunda bulunan Tiriyaı bölgesındeki ormanlık alanda önceki gün başlayan ve dûn sabah da devam eden çatışmalarda 20 asker ile 57 gerillanın öldüğû belirtıldi. Tesfime Nesrin Venedik'te , • VENEDtK (Reuters)- Kuran'ın değıştirilmesini istediği için hakkında ölüm fermanı çıkanlan Bangladeş' li yazar Teslime Nesrin, yeni kitabının tamtımını Venedikte , yapıyor. Nesrin, yeni romanında Müslüman bir kadmın Bangladeş'te yûzleşmek zorunda kaldığı . problemlen konu alıyor. Teslime Nesrin, ölüm fermanı ardından ülkesinden kaçarak Isveç'e sığınmıştı. kfceçe ımiftıisüne baskı • STRASBOURG (AA) - r Avnıpa Konseyi Bakanlar Komitesi, Yunan makamlan tarafından turuldanarak cezaevine gönderilen Iskeçe Müftüsü " Mehmet Emin Ağa'nın Avnıpa tnsan Haklan Komısyonu'na " basvurabileceğini bildirdi. Süpenmen îöçoldu • CHARLOITESVILLE (AA) - Attan düşen ve ABD'nin Virginıa eyaletinde hastaneye 1 kaldınlan "Superman" • fılminın ünlü aktörü Cfcıstopher Reeve'in felç - olûiğuaçıklandı. Reeve'in doictoru John Jane, boynunu kıran aktörün felç 1 olduğunu ve nefes almakta zcriuk çektiğıni belirtti. Ege^ııhısıdanyineısnnyor• Yunanistan, Ege Denizi'ndeki karasulannm 12 mile çıkanlmasını öngören Uluslararası Deniz Hukuku Sözleşmesi'ni onayladı. Atina, karan şimdilik uygulamayacak, ancak karasulannı 12 mile çıkarma hakkını saklı tutacak. hükümeti, karasulannı 6 mildenl 2 mi- Başbakanı Andreas Papandreu'nun le çıkarabilmek için onay tarihinden Banlımüttefiklerine'Ege'deki karasu- itibaren en az 1 yıl bekleyecek. Hükü- lannı 12 mile çıkarmayacağT yolunda met, önceki gece parlamentoda kabul garantı verdığinı bıldınyorlar. • Yunan parlamentosunun karannın ardından Türk Silahlı Kuvvetleri, Ege'de Efes-95 tatbikatına start verdi. Ege Denizi'nde 10 haziranda Deniz Kurdu-95 tatbikatı başlayacak. 6-7 haziranda ise Yunanistan Ege'de tatbikat yapacak. Dış Habeıier Servisi-Ege Denizi' nin sulan bir kez daha ısmıyor. Yunanistan parlamentosu, Ege'deki karasulannın 6 mılden 12 mile çıkanlmasını öngö- ren Uluslararası Deniz Hukuku Söz- leşmesi'ni, Türkiye'nin ıtirazı ve savaş nedeni saymasma karşm önceki akşam onayladı. Türk donanması dün Ege De- nizi'nde Efes-95 tatbikatı ıçın start ve- rirken, Yunan hükümetı tatbikatı 'laş- kırtma' şeklinde nitelendirerek Türki- ye'ye çattı. Yunan parlamentosunda önceki ge- ce yapılan oylamada, 1982 yılında Ca- racas'ta imzalanan ve 16 Kasım 1994'te yürürlüğe giren Demz Huku- ku Sözleşmesi onaylandı. Yunanistan edilen ek bir maddeyle 'karasulannı genişleünek için alacağı karan paria- mentoyagetirmeden,cumhurbaşkanb- ğı kararnamesivk uygulamaya koya- bilme yetkisi' de aldı. Yunanistan Dışişleri Bakan Yardım- cısı George Mangakisin oylama son- rasında yaptığı açıklamaya göre, Yuna- nistan karan şimdilik uygulamaya koy- mayacak. ancak 'stnttejik çıkariaruun gerektirdigi' bir dönemde uygulama hakkını saklı tutacak. Ancak Batılı kaynaklar, Yunanistan Atina'da görûş aynlıklan Yunanistan'ın Ege Denizi'ndeki ka- rasulannı 12 mile çıkarması konusun- da Atına'da ciddi görüş aynhklan bu- lundugu bildiriliyor. Deniz Hukuku Sözleşmesi'nin onaylanmasına ilişkin önceki akşam yapılan oylama sırasın- da, Başbakan Andreas Papandreu ol- mak üzere 285 mılletvekilinin oylama- da hazır bulunmadığına dikkat çekili- yor. Diplomatik gözlemciler, bu tutu- mun, Türkiye'nin 12 mil konusuna gösterdiğı hassasiyetin, Yunanistan ta- rafından göz önüne ahndığının bir işa- retı olduğunu vurguluyorlar. Bu arada, Yunanistan'ın, BM'ye bu sözleşmeden doğan hak ve yükümlü- lüklennı, stratejık ihtiyaçlanna göre, ne zaman ve nasıl kullanacağına ilişkin bır bıldinmde bulunma karan alınma- sı, "Atina Türkiye'nin tepkisinden çe- kiniyor " şeklinde değerlendırilıyor. Anamuhalefet Partisi Yeni Demok- rası (ND) milletvekillerinden bazılan, Yunanistan hükümetinin Ege'de kara- sulannı 12 mile genişletme karan al- madan önce, bu konuda Rusya ve di- ğer büyük ülkeleri ikna etmesı gerek- tığıni söylediler. Yunan parlamentosunun karannın ardından, Türk Silahlı Kuvvetleri Ege Denizi'nde dün Efes-95 tatbikatı için start verdi. Cumhuriyet'e bilgi veren askeri kaynaklar, tatbikatın çok önceden planlanmış olduğunu ve Yunanistan'a mısilleme yapılmasımn söz konusu ol- madığını belirttiler. Yetkililerin verdi- ği bilgiye göre, dün biriiklerin bölge- ye intikali ve eğitimıyle başlayan tat- bikatın icrası 12-14 haziran tarihleri arasında gerçekleştirilecek. Türk donanmasının her yıl gerçek- leştirdiği Deniz Kurdu-95 tatbikatı ise, 10 haziranda start alacak ve 16 hazıra- na kadar sürecek. Yunanistan ise Ege Denizi'nde 6-7 haziran tarihlerinde tat- bikat yapacak. Gözlemciler Türkiye ile Yunanistan arasında dünkü gelişmelerden sonra gerilimin yükselmesine karşın, iki ül- kenin geçen yıl olduğu gibi sıcak ça- tışmanm eşiğine gelmesınin beklen- mediğinı bildinyorlar. Yunanistan hükümeti, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin dün başlathgı Efes-95 tatbikatına sert tepki gösterdi. Yunan hükümet sözcüsü Evangetos Venizeios, tatbikatı 'kışkırtma' şeklinde nitelen- direrek "Türkiye, her zaman olduğu gibiyineYunanistan'a karşı kışkırtma- tanna başladT dedi. Atina'nın Ege'yi kuşatmaplanı• 12 mil uygulaması, Türkiye'nin Ege'deki kıta sahanlığı hakkını yitirmesi anlamına geliyor. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Yunan hükümetinin parlamentonun onayından ge- çirdiğı karasulannın 12 mile çıkanlmasını öngören Uluslararası Deniz Hukuku Sözleş- mesi'nin, özel durumu olan Ege'de de uygu- lanması durumunda, Yunan karasulannın toplamı yüzde 43.68'den 71.53'e, Türki- ye'nin ise yüzde 7.47'den 8.76'ya yüksele- cek. Türkiye, Yunanistan'ın, karasulannı 6 milin üzerine çıkarmasını 'savaş nedeni' sa- yacağını açıklamıştı. 12 mil uygulaması sadece Türkiye için de- ğil, Ege denizinden ulaşım ve taşımacılık amacıyla yararlanan bütün hükümetlenn za- ranna unsurlar ıçeriyor. 12 mil uygulaması- ran ardından şu anda Ege'de yüzde 48.85 ora- nında olan uluslararası sulann düzeyi yüzde 19.71'eınecek. Yunanistan'ın karasulannı 12 mile çıkar- ma çabalan, 16 Kasım 1994 tarihınde yürür- lüğe giren Birleşmiş Mılletler Deniz Huku- ku Sözleşmesi'ne dayanıyor. Yunan Hükü- meti sözleşmenin ele ahridığı 3. Deniz Hu- kuku Konferansı sırasında. genışletılmış ka- rasulan ile adalann 'ülkesel bürünlük" ıçın- de sayılması tezini kabul ettirebilmek için yoğun çaba harcadı. 12 mil uygulaması, Türkiye'nin Ege'deki kıta sahanlığı hakkını tamamen kaybetmesi anlamına geliyor. Yunanistan, 12 mil uygu- lamasınm ardından hava sahasını da genişlet- me hakkı elde ederken Ege denızınde serbest geçiş hakkı kavramı ortadan kalkacak. tzmir Körfezi'nden açık denize çıkmak ıçın Yuna- nistan'dan izın aluıması gerekecek. Ege'de, ı bir tatbikat olanaksız hale gelirken sadece denızaltı tatbikatı yapılabilecek. 6 milde Türk ve Yunan karasuları MAKE 12 mil uygulamasmda karasuları ABDMeıı iiLsmı haldarı eleştirisi FUAT KOZLUKLU WASHINGTON- ABD Temsilciler Meclisi'nin Türkiye'deki insan haklan ihlalleri ile ilgili iddialar ve Kıbns konulannda Dışişle- ri Bakanlığı'ndan istediği 30 sayfalık rapor, ikı ay ge- cıkmelı olarak dün kongre- ye sunuldu. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Christine Shelly. dün düzenledıği basın top- lantısında, ABD Kongre- si'nin dışişleri bakanlığın- dan istediği raponın ta- mamlandığını söyledi. Shelly "Türk SUahta Kuvvetleri'nin insan haklannı ABD'nin İnsan Haklann- dan Sorumlu Dışişleri Ba- kanlığı Yardımcısı John Shattuck'ın açıklamalann- dan kaynaklandığı belirtil- di. Bılindiği gibi John Shat- tuck Ankara'yı ziyaret et- miş ve hükürnet yetkilileri ile insan haklan dernekle- rinden çeşitli yetkililerle görüşmüştü. Shattuck te- maslan srasında. terör ko- nusunda Ankara'ya "Ciddi bir terör sonınunuz v»r, mücadek etmek sizin hak- kınız. Ancak bu mücadele sırasında in- san haklan ih- lalleri olma- mah" demişti. Shattuck • ABD Dışişleri Bakanhğı'nın Üüaî etrî^~yo^ Türkiye'de İnsan ayncademok- hındaid iddi- haklan ihlalleri ratikle 5mepa iddialan ile Kıbns konusundaki raponı dün kongreye sunuldu. alar ve Kıb- ns'taki durum ile ilgili rapor tamflmlaiMİı ve kongrenin her iki kanadının tahsister komi- telerine yolla- nacak" dedi. Dışişleri Sözcüsü Shelly, henüz kongreye yollanmadığı için raporla ilgili bilgi vereme- yeceğini ve basına da dağıt- mayacaklanm belirtti. Ancak diplomatik kay- naklardan edinilen bigiye göre rapor, oldukça kötüm- ser bir hava taşıyor. Diplo- matik kaynaklar, ABD'nin Ankara Büyükelçısı Marc Grossman'ın tüm yumuşat- ma çabalanna karşm rapo- run sert bir üslup taşıdığı belirtiliyor. Raporda PKK sert bir dille kınanırken Gü- neydoğu'da sivil halka yö- nelik insan haklan ihlalleri nedeniyle Ankara hüküme- ti eleştiriliyor. Raporda ay- nca Türkiye'nin demokra- tikleşme konusunda fazla umut vermediğine de deği- niliyor. Shattuck'ın efldâ ABD Dışişleri Bakanh- ğı'nın Savunma Bakanlığı ile danışmalarda bulunarak hazırladığı rapordaki sert dilin büyük ölçüde ketinin bir an önce çıkması yolundaki ABD arzusu- nu dile getir- miş ve insan haklanndaki iyileşmelere verdikleri önemin altını çıznuştı. Yüzde onhık kesinti ABD Kongresi Tahsisler Ortak Komitesi geçen yıl, 1995 mali yılı bütçesini gö- rüşürken Türkiye 'ye verile- çek dış yardım kredilerinin insan haklan ve Kıbns ko- nulannda dışişleri bakanlı- ğmdan gelecek rapora bağ- lı olarak yüzde on oranında askıya alınmasına karar vermişti. Komite, rapor hazılanır- ken Dışişleri Bakanlı- ğı'ndan Savunma Bakanh- ğı'nın görüşünün ahnması- nı da talep ermişti. Türk hükümeti ise dış yardım kredilerinin koşula bağlı yüzde on oranındaki bölümü almayacağını du- yurmuştu. Raporun geçen raart ayı içinde hazır olaca- ğı ve kongreye sunulacağı bildirilmişti. Ancak Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Ku- zey Irak'adüzenlediği ope- rasyon nedeniyle raporun hazırlanması gecıkmiştı. 'Olsede kurtulsak' Dış Haberler Servisi - Iran'da parlamento sözcüsü AH Ekber Natık-Nuri, ünlü yazar Salman Rüşdü'nün doğal nedenlerle ölmesi durumunda Iran ile Batı arasındaki tüm sorunlann çözümleneceğini söyledi. Naük-Nuri, New York Times gazetesinin ile yaptığı söyleşide Ayetullah Humeyni'nin Rüşdü için çıkarttığı fetvayı geri çekmeleri gibi bir niyetleri olmadığını bildirdi. "Rüşdü'yü öMürtmek için komando fitan göndermedik'' diyen sözcü, Rüşdü'nün eceliyle ölmesıyle iki toplum arasındaki sorunlann sona ereceğini ileri sürdü. BM Sözleşmesi BM'de 12 mile engel Yunanistan'ın, Ege'deki karasulannı 12 mile çıkarmak için en büyük dayanak olarak ortaya koyduğu BM Deniz Hukuku Sözleşmesi, bu girişime olanak tanımıyor. Geçen kasım ayında yürürlüğe giren sözleşme, genel norm olarak ülkelere karasulannı 12 mile çıkarma hakkı tanıyor, ancak özel dururnlar için bazı sınırlamalar öngörüyor. Deniz Hukuku Sözleşmesi'nin 15. maddesinın 'sahflleri bitişik veya karşı karşıya olan de\leder arasında karasulannın smırlandınlması' başlıklı bölumunde. bu durum şöyle açıklanı>or. "tld devktin sahilleri bitişik veya karşı karşıya oJduğunda. aralannda aksine anlaşma otmadıkça, bu devietlerden ne birinin ne de diğerinin kendi kanısulanm, bütün noktalan. bu iki devletin her birinin karasulannın genişK^nm ölcülmeye baslandıgı esas hatlann en yakın noktalanndan eşit uzakfakta bulunan orta hatün ötesine nzatmava hakkı yoktur. Bu hükünu tarihi haldann veya diğer özel durumlann varhğı nedeniyle, her Ud devfetin karasulannın başka şekOde sınuiandınlmasuun gerekli olduğu durumlarda uygulanmaz." BAB raporu tepki yarath• Batı Avrupa Birliği raporunda Türkiye'deki Kürtler için 'otonomi' önerilirken Batı Trakya Türkleri için de Türk azınlık ifadesi kullanıldı. LALE SARIİBRAHİMOĞLU ANKARA- Avnıpa Birli- ği'nin (AB) savunma kolu olan Baü Avrupa Birlıği'nin (BAB), Türkiye'deki Kürtler için "otoöomi" öneren taslak raporunda, Batı Trakya Türk- leri için Türk azınlığı ifadesi kullanılarak Atina'nın politi- kasına ters düşülen görüşlere de yer verildi. Diplomatik kaynaklar, BAB ParlamenterleT Asam- blesi Savunma Komisyonu Raportörü Iq5anyol Milletve- kih Atfbnse Cuco tarafından hazırlanan ve 19 haziranda Paris'te yapılacak BAB Asamblesi Genel Kurulunda oylanacak olan 100 sayfalık taslak raporun ıncelenmekte olduğunu belirterek "Baö, B- güi ilgisiz her şeyde bu tür re- çeteler sunmayı ahskanhk ednKH" dediler. Ancak aynı kaynaklar, otonomi ifadesi- nin *Yine de mide bulandın- a verahatsaedici" olduğuna dikkat çektiler. Doğu Akde- niz başlıklı taslak raporda "Baü Trakya dakiTürk azm- hgp^başlıklı bolümde, bu ko- nunun Türkiye ile Yunanis- tan arasında bır başka sorun olmaya devam ettiği belirtile- rek buradaki Türk azınlığın ibadet hakkı, ekonomik du- rumunun kötülüğü ve parla- mentodatemsili gibi sorunla- nna dikkat çekiliyor. Rapor- da Yunanistan'ın politikası- na yine ters düşen Makedon- ya konusuna da değinilerek bu ülkenin tamnması istendi. Kürt sorunu başhğı altında yer alan bölümde "Kürt so- runu yalnoca askeri yoDarla çözülemez, kültürel. idari haklan içeren bir otonomive- rilmesi" gerektiği belırtiliyor. ABD HEYETI TURKJYE^DE Ankara'da AKKA yoklaması ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Türkiye, Avru- pa'da Konvansiyonel Kuv- vetler Anlaşması'nın (AK- KA) tüm hükümlerine uyul- ması gerektiğini, başka bir formülün kabul edilemeye- ceğini ABD'ye bildirdi. Tür- kiye'ye son günlerde yoğun- laşan ABD heyeti trafiğine AKKA konusunda bir heyet de eklendi. Bir grup generalin de ka- tıldığı ABD Savunma Bakan Yardımcısı Vekili Susan Koch başkanhğında bir he- yet, hafta içinde Dışişleri Bakanlığı ve GenelKurmay Başkanlığı yetkılilenyle Rusya'nın Kafkasya'daki fa- alıyetlen, Kafkasya'da genel gûvenlik sorunlan ve AK- KA konusunu ele aldı. Türkiye, ABD heyetine, Kafkasya'da 58. tümeni ku- racağmı açıklayarak AK- KA'ya uymayacağını bildi- ren Rusya'nın, Kafkasya'da- ki faaliyetleri konusundaki endişesini iletti ve AK- KA'mn değiştirilemeyeceği görüşünü yineledi. Türkiye'nin ABD heyeti- ne, AKKA'nm öngördüğü şekilde, tüm taraf ülkelerin 17 kasıma kadar konvansi- yonel 5 silah kategorisinde kendilerine aynlan tavanlara ınmeleri yolundaki yüküm- lülüklerini yerine getirmele- ri gerektiğini ilettiği, başka bir görüşün Ankara'ya ka- bul ettirelemeyeceğini vur- guladığı öğremldi.