Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
14 MAYIS 1995 PAZAR CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
Diııeileıv zorunlu eğitime karşı
Imam-hatip liseleri, ortaokullannın temel eğitime geçmesini önlemek için 8 yıllık zorunlu eğitime karşı çıkıyor
• Milli Eğitim Bakanlığı, 'imam-hatip
ortaokullan tartışmalan' nedeniyle
yıllardır yaşama geçirilemeyen ve siyasi
partiler arasında yoğun tartışmalara
neden olan zorunlu eğitimin 8 yıla
çıkanlmasına ilişkin yasa tasansı
hazırlıklanna yeniden başladı.
• 15. Milli Eğitim Şûrası Ön
Komisyonu, genel ve meslek liselerinin
bünyesinde bulunan ortaokullann temel
eğitime devredilmesi görüşünü
benimsedi. tmam-hatip liseleri, başta
olmak üzere, kız ve endüstri meslek
liseleri, kız ve erkek teknik liseleri
bünyesindeki ortaokullar ilköğretime
geçecek.
EMİNE KAPLAN
ANKARA - Zorunlu eğitimin 8 yıla, 2000 yılın-
da da 11 yıla çıkanlmasına ilişkin yasal düzenle-
meier, 'imam-hatip lisesi ortaokullannın kaldınl-
ması yoiunun açıbnası' nedeniyle köktendıncilerin
baskısıyla yaşama geçirilemezken 15. Milli Eğitim
Şûrası Ön Komisyonu, genel ve meslek lisesi bün-
yesindeki ortaokullann temel eğitime devredilme-
si ilkesini benimsedi. Yasalann bu ılke doğrultusun-
da değiştırilmesı durumunda, öğrenciler 8 yıllık te-
mel eğitimden sonra, genel ya da meslek liselerine
gidebilecekler.
Milli Eğitim Bakanlığı, imam-hatip ortaokulla-
ntarbşmalan' nedeniyle yıllardır yaşama geçınle-
meyen ve siyasi partiler arasında yoğun tartışmala-
ra neden olan zorunlu eğitimin 8 yıla çıkanlması-
na ilişkin yasa tasansı hazırlıklanna yeniden baş-
ladı. 1739 sayılı Milli Eğitim Teşkilat Yasası ile222
sayılı llköğretim ve Eğitim Yasası'nda değişiklik
yapılmasını öngören yasa tasansına ilişkin çalışma-
lann sürdürüldüğü belirtildi. Bakanlığın, zorunlu
eğitim süresinin yükseltümesi durumunda genel ve
meslek liseleri bünyesindeki ortaokullann konum-
lan konusunda. 15. Milli Eğitim Şûrasf nda benim-
senecek görüşleri dikkate alacağı öğrenıldi.
15. Milli Eğitim Şûrası Ön Komisyonu'nun üç
haftalık bir çalışma sonucunda benimsediği ilke
uyannca, genel ve meslek liseleri bünyesinde açı-
lan ortaokullar temel eğitime devredilecek. Komis-
yonunun aldığı ilke kararlan şöyle:
- Genel ve meslek liselerinin bünyesinde bulunan
ilkögretim kapsanundaki ortaokullar kademeii ola-
rak aynlacak. Temel eğitim. en geç 2000 yılına ka-
dar 18 vaşı kapsayacak şekilde yeniden düzenlene-
cek.
- Lıse ve meslek lisesi bünyesinde ortaokul açıl-
mayacak. Temel eğitimin 9. sınıfi liseye ve mesle-
ki eğitime 'yönetone yıh' olacak. Ortaöğretim, çı-
raklık. her türlü kurs ve yaygın eğitim temel eği-
timden sonra başlatılacak.
- Üköğretim yerine genel kabul gören 'temel eği-
tim' kavramı kuUaıulacak. temel eğitim, 11 yıldan
oluşan bir büriin olarak tanımlanacak ve' ilkokul ar-
tı ortaokul' tanımı yasadan çıkarılacak.
15. Milli Eğitim Şûrası'nda alınan ilke kararlan
doğrultusunda yasa değişikliklerin yapılması duru-
munda. imam-hatip liseleri başta olmak üzere, kız
ve endüstn meslek liseleri, kız ve erkek teknik li-
seleri ile ticaret liselerinin bünyesindeki ortaokul-
lar kapatılarak, ilköğretime devredilecek.
Zorunlu eğitimin 8 yıla çıkanlmasına ilişkin 23
yıldır sürdürülen çalışmalarda ilk tartışma. eski Mil-
li Eğitim Bakanı Köksal Toptan'ın, Kuran kursla-
nnın temel eğitimden sayılmasını da içeren yasa ta-
sansı üzennde oldu.
Kuran kurslanna ortaokul statüsü veren yasa ta-
sansı, köktendıncilerin yoğun desteğine karşın Ba-
kanlarKurulu'ndasosyaldemokrat bakanlarcaka-
bul edilmedi.
Projeler bekliyor
Tutarsızpolitikalar
eğitimiengeUiyor
• Dünya Bankası'ndan alınan düşük faizli
krediler, yasal düzenlemelerin bir türlü
gerçekleştirilemernesi nedeniyle eğitim
projelerinde yeteri kadar kullanılamıyor.
ÖZLEMYÜZAK
. Eğitimle ilgili yurt dışın-
dan alınan projeye dayalı
krediler siyasi istikrarsızlı-
ğın kurbaru oluyor. Dünya
Bankası'ndan alınan düşük
faizli krediler, yasal düzen-
lemelerin bir türlü gerçek-
leştirilememesi nedeniyle
eğitim projelerinde yeteri
kadar kullanılamıyor. Milli
Eğitim Bakanlığı Projeler
Merkezi'nden üst düzey bir
yetkili Dünya Bankası "ndan
şimdıye kadar sağlanan kre-
dilerin hepsinin projeye da-
yalı olduğunu söyledı. Aynı
yetkili eğitim sistemi içinde
bir takım reformlan da bera-
berinde getirmesi beklenen
projelerin, gerek siyasi ikti-
darlann değişimi, gerekse
yasal düzenlemelerin yapıl-
mamasından dolayı başarı-
sızlığa uğradığını belirtti.
1997 sonunda tamamlan-
ması düşünülen Milli Eği-
tim Geliştirme Projesi kap-
samında, okul müfredatla-
nyla ilgili ayn bir birim
oluşturulması ve dolayısıy-
la onay ve icra mercinin bir-
binnden aynlmasının plan-
landığını anlatan yetkili,
"Projeye göre okul müfre-
datı Eğitim, Araştırma,
Geliştirme Merkezi tara-
fından hazırlanacak, Ta-
lim Terbiye Kurulu tara-
fından onaylanacaktı. An-
cak proje doğrultusunda
1992yüında kurulan mer-
kez, konu ile ilgili yasanın
çıkarılmamasından dolayı
bir türlü faaliyete geceme-
di" dedi. Mill'i Eğitim Ba-
kanlığı'nın Dünya Bankası
ile ortakJaşa yürüttüğü pro-
jelerin ilki olan "Endüstri-
yel Okullar Projesi"nın
1994 sonunda tamamlandı-
ğını belirten yetkili sözlen-
ni şöyle sürdürdü:
"1985 yılında yürürlüğe
giren 57.7 milyon dolar dış
kredi ve 15 milyon dolar
yerli katkılı proje ile 274
endüstri meslek lisesine
teknik donanım sağlandı.
42 yabancı dilde teknik ki-
tap çevrilerek bu okullara
dağıtıldı. teknik öğretmen-
lerin yurt içinde ve yurt dı-
şında yabancı dil ve alan
eğitimine alınması gerçek-
leştirildi. Somut olarak el-
de edildi denilecekler bun-
lar. Ancak mesleki eğiti-
min amacı ara eleman ye-
tiştirmek. Ancak yetişen
öğrencinin takibi yapıldı-
ğında ancak yüzde 10'un-
un yetiştiği alanda çalışma
hayatına atıldığı tespit edil-
di. Bu da çok daha mesle-
ki eğitim alanında çok da-
ha reformist projelere ih-
tiyaç duyulduğunu ve bize
kanıtlıyor."
Başanlı öğrenciye
yurtdışı bursu
• ÖSYS'de en başanlı sonucu alan 200
öğrenci ABD ve Avrupa'nın en iyi
okullannda eğitim görecek.
ANKARA (AA) - Milli cilerin gittikleri ülkelerde
Eğitim Bakanlığı, üniversi-
te sınavının en başanlı 200
öğrencisi ile üniversite me-
zunu 1.100 öğrencinin
Amerika ve Avrupa'nın en
iyi okullannda genel müdür
maaşı seviyesınde burs veri-
lerekeğitilmelerini sağlaya-
cak.
Milli Eğitim Bakanlı-
ğı'ndan edinilen bilgiye gö-
re yurtdışına öğrenci gön-
derme ile ilgili hazırlıklar
sonaşamayagetirildi. Buyıl
toplam 1.300 öğrencinin
yurtdışına gönderilmesi ka-
rarlaştınlırken bunlardan
200'ünün ÖSYS'nin en ba-
şanlı öğrencilerinden,
800'ünün üniversite mezun-
lan arasından, 300'ünün ise
YÖK tarafından belirlene-
cek öğrencilerden oluşacağı
öğrenildi.
Yurtdışına gönderilecek
üniveTsite mezunu öğrenci-
ler için haziran ayı içinde
merkezi sınav yapılacak.
Milli Eğitim Bakanlığı tara-
fından ÖSYM'ye yaptınla-
cak sınavda başanlı olacak
öğrenciler, "Eğhİmini ta-
mamladıktan sonra Türki-
ye'ye döneceğini vaat eden"
sözleşmeyi imzaladıktan
sonra söz konusu ülkelere
gönderilecek.
Yurtdışı eğitimi için baş-
vurulacak öğrencilerde
1969 ve daha yukan tarihte
dofmuş olmak, üniversite-
den mezuniyet not ortala-
masının 100 üzerinden 65 ve
daha yukan, 4 üzerinden ise
2.50 ve daha yukan olması
koşullan aranacak.
Yetkililer. bu öğretim yı-
lmda üniversiteden mezun
ola.ak öğrencilerin de katı-
lıinnın saglanması amacıy-
l a snavın temmuz ayına alı-
naHlecegini belirttiler.
. Milli Eğitim Bakanlı-
gs'ıın bünyesi altında yurt-
daşna gönderilecek öğren-
rahat bir eğitim alabilmele-
ri için çeşitli sosyal imkân-
lann yanı sıra ortalama bin
dolar burs verilmesi karar-
laştınldı.
Türkıye adına eğitim gö-
recek öğrencilere her ay bu-
günkü kur üzerinden bir ge-
nel müdürün maaşına denk
gelen 42 miryon lira tutann-
da burs verilecek ve gidiş-
dönüş masraflan da devlet
tarafından karşı lanacak.
1000 dolar
Amerika Birleşık Devlet-
leri ve bazı Avrupa ülkele-
rinde lisans öğrenimi göre-
cek öğrencilere ödenecek
burs miktarlan şöyle:
"ABD (1.000 USD), Al-
manva (1.665 DM), Avustur-
ya (11.850 AŞ), Belçika
(28.000 FB), Fransa (6.000
FRF), Hoüanda (1.800 H-
FL), Ingiltere (650 GBP), ts-
viçre (2.000 FS), İtalya
(1.100.000 LİT), Japonya
(130.000 Japon Yeni), Türk
cumhuriyetleri ve Bağımsız
Devletler Topluluğu (400
USD)."
Yurtdışında lisansüstü ve
doktora eğitimi gören öğ-
rencilere ise belirlenen mik-
tardan ortalama 100 dolar
daha fazla ödeme yapılacak.
Avrupa ülkelerine giden öğ-
rencilere 4 ile 10 milyon ara-
sı, ABD'ye gidecek olanla-
ra ise 15 ile 25 milyon lira
arasından değişen miktarlar-
da yolluk verilecek.
Burslu eğitim gören öğ-
rencilerin, sağlık giderleri,
yurtiçinde dil öğrenimi ve
tez çalışmalan ve eğitim
gördükleri kurumca öngö-
rüldüğü için katıldıklan se-
miner, konferans, konser,
sergi, opera gibı etkinlikle-
rin giderleri ise eğitim
müşavirlıkleri tarafından
karşılanacak.
Gülhane <de bayram konserleri
İstanbul Haber Servi-
si- Bayramda 'ortadirek'
yine Gülhane Parkı'nday-
dı. Bayramda tatile gide-
meyen lstanbullulann akı-
nına uğrayan Gülhane'yi
on binler doldurdu. Gün-
düz saatlerinde park içeri-
sinde doyasıya eğlenen
'ortadirek', akşam saatle-
rinde ise hayran olduğu sa-
natçılara yakın olmanın
mutluluğunu yaşadı.
İstanbul Büyükşehir Be-
lediyesi Gülhane Etkinlik-
leri çerçevesinde. bayra-
mın birinci günü sevdikle-
rine seslenen Türk halk
müziğinin ünlü sanatçısı
Burhan Çaçan, hayranlan-
na 'Kurşunlara gelesin'
derken bayramın ikinci gü-
nünde sahneye çıkan Türk
sanat müziğinin genç yo-
rumcusu Ebru Gündeş de
'Gurur' adlı şarkısını ses-
lendırdi.
Önceki akşam sahne
alan Fatih Kısaparmak şar-
kılannı hayranlanyla bir-
likte seslendirirken bayra-
mın son gününde kapanışı
Belkıs Akkale. halk müzi-
ğinin en güzel ezgileriyle
yaptı. (Fotoğraf: DEV-
RJM BARAN)
Dilde yenilenme
TDK'den
Türkçe
atağı
İZMİR (AA) - Türkçenin
yanlış kullanımından rahat-
sız olan Türk Dil Kurumu.
"guzel Türkçe" atağında.
Özel radyo ve televizyon-
larda Türkçenin yanlış kul-
lanımından rahatsız olan
Türk Dil Kurumu, Radyo ve
Televizyon Üst Kurulu'na
işbirliği yapmayı önerdi.
TDK Başkan Yardımcısı
Prof. Dr. Hamza Zülfikâr,
özel radyo ve televizyonla-
nn Türkçeyi hatalı kullan-
dıklannı belirterekbu amaç-
la RTÜK ile işbirliği konu-
sunda girişirrrferde bulun-
duklannı söyledi.
Zülfikâr, Radyo ve
TV'lerde görev alacak sunu-
cu ve spikerler için
TDK'nin, kurslar düzenle-
yebileceğini ve ancak kurs-
larda başanlı olanlann mik-
rofon karşısına çıkmalanna
izin verilmesi gerektiğini
söyledi.
Türk Dil Kurumu'nun ge-
liştirilmış sözlük çalışmala-
nnı sürdürdüğünü kaydeden
Prof. Dr. Zülfikâr, 1989 yı-
lında çıkanlan 50 bin keli-
melik sözlüğün ihtiyaca ya-
nıt vermediğini, 70 bin keli-
melik yeni bir sözlüğün
1996 yılında piyasaya çıka-
cağını vurguladı.
§ XS2000 XX2000 AS2000 XS2000 \S2000 \S2000 \S2000
8 KONUSUNDA TÜRKİYEDE İLK VE TEK MARKET
Beyaz
15x20
• TSEK
• 2. Kalite
8
İthal Banyo
o Üst takımı
O • Ayarlı
Ci . Cobra
%1.782.000.- TL
KDV DAHILDIR.
199.OOO.-JJM-
KDV DAHILDIR.
M a â a z a m ı z h a f t a n ı n 7 o û n û 0 9 . 0 0 - 2 1 . 0 0 a r a s ı a c ı k t ı r
lOOParça İthal
Alet Çantası
1.499KDV DAHILDIR.
Ipierre
Su Filtresi
.000.- TL
KDV DAHILDIR.
M a â a z a m ı z h a f t a n ı n 7 a ü n ü 0 9 . 0 0 • 2 1 . 0 0 a r a s
Vidasan
Vida seti
' Çivi seti
Ayak Pompası
İthal Lokma Takımı
• 40 Parça
KDV DAHİLDİR.
Mutfak Çakmağı
• Tokai
• Gazlı
89\000.- TL
KDV DAHILDIR.
h a f t a n ı n 7 a ü n ü 0 9 . 0 0 • 2 1 . 0 0 a r a s ı a c ı k t ı r
2000&iaha- Cadoes, No 21 Kajthane I Is'aibul Te! (2121 222 04 38 Faks (212) 221 4913
> FrrATLARMZ İOIIUyu • 20/Hayıs larlhlen arasında it sloUarıma <M*nde jeçertdir
I RYATLARIMIZA KDV DAHILDIR.
ŞİŞLTDEN 49 • 49 B, EMNONÜNDEN 399 B • 399 H - 399 E OTOBUSLEBIGEÇER.
u»mrmm rfMiınıuunH IM <MI A.*,ıctiummuacwwiTwmwrmrmrUotfnttOrümiımm,
ooozsy ooozsv ooozsy ooozsy ooozsy ooozsy ooozsy
S Suçhı
İ çocuklar
g eğtömsiz§ ANKARA (AA) - Suç iş-
O leyen çocuklann yüzde
43'ünün köy. yüzde 41 'inin
^ de kentlı olduğu ve suçlu ço-
SB cuklann yüzde 45'inin ilko-
İO kul mezunu olduğu belirlen-
5 Emniyet Genel Müdürlü-
ğü araştırmasına göre suçlu
^ . çocuklann yüzde 83 'ü anne-
jç baba geçimsizliğinin oldu-
1^ ğu ailelerden çıkıyor.
Q Emniyet Genel Müdürlü-
O ğü Araştırma Planlama Ku-
Ö nılu Dairesi Başkanı Dr. Ni-
^ hat Dündar tarafından. "Po-
f? lis gözüyle çocuk suç ve suç-
^ luluğununönJenmesi"konu-
g sunda Ankara Emniyet Mü-
§ dürlüğü KüçükJeri Koruma
Q Şube Müdürlüğü ve Elazığ
Çocuk Islahevi'nde gerçek-
^ leştirilen araştırmada, en
3g çok suç işleme yaşuun 15 ol-
K} duğu saptandı.
Ö Araştırmaya göre çocuk
2 sayısının fazla olduğu ailele-
" re mensup çocuklann suç iş-
^ , leme temayülünün de fazla
^ olduğu gözlendi. tki çocuk-
JT lu ailelerde, çocuklann suç
çj işlemeleri haline. "hemen
Q hiç yok denecek kadar" rast-
O lanmazken suç işleyen ço-
cuklann büyük bölümü, 4
r çocuktan fazla olan aileler-
56 den çıkıyor. Ankara ve Ela-
M zığ'da yapılan araştırmada.
g suç işleyen çocuklann yüz-
§ de 43'ünün köylerde yaşa-
yan çocuklardan, yüzde
^ . 41'inin şehirlerde yaşayan
Sg çocuklardan çıktığı belirlen-
lyj di. Şehirde yaşayan çocuk-
O lardan suç işleyenlerin yüz-
O de 78'inin de köy doğumlu
® olduğu tespit edildi. Elazığ
^ Çocuk Islahevi'nde kalan
f hükümlü erkek çocuklar
J* arasmda yapılan araştırma-
g da, burada kalan 109 çocuk-
Q tan sadece üçünün zengın ai-
O lelerden geldiği belirlendi.
ÇocukJardan 74'ünün orta
^ halli aileye, 14'ünün yoksul,
Ss 14'ünün çok yoksul, 4'ünün
K> de en yoksul aileden geldiği
O saptandı.
2 APK Dairesi Başkanı Ni-
hat Dündar, yapılan araştır-
^ . madan elde edilen sonuçlar
^ göz önüne alındığında, ço-
1^ cuklann suç işlemesinin ön-
Q lenmesinin çok daha önem-
© li bir konu olduğunu vurgu-
O ladı.
HAFTAYA BAKIŞ
AHMET TANER KI^LALI
Cezayir Sendromu...
Önceleri Iran'laşmaktan korkardık; giderek Ceza-
yir'leşmekten korkma modası başladı.
Içerde imam okulu açma rekoaı ile övünen; ge-
çen yıl kurban derilerini dinci örgütlere peşkeş çe-
ken; Milli Eğitim'den içişleri Bakanlığı'na, devieti la-
iklik düşmanlannın işgalinden kurtarmak için kılını
kıpırdatmayan Sayın Başbakanımız, dışarda aslan
kesiliyor:
- Biz gidersek, şeriatçılar gelir!
• Dünyadaki tek örnek olarak, zorunlu din dersleri-
ni "anayasaya" sokan... Rabıta ile kol kola giren...
Kemalist kurumlan kapatıp, Kemalist güçleri sindi-
ren... Türk-lslam sentezini devletin "resmi ideoloji-
si" yapan... Meydanı dinci güçlere terk ettikten
sonra Marmaris'e sığınan adam da bugün güriüyor
- Demokratik yoldan da gelseler, şeriatçılar ikti-
darı alırsa ordu darbe yapar!
İyi niyetli bazı aydınlanmız ise soğuk terier dökü-
yorlar: /
- Sakm ha!.. Aman lafını bile etmeyin; sonra Ce-
zayir'e döneriz!
• • •
Ortaçağda Hıristiyan dünyası karanlıkta yaşarken
Islam ışık saçıyordu.
Kilise en büyük saçmalıklan "Tanrı adına" yayma
savaşındaydı. Engizisyon işkenceleri dehşet salı-
yordu. Bilim ve düşünce baskı altındaydı.
Oysa Islam dünyası, bilimde, sanatta, felsefede
büyük atılımlar yapıyordu.
Bir Yahudi olan Ibni Mem'un, El Ezher'de ders
verebilmekteydi. Aynı zamanda Selahattin Eyyu-
bi'nin dostu ve Kudüs'teki Hıristiyan kralın da dok-
toru olabiliyordu.
Bir ibni Rüşt, Tann'ya ulaşmanın en iyi yolunun
"akıl" olduğunu savunabilmekteydi ve çok etkiliydi.
Bir Ibni Haldun, insanın evrimini "maymun"dan
da öte, "bitki"ye kadar götürüyor ve de toplumdaki
saygın konumunu koruyabiliyordu. Kimse onu "kâ-
fir"d\ye suçlamıyor, "katli vaciptir!" diye fetvalar
vermiyor, yakmayı düşünmüyordu. (Ya da bizim ba-
zı ANAP'lı eğitim bakanlarımız gibi, kimse onu ki-
taplardan çıkarmayı akıl edemiyordu!)
Ama Hıristiyan dünyası "Aydınlanma Devrimi'n
yaşarken, Islam dünyası giderek karanlığı seçti.
Batı ilerledi, Doğu geri kaldı.
Koca Arap âleminin bilim ve teknolojiye fcatkısı-
nın, küçücük Israil'in ancak yüzde 4'ü kadar oluşu
acıklıdır!.. Düşündürücüdür!
• • •
Durum böyle iken ve dünya 21. yüzyıla girmeye
hazırlanırken... Bazı Islam ülkelerinde "köktendinci"
akımların güçlenmesini nasıl açıklamalı?
"Siyasal muhalefef'e izin venmeyen baskı rejim-
leri. halkın desteğini "dinsel güçler"e ödün vererek
sağlamayı "kurnazlık" sayabiliyorlar. Yönetime ve
toplumsal-ekonomık koşullara doğan tepkiler, an-
cak cami ya da kilisede sığınak bulabiliyor. Hoşnut-
suz kitleler, genç kuşaklar ve kimi aydınlar için baş-
kaca seçenek kalmıyor.
Iran, Cezayir ve Polonya örnekleri çok açık.
Baskı yönetimleri, baskıyı biraz gevşetmek zo-
runda kaldıklarında, genellikle yıkılırlar. Onlann yeri-
ni hangi güçlerin alacağını ise, her toplumun kendi-
ne özgü koşullan belirler.
Kemalist tek parti, dinci güçleri siyaset dışı tutar-
ken, siyasal bir munalefetin kendi içinde yeşerme-
sini sağlamıştı. 27 yıllık tek parti dönemi sona erer-
ken, Iran ya da Cezayir benzeri bir durumun ortaya
çıkmaması bundandır!
• • •
Cezayir'de köktendinci akımlann yükselişi, 30 yıl-
lık tek parti egemenliğinin ürünüdür. "Petrol gelirieri
bütün Cezayirlilerin rahat yaşayabilmeleri için bir
güvence oluşturduğu sürece, her şey yolundaydı".
Petrol fiyatlannın düşmesiyle biıiikte durum değişti.
Çağdaşlaşma görünümü altındaki "çürümüşlük
ve ahlaksızlık", baskı yönetimi ile özdeşleşmiş gi-
biydi. Cezayir'de 1954'te yüzde 17 olan kentleşme
oranı, giderek yüzde 55'i buldu. işsizliğe karşı kent-
lere akın eden insanlar, toplumsal değerlerini yitirdi-
ler. Kentte yaşadıkları "kültür şoku" onlan tepkiye,
yeni bir "kimlik" aramaya ve sonuçta da Islama sı-
ğınmaya itti.
Başka seçenekleri de yoktu!
Yaşadıkları umutsuzluk; bir yandan "kurulu dü-
zen"e, öte yandan da "yabancı /cü/für"lerin ürünü
olan hemen her şeye karşı "öfke"y\ de beraberinde
getiriyordu. Gençler "daha iyi bir dünya" isterken,
onlara bu umudu sadece "dinci güçler" verebil-
mekteydi...
Işte Cezayir ve işte Türkiye!
Sadece benzeriikleri görmek de sadece benze-
mezlikleri hesaba katmak da, aldatıcı olur!.. Ama
Cezayir'deki köktendinci tırmanış karşısında "sür-
gün'den çağrılıp Yüksek Devlet Konseyi Başkanlı-
ğı'na getirilen Muhammed Budiaf'ın şu sözleri
unutulmamalı:
- En büyük eksiğimiz, bizde bir Mustafa Kemal
Atatürk'ün çıkmamış olmasıdııi
Mentese'den trafik uyarısı
Altı günde 168 kişi
yasaııııııı yitirdi
ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - tçişleri Bakanı
Nahit Menteşe. Kurban
Bayramı tatilinin başladı-
ğı 6 mayıs tarihinden 12
mayıs cuma gününe kadar
meydana gelen 179 kaza-
da 168 kişinin yaşamını
yitirdiğini. 368 kişinin de
yaralandığını açıkladı.
Önceki gün ve dün çe-
şitli illerde meydana gelen
trafik kazalarında da 66
kişi öldü, 79 kişi yaralan-
dı.
Bayram dönüşü nede-
niyle önlemlerin arttınldı-
ğını ve ağır taşıtlann bu-
gün 07.00 ile 23.00 ara-
sında karayollanna girme-
sinin yasaklandığını bildi-
ren Menteşe. "Sürücüleri-
miz şunu unutmasm; tra-
fikte en iyi olan, bir yer-
den bir yere çabuk gitmek
değil. güvenli gitmektir"
uyansında bulundu.
Menteşe, sürücülere şu
uyanlarda bulundu: "Kı-
sıtlamanın yapıldığı 07.00-
23.00 saatleri arasmda ka-
rayolundan faydalanmaya
çalışınız. Yola çıkmadan
önce aracınızın gerekli
olan teknik bakımını yap-
tırınız. Dinlenmiş olarak
yola çıknuz ve devamlı ola-
rak en fazla 5 saat araç
kullanımz. Geçme kural
ve kısıtlamalanna uyarak
hatalı sollamadan kaçını-
nız. Kaza anında ölüm ve
yaralanmalarda büyük
oranda azalma sağlayan
emniyet kemerinizi, can
güvenliğiniz için takınız.
Şerit değiştirmeden önce
gireceğiniz şeridin boş ol-
masına dikkat ediniz."
Gazetecılerin sorulannı
yanıtlarken Kurban Bay-
ramı'nda "nöbetçi ba-
kan"olarak Ankara'da
kaldığını ifade eden Men-
teşe, terör eylemleri konu-
sunda şunları söyledi:
"Metropol kentlerde silah-
b eylem \apılacağınu PKK
teröristlerinin de turistik
\erlerde eylem yapacakla-
n duyumunu aldık. Anka-
ra'dan sürekli illeri araya-
rak gelişmeleri izliyoruz.
Aldığımız bilgileri değer-
lendirerek, bu konuda ge-
rekli birimlerimizi uyan-
rak, tedbirlerimizi alıyo-
ruz."