Katalog

20MART1994PAZAR • • • • CUMHURİYET SAYFA HABERLERIN DE VAMI 19 GÜIVDEM MUSTAFA BALBAY TRABZON - Kim ne derse desin, 27 Mart yerel seçim- leri. birgenel seçim havasına bürünmüş durumda. Ge- rek Başbakan Tansu Çiller, gerekse Başbakan Yardımcısı Murat Karayalçın başlangıçta buna karşı çıktılar. Ama son günlerde, onlar da bu tezi kabul etmiş görünüyor Karayalçın. partisinin özel bir havayolu şirketinden kiraladığı Rus uçağıyla Trabzona giderken sorularımızı yanıtladı. En çok üzerinde durulan konulardan biri yine 28 martsabahıydı. Koalisyonun kaderi ne olacaktı? Tamam mı devam mı? Karayalçın'a göre iki partinin oy oranı yüzde 4O'ı bula- cak. Yüzde 35 in üzerinde olması isekesin. Bununaltına inerse erken seçım olur mu? Onu seçim sonrasındaki durum belirleyecek. Daha önceki açıklamalarında yüzde 21.75'i anımsatan Kara- yalçın. çıtayı yükseltmiş görünüyor. SHP liderinin son seçim gezilerinde gördüğü ilgi, kamuoyu yoklamaları- nda büyük kentlerde ortaya çıkan tablo, Karayalçın'ın çıtayı yükseltmesinde etkin olabilir. SHP lideri, daha önceki görüşmelerimizde ekonomiy- le ilgili sorularımızı karşılıksız bırakmazdı. Enflasyon mu yüksekçıktı. nedenini açıklamayaçalışır, bankalarla bir sorun mu var, çözüm önerileri üzerinde dururdu... Dün kendisine yönelttiğimiz "Dolar nereye gidiyor?" sorusuna. daha önce de yinelediği birkaç cümleyle karşılık verdikten sonra şöyle devam etti: "Konuyla doğrudan sorumlu bakanlar var. sorunlara çözum uretmeye çalışan arkadaşlar var. Bunu onlara sorun." Yani Karayalçın demek istiyor ki "Ekonominin direk- siyonu DYP dedir. Adres orasıdır." Trabzona CHP'den SHPye yeni geçen milletvekili Zeki Nacitarhan ve Atilla Hun ile birlikte uçtuk. Kara- yalçın. her iki milletvekili için övgü dolu sözler söyledik- tensonrakonuyu "soldab/rV/Ve getirdik Karayalçın, işi akışına bırakmış görünüyor. ' 10 ytldtr yaşadığımız bir durum bu. 12 Eylül'den son- ra Turkiye'de solsuz bir siyaset istediler. 0 yuzden de arkadaşlar farklı kanallara yoneldiler. 1984 'ten sonra da her seçim oncesi Bu seçimden sonra iş tamam. En çok oy alan partide birleşılecek' dedik. Ama olmadı. Artık ben birleşmeyi seçımlere endekslemiyorum." DSP lideri Bülent Ecevit yolunu çizmiş durumda, sps- yal demokrat partilerle bir işi yok onun. Karayalçın bunu da artık kabul etmiş. CHPnin ise kamuoyu yoklamaları- nabakılırsaciddi birvarlıkgösteremeyeceğigözleniyor. Seçime ramak kala iki CHP milletvekilinin SHPye geç- mesi. Karayalçını bu konuda daha cesur konuşmaya iten bir diğer unsur. Seçim sonrasında birkaç CHP'li mil- letvekilinin daha SHP ye geçebileceği söyleniyor. Karayalçın. Çiller'in Yüksek Askeri Şûra'da SHP'den yakınması uzerine aynı gün akşam buna sert bir karşılık vermişti. "Terörle mücadele yasasını çıkaracağız, ama siyasi durumu biliyorsunuz" diyen Çiller'e Karayalçın. ferorle mücadele edeceğiz diye duşünceyle mücade- le etmemızı ıstıyorlarsa daha çok beklerler" karşılığını vermişti. Ama SHP lideri. dün biraz yumuşamış, Kara- yalçın, partiler arası yumuşamadan, siyasetin daha dü- zeyli yapılmasından söz etti. Demirel ın "Çiller ve Yılmaz birbirine lazım" değer- lendirmesıne karşılık. Karayalçının önerisi şöyle: • Ben bu çağrıyı yineliyorum. sadece Çiller ve Yılmaz'• ın değil. tum sıyasılerin birbirine ihtiyacı var." Liderler birbirine ne kadar lazım, bilemiyoruz. ama bildiğimiz tek şey var: Türkiye'ye, bütün kurum ve kuru- luşlarıyla tıkır tıkır işleyen bir demokrasi lazım. Ne yazık ki partiler birbirlerine olur olmaz saldırarak sadece ra- kiplerine değil. kör topal demokrasimize de zarar veri- yorlar Seçimekonomiyivurdu • Baftarafı l. Sayfada aslında "ekonomi>i soğutma" aınacına dönük olabileccğini bc- lırterek şunlan söylediler: ''•Türki- ye ekonomisi; hcm bu ölçüde \ük- sek enflasv onu. hem de \ üksek bü- yüme hızını a>nı anda götüremez. Ekonominin bir ölçüde soğutul- ması gerekiyor. Neler yapılabilir? Hedef. talebin ktsılmasıdır. önce- likle kamu harcamalarını stnı- rlandıracak. ücret artışlarını kısa- cak bir polin'ka başlatırsımz. KİT açıklannı üstlenemeyeceğinize göre, hem fiyatlan serbest bırak- mak hem de özelleştirmeye ağırlık >ermek durumunda olacaksınız, Bu paketin son a>ağı olan »ergi konusunda ise çok bü\ ük bir hare- ket alanı görünmü) or. Çünkü, daha \eni bir vergi > asası yüriiriüğe girmiş durumda. Tabii bütün bu olasılıkların da- \ anacağı en önemli ay ak ise, si\ asi istikrar. Mahalli seçimler bir si\a- si istikrarsızlığı gündeme geririrse. orada ekonomik önlemler son pla- na düşer." Başbakan Çillcr'ın. Yaman Törii- ner'den öncc görev öncrdiği. eski Morkcz Bankasi başkanlarından Zekeriya Yıldınm ise kur-faiz ge- lişmclcri üzerinde şunlan söyledi: "Yaman'ın (Törüner) başarılı olmasını herkesten çok ben iste- rim. Ancak kur\efaizleoynamak, içirtde bir şey olma>an bir radyo- nun düğmeleri ile boşu boşuna oy - namaya benzer. Buradan ala- cağınız netice sınırlıdır. Bence, bu- gün Türkiye ekonomisi bir istikrar paketine ihtiyaç duyuvor. bu pa- ket olmadan bir yere >armak çok zor." SHP Genel Başkanı \e Baş- bakan Yardımcısı Karayalçın da Trabzon gczisi sırasında doların hızlı \ ükselişiyle ilgili sorular üze- nne. "İlgili bakanlar ve kunıluş- larla bundan doğrudan sorumlu olan yöneticiler zaten sürekli de- ğerlendirme içindeler. Aslında ekonomide gerçek dengelerin or- ta>a çıkması. öyle anlaşılıyor ki kaçınılmaz. Bir başka ifadey le \ a- pay birtakımönlemlerledengeya- ratma girişimlerinin istenilen so- nuçları vermediği görülmekte" divc konuştu. Karayalçın. şu de- ğerlendımıeyı yaptı; "Makasın fazla açılması. mar- jinal müdahalelerle düzenlemenin yapılamayacağım göstermekte. O nedenle kısa dönemde geçici de olsa bir dengenin oluşmasının bek- lenmesi >e ortaya çıkan yeni denge üzerinde önlemlerin alınması u>- gun görülmekte" dedi. Karayalçın. 28 marta kadar dolann kaç lira olacağına ilişkin sorulara da şu yanıiı \erdi: "Dolann gerçek değerini bul- ması gerekli. Ama yine de ortaya çıkan gelişmelerin spekülarif ne- denlerden kaynaklandığını ileri sürmek olanaklı. Temel çözüm. Türkiye ekonomisinin dolar bağunlılığından kurtarılmasıdır. Ekonomi dolara bağlı dunıma geldikten sonra artık dolann değe- rinin 26 martta > a da 28 martîa ne olması gerektiğine ilişkin sağlıklı tahminler yapamıyorsunuz." OLAYLAREV ARDENDAKİ GERÇEK • Baştarafı l. Sayfada anlamsızlaşıyor; "yükselen değerler'e karşın Türk Li- rasının değeri düştükçe dü- şüyor; "köşeyi dönme felse- fesi" de enflasyon oranıyla birlikte yükseliyordu. Bir toplumun ekonomisi durup dururken çökmez; Tür- kiye'de bugünkü çöküntü, "mode/"in on yıl boyunca inatla sürdürülmesinin sonu- cudur. Nedir bu sonuç?.. Babaların çocuklarına Şe- ker Bayramı'nda, Amerikan Doları'yla harçlık vermesi mi?.. Turkiye'de Cumhuriyet Merkez Bankası'nı 1930da Atatürk kurmuştur. Daha ön- ce Fransız-lngiliz Osmanlı Bankası, merkez bankacılığı işlevini üstlenmişti. Aradan 60 yıl geçtikten sonra Tur- kiye'de Cumhuriyet Merkez Bankasfnın bastığı para, pul olmuş; ekonomi Amerikan Dolan'na endekslenmiştir. Önümüzde açılan ekonomik uçurum herkesi içine çeker- ken çeşitli çareler öneriliyor, ama 1980'den sonra moda olan ve bel bağlanılan para- sal ekonomi anlayışıyla bu işin içinden çıkmak olanak- sızdır. Başbakan Tansu Çiller şaşkındır, ne yapacağını bile- miyor, Başbakan Yardımcısı Karayalçın, "Temel çözüm, Türkiye ekonomisinin dolar bağımlıltğından kurtanlması- dır. Ekonomi dolara bağlı du- ruma geldikten sonra artık dolann 26 martta ya da 28 martta ne olması gerektiğine ilişkin sağlıklı tahminler ya- pamıyorsunuz" diyor. ' Depolitizasyon'' gerekli sonucu verdiği ıçin, halk hiç- bir siyasal partiye umut bağ- layamıyor; hiçbir partinin oyu yüzde 25'in üstüne çıkamı- yor. Depolitizasyon ve dolari- zasyon ülkeyi çıkmaza göm- müş durumdadır. Halkın bir bölümü, bu ortamda umutla- rını öteki dünyadaki mutlulu- ğa bağladığı için şeriatçı eği- limter yükseliyor; sosyal ada- letsizlikler, dinsel ve etnik çe- lişkilerden doğan çatışmala- ra malzeme hazırlıyor. Birhastanın "tedavisi" \ç\n "teşhis"\n doğru konması gerekmektedir. 1980'den sonra yükselen değerlerin ül- keyi parçalayıp karanlığa sü- rüklediğini görmemek, ön- yargılı olmakla eşanlamlıdır. Dinsel bir bayramda çocu- ğuna Amerikan Doları'yla harçlık veren aile, Türkiye'- nin sosyal ve ekonomik duru- munu kocaman bir kitaptan daha çarpıcı biçimde anlata- cak bir içerik taşımaktadır. .. ••• Livanelî 9 doktor gözetiminde • Baştorafi 1. Sayfada yaptığı açıklamada Livaneli"- nin moralinin i\i olduğunu be- lirterek. "Morali de gayet iyi, aslan gibi, bomba gibi" dedi. Li- vaneliyi doktorlann bir siire daha gözetim altında tutmakta yarar gördüklerini vurgulayan Karayalçın daha sonra şunlan söyledi: "Ben hiçbir biçimde Zülfîi Be\"in adayiığına, seçim kam- panyası çalışmasma engel bir durum oünadığı kanısındayım. Temponun nasıl ayarlanacağı doktorlann bize söyleyecekleri- ne göre belirlenecek ama, kam- panyamız bütün hızıyla de>am edecek. Bir süredir. Zülfii Bey 'e yöneltilen haksız \e gerçek dışı bir eleştiri kampany asının bunda etkili olduğu açık. tçinde bulun- duğumuz seçim ortamında zaten gerilimler, gerginlikler yaşan- makta. Sivasete yeni katılmış, tertemiz. pırıl pırıl bir adayın gerçek dışı suçlamalarla karşı karşıya kalmasının onda çok ciddi sorunlar, sıkıntılar yarat- ması doğal." Livaneli'Ii iktidar Li\anelı'nin rahatsızlığının seçim çalışmalannı olumsuz şönde etkılemeyeceğını \inele- >en Karaşalçın. SHFnın Zülfii LiNaneli'nin başkanhğında İs- tanbul'dakı iktidannı sürdüre- ceğını söyledi. Kireçburnu'nda- kı e\ınde dün sabah saat 09.00 Ankara'da dövizli kredi eylemi sıralannda Adalar ziyareti için hazırlık yaparken rahatsızla- nan Zülfü Livaneli. eşiyle bir- likte "kalp krizi" endişesiyle Florance Nightingale Hasta- nesi'ne gitti. Hemen hastaneye yatınlarak doktor gözetimine alınan Livaneli"nın sağlık duru- munun iyi olduğu belirtıldı Yapılan tahlillerin normal çık- tığını bildiren Kardiyoloji Bö- lüm Başkanı Prof. Dr. Nuran Yazıcıoğlu. şunlan söyledi: "Sayın Livaneli kalp spazmı endişesiyle bize geldi. 48 saat müşahede altında tutulacak. Tetkikler sonucu gerekli tedavi- yi yapacağız. Şu anda durumu iyi, daha önce böyle bir şey ge- çirmemiş. Stres ve yorgurüukÖ önemli bir faktör. Şimdiye dek tahlilleri normal çıktı. Sadece is- tirahat ediyor \e morali iyi." Zivaretçi akını Li\aneli"nin rahatsızlığını duyan pek çok partili hastaneye akın etti. Livanelfyi ziyarete gelmelerine karşın doktorun izin \ermemesi üzerine içeri gi- remeyen partililer. bunun üzeri- ne hastanenin bahçesine geçmiş olsun dileklerini ıleımek üzere imzastandıkurdular. Li\aneli'- nin seçim merkezinden \e SHP Şişjı İlçe Merkezi'nden geıirilen masa \esandalyelerleol«şturu- lan sıandda üç defter imzaya açıldı. Li\ane!ı">e geçmiş olsun dileklerini iletmek isteyen parti- liler. standın önüne kuyruğa gi- rerek dcfterleri imzaladılar. Şiş- li Beiediye Başkanı Fatma Girik \e SHP Sanyer Belediyesı baş- kan ada>ı Şinasi Yalçın. \azar Yaşar Kemal \e diğer \azar ar- kadaşlan da Li\aneli'\i ziya- rete gelenlerarasındaydı. Zülfü Lı\aneli'yidaha sonra SHP Sa- nyer Belediyesi başkan adayı Şinasi Yalçın ziyarete geldi. Ancak Yalçın da. Livaneli ile görüşemeden hastaneden aynl- dı. Gazetecılere görünmeden hastaneye gelen Li\anelı"nin yakın arkadaşı Yaşar Kemal ise uzun süre içende kaldı. Kesici'den ziyaret Öte yandan ANAP İstanbul Büyükşehir Belediyesi başkan adayı tlhan Kesici de dün sabah kalp spazmı endişesiyle hasta- nayeyatınlanLivanelfye "Geç- miş olsun"dileğinde bulundu. Açıklamasında. Livaneli'nin rahatsızlanmasına çok üzüldü- ğünü belirten Kesici. "Centil- mence seçim yartşım sürdürdü- ğümüz adaylardan biri de say ın Livaneli'dir. Rahatsızlığına çok üzüldük. Kendisine geçmiş ol- sun" diyor ve bir an önce sağlığı- na kavuşmasını diliyoruz" dedi. Açıklamada aynca. ANAP İstanbul mılletvekilien Güneş Taner. Cem K«zlu ve Bahattiıt Yücel'in de bir telgrafla geçmiş olsun dileğinde bulunduklan ifade edildi. Baştarafı 1. Sayfada Sami Daçenın. 22 mart salı günü bir açıklama yapacağını be- lırımesının kendilerini rahatlat- madığını belirten Emlakbankze- deler. eylemlerini 27 Mart genel yerel seçimlerine kadar sürdüre- eeklerinı. nisan ayına kadar so- nuç alamamalan durumunda. bankaya toplu dava açacaklarını belirttiier. Tüketici Haklan Der- neği öncülüğünde eylemlerini sürdüren yurttaşlar. sorunlannın çözülmesine ilişkin herhangi bir adım atılmamasının ve Emlak- bank Genel Müdürü Aydın Ayaydın'ın da. "Onlar da kredi almasalardı" şekbnde açıklama yapmasının. devlete olan güven- lerini sarstığını dile getirdiler. Yaptıklan yazılı apklamada. bazı bakan ve yetkililerin soru- nun çözümlenmesi konusundaki sözlerinin yerine getirilmediğini belirten yurttaşlar. Başbakan"ın 20 gün önce talimat verdiğini söylemesine karşın bir gelişme kaydedilmediğini beiirtıiler. Emlakbankın kredi venrken. geri ödemeleri, aylık gelirin v üzde 35"i oranmda maaş bordroİanna göre belirlediğine dikkat çeken' eylemciler, bugünkü ödeme mik- tarlannın. kararlaştınlandan 3-5 kat fazla olduğunu belirttiier. Eylemciler. Başbakan ÇHIer açıklama yapana kadar. DYP Genel Merkezi önündeki ev lem- lerini sürdüreceklerini belirttiier. Bombalı gün DEP'ten DemiraPa protesto Baştarafı J. Sayfada Mavı Trenle Ankara'dan İstanbul'a gcldiğı öğrenilen Jerrv. kaldınldığj Haydarpaşa Numune Hastanesi'nde tedavi altına alındı. Patlamanın olduğu Gur tmaletınde çalışan Hasan Kocadağ. tuvaletleri olavdan vanm saat önce temizlediğıni. bombanın bu temızlikien sonra konmuş olabileceğını söyledi. Havdarpaşa Garında görevli emnivet yetkılılen vapnklan açı- klamalarda. "Patlama yolcu tra- fiğinin yoğun olduğu saatlerde meydana geldi. Eğer patlama. j ol- cu bekleme salonunda meydana gelseydi daha büyük bir faciaya yolaçabilirdi" dediler. Üsküdar Paşalimanı Caddesi üzenndekı Türkpetrol benzin is- tas\onundaki çöp kutusuna ko- nulan ses bombasının patlaması strasında ise benzin almak için is- tasyonda bulunan Tunca.v Taşçı- nın kullandığı 34 CBN 51 plakalı otomobil ftasara uğradı. Baştarafı /. Sayfada ni vurgulayan Yurtdaş, tutuk- lanan milletvekillerinin telefon- lannın dinlenmesini de eleştirdi. Bu arada DEP hukuk müşa- viri Avukat Hasip Kaplan'dan sonra dün de DEP milletvekil- leri Sedat Yurtdaş. Mahmut Kılınç. Selûn Sadak vc Naif Gü- neş. TBMM Başkanı Hüsamet- tin Cindoruk !a 40 dakika görü- şerek, son gelişmeler konusun- da bilgı aktardılar. Tepkiler sürüyor Türkıye Devrimci İşçi Sendi- kalan Konfederasyonu(DİSK) Yönetim Kurulu dün yaptığı yazılı açıklamada. başta Anka- ra DGM Başsavciü Etemiral o\- mak üzere hiç kimsenin kendini devletin kurumlannın üstünde göremcyeceğjni vurguladı. Almanya Parlamentosu Dı- şişleri Komisyonu Başkanı ver Hıristiyan Demokrat Parti (CDU) Milletvekili Dr. Hans Stercken ise AA'ya yaptığı açı- • klamada. Avrupa Parlamento- • su"nu Türkiye'nin içişlerine faz- la karışmakla sucladı. AÇIK YÜKSEK ÖĞRETİM KOŞESİ YANITLAR TÜRKİYE'NİN İDARİ YAPISI (3. SINIF) 1-B, 7-A, 13-D, 19-D, 2-C 8-D, 14-D, 20-C, 3-B &-C, 15-D, 21-D, U: 10-B, 16-A, 22-C, 5-A 11-A, 17-A, 23-C, 6-c' 12-D, 18-C, 24-C, 25-D ALTAN OYMEN'DEN OLAY YARA İSTANBUL BOĞAZI'NIN GERÇEK SAHİBİ KİM? MONTREUX IŞIĞINDA BOĞAZLAR SORUNU. İZMİR SUİKASTININ HAKİMİ VE MAHKUMU... İDAM EDİLEN CAVİT BEY VE HÜKMÜ VEREN ALİ KILIÇ'IN OĞULLARI ANLATIYOR. ZAPATA'NIN DÖNÜŞÜ. TURAN YAVUZ, MEKSİKA'YA GİTTİ... ZAPATİST GERİLLALARIN ARASINDA YAŞADI. AŞK YÜZLÜ KADIN X k PEMBE DİZİLERİN KÜLKEDİSİ MARIANNA, TÜRK •« SEYİRCİLERİNE NELER SÖYLÜYOR? AYDA YAVUZ'UN RÖPORTAJI. t VE DİĞER GÜNCEL KONULAR... CAN ALICI SORULAR... ÇARPICI YANITLAR... SADECE PAZAR 11'DE. BUGÜN, SAAT 1 1 .OO 'DE. KAÇIRMAYIN!