Katalog

20MART1994PAZAR CUMHURfYET SAYFA' DUNYADAN Insan Hakları Izîeme Komitesi, kadın haklanprojesinibaşlaüı BM, kadınhaklannıelealıyorirleşmiş MiUetler Insan Haklan Komisyonu, -4 Mart giinü Cenova'da yapılan toplanlıda kadınlara karşı uygulanan şiddeti belgele- yecek resmi bir gözlemci tayin etti. Geçen ay da ABD Dışişleri Bakanhğı, insan haklan uygula- malan yıllık raporunda ilk defa, tüm dünyada kadınlara karşı uy- gulanan şiddet ve aynmcılığa aynntılı bir biçimde yer vermişti. 180 hükümelin temsilcilen, geçen haziran ayında İnsan Hak- lan Dünya Konferansı için Viyana'da bir araya gelerek kadın haklanyla ilgili bir pakt im- zaladılar. Imzalanan bu paktta şöyle denıyordu: "Clnsiyet aynmına dayalı şiddet, cinsel taciz ve sömürünün her rürlüsü ortadan kakürdmalıdır. Bu da yasal tedbir- ler, ekonomik ve topiumsal geli- şim, eğitim, sağJıklı doğum ve top- lumsal destek yoluyla elde edilebi- Hr." Tüm bu geüşmeler, kadın haklanrun en azından konuşma düzeyine vardığmı göstermelen açısından önemli. Bundan beş yıl öncesine kadar, Helsinki İzleme Komitesi, Uluslararası Af Komi- tesi, Insan Haklan İzleme Komi- tesi gibi faal insan haklan grup- lannın hiçbiri kadın haklan ih- lallerinin ayn bir kınama gerek- tirecek kadar ciddi boyutta ya da sık rastlanan bir olay olduğunu düşünmüyordu; 1990 yıhnda İnsan Haklan İzleme Komitesi, New York grubunun uluslararası bir kadın haklan projesi başlat- masına kadar bu böyle sürdü. IYasalarerkekleri koruyor Dünyanın pek çok bölgesinde kadınlara yönelik ihlaller, kültü- rel (erkek egemen kültür tabii ki) olarak onaylandığı için haklı gö- rülür. Brezılya'da kanlannı öl- dürmek suçundan yargılanan er- kekler, yasalann koruyuculuğu- na sığınabiliyorlar. Genellikle er- kek, kansının başkasıyla ılişkisi olduğunu öğrenip, namusunu te- mizlemek için onu öldürmek zo- runda kaldığından işlenen suç, planlı cinayet değil de "haklı ci- nayet" kabul edilir. Eski Yugoslavya'da Sırp as- kerleri, savaşın ve "etnik temiz- lik" hareketinin bir gereği olarak tecavüz ediyorlar. Ülkede teca- vüz kamplan kurulmuş. Bir Hıryat kadını, insan haklan mü- fettişine bu kamplardan birinde bir Sırp albayı tarafından hamile bırakıldığını itiraf ediyor. Çin'de zorla yaptınlan kısı- rlaştırma ameliyatlan ve kürtaj- lar, Türkiye'deki zorunlu bekaret testieri. Polonya'da kanunlarla desteklenen cinsel aynmcılık, Peru ve Pakistan'da savaş taktiği olarak tecavüzün kullanılması. 20'den fazla Afrika ûlkesinde kadınlann sünnet edilmesi: bun- lar, kadın haklan projesi müfet- tişleri tarafından geçtiğimiz dört yıl içinde belgelenen ıhlallerden sadece bir kaçı. Colman McCarthy Intemational Herald Tribune Hong-Kongbasını Çin etkisialtındaj r y ong-Kong'un Çin'e bağlan- m ğ masma 3 yıl kala Pekin bir- JL A. çok gazeteye el attı. Şimdilik bu baskı gizlice uygulanıyor ama ko- münist Çin hakkında yapılan eleştiri- Ier gittikçe azalıyor. Vali Clıris Patten, Hong-Kong'un l Haziran I997'de Çin'e bağlanma- dan önceki demokratikleşme refor- muna bir yenisini ekledi. "Bizim belli bir çizgimiz var: Biz ne Çin'e ne de İngütere'ye bağlıyu" diyor büyuk bir gururla Stepben Vines, Eas- tem Express'in başyazan. Hem şim- diki hem de gelecekteki hükümete ve- rilen bu bağımsızlık mesajı gazetenin yaşama nedeni. Geçen eylül ayında Çin otoriteleri Hong-Kong'da Ingilizce yayımlanan en önemli gazeteyi, South China Moming Post'a (120.000 baskj) el atarken, Malezyalı milyarder Robert Kuok sermayenin %35'ini saün aldı. İlk günlerde bu durumun, Pekin'i eleştiren gazetenin yön değiştinnesine neden olacağı düşüncesi vardı. Nite- kim Kuok'un gazeteye girdiği ertesi gûn, manşette birkaç hafta önce Çin hakkında yayımlanan asılsız haber- lerden dolayı özür dileyen bir yazı vardı. Bir başka seferde de 2000 Olimpiyatlan'nın Çin'de yapılmasını destekleyen bir yazı yayımlandı. An- cak gazete yaymalan bu kadar hızlı bir degişimin okuyucu kaybettirece- ğini düşünerek bunu daha sessizce yapmaya karar verdiler. "Çin \ andaşı ha- berierden çok, ko- loninin hükümetifti eleştiren yazılar ilgi çekiyor" diyor, diin South China Morning Post'un, bugün Eastem Express'in bir Amerikalı yazan. Her ne kadar Stephen Vines, gazetesinin tarafsız ol- duğunu söylese de buna inanmak bi- raz zor: Eastem Express, Oriental Daily'yi, yani Hong Kong'un en bü- yük Çince gazetesini (600.000) ve daha pek çok haftalığı basan Oriental Press grubuna ait. Bu grubun sahibi Çinli işadamlan HongKong'da birçok gazete ve dergiyi satın alarak basını yönlendirmeye çalışıyor Ma Ching Kvvan, komünist rejim karşıtı Taiuan'la büyük ilişkileriçeri- sinde. Esrar kaçakçılığından yargıla- nan Ma'nın babası, 1979'da Hong- Kong'dan kaçmış ve Taivvan'a sığın- mıştı... "Geçen seneye kadar Hong-Kong'- da yayımlanan 60 haftalık ve günlük gazete arasından sadece ikisi Çin yandaşıydr diye belirtiyor bir medya araştı- rmacısı Deryk Ancak olan Tang. birkaç aydır Pekin'in baskısı iyıce art- tı. Çin'de ticare- te atılan eski avukat Lo Tak Shin tarafından satın alman haftalık Window gazetesinden daha büyük yurtsever yok. İngilizce yayımlanan bir diğer haftalık Standart (48.000 baskı) Taivvan taraftanyken Pekin'e daha yumuşak bakmaya başladı. Sa- hibi Sally Aw ise Çin'de ikı moda der- gisi yayımlıyor. Gazete sahiplen, ga- zeteci bulma zorluğundan da yakını- yorlar. Eastem Express'te 100 kişilik, bir ekipte sadece 4 kişi Çinli. Gerçi • Çin asıllı gazetecilerin kıtadaki çalı-, şma şartlan hiç de elverişli sayılrnaz._ Geçen sene Pekin aleyhtan bir gazete-' de çalışan Ming Pao, "ispiyonculuk"- tan Çin'de tutuklandı. Bugün hala hapıste ve yargılanmayı beklıyor. İngılızlerin buradan aynlmasından sonra bu mali bölgenin başansı, basının bağımsızlıgının derecesine bağlı olacak. Gerçi basının bağımsızhğı 1990'da İngıltere ve Çin tarafından imzalanan ve 2047'ye ka- dar geçerli olan Temel Kanun tarafı- ndan garanulendı. Belki o zamana kadar komünist yetkililer, bu çok hassas medya sektöründe daha fazla esneklik gösterirler. Aksı takdirde Hong Konglulann birer uydu anteni taktınp uydu yayınlannı almaya çalı- şmalan gerekecek. Tabii bu da, bir- kaç aydır Çin'de uygulanan özel uydu anteni kullanımı yasağı Hong Kong'a sıçramazsa gerçekleşebilir. LeMoode YUKS ÖNLE 35 30 25 Gelin İstanbuTu yeniden, birlikte kuralım, diyoruz. Onlar, iftira ediyorlar! ı j j Biz, projelerimizle bu kente kimsenin gösteremediği yeni ufuklar açacağız, diyoruz. Onlar, çamur at...izi kalır diyorlar! \ Biz, bir düşünce, kültür ve finans kenti, pırıl pırıî İstanbul îçin elele, diyoruz. Onlar, hergün yeni bir kavga Jbaşlatıyorlar! ^28.90 12 Mart Kamar %26.00 10 Mart British GaUup %21.82 28 Şubat MediaCom 18.59 0 Şubat /Mnri çımı barış ve dostlukla bitîreceğiz-J /o8.4 30 Arahk Veri Çünkü. halkın vıcdanına guvenıyoruz İstanbul'a Yakışan Başkan ELBETTE ZULFU