Katalog

CumhuriyeC70. TttSAYI 25014 S A N A T K U L T U R M A G A Z I N T E L E V İ Z Y O N 2NİSMMB94CmMRTESt Boşanma, çözüm yoluolabilir, yaGecenin ilerlemiş bir vakti. Bir çocuk. karanlıkta oturmuş. öfkeli çığlıklarla birlikte gözlerinden ses- sizce yaşlar süzülüyor. Her zamanki gibi, aşağıda anne ve babası tartışı- yor. Kapının çarpılmasıyla her geceki fasıl sona eriyor. Kahvaltıda süre- cek olan boğuşmaya kısa sürelik bir ara veriliyor. Bu durumda bu çocu- ğun ana babasının boşanmasını bir çözüm olarak görebilirsiniz. Ama kesinlikle yanılgıya düşmüş olursu- nuz. Boşanmanın etkiienni inceleyen yeni bir araştırma, çocuğun mutlu- luğunun ana babanın mutluluğuna bağlı olduğu görüşünü çürütüyor. Araştırmaya göre. huzursuz bir e\ ortamında yetişen çocuklann yine de boşanmış çocuklara kıyasla daha sağlıkh olduğunu ortaya koyuyor. Boşanmanın artık en kolay çö- züm olduğu günümüzde. bu haber oldukça can sıkıcı gelebilir. Bugüne dck sakin ve uyumlu bir ortamda ana ya da babası olmadan yaşayan çocuklann. genlimli \c mutsuz bir ortamda yaşayan çocukiardan daha dengeli olacağına yürekten inandık. Asla ana babanın iyı niyetinden kuşku duyduğumuz anlaşılmasın, ama ö'nceleri "çoctıklar için bir ara- da olmaya katJanan" çihler. artık "çocuklar için aynldıklarını" dıle ge- tirivor. Eğer son araştırma doğru ise mutluluklannın bedeli herkesin dü- şündüğünden de ağır olacak demek- tir. Exeter Üniversitesi'nden araştı- rmacılar. kimi bölünmüş aılelerden olan 152 çocuk deneğin ruhsal ve fi- ziksel sağlığını. okuldaki başan du- rumunu kapsamlı bir biçimde göz- A nne ve babası ayn olan ve üvey anne ya da babayla yaşayan çocuklann, ana babası mutlu ya da mutsuz, birlikte olan çocukiardan iki kat daha sorunlu olduğu görüldü. Boşanmanın çok yaygın olduğu günümüzde. evlilik damşmanlanna da her zamankinden fazla görev düşüyor. den geçirdiğinde. ana babası ayn olan ve üvey anne\a da babayla ya- şayan çocuklann, ana babası mutlu ya da mutsuz. birlikte olan çocuk- iardan iki kat daha sorunlu olduğu- nu gö'rdüler. Birden çok boşanmayı yaşayan çocukta ıse sorunlann kat kat arttığı ileri sürülüyor. Bu tip çocuklarda psikosomatik bozukluklar \e okul- da başansızlık sekız kat daha yo- ğun. Bu çocuklarda da\ranış bo- zukluğu da 10 kat daha fazla. Bö- lünmüş ailelerin çocuklannın tümü de kendilerini perişan hissettiklerini. dostluk kurmada ya da kurduklan dostluklan sürdürmede güçlük çek- tiklerini. nedeni belirsiz mide ağn- lanna tutulduklannı, "yatağı ıslattı- klarım" \e okula gitmek istemedik- lerinı dedilegetirdı. Bu istatistikler, geçenlerde ana babası bir psikolog önerisiyle boşa- nan ve ruhsal bozukluklar gösteren bircocuğu yakından ele alan Pano- rama dergısinin araştırmasıyla buz gibi bırgerçeğedönüştü. Acısı \e mutsuzluğu dayanılmaz bir görünümde olan çocuk. gözle- rinden yaşlar süzülerek. "Ben olma- saydım belki tarttşmaz, kavga etmez- lerdi" dıyor. "L'ygar" bir boşanma gerçekleştirmeye çaüşan, çocuklan- na anlayışla yaklaşan bu çiftın çocu- ğu, boşanmadan altı yıl sonra bile kendisine gelememiş. L'çüncü evlili- ğini yaşayan beş çocuk annesi, bo- şanmanın çocuklar üzerindeki etki- sıni giderck daha belirgin bir biçim- de duyumsadığmı dile getiriyor. Bo- şanmaya ayak uydurmaya çalışan bırçok anne gibi o da boşanmanın çocuklar üzerindeki olumsuzluk- lannı görmezlikten gelmeye çalıştığını belırtiyor. "Kendi yaşa- mınız arapsaçına dönmüşken, çocuk- lann bu ofaydan etkilenmediği sanısı- na kapılneriyorsunuz." Bu araştırmanın sonuçlan buruk. ama son kerte açık. Gerçekten şid- det ve zorbalığın yaşandığı kimı aı- lelerde boşanma. çocuk için de olumlu bir çözüm sayılabilir. Ama çoğunluk tçın. "kötü bir evlilik" her zaman "evli olmamaya" yeğdir. Ço- cuklar k^ü b'r e v 'i'ikte yaşanan de- neyimknn bir bölümüyle her gün yüz yüz^ geldiklennden. başa çıka- biliyor. Bu olaylan TV'de izliyor, kardeşlfriyle çatışıyor. kısacası ya- şamlanıim bir parçasını oluştu- ruyor. Bu a n l a m c ' a Çatışma. özel olmak- tan çıkı\°r - Ö}^ k' bir evliliğin çö- küşü ve ,ına ya da babanın yitirilme- si tümü>le kişiseî. Sö\Ieş'>a P1 'a n löçocuktanyalnı- zca bin^ının hem ana hem de ba- bası. boşanma konusunda çocuğa danışmıs Çocuklann yandan azı evı terk l"den ana ya da babayı (ço- ğunlukla baba)düzenli olarak görü- yor. Yansı evi terk edenin neredeol- duğundan bıle habersiz. Boşanma sonucunJa çocuklann çoğu yalnı- zca ana ya da babalanndan değil; akrabalanndan da kopmuş. Yenilebilir bitki türlerini yok eden insanlık, çoğunun da farkında bile değil Varlıkiçinde açlıkçekiyonızHaber Merkezi- Yerkürede ya- şamın ilk başladığı günden sonra. Umilyon bitki türüsaptandı. An- cak 20. yüzyılın başından beri. ta- nmsal ürünlerdeki bu genetik çe- şitliliğjn dörtte üçü yok oldu. Gelecek yüzyıhn ortalanna ka- dar, 40 bin bitki türünün daha yok olacağı tahmin ediliyor. Üstelik. soylan tükenmeyen bitki türleri- nin çok az bir kısmı tüm dünyada kullanılabiliyor. Varları yok ediyoruz Dünyadan en çok tüketilen yi- yecek çeşitleri. topu topu 20 kadar bitki. sekiz kadar hayvan ve beş kus türünden karşılanıyor. fnsanlann bitki tüketimlennin yüzde altmışını y alnızca pirinç, da- n ve buğday çeşitleri karşılıyor. Bi- yolojik çeşitlilikte kaybın suçunu • Oka, hdrözibiği çiçeği gibi daha öncehiç adını duymadığımızegzotik bitkiler, çok yakında. manavlarda boy göstermeye başlayabilir. Ama öncelikle türlerinin yok olmaması için gerekli bütün önlemlerin ahnmasıgerekiyor. evrime yüklemektense kentleş- mesi, kirliliği, endüstrisi. sorum- suzca ve aşın tüketimiy le modern uygarhğa yüklemek çok daha ye- rinde olur. Kalkınmakta olan bazı ülkeler- de, çok sayıda tür. uydurma birta- kım nedenlerle göz ardı edildi. Sözgelimi patates ve yerfıstığı bir zamanlar "yoksullann yiyeceği" olarak görülürdü. Kimi türler de, "besinsel sömür- genin" kurbanı oldu. Avrupalılar Güney Amenka'nın Andlan'na buğdayı tanıtırken İnka uygarhğı- nın dayandığı yerel yiyeceklerin de kökünü kurutuyordu. Buğday artık Andlar"da yetişe- miyor ve Andlar"ın kendi bitkileri tükenme tehlikesiyle karşı karşıya. FAO'nun genetik kaynaklan korumakla ilgili programının baş- kanı olan T. Esquinas Alcazar, dünyamızın artık daha fazla türün yok oluşunu seyretmek gibi bir lüksü olmadığını söyleyerek. "Bir tür bir kez kayboldu mu, genleri de soosuza kadar kaybolmuş dcmek- tir" diyor. FAO, genetik erozyonun önüne geçmek ve biyolojik çeşitliliği ko- rumak için soyu tükenme tehlike- siyle karşı karşıya olan türler üze- rinde duruyor. Andlar da bunun için çok güzel bir örnek oluşturu- yor. Yalnızca Peru. ABD'den yedi kat daha fazla bitki türüne sahıp. Bölgedekı uzun zamandır göz ardı edilen bitkilerden biri oka. Yoncaya benzeyen \c farklı şekil- len bulunan oka. şımdi Yeni Ze- lenda'da tüketiliyor. Azteklerin ve İnkalann te- mel gıdalan- ndan olan ho- rozibiği çiçe- ği. Ispanyol sömürgeciler tarafından yasak- İanmıştı. Küçük to- benzeven bitki. mısırahumları tam bir protein deposu. Sıcaklık farklanndan etkilen- meyen, \erimlilik düzeyleri hayli fazİa olan bazı hay\r an türlerinin de açlık sorunuyla başa çıkmakta önemli bir rol üstleneceği düşünü- lüyor. Gelecek vaat eden hayvan- lar arasında. laylanddomuzu bu- lunuyor. Benzersiz özellikleriyle çalışma kapsamında incelenen bitki ve hay\an türlerinden ikisi şövle: -Kamu-kamu: Amazonlar'da yetişen ve bir portakalın 30 katı C vitamini içeren bir meyve. -Okluskakoyunu; Polonya'da yetişen bir koyun. çok çabuk üre- vebili\or. Kalkınmakta olan bazı ülkelerde, çok sayıda tür, uydurma birtakım nedenlerle göz ardı edildi. Sözgelimi patates ve yerfıstığı bir zamanlar "yoksullann yiyeceği'" olarak görülürdü. BurtReynolds hastanelîk olduLOS ANGELES (AA)- Ünlü Amerikalı aktor Burt Reynolds, CBS televizyonundaki "EveningShade" şovu sırasında sette rahatsızlanarak hastaneye kaldınldı. Reynolds'ınhalkla ilışkilergörev üsi Joe Sutton, 58 yaşındaki sanatçının sahnedeyken başmın döndüğünü ve midesınin bulandığını söyledi. Sutton. bunun üzerine sanatçının bir önlem olarak gözetimden gecmesi amacıyla hastaneye kaldınldığını açıkladı. North Hollyvvood Sağlık Merkezi Sözcüsü Tricia Spellman. Reynoldsın durumunun iyı olduğunu ve dinlendiğini bildırdı. Rey nolds. basın aracılığıy la sürdürdükleri zorlu tartışmalardan sonra bu yılın başında eşi aktris Lona Anderson'dan boşanmıştı. Bafa Gölübirinci sınıfsulakalan İZMİR (AA)- Mılli paFk olması için Bakanlar Kurulu'nun gündeminealınarak tüm hazırlıklan tamamlanan Menderes Deltası ve Karina Dalyanf ndaki yapılaşma sürecinin kaygı verici boyutlara ulaştığı bildirildi. DoğalHayatı Koruma Derneği (DHKD) Menderes Deltası projesı sorumlusu Gürdoğar Sangül. yaptığı açıklamada. düny ada ender rastlanan ekosıstemlerden biri olan Büyük Menderes Deltası. Karina Dalyanı ve Bafa Gölü'nün. uluslararası kriterlere göre birinci sınıf sulak alan özelliğinde olduğunu belirterek şunlan kaydetti: "Deltanınkuze>inde>eralan Dilek Varımadası Milli Parkı ise bu delta ile ckolojik biitünlük oluşturur. Büyük .Menderes Deltasf ndaki lagünlerde de düny ada nesli tehlikede olan tepeli pelikanlar gibi pek çok kuş türii barınmaktadır. Son zamanlarda bu hassas dengeleri konıy acak ve doğal dengenin de* amlılığını sağlayacak çalışmalar yapılmış ve Büyük Menderes Deltası'nm Dilek Milli Parkı ile bütünleştirilerek yeni bir milli park oluşrunılması tasarlanmtş ve Bakanlar Kurulu'nun onayına sunulmuştur. Hal böy le iken bu böigede ikinci konutlar >e birtakım yasadışı turi/nı y atınmlan yapılmakta >egeriye dönüşü olmay an bir doğa kı> ımı başlamış bulunmaktadır. Bölge dışından gelen arsa spekülatörleri buraları parsellemektedir. Y örede 10'u aşkın yapı kooperatifinin kunılduğu görülmektedir." MESELADEDIK Bvunua Hatalı sollama/hatalısallama... s, s, ol şeridi kullanmak kolay değil. Bir kere araçlann en hızlı gitmesi gereken şerit. Hem hızlı gideceksin hem de güvenliği elden bırakmayacaksın. güvenliği elden bırakmayacaksın. Araa hep bakımlı tutacaksın ki hızlı giderken anza yapmasın. Görüşün keskin olacak. hızlı manevra yapabileceksin. hantallığa düşmeyeceksin. "nasıl olsa burası bizinı" rehavetine düşmeyeceksin. Sağ şerit hep rahattır ya orada da araç boldur. Sağ şeritte de "yanundakine aman vermeyeyim" diye çabalarken daha sağdan gelip geçerler. Biz de bu haftayaşanan politik trafiğe"meseladedik". Sol şerit aslanı "Biz yolu iyi hıtturamadık da ondan kay bettik" diyenlerdeçıkacak. Sürücü pilotlann başansız olduğu da konuşulacak. arabanın bakımının yapılmadığı da ortaya atılacak. "Bu şerit zaten dardı, böyle üç araba yarışırsa bu kaza hep olur" diyenlerdearaba sayısının bire indirilmesi gerektiğini daha yüksek sesle söyleyecekler. Görünen o ki sol şeritten yanş kazanmak yeni stratejiler isteyecek. Şimdilık "Geçmişolsun"' diyelim. Sol şeritgüvercini olun solu zaten dardı. Her y olun ortasında bir "orta yol" çizgisi vardır ya. bizim caddenin çizgisi öy le bir yerden çizilmiş ki y olun çeyreği solda kalmış. dörtte üçü sağda. Şimdi buceyrek >olda sağlam bir araba olacak ki doğru dürüst yol alabilsin. Sol şeridi kullanmak kolay değil. Bir kere araçlann en hızlı gitmesi gereken şerit. Hem hızlı gideceksin hemde anşa soldan başlamıştı. Ara sıra sağa yalpalıyorduyagenedurumunukoruyordu. Bir ara sol şeride iy ıce yerleşmış. hızını da arttırmıştı. beş y ıl önceki y anşı da büy ük bir zaferle kazanmıştı. "Nasd kazandım, neden kazandım?" di> e düşünüp yol şartlannı gözden geçirmeyi ihmal etti. arabanın bakımına boşverdi. Yanş sonrası rehavete kendini kaptırdı. Sonradan sağ şeridin galibıy le de ortaklık kurdu. Birsüre birliktegıtmeye karar \ erdiler. ama sağdaki araba sola kaymadı da sol şerit aslanı sağa yalpaladı. Bıraz sol biraz sağ derken hızı azaldı. Bu arada sol şeridin eski güvercınıyle yeni okçusu da yorgun aslanı sıkıştırdı. Sol şeritte büy ük bir "hatalı soUama" fe'.aketi yaşandı. Her üç araba da çarpışarak kazaya uğradılar. Şimdi "sol şerit âslanı" kazanın nçdenıni anlamayaçalışıyor. "Öbürleri olmasaydı biz kazanırdık"' diyenler de olacak. u güvercin marka arabarun ne yapmak istediği pek anlaşılamıyor. Seçimi kazanma şansının hiç olmadığı etaplarda bile ne yol verir ne ağ şerit hep rahattır ya orada da araç boldur. Sâğ şeritte de "yanımdakine aman vermeyeyim" diye çabalarken daha sağdan gelip geçerler. de hızlanıp geçer. Sürücüsü eski parlak günlerini geride bırakmış olsa da yanşlara girmeyi bir hobi haline geürmiştir. Ara sıra sağ şeride kayarak yeni yollar anyorsa da asıl yeri sol şerit olduğundan burada tehliİceli manevralar yapar. Kaç yanştır yeri belli olduğu halde gene y anşlara girmekten vazgeçip sol şeridi rahatlatmayıaklınabilegetirmeyecektir. Ne kazanacaktır ne de kazandıracaktır. Sonuçta sol şeritte huz düşmesine y ol açarak sağ şerit arabalanna avantaj sağlamış olacaktır. ama bunu güvercin aklına anlatma olanağı da yoktur. "Başka işe yaramıvor bari altında duralım da başımıza pislerse gider piyango bilefi alırız" diyenler de yanılmışlardır. Gü\ ercinın bu hayn bile göriilmemiştir. Ne dıyelim.solun talih kuşu da böy le işte. Solun oklu yanşçısı olmadığından kimı \ irajlarda öne geçmeyi başan sayarak herkesi hayretlerde bırakmıştır. Sürücü pilotun y akışıklılığı kadar hırsı da ünlü olduğundan bu şeridin daha bir süre kalabalık olacağı tahmin edilmektedir. İşin hoş yanı sol şentte yaşanan "hatalı sollama" felaketinin hala görülmemesi. "oklu araba" sürücüsünün kendini yanşın kazançlısı saymasıdır. Bu görünüm sol şerit y andaşlan arasında dehşet ve tepkiy le karşılanmakta. "Siz yaşanan felaketi bile göremezseniz ne>i göreceksiniz acaba?" gibi hay ıflanmalara y ol açmaktadır. Görünen odur ki sol şeritte yaşanan "hatalı sollama kazasT daha uzun süre tartışılacak. bilirkişi raporlan. karakutunun çözülmesi gibi ışlemlerden sonra neler yapılacağı konuşulacaktır. Bu arada yol bakımının unutulmaması. araba bakımının geciktiriimemesi.rotanınyeniden düzeltilmesi gibi faktörlerin akla eeleceği umulmaktadır. Haftava: SAGDA SALLAMA... Y-X or orgun aslan'ın yanından yola çıkmış bir sol şentarabasıdır. "Yollar sizinseoklar bizimdir" deyip kendini y ollara atmıştır. Atmıştır y a sol şent dar olduğundan o da bir sağa bir sola savrulmaktan kendini kurtaramamıştır. En büyük rakibi olarak "yorgun aslarTı kabul ettığinden sağla uğraşmay ı bırakıp aslanın yolunu kesmekle kendini sınamıştır. Yanşı kazanmakla ilgjsi