Katalog

Cumhuriyet70. YHSAYI25032 S A N A T K Ü L T Ü R M A G A Z İ N T E L E V İ Z Y O N 20NİSAN1994ÇARŞAMBA Çocuk kaçırma ve organ çalma olaylan toplu krizlere neden oluyor Guatemala'daçocukhırsızlarına öfkeHaber Merkezi- Orta Amerika'da yıllardır yoksul çocuklann çalınıp. organlannın satılması karşısında suskun kalan bölge sakinleri, artık denetim altında tutamadıklan öfke- lerini çocuk kıyımından sorumlu tuttuklan kuzeydeki zengin komşu- lanna yöneltiyor. Paskalja tatilin- den birkaç gün önce Guatemala'da bir turist bu yiizden saldjnya uğ- rayıp ağjr şekilde yaralandı. Guatemala kentinin 200 kilomet- re uzağında bulunan San Christobal Verapaz'ı ziyaret eden Amerikalı tu- rist June VVeinstock. bıçaklı ve sopa- lı bir topluluğun saldınsına uğradı. 8 yaşındaki çocuğunu VVeinstock'- un kaçırdığını iddia eden bir köylü kadının çığlıklar atarak galeyana getirdiği topluluk. Amerikalı turist kadını döverek komaya soktu. We- instock'un öldüğünü sanan köylüler polisler yetiştiğinde kadını yakmaya çalışıyorlardı. Başından öldürücü darbeler alan VVeinstock hastanede ölümle pençeleşiyor. Guatemala'da çocuk kaçırma ve organ çalma olaylan toplu krizlere neden oluyor. Tepkilerin genellikle Amerikan vatandaşlanna yöneltil- mesi karşısında. ABD'Ii diplomat- lareski KGBajanlannısuçluyor;bu hezeyanlann yıllardır Latin Ame- rika'da sürdürülen ABD karşıü propagandanın sonuçlan olduğunu öne sürüyorlar. Bölgede konuya ilişkin temelsiz dedikodular yaygın- laştıkça Amerikahlann can güvenli- ölgede konuya ilişkin temelsiz dedikodular yaygınlaştıkça boşaltılan iç organlannın yerine para doldurulmuş bebekler, gözü oyulmuş çocuklar, böbreklerinden biri ameliyatla çıkanlmış çocuk hikâyeleri Guatemala'nın en ücra köşelerinde bile duyuluyor. ği azalıyor. Boşaltılan iç organlan- nın yerine para doldurulmuş bebek- ler. gözü oyülmuş çocuklar, böbrek- lerinden biri ameliyatla çıkartılmış çocuk hikâyeleri Guatemala'nın en ücra köşelerinde bile duyuluyor. Prensa Librc adındaki yerel bir ga- zete çeşitli iç organlann piyasa değe- rini şöyle belirtiyor: Karaciğer 150 bin dolar. kalp ve akciğer 100 bin dolar. VVeinstock'a yapılan saldın- dan az önce Amerikalı başka bir kadın turist benzer bir saldırıdan kıl payı kurtulmuştu. Melissa Larson adındaki turist, Santa Lucia Cotzu- malguapa'da çocuk kaçırmakla suçlanmış. polisin olay yerine tam zamanında yetişmesiyle linç edil- mekten kurtulmuştu. Toplum bilimciler Guatemala'da tırmanan saldınları kitle psikolojisi- ne bağlıyor. diğer taraftan siyasi is- tikrarsızhğın da halkın kolaylıkla galeyana gclmesine yol açtığını be- lırtiyor. İstikrarsızhk savını destekleyen- ler. Devlet Başkanı Ramiro de Leon Carpion'nın sağ kanat muhaliflerinin ortalığı kanştırarak, Amcrika karşıtı hareketleri teşvik ederek. de- mokratik reformlan baltaladığıni iddia ediyor. Diğer taraftan güvenilir kaynak- lar, askeri haberalma örgütünden iki kişinın Amerikalı turist kadına saldıran topluluğu kışkırttığını bil- diriyor. Aynca polisin de kadını linç et- mek istcşen saldırganlara müdahale etmcdiği video çekimlerinde gözler önüne serili>or. Bu tür olavlann ülke sathına ya- yılması durumunda hükümetin anavasal haklara bir kısıtlama getir- mesi söz konusu olabilir. Devlet Başkanı De Leon, nısan ayında Ana- yasa Mahkemesi Başkanı Epaminon- das Gonzales'in e\inın önünde bir suikasta kurban gitmesinden sonra özgürlükleri kısıtlama yoluna gidece- ğini belirtti. Ülkede gıderek yaygınlık kazanan yabana düşmanlığı birtakım karan- lık güçlerin işine geliyor, amaçlan insan haklan gözlemcilerini yıldıra- rak ülke)i tcrk etmelerini sağlamak. Ankara'da kişi başına düşen yeşil alan 1.2, İstanbul'da 0.9 metrekare iken, Zürih'te 60, Moskova'da 189 metrekare ; Beton, yeşilalanlanteslimahnca...ÜMİTOTAN tZMİR - Kentler beton kuşat- mayla "boğulurken" kişi başına dü- şen yeşil alanlar da giderek azalıyor. Yeşili "teslim alan" beton, kentlerin iklimini değiştirip çölleştıriyor. Yet- kililer. uzmanlar. yeşiller uyanyor, ama her şey uvanda kalıyor. Beton, kentlerde "hükümranlığuıı" sürdü- riiyor... "Kent merkezindeki hava kirliliği, traflk yoğunluğu, otopark sorunu. yeşil alan azlığı, yapı voğunluğundan doğan stres ve sıkıntıîardan uzak bir yaşam için kooperatifimiz sizlere 4 mevsim huzurlu bir yaşam sunacak, bahçeli konutlar yapacaktır" Artık konut iîanlan böyle başlı- yor ve yeni konutlann kentlere ya- kın yeşil alanlarda yapılacağı "müj- desi" veriliyor. Bundan doğal bir şey olamaz, çünkü kentler bitti. >eşil za- ten kimsenin umurunda değil de. bina yapacak yer yok. "Açık ve yeşil alanlanmız, kentle- rimizin solunum, kentlilerimizin ya- şam zorluklarından ve yoğunlukla- nndan arınmasına, yenilenmesine olanak veren önemli kentsel kullanım alanlandır." enı yapılaşmalar kentlerin yakınlanndaki yeşil alanlara kayarken, plansızlık, vurdumduymazlık tanm alanlanmızı, verimli topraklanmızı ve ormanlanmızı da tehdit ediyor. Şehir Plancılan Odası İzmir Şube Başkanı Tuncay Karaçoriu'nun yeşil alanlarla ilgili tanımına tersten bak- tığımızda kentlerimiz soluksuz ve v entlilerimiz yaşam yorgunu. Ra- Âamlar da kentlerimizin ne kadar yeşilsiz, havasız kaldığını somut bi- çimde gösteriyor. Ankara'da kişi başına düşen yeşil alan 1.2. İstan- bul'da 0.9 metrekare iken, Zürih'te 60, Moskova'da 189 ve Honnover'- de 78 metrekare olarak gözüküyor. İzmir ölçeğinde bir örnek veren Tuncay Karaçorlu, durumun ne ka- dar kötüye gittiğini şöyle anlatıvor: "tzmir'de 1%5 yıiında kişi başına düşen açık ve yeşil alan miktan 2.9 metrekare iken, 1985 vılında 1.3'e, 1992 yılnda da 1 metrekareve gerile- miş. Oysa ülkemiz standartlarında bu miktar akrif ve yeşil alanlar için kişi başına 7, pasif açık ve yeşil alan- lar için de 14 merrekaredir. 1972- 1975 yülan arasında. İzmir Anakent Belediyesi bütününde kaybolan tarım alanları miktarı ise 22 bin 520 bektar olarak belirlenmektedir." Avrupa- da kişi başına düşen yeşil ve açık alanlar 70. Amerika'da 115 metre- kare. Türkiye'nin ise kişi başına dü- şen 7 metrekarelik yeşil alanıyla ne kadar zor durumda olduğu apaçık ortada. Yalnız kentler mi? Yenı yapılaşmalar kentlerin ya- kınlanndaki yeşil alanlara ka>ar- ken. plansızlık. vurdumduymazlık tanm alanlanmızı. verimli toprakla- nmızı ve ormanlanmızı da tehdit ediyor. Başkanı Tuncay Karaçorlu. bu konu>la ilgili şunlan söylüyor: "Haksız ve yanlış imar uvgulama- larıv la tarım ve orman alanlarımızın azalması bölge *e kent ölçeğinde çev- rescl dengeleri bo/maktadır. Bugün ülkemizdc 25 milvon hektarlık alan erozyona maruz kalırken, ero/vonun etkisinde kalan alan ise > aklaşık 57.1 milvon hektarı bulmaktadır. Bu so- nuca göre ülkemiz topraklannın yüz- de 73.4'ii çeşitli derecelerde erozyon- dan etkilenirken. erozyon göriilme- yen alanlanmız yüzde 14 civarında kalmaktadır. Türkiye sahip olduğu orman alanı bakımından 1980 yıiında dünya ülkeleri arasında 33. sırada iken 1990 yıiında 55. sıraya düşmiiş- tür. Ormanlarunızın hızla yok olma- sını önlemek için orman kadastrosu- nun yapılarak denetimsizlikten kur- tarılması. orman sınırlarının belirlen- mcsi. gecekondulaşmanın önüne ge- çilmesi gerekmektedir." Kentlerden ümidi kesen uzman- lar tüm dikkatleri bu kez diğer yeşil alanlara. ormanlara çekiyor. İlle de gecekondulaşmanın önüne geçilme- si isteniyor. Ama bu mümkün mü? Gecekondulara yeşil ışık yakan Baş- bakan Tansu Çıller'in hükümetinde Çevre Bakanlığı yapan Rıza Ak- çalı'va da. "Nefes aldığımız yerieri cehenneme çevirmeyelim" başlığıyla. ilgili kuruluşlara göndermek üzere bir uyarı genelgesi kaleme almak kalıyor. Çevre Bakanı Akçalı'nın "suya sabuna dokunmayan" 14.4.1994 ta- rihli uyansına bir göz atalım: "Girilmesine izin verilmeyen ağaç- landırma alanı, koruma alanı gibi yerlerde piknik yapılmaması: piknik, mesire ve ören yerlerinde çöplerin atı- lacağı kutu ve bidonların yeterli sayı- da ve bakunlı tutulması; güriiltü de bir kirlilik çeşidi olduğundan insanla- n rahatsız edecek boyutlarda radvo, teyp çaJınmaması, kırılan camlar mercek özelliği gösterip yangınlara sebebiyet verdiğinden cam şişelerin kınlmasının önlenmesi için uyarılar > apılması; ağacın ve orman sevgisinin arttırılması »e dikkat edilecek husıts- lan kapsayan ievhalarla duyunı ya- pılması..." Önce kentleri yok ettık, sonra kı- yılara saldırdık. İkinci konut diye tüm kıyılan beton kuşatmaya aldık. O da yetmedi yayla turizmini keşfet- tik yeşile ormanlara saldırdık. Gitti- ğimiz yerieri tükettik. yeni tüketecek yerler aradık. İşte sonuna geldik. Böyle giderse, Çevre Bakanı Rıza Akçalı'nın uyanlan gelecek yıllarda çocuklanmızın hiç işine yaramaya- cak. Orman ve yeşil sevgisini anla- tan levhalan dikecek ne yeşil alan ne de orman bulacağız... Beton, kentlerin iklimini değiştirip, çölleştiriyor. Yetkililer. uzmanlar, yeşiller uyanyor ama, her şey uyarıda kalıyor. (Fotoğraf: ÜMİT OTAN) Sevgive şefikatten yoksun bırakılançocuklar ABD'de aile ve çocuk ilişkisi üze- rine sürdürülen üç yıllık kapsamh bir araştırmanın sonuçlan kamuo- yunda büyük tepki yarattı. Genel kanmın tersine, Amerikan toplu- munda çocuklara gereken özenin gösterilmediği ortaya çıktı. Üç yaşın altındaki çocuklann tıbbi bakj- mlannın zamanında yapılmadığı, sorumluluk sahibi ve sağlıklı bir ye- tişkin olmalan için gerekli olan sevgi ve şefkatten yoksun bırakıldıklan su yüzüne çıktı. Bu duruma yol açan etkenlerin başında yoksulluğun geldiğini öne süren uzmanlar, genç yaşta çocuk sahibi olanlarda görülen psikolojik uyumsuzluğun ve boşanmalann da çocuklan olumsuz yönde etkilediği- ni belirtiyorlar. Bu çalışma, ABD'de yaşayan üç yaşın altındaki çocuk nüfusunun dörtte birinin yoksulluk içinde oldu- ğunu gösteriyor. Son 30 yıldır ABDde yalnız yaşayan annelerin çoğalması, evlilik dışı çocuk sahibi olma modasının >aygınlık kazan- ması ve boşanma hızının artması ço- cuklann ihmal edilmesine neden oluyor.Anne babalı büyüyen ço- cuklara oranla. tek ebeveyn ıle bü- yüyen çocuklarda duygusal ve dav- ranış bozukluklann çıkma olasılığının yüksek olduğunu göste- riyor. Çocuklan hedef alan cinsel taciz olaylan da giderek artıyor. Araştır- mada bir yaşın altında çocuğu olan kadınlann yansmın çahştığını orta- ya çıkartıyor. Bu çocuklann gerekli ilgi ve bakı- mdan yoksun bir ortamda büyüme- leri, ruh ve beden sağlıklannı olum- suz yönde etkiliyor. Araştırma sonuçlannın yer aldığı rapor ülkenin önde gelen politikaa- lan. doktorlan. eğitimcileri ve iş adamlanndan oluşan bir heyetin bilgisine sunuldu. Raporda. ABD'- nin sanayileşmiş ülkeler çerçevesin- de çocuk bakımı konusunda en alt sıralarda yer alması, heyet üyelerini oldukça karamsar bir havaya soktu ve acil çözüm arayışına yöneltti. Grubun konuya ilişkin ileri sürdüğü önlemlerin başında, anne babalann eğitimi geliyor. Aynca genç yaşta çocuk sahibi ol- mamalan için öğrencilere yönelik cinsel eğitime ağırlık vermek. hükü- metin çocuk bakımı konusuna daha fazla kaynak aktarmasını sağla- mak, sağlık sistemini sağlam bir te- mele oturtarak. çocuk aşılanna ve doğum öncesi anne sağhğına daha fazla özen göstermek öne sürülen önlemlerden bazılan. Söz konusu raporun öneri bölü- münde. kısıtlı bütçe harcamalannın yetersiz kaldığı durumlarda. çocuk sağlığı ve bakımına gerekli önemin verilmesi için özel şirketler ve yerel yönetimlerle işbirliğinin sağlanması gerektiği belirtiliyor. Sigara içilenevde menenjit riski yüksek Haber Merkezi - Menenjit, sık rastlanmamasına karşın öylesine korkutucu bir hastalık ki. hastalık riskini arttıncı her unsura bü> ük dikkat gösterilmesi gcrekiyor. Epidemiyoloji ve Enfeksivon adlı İngilız tıp dergısinin bu av ki sayısında ya\ ımlanan araştımıanın sonuçlarına göre hastalık ve hastanm N aşam biçımi ya da ev yaşamı arasında dikkat çekici birilişki bulunu\or. Ingiltere'demenenjitli 74 çocuk üzerinde>apılanaraştırmalar. özellikle sigara içilen evlerde yaşavançocuklannhastalığa \akalanmarisklerinin daha fazla olduğunu gösterdi 5>aşından küçük birçocuğun anne \a da babasınıngünde 10-20 sigara içiyorolması. riskı neredevse üç katına çıkartırken. günde içilen sigara sav ısının 30"u geçtiğı e\ lerde bu risk yedi kat artıyor. Çocuğun herhangi birenfeksiyona karşı ko\ma gücünü azaltan ya da bakterinin bulaşmasını kolaylaştıran diğer faktörlenn etkilerinm. sigara dumanı bulunan bir ortamda > aşamanın etkısinden çok daha az olduğu belirtildi. Anne-babanın sürekli tartı^ı\or olması. birbirlerine karşı davj açmaları gibi e\ vaşamını etkileyen unsurlann az da olsa çocuğun menenjite karşı direncini azaltabildiğıni bıldıren doklorlar. aşın kalabalık \a da tozlu e\ lerin isehastalığın\a\ılmasını hızlandırdığını sö\ lcdilcr. ABD'de\a\ımlanan Ulusal Kanser Enstiıüsü Dergisi ise son sayısında saç bo>ası \e hastalık arasındakı ılışkıv i ortay a çıkarmak için vapılan bir araştırma>a\er\erdi. Yanm miKonun üstündc kadın üzcrinde yapılan araştırmanın sonuçlanna göre sivah saç boyasının uzun süreli kullanımı lenf bezlenni etkilevcn hastalıklara yol açıyor. Mide hastalan ağn kesiciye dikkat etmeli TRABZON(AA)-Doğu Karadeniz Bölgesı ınsanlannda mıde hastalıklannın yavgın şekilde görüldüğü belırtilerek bu kışilerin. özellikle ağn kesicı ilaçlan kullanırkcn dikkat etmeleri gerektiği bildirildi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroentcroloji uzmanı Prof. Dr. Sait Kapucoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada. özellikle stresin. başta gastritolmak üzere diğer mide hastalıklannın oluşmasında önemli etken olduğunu vurguladı. Prof. Dr. Kapucuoğlu. şunlan kaydetti: "Bu hastalık, özellikle 30-40 yaşları arasında oluşmakta ve özellikle erkeklerde daha y aygın görülmektedir. Ancak bugün mide röntgeni çekilerek kesin teşhis rahathkla konulabiliyor. Tedavi aşamasında gastrit ile ülserin tedavi şekilleri farklı olmaktadır. İlaç tedav isi ile 2 ayda yüzde 94 oranında olumlu sonuç alınabiliyor. Ancak kalıcı tedav inin sağlanması açısından tedav iye y arım dozaj şekliyle ilaç alınarak 2 aydan sonra da devam edilmesi faydalıdır." Türkıyede gelışıgüzel ağrı kesici kullanımının yaygın olduğunu. evlerdekıher4 ilaçtan binnin ağn kesici olduğunu belirten Prof. Dr. Kapucuoğlu. "Ancak mide problemiolan hastaların kesinlikle ağn kesici kullanmamaları, gerekivorsabiledoktor kontrolündc bunu y apmaları gerekir"dedi.